Friesland voor lanterfanters - Deel 1

Woensdag 22 mei 2013 

Cover van Friesland voor lanterfanters deel 1

Wandelen is populair
Langeafstandswandelen is momenteel in. Wandeltochten als de Slachtemarathon, de Kennedymars, het Nijkleaster Pinksterpaad, de Pink Ribbonwandeltocht van de Stichting Bewegen voor Overleven en de Friese wandel-Elfstedentocht trekken grote aantallen wandelaars. De wandelroutes van de bekende wandelpaden zoals het Pieterpad en het Fries-Overijsselse Jabikspaad genieten een grote naamsbekendheid en bieden steeds meer wandelaars aangename wandelingen. Wandelen in groepen, in tweetallen en individueel wint aan populariteit.

Wandelserie voor lanterfanters
Op die golf beweegt natuurjournalist Fokko Bosker mee. Bosker schreef inmiddels vier wandelgidsen voor gevarieerde wandelroutes door de provincie Fryslân. De serie van de eerste drie wandelrouteboekjes is uitgegeven met als titel: 'Friesland voor lanterfanters; een voetreis door natuurlijk Friesland in dertig dagen'. De daaraan toegevoegde vierde routegids kreeg als ondertitel: 'een voetreis rond natuurlijk Leeuwarden in 10 dagen'. Dit vierde deel verscheen in 2010. De eerste drie deeltjes kwamen in het jaar 2007 uit.

Deel 1
Inmiddels hebben Durkje en ik de tien wandelingen van het eerste deel van deze wandelserie gelopen. Het eerste deel van 'Friesland voor lanterfanters' biedt tien dagmarsen door mooie dorpen en landschappen in de Friese Waddenregio van noord-Fryslân. Je dwaalt over de Friese Klei en over alle vier Friese Waddeneilanden. Je gaat over wandelpaden door het voormalige Westergo, door de voormalige Middelzee, door het voormalige Oostergo en door de duinen en over het strand van de Waddeneilanden; en krijgt zo de gelegenheid om wandelend kennis te maken met de noordkant van de provincie Fryslân, waaronder ook een deel van de noordoostelijke Friese Wouden.

Achtergrondinformatie
Elke dagwandeling heeft een thema. De routes worden beknopt beschreven en in grote lijnen met een globale wegenkaart ondersteund. De wandelroutes zijn helaas niet bewegwijzerd, hetgeen het niet gemakkelijk maakt om de route exact volgens beschrijving en kaart te bewandelen. Fokko heeft bij elke wandelroute ook enige achtergrondinformatie geschreven, met informatie over bijvoorbeeld natuur & landschap, flora & fauna, cultuur & geschiedenis, gehuchten & dorpen, wonen & werken, bewoners en toeristen, waterwegen en monumenten; nu eens kritisch, dan weer lyrisch.

Noord-Fryslân
Deel één laat je een slingerend kustpad en een grillige lus door noord-Fryslân lopen, tussen Buitenpost, Kollum, Anjum, Holwerd, Hallum, Sint-Jacobiparochie, Franeker en Harlingen en tussen Buitenpost, Dokkum en Holwerd. En als kroon op die route wandel je ook nog over Schiermonnikoog, Ameland, Terschelling en Vlieland. De wandelingen hebben een gemiddelde afstand van 24,4 kilometer, variërend van 21 tot 28 kilometer per dag, in totaal dus 244 kilometer.

Tien wandelroutes
Op onderstaande data bewandelden en beschreven (zie onderstaande weblinks) Durkje en ik de volgende tien routes van deze wandelgids:
1. Op 1 juni 2009 van Buitenpost naar Anjum, 28 kilometer;
2. Op 2 april 2011 op Schiermonnikoog, 24 kilometer;
3. Op 5 mei 2013 van Anjum naar Holwerd, 27 kilometer;
4. Op 21 mei 2009 op Ameland, 21 kilometer;
5. Op 5 april 2010 op Terschelling, 22 kilometer;
6. Op 26 juni 2009 op Vlieland, 21 kilometer;
7. Op 30 september 2012 van Harlingen naar Sint-Jacobiparochie, 27 kilometer;
8. Op 14 april 2013 van Sint-Jacobiparochie naar Hallum, 26 kilometer;
9. Op 12 juni 2011 van Hallum naar Dokkum, 27 kilometer;
10. Op 12 oktober 2008 van Dokkum naar Buitenpost, 21 kilometer.

Christelijke Kweekschool bij Dokkum

Zaterdag 11 mei 2013 

Ansichtkaart van de Christelijke Kweekschool bij Dokkum

1911 - Eene Christelijke Kweekschool te Dokkum
De eerste vergadering van het 'Comité voor eene Kweekschool te Dokkum' tot oprichting van een Christelijke Kweekschool in Dokkum werd gehouden in 1908. Dat initiatief werd door het bestuur van de toen nog enige Friese Christelijke (Hervormde) Kweekschool in Leeuwarden vanwege concurrentieoverwegingen niet in dank aanvaard.
Toch kreeg Dokkum haar kweekschool. In 1909 werd een bestuur benoemd en werd besloten tot de oprichting van een christelijke kweekschool voor de opleiding van leerkrachten in het lager onderwijs. In 1911 werd de Christelijke Kweekschool te Dokkum geopend.

1922 - Christelijke Kweekschool bij Dokkum
In 1919 zoekt het bestuur van deze kweekschool een bouwterrein voor de bouw van een nieuw schoolgebouw, omdat de huurperiode van de toenmalige school aan de Oostersingel in Dokkum in 1920 zou aflopen. Het schoolbestuur krijgt van de verenigingsleden volmacht om voor 80.000 gulden een nieuw kweekschoolgebouw te bouwen (met een bouwkapitaal van 20.000 gulden en een lening van 60.000 gulden).
In juni 1922 start de bouw en al in december 1922 vindt de opening van de nieuwe kweekschool plaats. De nieuwe Christelijke Kweekschool bij Dokkum is dan voor bijna 40 jaar daarna gevestigd in de Kweekschoolbuurt van Aalzum, aan de noordzijde van Dokkum. Het bouwbudget werd met maar liefst 12.000 gulden overschreden, waardoor de betaling van de salarissen in september 1923 een probleem bleek te zijn.

1958 - CPA Claerkamp te Dokkum
In de vijftiger jaren groeit de kweekschool en wordt gedacht aan uitbreiding van het schoolgebouw. In 1958 wordt een lening gesloten van 1.000.000 gulden, voor de bouw van een nieuw schoolgebouw. Het oude schoolgebouw gaat in de verkoop voor 100.000 gulden, maar wordt uiteindelijk verkocht voor 55.000 gulden.
De nieuwe kweekschool wordt gebouwd aan de Birdaarderstraatweg te Dokkum. In 1962 krijgt die school de naam 'Claerkamp'. De naam kweekschool wordt vervangen door 'Pedagogische Akademie' en in het begin van de tachtiger jaren fuseert Claerkamp met de Christelijke Pedagogische Akademie (CPA) van Leeuwarden, die deel uit gaat maken van de Christelijke Hogeschool Noord-Nederland (CHN), tegenwoordig Stenden Hogeschool.

2008 - Einde van school, schoolgebouw en schoolnaam
Claerkamp en ook de christelijke Pedagogische Academies van Drachten en van Sneek worden opgeheven en gaan op in de CHN, en dan resteert de naam 'Klaarkamp' alleen nog in de naam van een vergaderzaal van het CHN-Hotel Wyswert.
Het schoolgebouw van Claerkamp aan de Birdaarderstraatweg is enige jaren geleden afgebroken en heeft plaatsgemaakt voor een appartementencomplex.
In het tegenwoordige Stenden University Hotel is de zaalnaam 'Klaarkamp' al enige jaren niet meer in gebruik.
Bijna 100 jaar na oprichting van de Christelijke Kweekschool van Dokkum zijn de kweekschool en het meest recente schoolgebouw en de schoolnaam verdwenen. Einde van bijna een eeuw christelijk opleidingsonderwijs voor het christelijk lager basisonderwijs in Noordoost-Fryslân.

Tweede kerstdag in Pijnacker

Woensdag 26 december 2012 - 2e Kerstdag

Versierde kerstkaarsen

Pastorie
Reeds enkele jaren is het gebruik dat we één van de kerstdagen in de familiekring van Durkje bijwonen. Nu eens in Drachten, dan in Dokkum, of in Stiens, en dit jaar zijn we uitgenodigd door Jelke & Aagje om naar Pijnacker te komen, waar ze sinds oktober 2012 hun intrek hebben genomen in de pastorie van de PKN-gemeente van Pijnacker.
Gistermiddag zijn Durkje haar ouders met ons meegereden naar Pijnacker, waar we gisteravond op de avond van 1e Kerstdag bijeen waren.
Vanmorgen zijn we gezamenlijk naar Boskoop gereden om daar een kijkje te nemen in de studentenkamer van Jenny. Na alle regen van de afgelopen dagen, kunnen we vanmorgen en aan het begin van de middag even genieten van enkele vrij lange zonnige perioden.

Kerstmiddag
Na de lunch is het wachten op de rest van de familie. Halverwege de middag komen de andere broers en zusters met hun en met onze kinderen vanuit Fryslân ook naar Pijnacker.
Marja heeft gezorgd voor een creatieve tafel, waar de kinderen en ook de enthousiaste volwassenen de gelegenheid krijgen om creatief bezig te zijn met het maken van een mini-kerststal en/of met het versieren van kaarsen.
Rond het avonduur wordt het warm buffet opgediend. Iedereen heeft enige tijd geleden opdracht gekregen om een component van dit buffet te bereiden en mee te nemen. Als alle maaltijdcomponenten zijn opgediend, kan iedereen naar hartelust genieten van alle lekkere dingen van dit kerstbuffet.

