zondag 11 juli 2021

Geloven zonder te zien

Zondag 11 juli 2021
 
"Alle de Predikaetsien"

















Wel een teken, maar geen bewijs
Het is april 2021. Eindelijk is het zover dat we gevaccineerd worden tegen het Covid-19-virus. Dit speelt zich af in het WTC Leeuwarden. 
Na de inenting zitten we veiligheidshalve nog een kwartier in de wachtruimte in de grote vaccinatiehal. Een man komt naar voren en vraagt de toezichthoudende EHBO-er en de GGD-medewerkster of hij de zojuist ontvangen sticker als bewijs van deze vaccinatie ook kan gebruiken als testbewijs, om aan te tonen dat hij geen Corona heeft. De GGD-medewerkster vertelt de man dat het geen testbewijs is; daarvoor moet je naar een Corona-testlocatie.
Na de prik krijg je een kleine pleister op de plek waar de prik in de bovenarm is gezet. Als je die pleister daar laat zitten, herinnert die je aan de eerste vaccinatie. Als je na enkele weken je tweede prik krijgt en een tweede pleister dan kruislings over de eerste pleister heen laat plakken, dan vormen die twee pleisters voor jou het teken van de dubbele vaccinatie. Voor jou zelf is dat pleister-kruis dan wel een teken, maar toch is het voor anderen geen bewijs van vaccinatie.

Wereldveranderende verhalen
Momenteel lees ik het boek ‘Heerschappij’ (2020) van Tom Holland, waarin de auteur beschrijft hoe het christendom het Westen vormde. 
Deel 1 gaat over de Oudheid (tot ongeveer het jaar 750), deel 2 over de Christenheid (tot ongeveer het jaar 1650), en deel 3 over de Moderniteit (tot heden). De eerste 200 bladzijden over de Oudheid heb ik inmiddels gelezen. 
In de eerste vierhonderd jaar lees je over de Perzen, de Joden, de Grieken en de Romeinen. En dan komen Jezus en zijn apostelen in beeld; in Israël en in de landen rond de Middellandse Zee. Daarna lees je over de verspreiding van het christendom over landen als Italië, Spanje, Frankrijk en Nederland. 
Deel 2 begint dan in het jaar 754 bij Bonifatius in Fryslân. 
Dit boek is geen Bijbel, maar een geschiedenisboek, waarmee de schrijver met verhalen over die tijd wijst op tekenen, die aangeven dat het leven en sterven van Jezus Christus grote invloed hebben gehad op hoe mensen in die jaren dachten en leefden. Nergens noemt Tom Holland bewijzen dat deze Jezus de Zoon van God is. Maar zijn verhalen over wat de verspreiding van het evangelie teweeg heeft gebracht, zijn wel belangrijke tekenen die wijzen op grote gebeurtenissen. Het zijn tekenen over het begin van onze jaartelling, die de wereld fundamenteel hebben veranderd.

Preken en teken
Het oudste boek dat wij in huis hebben, is het vierde deel van ‘Alle de Predikaetsien’ van 'de zeer vermaarde' Johannes Tillotson (1630-1694), die van 1691-1694 aartsbisschop was van het Britse Canterbury. 
Eén van mijn voorvaderen heeft daar zijn naam in geschreven, en daaronder ook het jaartal 1731. Uit stamboomonderzoek weet ik van het bestaan van deze voorvader, die dit boek in bezit had. Acht generaties terug is deze voorvader waarschijnlijk al een belezen man geweest, want de preken van aartsbisschop Tillotson zijn niet gemakkelijk. 
Deze preken gaan onder andere over de moeilijkheden van een christelijk leven, over gelijkenissen, en over de veelzijdige eigenschappen van God. 
Eeuwenlang al zijn theologen en leken met elkaar op zoek naar tekenen die wijzen op het bestaan van onze Vader, Zoon en Heilige Geest. Archeologen en bijbelwetenschappers hebben jaar in jaar uit grondig onderzoek gedaan, en tonen ons de tekenen van wat aan ons in alle bijbelverhalen is doorverteld, en zij verbinden hun onderzoeksresultaten aan wat wij in de Bijbel lezen. Alles wijst erop dat er iets buitengewoon groots is, waar de opeenvolgende generaties steeds iets meer van te zien krijgen.

Bewijs of geloof
Veel in deze tijd draait om bewijsvoering. Zo moet onschuld bij de rechter worden bewezen. Gedupeerden van de belastingtoeslagenaffaire moeten bewijzen dat ze niet hebben gefraudeerd. Om aan een evenement deel te mogen nemen, moet je bewijzen dat je geen Corona hebt. Wetenschappers moeten met bewijsstukken komen om hun beweringen te verantwoorden. In het onderwijs geloven inspecteurs pas dat je onderwijs kwalitatief aan de maat is, als je daar stapels bewijsdocumenten van aanlevert. Theologen worden uitgedaagd om te bewijzen dat God bestaat.
Daarentegen kan iets wat niet bewezen kan worden, toch wel waar zijn.
We kennen uit het Johannes-evangelie het verhaal van de discipel-apostel Tomas, waarin we lezen dat Jezus verwijst naar (ook) ons, als mensen die in God geloven zonder dat wij Jezus hebben gezien. De boodschap is dat wij niet overal een bewijs voor nodig hebben om te geloven. 
Wat ons daartoe toerust en wat ons vormt, dat zijn: al die oude en nieuwe verhalen, alles wat archeologisch onderzoek ons laat zien, alle preken die wij lezen en horen, alle nieuwe inzichten die de bijbelwetenschappers ons geven, de gedichten die wij lezen en alle liederen die wij zingen, alle bijbelse taferelen die wij zien, en door actief lid te zijn van een lerende, vierende en dienende geloofsgemeenschap.

Column
Deze (mijn) column werd gepubliceerd in de Twaklank van juni 2021.
Twaklank is het informatie- en opinieblad van de Protestantse Gemeente te Stiens.



zaterdag 10 juli 2021

Zonsondergang in Feinsum

Zaterdagavond 10 juli 2021

Zonsondergang in Feinsum

Pelgrims uit Nijverdal passeren Feinsum op het Jabikspaad

Zaterdag 10 juli 2021
Pelgrimsechtpaar uit Nijverdal in Feinsum

Pelgrimsstempel van Refugio Ultreia Feinsum
Aan het eind van de middag loopt een tweetal pelgrims Feinsum binnen over het