Onophoudelijke regen
Aan het eind van deze kerstsessie danken we voor het vele en het goede en bidden we voor het welzijn van allen die hier vandaag niet bij kunnen zijn. We sluiten af met het zingen van een lied en dan breekt het moment aan dat iedereen helpt met opruimen en dat alle spullen weer in de auto's wordt gelegd, om daarna door een regenachtig Zuid- en Noord-Holland weer huiswaarts te keren naar een al even regenachtig Fryslân.

Modern pelgrimeren en moderne devotie

Zaterdag 3 november 2012

Dr. Gert van Klinken in de Zwolse Dominicanenkloosterkerk

We gaan naar Zwolle
Honderden pelgrims reizen vandaag naar Zwolle. Het Nederlands Genootschap van Sint Jacob houdt hier vandaag haar Najaarsbijeenkomst 2012 in het mooie Dominicanenklooster. Thema van deze Najaarsbijeenkomst is: 'Modern pelgrimeren en Moderne Devotie'.
Tegen 10.00 uur opent voorzitter Joost Bol de bijeenkomst en daarna volgen achtereenvolgens vier programmablokken. Daarnaast zijn er gedurende de hele dag diverse inloopactiviteiten, zoals een Creatieve zaal en een Dagboekruimte.
In het eerste programmablok dat tot 11.30 uur duurt, wordt de Algemene Ledenvergadering gehouden, en voor wie liever wat anders doet, is er de mogelijkheid om naar informatiesessies te gaan voor wandelende of fietsende pelgrims, of om te wandelen door Zwolle of te fietsen naar het Bergklooster.

Moderne Devotie als innerlijke reis
In het tweede programmablok woon ik de lezing bij van kerkhistoricus dr. Gert van Klinken. In zijn lezing 'Moderne Devotie als innerlijke reis' geeft hij voorbeelden uit de kerkhistorie met betrekking tot de volgende drie bekende historische figuren, die in hun spiritualiteit werden gedreven door een zekere innerlijke onrust:

1. De heilige Bonifatius noemt hij het eerste prototype van de 'heilige onrust', en daardoor ook het eerste prototype van de 'trekker'. Van Klinken vertelt dat het Bonifatius was die vanwege zijn innerlijke onrust begon met wandelend pelgrimeren, en dat Bonifatius in zijn ogen daarom als de allereerste pelgrim mag worden beschouwd. Bonifatius was altijd al de perfectionist, voor wie alles altijd beter moest. Hij was altijd op zoek naar een bepaald rustpunt, hetgeen hem een kracht zou geven. Bonifatius voelde het permanent als zijn taak, als opdracht, als verplichting om de verantwoordelijkheid te nemen in èn voor de wereld. Hij schoot daarin door, tot aan het zwaarmoedige toe. Die drijfveer bracht hem tot het uiterste, ook tot het uiterste van de wereld, tot aan het Friese Dokkum toe.
2. De abt Emo uit het Groninger klooster van Wittewierum kennen we van het reisverslag van zijn pelgrimage naar Rome. Emo voelde een hang naar een beschouwend leven. Emo wilde afstand nemen van de de dagelijkse dingen, van het gedoe van het leven, zich daarbij daartegenover wel een taak stellend. Ook dit was ontstaan uit een gevoel van innerlijke onrust. Abt Emo kende het gevoel dat wij ook wel kennen: het gevoel dat we in deze wereld stuiten op onze eigen onvolmaaktheid. Emo vond dat hij het beste met dat gevoel om kon gaan als hij in beweging was, als hij actief was.
3. De mysticus Thomas à Kempis is voor ons als pelgrims een vreemde eend in de bijt, zeker in vergelijking met de reeds genoemde Bonifatius en Emo. Hij was namelijk het tegendeel van die bewegende pelgrims; meer het prototype van de 'stabilitas loci' (plaatsgebonden). Thomas à Kempis had wel iets van een noordelijke hang naar het zuiden, naar het volle licht, maar dan wilde dan toch altijd wel weer terugkeren naar dat noorden. Hij vond het het mooiste als je als christen in beweging was, op pad was, actief bent, en werkt, want dan raakt je menselijke inzet iets aan van de eeuwigheid. 

Waar bij Bonifatius en bij Emo dus meer sprake is van een lineaire beweging als pelgrim naar buiten (bijvoorbeeld Rome), is bij Thomas à Kempis veel meer sprake van een cyclische, middelpuntzoekende beweging, een reis naar je binnenste. Als pelgrim kun je dus naar buiten trekken, zoals naar Santiago de Compostela, maar je zou ook naar je binnenste kunnen gaan pelgrimeren, om in jezelf de innerlijke rust te vinden, weg van die innerlijke onrust.

• Wij zouden ons als pelgrims van de 21e eeuw nu de vraag kunnen stellen wat deze benaderingen voor ons zouden kunnen betekenen in de onrustige tijd waarin wij leven.

Wandelaars vragen pelgrims
Na de lunch ga ik in het derde programmablok naar de Informatiesessie voor wandelaars. Daar krijgen wandelaars de gelegenheid hun vragen te stellen aan (pelgrimerende) wandelaars en pelgrims. In deze sessie komen onderwerpen aan de orde als: wat is het beste moment van het jaar om je pelgrimage te beginnen, hoe verbind ik de Nederlandse pelgrimspaden tot één Nederlands pelgrimstraject, wat is het verschil tussen de Camino del Norte en de Camino Primitivo, welke wandelgids kan ik het beste gebruiken, hoe en waar vind ik slaapplaatsen onderweg, wat neem ik mee in mijn rugzak en hoe voorkom ik blessures.
Het is mooi om te zien, te horen, te ervaren hoe graag en hoe goed ervaren pelgrims beginnende wandelaars en pelgrims in spe willen helpen.

Paradoxen in modern pelgrimeren
In het laatste programmablok woon ik de lezing bij van ons medegenootschapslid en religiewetenschapsbeoefenaar Inge van der Zande. In haar presentatie gaat ze in op enkele paradoxen van het modern pelgrimeren; over zingeving en spiritualiteit. Daarmee wil ze ons inzicht geven in de gangbare dubbele boodschappen omtrent pelgrimeren. Dat doet ze aan de hand van de techniek van Parsons, aan de hand van items als: structuur, persoon, cultuur en natuur.

• Van der Zande constateert bijvoorbeeld dat de solidariteit onder pelgrims toeneemt, naarmate de pelgrims verder op de camino vorderen. Dat herken ik inderdaad uit eigen ervaring. 
• Inge vindt ook dat op het bijzondere en het religieuze van het pelgrimeren meer de nadruk zou moeten komen te liggen. Die religieuze en andere bijzondere pelgrimservaringen zouden meer in relatie moeten komen te staan met jouw leven na je pelgrimage. 
• Pelgrimeren biedt je een unieke kans om los te komen van (je) vaste structuren.
• Het psychische proces van het pelgrimeren, daar gaat het uiteindelijk om bij waarlijk pelgrimeren. 
• In de rust, in de stilte van de weg kun je onderweg als pelgrim naar God zoeken; daar kun je God dan van binnen horen spreken.

Groei en bloei van ons pelgrimsgenootschap
De dag vliegt om, want er is vandaag zoveel te doen, zoveel te zien, zoveel medepelgrims te ontmoeten. Juist die ontmoeting is ook zo belangrijk op zulke genootschapsdagen. Elkaar ontmoeten kan ook heel goed op de Informatiemarkt, die in de rondgang van de Kloostergang plaatsvindt. Een groot aantal informatiekramen staan in de Kloostergang, waaronder ook onze informatiekraam van de Stichting Jabikspaad Fryslân, die vandaag prima wordt bemand door Janneke & Gerlof, twee ervaren pelgrims, die graag tekst en uitleg geven over ons mooie Fries-Overijsselse pelgrimspad van Sint-Jacobiparochie naar Hasselt.
En dan heb ik nog niet eens de tijd gehad om de Pelgrimsparade bij te wonen, of informatie te krijgen over hospitaleren in Roncesvalles, of het optreden van het koor Carmina Ludens bij te wonen, of de discussiesessie met de genootschapsbestuurders bij te wonen.
De Kloostergang, de Refter, de Kapittelzaal, de Aula, het Auditorium, het Studium en de Kloosterkerk zijn de hele dag goed gevuld met genootschapsleden. We hebben een bloeiende vereniging, die ertoe doet; en dat in een tijd dat veel verenigingen een zieltogend bestaan leiden.
Maar wij hebben de tijd mee.
Pelgrimeren is in, is hot; het wordt steeds drukker op de camino, en onze vereniging groeit flink.

Gjin spat feroare!

Sneon 6 oktober 2012 

Jierdei geskinken te pronk yn de Time-Out

Spesjale feest-edysje
'Gjin spat feroare!', sa stiet skrean op it útnoegingsbrief fan Akke, ta kundskip dat hja hjoed 50 jier wurde sil.
Hja hat hjir lang nei útsjoen, mar hjoed is it dan safier.
De útnoeging dy't wy krigen, is makke yn de foarm fan in 50+tiidskrift.
In âlde swart-wyt-foto en in mear resinte foto fan de simmerfakânsje fan 2012 pronkje op it omslach fan it útnoegingsbrief.
'Gjin spat feroare!', stiet by de foto's skrean op dizze spesjale feest-edysje fan it 50+tiidskrift.

Feest yn Time-Out
Durkje en ik binne jûn ek fan herte wolkom om Akke har 50e jierdei feestlik mei te fieren yn de Time-Out, it lokaal yn de boppeseal fan de Kristlike-Grifformearde Tsjerke fan Dokkum.
In soad femylje, freonen en kunde komt hjir jûn gear om mei Akke en mei har neiste femylje tankber en fleurich dizze dochs wol bysûndere jierdei te fieren.

Lanterfanten over Route 4.2 Leeuwarden-Oentsjerk v.v.

Maandag 28 mei 2012 - Tweede Pinksterdag

Easy Tweede Pinksterdag
Ook voor vandaag wordt prachtig weer voorspeld. Durkje en ik kiezen ervoor om evenals gisteren ook vandaag te gaan wandelen. Niet zo ver en niet zo lang als gisteren, maar tien kilometer korter. Vandaag zullen we het tweede wandeltraject van het vierde deel van de wandelserie 'Friesland voor Lanterfanters' lopen. Dat is de route vanuit Leeuwarden naar Oentsjerk en dan via een iets zuidelijker traject weer terug naar Leeuwarden. Een wandeltraject van 18 kilometer, niet zo lang, dus we kunnen het vandaag rustig aan doen. Lekker 'easy' op deze mooie, warme Tweede Pinksterdag.

Stadshof van Eden
Om 9.30 uur parkeren we onze auto bij het Haak-gebouw van Stenden Hogeschool op het parkeerterrein van de Kenniscampus Leeuwarden aan de Rengerslaan. Hier begint Route 4.2. Wandelgidsauteur Fokko Bosker gaf deze route de titel: 'Dwalen door de stadshof van Eden'. We lopen langs de Dokkumer Ee en steken bij de Dammelaan de Dokkumer Ee over, om vervolgens aan de oostoever door de Leeuwarder Vrijheidswijk in noordelijke richting te lopen. Via het 'heechhout' steken we de Bonkevaart over en dan komen we in en door Snakkerburen.

Eerste Efstedenfietsers passeren Lekkum
Het volgende dorp waar we door wandelen, is Lekkum. Aan de noordoostzijde van Lekkum zien we de voorhoede van de fietsers die vandaag meedoen aan de jaarlijkse Elfstedenfietstocht. Het zijn op dit moment van de dag nog voornamelijk racefietsers, die de vaart er aardig in hebben. Zij zijn vanmorgen vroeg in Bolsward gestart en zijn nu al weer op weg vanaf Dokkum richting Leeuwarden, om daarna de Friese Zuidwesthoek in te gaan. In de ruime bocht voorbij Lekkum gaan wij verder over het Wynser Binnenpaad, een prachtig fiets- en wandelpad dat door de weilanden in noordelijke richting loopt, parallel aan de Dokkumer Ee.

Wandelaars ontmoeten fietsers
Aan het eind van het Wynser Binnenpaad komen aan in Wyns.We pauzeren bij Eetcafé De Winze, op het terras aan de Dokkumer Ee. Het pontje van de Wynser Oerset vaart af en toe heen en weer om fietsers en wandelaar hier over de Dokkumer Ee te zetten. Na deze koffiepauze verlaten we Wyns. In de bocht van Wyns nemen we rustig de tijd om een lange sliert voorbijfietsende Elfstedentochtdeelnemers te bekijken. Ze hebben de wind in de rug en de vaart zit er ook hier in de bocht behoorlijk in. Een bonte stoet fietsers trekt aan ons voorbij, aangemoedigd door de hier en daar staande groepjes toeschouwers. Racefietsen, toerfietsen, kinderfietsen, ligfietsen, handfietsen en tandems, ze zoeven allemaal snel voorbij. De fietsers genieten zichtbaar van alle aandacht en aanmoedigingen. Vlak buiten Wyns staan onze dorpsgenoten, de Stiensers Ale & Jannie aan de kant van de weg. Voorbijkomende familieleden krijgen hier drinken aangeboden door hen. Wij zien hier ook zwager Theo uit Dokkum en neef Lieuwe uit Heerenveen voorbijfietsen.We roepen hen toe, maar door de drukte en de snelheid horen en zien ze ons niet.

Naar Stania State
Door de berm lopen we Wyns uit, terwijl ondertussen een groot aantal fietsers - soms met zijn vieren of vijven naast elkaar - ons snel voorbij fietst. Verderop gaan de fietsers rechtsaf richting Lekkum. Daar gaan wij rechtdoor richting Oenkerk. Als we langs het riviertje de Murk lopen, halen Ale & Jannie ons in op de fiets. We lopen een eindje met zijn vieren verder tot we bij hun auto arriveren. Wij gaan een eindje verder, om in oostelijke richting over het zand- en ruiterpad naar de N361 te lopen, om daar over te steken naar het park van Staniastate in Oenkerk. In het park nemen we een etenspauze op een bankje bij de vijver, onder een immense rode beuk in dit voorname, statige park; onmiskenbaar het ontwerp van de beroemde 19e eeuwse landschapsarchitect Lucas Roodbaard.

Liever zand dan beton
De wandelgids geeft aan dat we tegenover de Proefboerderij van PTC+ over een betonpad tussen de weilanden door moeten, richting Gytsjerk. De toegang tot dit betonpad is volgens een verbodsbord echter verboden. Vanaf het erf van de proefboerderij roept een man dat we eerst nog over de weg door moeten lopen naar een menpad, dat ongeveer een kilometer verderop ligt. Dat is een prima advies, want dat brede zand-/ruiterpad is veel mooier dan het aangegeven betonpad en bovendien loopt dit menpad door een schilderachtige weidegebied. Dit menpad voert ons naar de Canterlandseweg ten westen van Gytsjerk.

Tegeltjesbrug Elfstedenschaatser
Verderop gaan we over de blauwe tegeljesbrug, die is 'bekleed' met de vele geglazuurde aardewerktegels met daarop evenzovele Elfstedenschaatser afgebeeld. Ook vandaag trekt deze unieke tegeltjesbrug veel bekijks. Op de volgende splitsing komen we langs een EHBO-post van de Elfstedenfietstocht. De EHBO-ers vertellen ons dat ze nog een kwartiertje zullen wachten alvorens ze alles opruimen, want de laatste fietsers zijn zo langzamerhand wel voorbij deze plek. Bij Miedum komen we langs het opmerkelijke kerktorentje zonder kerk, verscholen in de omliggende bomen.

Langzaamaansociaalactief
Nog voordat we in Lekkum arriveren, nemen we het fietspad linksaf naar de Bullepolder, waar de Leeuwarder nieuwbouwwijk Blitsaard wordt gebouwd. Een groot aantal kavels ligt hier nog braak, gereed om te verkocht en bebouwd te worden. Gezien de huidige recessie zal dat hoogstwaarschijnlijk nog wel enkele jaren duren. Over de oude Miedwei gaan we naar Snakkerburen en daarna lopen we door de Leeuwarder Vrijheidswijk weer terug naar onze auto op het parkeerterrein van Stenden Hogeschool. We arriveren daar zes uren nadat we we hier vanmorgen van start zijn gegaan. We zijn in elk geval in onze opzet geslaagd om de 18 kilometer in een rustig tempo af te leggen. Bovendien hebben we onderweg veel meer dan gemiddeld de tijd genomen om hier en daar eens even een praatje te maken met deze en gene die we onderweg ontmoeten. Niet alleen in sociaal opzicht is dit dus een heel geslaagde dag, maar ook qua beweging en aanschouwde schoonheid van natuur en landschap heeft deze dag ruimschoots aan alle verwachtingen voldaan. Een hele mooie Tweede Pinksterdag dus.

Kloosterpad 1453

Woensdag 23 mei 2012

Cover van de fiets- en wandelgids

Meer dan 50 Friese kloosters

Aan het eind van de Middeleeuwen had Fryslân ruim 50 kloosters. De meeste daarvan stammen uit de 12 en de 13^e eeuw, maar de historie van een aantal kloosters - zoals bijvoorbeeld van de Sint-Bonifatiusabdij van Dokkum - gaat terug naar de 8^e en 9^e eeuw. De 12^e eeuwse Cistenciënzer abdij Klaarkamp van Rinsumageest is één van de kloosters die als een soort ‘moederhuis’ fungeerde, van waaruit nieuwe kloosters werden gesticht. Het koorherenklooster van Burgum en de Benedictijner abdij van Smalle Ee zijn bijvoorbeeld twee van die kloosterstichtingen van die tweede fase.

1453

Tussen die verschillende kloosters ontstonden paden en wegen; ook wel kloosterpaden genoemd. Eén van die kloosterpaden verbond indertijd de kloosters Klaarkamp van Rinsumageest en de abdij van Dokkum via het Barraconvent van Burgum met het klooster van Smalle Ee, nabij Drachten. Uit een oorkonde van het jaar 1453 blijkt dat deze middeleeuwse noord-zuid-route door Fryslân in het midden van de 15^e eeuw werd verbeterd.

Fiets- en wandelgids

Dit oude Friese kloosterpad is uitgangspunt geworden voor een langeafstandswandeling over een afstand van 42 kilometer. Dit kloosterpad wordt beschreven in de fiets- en wandelgids ‘Kloosterpad 1453’, die in 1999 verscheen en die inmiddels enkele herdrukken kent. De route met haar beschrijving is opgesteld door het echtpaar Nanka & Peter Karstkarel. In dit boekje zijn informatieve tekstbijdragen gepubliceerd van Hans Mol (over kloosters in Fryslân), van Douwe Kootstra (over sagen en legenden), met meditaties van de inmiddels overleden dominee Huub Klijn en met overdenkingen van Pieter Sijpersma. De foto’s in de routegids zijn van Peter Karstkarel. De routegids kreeg als ondertitel mee: ‘Een bedevaart in het oosten van Friesland’.

Noorder- en Zuidertraject

In het afgelopen jaar hebben Durkje en ik het Kloosterpad 1453 in drie verschillende trajecten bewandeld, te weten:

• Op 21 februari 2011 liepen we het Zuidertraject vanuit Smalle Ee (Onser Lyewe Vrouwen Smelgeraconvent/Smellingera klaester), via De Wilgen, Drachten (Karmelklooster en Minderbroederklooster), Opeinde, Oudega, Nijega en Sumar naar Burgum (Barraconvent/Berghklooster);
• Op 6 maart 2011 liepen we het Noordertraject vanuit Burgum, via Noordburgum, Kûkherne, van Veenwouden (Schierstins) over de Goddeloze Singel richting Broeksterwoude en via Damwoude, Rinsumageest (Klaarkamp) en Sijbrandahûs naar Dokkum (de Bonifatiusbedevaartsstad); via de westelijke routevariant.
• Op 15 april 2012 liepen we de oostelijke routevariant van het Noordertraject vanuit Damwoude naar Dokkum (Bonifatiuskapel).

Friese bedevaartsroute

Dit Kloosterpad 1453 is een mooie Friese bedevaart, een pelgrimage langs sporen van oude en nieuwe vroomheid vanaf de Middeleeuwen tot heden, wandelend over authentieke paden vol verhalen, oude legenden en sagen en langs verstilde plekken en landschappen, die uitnodigen tot meditatie en overpeinzing. Het Kloosterpad 1453 is één van de mooiste en belangrijkste historische routes in onze provincie Fryslân.

Citaten

• Pieter Sijpersma: “Van lopen ga je vanzelf denken. Het geheim zit in de beweging, of beter: in het tempo van de beweging en het ritme. Door te wandelen komen je gedachten vanzelf op gang”.
• Huub Klijn: “De belangrijkste steun en bron zijn in de kerk te vinden. Stilte om tot jezelf te komen. Ruimte voor de vragen van het leven en voor verhalen van mensen over waar zij hun kracht vandaan halen”.

Wob Bijlsma exposeert in Stiens

Maandag 16 april 2012

Abstract werk in gemengde techniek

Gevarieerd werk

Tot en met eind juni 2012 exposeert de Leeuwarden amateurkunstschilder Wob Bijlsma enkele van zijn kunstwerken in de Openbare Bibliotheek van Stiens. Het tentoongestelde werk bestaat onder andere uit portretten, landschappen en abstracte werken, zowel in het platte vlak als in reliëf.

Schilderles

Wob Bijlsma schildert vanaf 1984.

Bijlsma heeft schilderles gehad van onder andere Hendrik Elings, en hij heeft verschillende cursussen gevolgd bij It Frysk Skildershûs van Doet Boersma in Leeuwarden, van Anne de Haan in Dokkum en van Peter van Houten in Foudgum.

Figuratief en abstract

Het werk van Wob Bijlsma is voornamelijk figuratief, met een voorkeur voor (zelf)portretten en landschappen.

Maar in de afgelopen vier à vijf jaar produceert hij ook abstract werk, geschilderd in olieverf, op waterbasis of in acryl, deels gemengd met andere materialen, zoals metaaldraad en textiel, pasta, steentjes en vogelzaad, waardoor op sommige plekken in de schilderijen een reliëfwerking ontstaat.

Bij het abstracte schilderen is Bijlsma vooral gefascineerd door de werking van de kleuren.

Kloosterpad 1453 van Damwâld naar Dokkum (deel 3)

Zondag 15 april 2012 

Bij de twee molens op het Bolwerk van Dokkum

Start wandelseizoen 2012
Na de evangelisatiekerkdienst en het koffiedrinken vanmorgen en de warme maaltijd rond het midddaguur rijden Durkje en ik aan het begin van de middag naar Damwâld. Het is mooi zonnig weer met nog wel een frisse noordenwind, maar toch aangenaam wandelweer, dus na onze lange winterstop is het vandaag een dag bij uitstek om weer eens onze wandelschoenen aan te trekken om zo langzamerhand weer lange afstandswandelingen te gaan ondernemen. We beginnen ons wandelseizoen 2012 met een korte wandeling van zo'n 10 kilometer, in Noordoost-Fryslân.

Noordertraject
We bewandelen vandaag nog een stukje van het 'Friese Kloosterpad 1453'. Het Zuidertraject van dit eeuwenoude kloosterpad hebben we in februari 2011 gelopen en het Noordertraject bewandelden we daarna in maart 2011. Toen kozen we ervoor om de westelijke variant van het Noordertraject te lopen, dat vanaf Damwâld via Rinsumageest en Sijbrandahuis aankomt in de Friese Elfstedenstad Dokkum. Maar dit Noordertraject kent ook een oostelijke variant vanuit Damwâld naar Dokkum. Die routevariant lopen Durkje en ik vanmiddag.

Damwâld = Akkerwoude +  Murmerwoude +  Dantumawoude
Vanuit Stiens rijden we naar Damwâld, waar we onze middagwandeling beginnen bij de kerk van het voormalige Akkerwoude. Over de Voorweg gaan we in oostelijke richting naar het centrumkruispunt van Damwâld. Daar passeren we de oude dorpskerk van het voormalige Murmerwoude, oorspronkelijk toegewijd aan Bonifatius. Voorbij de rotonde passeren we aan onze rechterhand de 'Fermanje', ofwel de Vermaning, de Doopsgezinde kerk van het vroegere Dantumawoude. Daarna gaat het verder in de richting van de twaalfde eeuwse dorpskerk van Dantumawoude, oorspronkelijk gewijd aan Benedictus. Nog vóór we deze kerk bereiken, gaan we echter in noordelijke richting over de Hoeksterlaan naar de Kooilaan, richting Dokkum.

Friese Kloosterpad 1453 voltooid
Na de Kooilaan gaan we over de Trekweg naar het fietsers- en voetgangerstunneltje, dat onder de zuidelijke ringweg van Dokkum door gaat. In Dokkum volgen we eerst het Damwâldsterreedsje en de Parklaan. In noordelijke richting passeren we over de Woudweg vlak vóór het Dokkumer stadscentrum de Bonifatiuskapel. Bij het bolwerk aangekomen nabij de Woudpoortbrug sluiten we de wandellus van het Noordertraject van het Friese Kloosterpad 1453.

Terug naar Damwâld
Over het voetpad langs de Lyceumweg volgen we dan het water, met aan de overzijde van het water het Zuiderbolwerk, een deel van de oorspronkelijke verdedigingswerken van deze oude Friese stad. Waar het Zuiderbolwerk over gaat in het Baantjebolwerk krijgen we een prachtig uitzicht over de beide molens die hier op de hoeken van het Dokkumer Bolwerk staan. Langs de Birdaarderstraatweg lopen we Dokkum uit. Over het fietspad van de Rondweg-West lopen we langs de N356. Over het fietspad langs de Murmerwoudsterweg gaan we in zuidelijke richting weer terug naar Damwâld. Iets zuidelijker gaan we over het fietspad langs de Haadwei. We passeren onderweg de Koailoane ter hoogte van het buurtschap Wâldhiem. Eigenlijk willen we over de Achterwei terug lopen naar de Damwâldster Foarwei, maar aan de oostzijde van Achterwei is door een  gegraven sloot de doorgang van de Haadwei naar de Achterwei geblokkeerd. Op zich is dat geen probleem, want om het Damwâldster winkelcentrum heen lopend en over het bedrijventerrein kunnen we ook naar de Foarwei lopen, waar onze auto staat geparkeerd.

Bedevaart door Oost-Fryslân
Na ongeveer 2,5 uur wandelen arriveren we bij de auto achter de kerk van Akkerwoude. We rijden naar Broeksterwoude om daar een kop koffie te drinken bij de ouders van Durkje. Na het avondeten verlaten we Broeksterwâld en rijden door het nog steeds door de voorjaarszon beschenen Bûtenfjild naar de Dokkumer Ee, die we bij Burdaard oversteken. Via Bartlehiem en de Hallumer Mieden arriveren we weer thuis in Stiens. Einde van een mooie eerste wandelmiddag in het voorjaar van 2012. Met dit laatste wandeltraject beëindigen we vanmiddag onze driedaagse bedevaart van Smalle Ee naar Dokkum, over het eeuwenoude kloosterpad in het oosten van Fryslân.

Elfstedenschaatsers langs de elf Friese steden

Zaterdag 11 februari 2012

Elfstedenschaatsers op de Feinsumer Feart tussen Alde Leie en Feinsum

Wiebe Wieling: "Het kan niet!"
Het slechte, maar begrijpelijke en verwachte nieuws van de afgelopen week is dat het bestuur van de Koninklijke Vereniging De Friesche Elfsteden heeft besloten dat de 16e Friese Elfstedentocht deze week niet kan en dus ook niet wordt uitgeschreven. Daarentegen was het goede nieuws - tevens oproep - van Elfstedenbestuurder Oostenbrug om deze week vooral wel gebruik te maken van al die geveegde banen, door veel Friese vrijwilligers in de afgelopen week aangelegd.

Elfstedenschaatsers starten en finishen
Van die suggestie en oproep hebben velen graag gebruik gemaakt. Ook vandaag wordt er weer volop in Fryslân geschaatst, en zeker ook op de Elfsteden-schaatsroute. Vanmorgen vroeg zijn velen in Leeuwarden of verder op de route op het ijs gestapt, om vandaag de hele tocht of een deel van de hele route te schaatsen. Deze ervaringsdeskundigen vertellen op radio en televisie dat het hier en daar onderweg inderdaad gevaarlijk is; dat ze ook nog stukken met onbetrouwbaar ijs zijn gepasseerd. Jan Wijbe is vandaag vanuit Groningen met de trein naar Buitenpost gereden, om vervolgens van Buitenpost te lopen naar Kollum, om daar op het ijs van de Dokkumer Trekvaart te stappen, Hij is van Kollum, via Dokkum, Bartlehiem, Wijns en Britsum naar ons in Stiens geschaatst en vertelde dat ook op de Dokkumer Ee veel schaatsers onderweg waren; een aantal allicht Elfstedenschaatsers, onderweg naar Dokkum, of al weer van Dokkum via Bartlehiem en Aldtsjerk richting Leeuwarden, om op de Bonkevaart te finishen.

Vrouwbuurt en Alde Leije
Ook gisteren was het voor alle schaatsers in het algemeen en voor de Elfstedenschaatsers in het bijzonder een hele mooie zonnige schaatsdag, met een matige wind. Ideaal schaatsweer dus. Vanuit Leeuwarden ben ik aan het eind van de middag naar Onze Lieve Vrouwenparochie gereden om daar bij de Vrouwbuurstermolen schaatsers vanuit Franeker vanaf de Blikvaart Vrouwbuurt te zien passeren richting Feinsumer Feart. Daarna kijk ik nog in Alde Leie, waar alle schaatsers bij de nieuwe sluis van de Elfstedenvaarroute passeren, waar voor schaatsers een voortreffelijk kluuntraject is aangelegd met vele traptreden en een kluunpad om op deze manier op snelheid en geleidelijk klimmend en dalend om deze nieuwe sluiskolk heen te kunnen klunen.

Feinsumer Feart
Tenslotte rijd ik vanuit Alde Leie via Feinsum naar Stiens. Tussen Alde Leie en Feinsum passeer je dan de stenen brug over de Feinsumer Feart. Dit is een prachtig uitzichtpunt om de schaatsers vanuit Alde Leie te zien aankomen over de Feinsumer Feart, die vervolgens onder je door schaatsen over de Feinsumer Feart richting Feinsum. Vanuit Feinsum gaan de schaatsers dan verder over deze vaart naar de Dokkumer Ee, om daar noordwaarts te draaien, richting Dokkum. Ik ontmoet een echtpaar, dat vandaag met de auto de hele dag langs de Elfstedenschaatsroute rijdt, om op bepaalde plaatsen langs de route even te stoppen om de Elfstedenschaatsers en al die andere schaatsers te zien passeren.

Elfstedensfeer in Fryslân
Afgelopen week was een week van 'Elfstedenkoorts'; een week hard werken voor baanvegers, een spannende week voor potentiële Elfstedentochtschaatsers en een topweek ook voor de media, die zich vol op een mogelijke Elfstedentocht hebben gestort. En de schaatsers, zij schaatsen door het prachtige Friese landschap, elke kilometer zoveel mogelijk genietend van ijs, landschap, prestatie en sfeer in Fryslân.

Zevenwoudenpad

Zaterdag 28 januari 2012

Wandelgids Zevenwoudenpad

Zevenwoudenpad
Het Zevenwoudenpad is het langeafstandswandelpad (LAW 1-1) van het Friese Lauwersoog naar het Overijsselse Steenwijk, over een afstand van 155 kilometer. Dit LAW is - zoals te doen gebruikelijk - met de horizontale wit-rode strepen in beide richtingen gemarkeerd, zodat je als wandelaar met een duidelijke bewegwijzering zowel noord>zuid als zuid>noord kunt lopen. Het Zevenwoudenpad is goed beschreven in de wandelgids ‘Zevenwoudenpad’, met als onderschrift ‘Wandelen door het oosten van Friesland’.

Friese Woudenpad
In oktober 2010 heeft het Zevenwoudenpad een nieuwe naam gekregen. Het wandelpad loopt langs het Nationaal Park Lauwersmeer, de Friese Wouden, het Drents-Friese Wold en de Weerribben. De naam ‘Zevenwoudenpad’ is inmiddels vervangen door de nieuwe naam: ‘Friese Woudenpad’. Een nieuwe wandelgids is daartoe gepubliceerd. In de periode van december 2007 tot en met maart 2008 hebben Durkje en ik dit pad bewandeld, dus in de periode dat het pad nog Zevenwoudenpad werd genoemd. Om die reden gebruik ik hier nog de oude naam ‘Zevenwoudenpad’.

Van Lauwersoog naar Steenwijk
Het pad begint bij de Waddenzee in het open Friese zeeklei-landschap. Ten zuiden van de Friese Elfsteden-stad Dokkum verandert het landschap aanmerkelijk. Je komt voorbij Dokkum in de Dokkumer Wouden, bekend om haar lintbebouwing met smalle, langgerekte kavels, die zijn afgezet met elzenhagen, de zogenoemde ‘beamwâllen’. Ten zuidoosten van Drachten kom je op de zandruggen, waar de riviertjes Koningsdiep, Tjonger en Linde doorheen stromen. Hier beginnen ook de bossen, de heidevelden en de open beekdalen. Het laatste traject tot aan Steenwijk is een bijzonder fraai stuk; vanuit Fryslân door het karakteristieke esdorpenlandschap van Zuidwest-Drenthe naar het Overijsselse Steenwijk.

Varianten
Het Zevenwoudenpad kent de volgende twee varianten:

• Ten noorden van Holwerd kun je vanaf het Friese Kustpad (LAW 5-4) in zuidelijke richting naar Dokkum lopen. Vanuit Dokkum volg je dan de standaaardroute van het Zevenwoudenpad in zuidelijk richting. Maar je kunt ook een ronde door noordoost-Fryslân wandelen, door het Zevenwoudenpad op de gebruikelijke plaats bij Lauwersoog te beginnen, om vervolgens over het Zevenwoudenpad via Dokkumer Nieuwe Zijlen naar Dokkum te wandelen, waar je het Zevenwoudenpad verlaat, om eerst in noordelijke richting over het alternatieve tracé naar Holwerd te lopen, waarna je in oostelijke richting over het Friese Kustpad terug kunt wandelen naar Lauwersoog.
• De tweede variant begint ten zuiden van Ureterp. Je kunt vanaf de splitsing de oostroute naar de Tjonger lopen langs Donkerbroek en/of vanaf die splitsing de westroute naar de Tjonger nemen via Beetsterzwaag. Durkje en ik hebben zowel deze oostroute als ook de westroute gelopen.

175 kilometer in 8 wandeldagen
We hebben het Zevenwoudenpad in de volgende trajecten bewandeld:

1. Van Lauwersoog naar Dokkumer Nieuwe Zijlen op 22 december 2007; 15,5 km;
2. Van Dokkumer Nieuwe Zijlen naar Broeksterwoude op 24 december 2007; 20 km;
3. Van Broeksterwoude naar Eastermar op 3 februari 2008; 20 km;
4. Van Eastermar naar Drachtstercompagnie op 9 februari 2008; 24 km;
5. Van Drachtstercompagnie via de Westroute-variant naar Hoornsterzwaag op 10 februari 2008; 24 km;
6. Van Drachtstercompagnie via de Oostroute-variant naar Hoornsterzwaag op 24 februari 2008; 22,5 km;
7. Van Hoornsterzwaag naar Vledder op 25 februari 2008; 24 km;
8. Van Vledder naar Steenwijk op 28 maart 2008; 25 km.

Een verjaardagswandeling in Noordwest-Leeuwarderadeel

Zondag 6 november 2011

Noordwest-Leeuwarderadeel
Om onze twee verjaardagen op alternatieve wijze te vieren, gaan Durkje en ik vanmiddag met Joske & Dethmer aan de wandel door het Noordwestelijke deel van onze gemeente Leeuwarderadeel. Om het autoverkeer te mijden, maken we daarbij een klein uitstapje door de gemeente Het Bildt. Alde Leie is het enige dorp dat we onderweg bezoeken en voor de rest gaat onze route voornamelijk over smalle boerenwegen en paden tussen de uitgestrekte weilanden en ook al geploegde akkers ten noorden en ten zuiden van de Feinsumer Feart, ook bekend van de Elfstedenroute. We schatten dat het een wandeling is van ongeveer twaalf kilometer.

Aldlân
We verlaten Stiens bij de kinderboerderij Doniastate, waar we in noordelijke richting over de Harnsterdyk in de richting van de Feinsumer Feart lopen. Ten zuiden van deze vaart gaan we op de splitsing met de Griene Dyk in westelijke richting verder over de Poeldyk, parallel aan de Feinsumer Feart. Ongeveer halverwege deze weg slaan we rechtsaf richting Poelhúzen, waar we over de stenen brug de Feinsumer Feart oversteken.

Nijlân
Ten noorden van Feinsum (Finkum) steken we de Brédyk (de N357) over. Hier verlaten we het âldlân (oude land) van Oostergo en treden we aan de overzijde van de oude zeedijk (Brédyk) het nijlân (nieuwe land) in; de vroeger op de Middelzee gewonnen vruchtbare zeekleigronden. Over de Iestdyk lopen we naar de Hege Hearewei, iets ten noorden van Feinsum. Over de Hege Hearewei gaat het in noordelijke richting verder, om vervolgens over de Langedyk in westelijke richting naar Alde Leie te gaan. Wederom steken we de Feinsumer Feart over, die hier in noord-zuid door het landschap stroomt. Langs de Alde Leister jachthaven en langs de Feinsumer Feart arriveren we dan in het centrum van Alde Leie. De cafédeur is gesloten, maar aan de achterzijde is de recent geopende 'Eeterij' wel geopend. Tijd voor een rustpauze in de Eeterij, met traktatie.

Elfstedentocht
Vanuit de Eeterij hebben we een wijds uitzicht over de nieuwe Anita Andriesen Sluis, die hier in dit jaar is gerealiseerd in het kader van de Elfstedenvaarroute. Vanaf dit jaar kunnen bootjes schutten in deze Alde Leister sluis, om van de Ouwe Rij via Alde Leije door de Feinsumer Feart naar de Dokkumer Ee te varen, linksaf richting Bartlehiem en Dokkum en/of rechtsaf richting Leeuwarden. Als we verder wandelen, zien we dat bij de Anita Andriesen Sluis bij de bouw van dit waterwerk al perfect rekening is gehouden met de Elfstedenschaatstocht. Aan beide zijden van de sluis is namelijk een brede stenen trap gebouwd, waarover de Elfstedenschaatsers in vliegende vaart zo vanaf het ijs over de trap en langs de sluis aan de andere zijde weer over de brede stenen trap naar de Feinsumer Feart kunnen klúnen, zonder al te veel snelheid te verliezen. Een hele mooie constructie met hopelijk een vooruitziende blik, dus laat nu die volgende Elfstedenschaatstocht maar komen, want Alde Leie is er helemaal klaar voor.

Heerwegen
Voorbij Alde Leie wandelen we eerst in westelijke richting door Het Bildt langs de Feinsumer Feart en daarna in zuidelijke richting langs de Ouwe Rij richting Vrouwbuurstermolen. Voorbij Vrouwbuurstermolen gaan we een klein stukje langs de Stienser Hegedyk, om al vrij snel over het karrenspoor van de Slachtedyk de geasfalteerde weg te verlaten. De halfverharde Slachtedyk gaat verderop over in een asfaltweg. Op dat punt gaan wij rechtdoor over het onverharde pad van de Witewei, dat tussen de akkers door naar de Goadyk loopt. De Goadyk gaat over in de Hege Hearewei, waarover we arriveren bij de Brédyk aan de rand van de bebouwde kom van Stiens.

Stiens
Over de schelpenpaden ten noorden en ten zuiden van de Seerob gaan we oostelijk langs het Stienser bedrijventerrein Middelsee, waarna we de Middelsédyk (de N393) oversteken, om eerst over de Bûtenskilwei en daarna over de Finnedyk naar de Ovonde in de Brédyk te gaan, waar we de Brédyk oversteken naar het Hynstewaad, om vervolgens door het Waling Dykstra Park te lopen. Het is inmiddels al donker geworden als we bij Dethmer en Joske nog even napraten na deze mooie zondagmiddagwandeling.

Het Goede Land

Zaterdag 2 juli 2011

Op 12 juni 2011 wandelden Durkje en ik van Hallum via Hegebeintum naar Dokkum. In Hegebeintum passeerden we een woning met een gevelsteen. Op die gevelsteen staan een koe, twee kippen en de tekst “Het Goede Land”.

Waarom deze gevelsteen?
Waarnaar verwijst “Het Goede Land”?

De Friese nieuwssite ‘Frysk Nijs’ noemt de gemeente Ferwerderadiel (waar Hegebeintum deel van uitmaakt) ‘Het Goede Land’ voor haar burgers, maar óók voor gasten uit stedelijke gebieden, die helemaal willen opgaan in ware stilte, op groen land, met de geur van de zilte zee, voor wie nachten willen meemaken waarin het ècht donker is als de maan niet op het Wad schijnt. Het is hier een romantische verwijzing naar het ware leven op het mooie platteland.

Ook elders in Nederland kom je ‘Het Goede Land’ tegen. De protestantse, kerkelijk gemeente van Zwartebroek/Terschuur heeft in Zwartebroek (nabij Barneveld) een bijbelse plantentuin, genaamd ‘Het Goede Land’. Deze tuin is vrij toegankelijk voor iedereen. De bijbelse tuin is in 2003 tijdens de restauratie van het kerkgebouw aangelegd door een hoveniersbedrijf in opdracht van de kerkvoogdij van de Hervormde Gemeente te Zwartebroek /Terschuur.

Deze tuin is samengesteld uit planten, struiken en bomen die in de Bijbel genoemd worden, die in Israël - het beloofde land - groeien. In deze bijbelse tuin groeien onder andere olijven, vijgen, druiven, appels, amandelen, moerbeien en pijnboompitten. Ook kun je hier de bijbelse kruiden vinden zoals de salie, venkel, alsem, laurier, marjolein, munt en de ruit. Deze planten en vruchten waren in Israël in de tijd van de Bijbelverhalen van levensbelang en ze werden daarom ook als een rijke zegen ervaren.

De naam van deze bijbelse tuin verwijst naar een bijbeltekst in het bijbelboek Deuteronomium. In Deuteronomium 8: 7-10 wordt het beloofde land, Israël, ofwel ‘Het Goede Land’ als volgt beschreven:

‘Straks brengt de HEER, uw God, u naar een goed land,
een land van beken, bronnen en waterstromen,
die ontspringen in de valleien en op de bergen,
een land van tarwe en gerst,
van wijnstokken, vijgenbomen en granaatappelbomen,
een land van olijven en honing,
een land waar u niet slechts schamel brood zult eten,
maar waar het u aan niets zal ontbreken,
een land waar u ijzer vindt in het gesteente
en waar u koper delft uit de bergen.
Wanneer u daar in overvloed leeft,
dank de HEER, uw God, dan
voor het goede land dat hij u gegeven heeft.’

Lanterfanten over Route 1.9 van Hallum naar Dokkum

Pinksterzondag 12 juni 2011

Omdat de weersvoorspelling voor morgen regen centraal stelt en voor vandaag mooi weer belooft, kiezen Durkje en ik vandaag voor een langeafstandwandeling. Om 8.15 uur parkeren we de auto in Hallum, om van hieruit via route nummer 1.9 van de wandelgids 'Friesland voor Lanterfanters' naar Dokkum te lopen, over een afstand van 27 kilometer.

Vanuit Hallum steken we de N357 in westelijke richting over in de richting van Hallumerhoek. Over het bedrijventerrein van Hallum en langs enkele boerderijen wandelen we naar de Waddenzeedijk ter hoogte van De Seedykstertoer. Ter hoogte van het dijktempeltje van Ids Willemsma gaan we via een asfaltweg, een betonweg langs een lange rij windmolen en door de velden in de richting van de Ljouwerterdyk, waar we ter hoogte van Ferwert de N357 weer oversteken.

Langs het Ferwerter zorgcentrum Foswert wandelen we via de Historische Wandelroute over een ruilverkavelingspad door het bos van Ferwert. Langs de Burmaniavaart gaan we naar het terrein van het voormalige klooster Foswert. Via het Historische Wandelpad Burmaniapaad wandelen we door de velden om het kloosterterrein heen, om vervolgens door de weilanden naar Hegebeintum te wandelen. Bij het Bezoekerscentrum van de dorpskerk van Hegebeintum op de hoogste terp van Nederland pauzeren we om hier een kop koffie te drinken.

Langs Harstastate en over het voormalige spoortracé van 'It Dokkumer Lokaaltsje' wandelen we langs het voormalige treinstation van Blije naar het buurtschap Farebuorren. Van Farebuorren lopen we naar Waaxens. Bij de stinzenpoort van Waaxens steken we de N356 over om langs de pastorietuin naar de oostzijde van Waaxens te lopen, waar we pauzeren op een picknickbank. Na deze rustpauze volgen we de routemarkering van de Historische Wandelroute achter de dorpjes Brantgum en Foudgum langs.

Aan het eind van de Kolkreed begint een lange route door de velden naar Hiaure. Ook voorbij Hiaure gaan we weer over veldpaden door de weilanden in de richting van Aalsum. In één van de weilanden moeten we tussen het roodbonte vee door om over verschillende hekken, over het Heechhout (hoge voetbrug) en door een laaggelegen weiland door klaphekken uiteindelijk uit te komen bij de hoog op een terp liggende Sint-Catharinakerk van Aalsum.

Vanuit Aalsum wandelen we langs de Aalsumervaart aan de noordzijde Dokkum binnen. Om ongeveer 16.00 uur bij het autobusstation aangekomen, zijn we aan het eind van deze wandelroute. We lopen tenslotte van de noordzijde van Dokkum dóór de binnenstad van Dokkum naar de zuidkant van Dokkum. Onderweg ontmoeten we Hennie, een nicht van Durkje, die een eind met ons meefietst. In het zuiden van Dokkum zijn we de rest van de middag en de avond bij een tuinfeest om hier de 40e verjaardag van Durkje haar zuster en de 50e verjaardag van Durkje haar broer te vieren. Aan het eind van dit verjaardagsfeest haalt Pieter ons met de auto weer uit Dokkum, om tenslotte via Hallum weer terug te rijden naar Stiens.

Kloosterpad 1453 van Burgum naar Sijbrandahuis (deel 2)

Zondag 6 maart 2011

Op 21 februari 2011 liepen Durkje en ik het eerste traject van het Kloosterpad 1453 van Smalle Ee naar Burgum. Vandaag bewandelen we de tweede helft, namelijk: van Burgum naar Sijbrandahuis. Dat is een traject van ongeveer 24 kilometer. Even na 9.00 uur vertrekken we onder het imposante klokgelui van de Kruiskerk van Burgum. De kerk gaat in en wij wandelen over de Kerklaan Burgum uit. Tussen het Streekmuseum/Volkssterrenwacht van Burgum en Noardermar ontmoeten we mijn ex-Stenden-collega Robert Veenstra in het trainingspak van zijn nieuwe werkgever SC Heerenveen. Kortom, hier een korte rustpauze van wandelen en rennen om eerst even bij te praten.

Via een zandpad en de Zomerweg komen we ter hoogte van Noardburgum bij de Rijksstraatweg. Aan de overzijde lopen we over het zandpad van de Oostersingel naar Kuikhorne, waar we de Goddeloaze Singel op gaan. Eerst steken we de spoorlijn Leeuwarden-Groningen over en daarna ten oosten van Veenwouden de N356. Voorbij de Skillige Piip komen we in het schitterende Staatsbosbeheer-natuurgebied De Houtwiel, dat we weer verlaten bij de brug over de Valomstervaart bij het Goddeloos Tolhuis. In Broeksterwâld drinken we vervolgens koffie bij de ouders van Durkje.

Ter hoogte van de Broekmolen van Broeksterwâld komen we op de Schwarzenberglaan langs het Doopmonument nabij de waterloop de Lits. Dit is de plaats waar in 1861 de eerste bekeerlingen tot de 'Kerk van Jezus Christus van de Heiligen der Laatste Dagen in Nederland' werden gedoopt. Op het monument-reliëf zien we een man en een vrouw voor een watervlakte, de man wijzend naar de overvliegende duif, hèt bijbelse symbool van de Heilige Geest, en daarmee ook goed passend langs dit eeuwenoude Kloosterpad.

Via Damwâld lopen we door naar Rinsumageest, waar we vlakbij de unieke 'gibbeflecht' (een stenen duivenhuis van meer dan 200 jaar oud, met gimmengaten). Een tweede verwijzing vandaag naar de Heilige Geest, maar nu in Rinsumageest. In Rinsumageest bezoeken we de romaanse Sint-Alexanderkerk, de meest bijzondere kerk langs dit Kloosterpad, met als enige kerk hier in het noorden een crypte. Op de buiten hoorbare, uitnodigende orgelklanken gaan we even naar binnen. De organist oefent nu in de kerk, alvorens over drie kwartier hier de middagkerkdienst aanvangt.

Wij steken de Lauwersseewei over en gaan via de Trekweg in de richting van de Klaarkampster Mar. Over een smal boerenweggetje langs dikke knotwilgen lopen we naar de locatie waar vroeger het beroemde Friese klooster Klaarkamp heeft gestaan. Niets is hier in het landschap nog te zien van de voormalige cisterciënzerabdij Klaarkamp, al vóór 1163 hier op deze nu desolate plek gesticht. Nu hebben we de oorspronkelijke kloosterroute van het klooster van Smalle Ee tot aan het klooster Klaarkamp afgelegd.

Wij gaan door naar het Hervormde kerkje van Sijbrandahuis. Bij de ingang van deze kerk ontmoeten we onze Stienser dorpsgenoot Anne Dijkstra, die hier druk in de weer is om met een groep muzikanten het concert 'Diversity, Music for Education' voor te bereiden, het benefietconcert dat leerling Nadieh Wesseling hier in dit kerkje organiseert in het kader van haar Profielwerkstuk, waarvan de middagopbrengst is bestemd voor betere educatie in het Afrikaanse Rwanda. Alweer een verwijzing naar de Heilige Geest, hier, in het zicht van het voormalige klooster Klaarkamp. Toeval of niet?

Het duurt nog wel twee uren alvorens dit benefietconcert aanvangt, en wij moeten nog door naar de Bonifatiusstad Dokkum. We verlaten Sijbrandaburen en lopen langs de Birdaarderstraatweg naar de Friese Elfstedenstad Dokkum. Bij de Woudpoortbrug in Dokkum worden we door Pieter met de auto afgehaald, waarna Pieter ons terug rijdt naar de Kruiskerk van Burgum, waar wij vanmorgen onze auto parkeerden.

Kloosterpad 1453 van Smalle Ee naar Burgum (deel 1)

Maandag 21 februari 2011

Vandaag gaan Durkje en ik op bedevaart in het oosten van Fryslân. Door dit gebied ligt een eeuwenoud Kloosterpad (1453) tussen Smalle Ee en Dokkum. Dit kloosterpad verbindt het voormalige klooster van Smalle Ee (Smellingera klaester) en het voormalige klooster Klaarkamp (Claercampera klaester) nabij Rinsumageest. Het oorspronkelijke kloosterpad strekt zich uit over een afstand van ongeveer 42 kilometer. Wij lopen vandaag de eerste helft van dit traject, van Smalle Ee, via Drachten en Oudega naar Burgum.

Het is een mooie winterse dag. Als we even na 9.30 uur beginnen met onze wandeling is het vier graden onder nul en de temperatuur loopt op tot nul graden Celsius, gemeten op het eindpunt van onze dagtocht om 16.00 uur. De hele dag een mooie blauwe winterlucht, een vrij stevige koude oostenwind en aan het eind van de middag zo rond 18.00 uur een schitterende rode zonsondergang; kortom een schitterende dag om vandaag de hele dag buiten te zijn.

De routegids laat je beginnen in Drachten, waarna je eerst naar Smalle Ee loopt en dan moet je naar Oudega, overstekend over het brede water van de Smalle Eesterzanding, waar op deze plek overigens geen pont vaart. Omdat de pleziervaart stil ligt en het ijs vandaag niet zo dik is dat je "op redens oer' de Smalle Eesterzanding kunt, kiezen we ervoor om de route iets aan te passen, om te voorkomen dat we eerste van Drachten naar Smalle Ee en dan van Smalle Ee weer naar Drachten terug moeten lopen. We beginnen in het kleine jachthaventje van Smalle Ee, waar we de auto parkeren. Er ligt hier een dun laagje ijs in de haven.

Vanuit Smalle Ee lopen we in de richting van De Wilgen. Al spoedig passeren we de betrekkelijk hoge zandrug, waarop de Benedictijnen al vóór het jaar 1250 het mannen- en vrouwenklooster 'Onser Lyewe Vrouwen Smelgeraconvent' stichtten. Van de voormalige kloosterkerk en de omliggende kloostergebouwen is niets meer te zien. Schapen grazen vandaag op de hoge zandrug.

We passeren De Wilgen en lopen voorbij de jachthaven langs het oude riviertje De Drait naar de - ook oude - Overste Singel, langs de woning van mijn ouders. Achter sporthal Sportlaan lopen we in oostelijke richting naar het Karmelklooster van Drachten. Dit uit 1936 daterende klooster van de zusters van de ongeschoeide Karmelietessen is in 1950 uitgebreid met een vleugel en een kloosterkapel. Ik herinner me nog van vroeger de kloosterzusters, fietsend in hun lange bruine pij door Drachten. De Karmelietessen hebben het klooster inmiddels verlaten en het wordt momenteel gebruikt voor activiteiten van culturele en spirituele aard en als horeca-gelegenheid.

We gaan door in de richting van het winkelcentrum van Drachten. Daar komen we langs het Minderbroederklooster, in 1936-'37 gebouwd voor de paters Franciscanen. Vanaf 1972 is dit voormalige klooster in gebruik als gemeentehuis en vanaf 1995 tot heden is het Museum Smallingerland in dit kloostergebouw gehuisvest. We lopen door de winkelpromenade, pauzeren hier en gaan in noordwestelijke richting door Drachten om bij de watertoren Drachten te verlaten, in de richting van Opeinde. Van Opeinde wandelen we naar Oudega. Voorbij de romaanse dorpskerk van Oudega pauzeren we bij de plaatselijke supermarkt. Hier in Oudega stonden vroeger boerderijen, die aanvankelijk kloosterbezit waren van het klooster van Smalle Ee, hier vlakbij, aan de overzijde van de Zanding.

Via de Garypsterwei verlaten we Oudega. Aan de achterzijde van de wit gestukadoorde zaalkerk (1893-'94) wandelen we Nijega binnen. Voorbij het oude tolhuis gaan we onder het viaduct van de Wâldwei door en dan gaat het in noordelijke richting verder over de Hearrewei. We kiezen een rustige route, over het mooie zandpad van de Jelke Sjoerdloane. We wandelen het dorp Sumar binnen, waar we net voorbij de dorpskerk en de dorpsmolen voor de derde maal pauzeren. Voorbij Sumar steken we bij de scheepswerf het Prinses Margrietkanaal over, om dan bij het gemeentehuis van gemeente Tytsjerksteradiel onze eindbestemming Burgum binnen te lopen.

We wandelen via het dorpscentrum naar de andere auto, die we hebben geparkeerd bij de Kruiskerk, de tufstenen dorpskerk (1100) van Burgum, toegewijd aan Martinus. Iets ten noorden van deze oude kerk werd al vóór het jaar 1240 een klooster gesticht, dat was aangesloten bij het klooster van Windesheim, nabij Zwolle. De bezittingen van dit zogenoemde 'Barraconvent' (ook wel Berghklooster genoemd) grensden aan de parochie van deze Maartens(Kruis)kerk van Burgum.

Om 16.00 uur arriveren we hier bij de Kruiskerk. We hebben in een tijdsbestek van 6,5 uur vandaag ongeveer 27 kilometer gewandeld. De tweede helft van deze bedevaart naar het voormalige klooster Klaarkamp staat voor een volgende wandeldag in de planning.

De Blikken in Stiens

Zondag 2 januari 2011

De Blikken is een woonstraat in de wijk Aldlân van Stiens. Deze straat is aan de zuidzijde toegankelijk via de brede doorgaande weg van de Brêgeleane. Als je De Blikken in noordelijke richting volgt, kom je uit op de T-kruising met de Mienskar. De Blikken is een betrekkelijk korte straat, die - zoals meer woonstraten in de Stienser wijk Aldlân - is ingericht in twee delen. Het smalle 1/3-wegdeel aan de westzijde is met name bedoeld voor het langzame verkeer en wordt doorgaans ook gebruikt als parkeerstrook. Het brede 2/3-wegdeel aan de oostzijde wordt in principe bereden door het gemotoriseerde verkeer. Aan de achterzijde van de westelijk gelegen woningen grenzen de tuinen aan het doorgetrokken wandel- en fietspad van het parallel liggende Tiltsjepaad.

In de Friese taal wordt het woord “blik” in de aanduiding “blik lân” gebruikt als bijvoeglijk naamwoord, om daarmee aan te duiden dat het gaat om vaak lager gelegen, moerassig land. Als aanduiding van hoedanigheid wordt het woord “blikken” in Fryslân ook wel aangeduid in bijvoorbeeld de combinatie van “in blikken lûd”, in de betekenis van bijvoorbeeld “een schelle stem”. En als bijvoeglijk naamwoord werd het woord “blikkene” vroeger ook wel gebruikt in de minderwaardige aanduiding van bijvoorbeeld “in blikkene dominy”, waar dan bijvoorbeeld een onbevoegde predikant of straatprediker werd bedoeld. Aangezien in dit deel van het Stienser Aldlân de straatnamen aanduidingen zijn voor landnamen, mogen we er van uit gaan dat hier “De Blikken” is bedoeld in de betekenis van drassig land.

Door de Friese gemeente Het Bildt stroomt de Blikvaart (in het Fries ook wel Blikfeart genoemd). Deze vaart is route-onderdeel van de Elfstedenschaatstocht, door schaatsers gevreesd vanwege de harde en koude wind die hier veelal in strenge ijswinters vanuit het noordoosten over de zeedijk en over de Bildtse zeeklei waait. Die wind maakt het de schaatsers niet alleen lastig als ze van Franeker in noordoostelijke richting naar Dokkum schaatsen, maar die zorgt na sneeuwval ook voor het onder stuifsneeuw geraken van de baan waar geschaatst moet worden. En bij afwezigheid van sneeuw kan diezelfde wind er ook voor zorgen dat een dun laagje zavelachtige klei vanaf de akkers over het ijs wordt geblazen, waardoor het schaatsen stroef en moeizaam verloopt. In de meeste gevallen vraagt het passeren van de Blikvaart dan ook een bovengemiddelde krachtsinspanning van schaatsers.

Een ander Bildts woord dat lijkt op het Friese “blikke”, is het woord “blaik”. Mijn grootmoeder legde vroeger de was te drogen op – zoals ze dat noemde – “de blaik” of “bleek”, zijnde het grasveld dat rondom het woonhuis van de boerderij van mijn pake en bep aan de Nieuwe Bildtdijk in de Friese Bildthoek lag. Toen mijn ouders vanuit de Bildthoek verhuisden naar Drachten en wij voor en achter ons huis ook een grasveld hadden in onze tuin in de nieuwbouwwijk, werden die grasveldjes door mijn ouders ook nog wel aangeduid als “bleek”. Wie op taalonderzoek gaat, zal hoogstwaarschijnlijk nog wel meer taalverwante woorden voor “blikke”, “blaik” en “bleek” op het spoor komen, die alle werden en/of nog steeds worden gebruikt als aanduiding voor een stuk(je) land.

Mierepaad in Stiens

Dinsdag 23 november 2010

Aan de verre oostzijde van Stiens ligt het Mierepaad. Dit geasfalteerde wandel- en fietspad is de verbinding tussen de Trijehoeksdyk aan de zuidzijde en de Truerderdyk aan de noordzijde. Als je vanaf de Trijehoeksdyk het Mierepaad in zuidelijke richting volgt, ga je met een S-bocht in een bosachtige entourage om kinderboerderij Donia State heen. Voorbij deze grote bocht ga je dan in zuidelijke richting tussen de nog jonge knotwilgen door, over het Mierepaad, met het zicht op de Truerderdyk en het verderop gelegen buurdorp Britsum.

Van oorsprong was het Mierepaad een kilometers lang voetpad, dat je vanuit Leeuwarden in noordelijke richting naar de Hallumermieden leidde. Het pad loopt parallel aan de enkele kilometers oostelijker gelegen Dokkumer Ee, de oude waterloop van Leeuwarden naar Dokkum. Het huidige Mierepaad heeft dezelfde zuid-noord-richting.

De naam Mierepaad is ontleend aan de “mieren”. Andere bekende aanduidingen voor mieren zijn: poepen, knoeten, moffen en hannekemaaiers; vroeger door de één als vreemd gespuis gezien, maar door de ander (h)erkend als welkome zomergast. Nederland werd vroeger overstroomd door zogenaamde “Hollandgänger”. Deze hannekemaaiers (mieren) waren vakbekwame “bovenlandsche” grasmaaiers, afkomstig uit het Duitse Ost-Friesland, Emsgebiet en Westfalen.

In de hooitijd hadden ook in Fryslân de boeren in de welvarende weidegebieden arbeiders te kort en de Duitse hannekemaaiers werden dan ook door de rijke boeren met open armen ontvangen en ingehuurd voor het maaien en voor het overige (seizoens)werk op de boerderij. Zodra de oogst achter de rug was, vertrokken ze doorgaans weer naar Duitsland. Slechts enkelen bleven in Nederland wonen. Erg geliefd waren deze gastarbeiders van eenvoudige komaf niet. Veel Nederlanders beschouwden hen als lomperds of botteriken; reden om hen aan te duiden met denigrerende bijnamen als “poepen” (in Fryslân) en “(gras)moffen” (in Holland). In de Friese literatuur kom je in een groot aantal romans en verhalen de belevenissen van en met deze Duitse landarbeiders tegen.

De “Hollandgängerei” – de emigratie van Duitse boerenarbeiders – is in onze huidige Nederlandse samenleving nog terug te vinden in familienamen, zoals bijvoorbeeld: Bisschop, Bruning, Kramer, Mulder, Pranger, Rosenmöller, Schelhaas, Wessels en (de) Witte.

Lustrumconcert Christelijk Mannenkoor Pro Rege in Stiens

Zaterdag 6 november 2010

Dit jaar bestaat het Christelijke Mannenkoor Pro Rege 45 jaar. Al die jaren klonken hun liederen "Pro Rege", ofwel "Voor de Koning". Een evangelisatiekoor dus, uit Dokkum, bestaande uit "minsken út'e stêd, út de wâlden en fan'e klaai". Dit mannenkoor bestaat uit ongeveer 90 mannen en dat aantal groeit momenteel weer.

Ter gelegenheid van dit 45e bestaansjaar organiseert Pro Rege twee jubileumconcerten. De eerste was gisteravond in de Grote of Sint Martinuskerk te Dokkum. Het tweede concert is vanavond in De Hege Stins in onze woonplaats Stiens. Durkje haar vader is al vele jaren lid van dit koor en het ligt dan ook geheel voor de hand dat Durkje en ik vanavond met haar moeder dit bijzondere concert bijwonen. En daarin staan we niet alleen, want in De Hege Stins ontmoeten we ook onze dorpsgenoot Jan Veltman en mijn Stenden-collega Peter de Vries, wiens beider vaders ook lid van dit Dokkumer mannenkoor zijn. Om 20.00 uur trekt een lange mannenstoet onder aanhoudend applaus door de kerkzaal, naar het podium.

Pro Rege komt met een kwalitatief hoogstaande muzikale bezetting. Muziekdocente Rennie Veenstra verzorgt de presentatie. Het koor staat onder leiding van dirigent Dirk Norbruis. Muzikale medewerking wordt verzorgd door Ineke van Slageren op fluit, Machiel Keekstra op piano, Pieter Reitsma op cornet en de virtuoze Rotterdamse organist Martin Mans, die vanavond als gastorganist excelleert.

Het concert begint met het lied dat ook als concertthema is gekozen, namelijk: "Klink no ús liet", met als aanvangswoorden:
"Klink no ús liet fleurich fan tonge.
Rûzje no't spylark bliid der ta.
Wol no rûnom sizze en sjonge dat jim fan herte wille ha".
Een passend begin, want daar zit het gezongen lied, de muzikale begeleiding èn de beoogde evangelisatie in.

Er wordt gezongen in verschillende talen, zoals het Fries (Sjong op foar Jezus), het Nederlands (Ik zou wel eens willen weten), het Engels (In the land of Zion) en in het Russisch (Otsje Nasj; het gezongen Onze Vader). Behalve muzikale begeleiding bij de koorzang, luisteren we ook naar instrumentele intermezzo's van duo's als Keekstra & Van Slageren en van Mans & Reitsma. Nu kennen Durkje en ik het kerkorgel van De Hege Stins van de zondagse kerkdiensten door en door en nu zijn wij in Stiens gezegend met goede organisten, maar het is toch opmerkelijk dat deze welbekende professionele organist Martin Mans klankcombinaties en klankkleuren uit ons kerkorgel haalt die mij als nieuw in de oren klinken, zelfs na al die jaren onder het gehoor van ons prima kerkorgel.

Het mooie van de opstelling in deze kerkzaal is dat je als concertganger allemaal het volle zicht hebt op de organist linksboven het grote koor. Je hoort het orgel niet alleen, maar je ziet ook de intense bewegingen van de hardwerkende organist. En deze organist heeft ook tijdens de orgelbegeleiding van de koorzang frequent oogcontact met de dirigent, dus het samenspel van orgel en koorzang vliegt nauwelijks uit de bocht; toch een prestatie bij de vele en af en toe ook moeilijke muziekstukken.

Mooi is ook het compositieduo van enerzijds "Er is een God, die hoort" (ingetogen aangevangen en dan aanzwellend met de full power van zo'n 70 mannenstemmen) en anderzijds de meer eigentijdse vertolking van psalm 116: "God heb ik lief", een muzikale bewerking van onze tijdgenoot Johan Bredewout.

Het laatste koorlied is het alom bekende "Hallelujah" van componist Georg Friedrich Händel en in samenzang zingen we - door Pieter Reitsma uitstekend op cornet begeleid - de vier verzen van het slotlied "Glory Hallelujah", dat we inzetten met de vurige woorden van:
"Ik geloof dat God mij nooit alleen zal laten staan,
want Hij is mijn Vader die mij altijd bij zal staan.
Zo zal Hij ons leiden in de strijd van het bestaan,
dit is mijn geloof in God ..."

Tussen Dokkum en de zee

Zaterdag 28 augustus 2010

Het fotoboek "Tussen Dokkum en de zee" geeft in 70 foto's een prachtig beeld van de Friese gemeente Dongeradeel. De publicatie uit het jaar 2009 is een initiatief van deze gemeente en is uitgegeven ter gelegenheid van haar 25-jarig bestaan op 1 januari 2009.

De foto's zijn gemaakt door Dolf Kessler. Hij beschouwt Dokkum als het charmante, culturele en economische centrum, met daar het platteland met al haar dorpen omheen; met als extra accent dat de gemeente ligt aan de Waddenzee. In zijn fotoserie concentreert deze fotograaf zich op de elementen waarin Dongeradeel zich onderscheidt van de omliggende gemeenten. Het Friese landschap en het maatschappelijke leven staan daarbij centraal. Kessler laat met dit fotoboek zien wat de tijd met het uiterlijk van het noordfriese landschap, met haar dorpen en met de stad Dokkum heeft gedaan. Hij wil ons laten zien hoe mooi de gemeente Dongeradeel met haar stad, de dorpen en de Waddenzeekust is.

Dit fotoboek is ingedeeld in drie onderwerpen, te weten:

1. Het platteland, met foto's van bijvoorbeeld: akkers, gebouwen, vee, wegen, bedrijvigheid en over recreatie;

2. De stad Dokkum, met foto's van bijvoorbeeld: winterpret, straatbeelden en hoogtijdagen;

3. Het Wad, met foto's van bijvoorbeeld: verblijfsrecreatie, seizoensbeelden, vergezichten en waterkeringen.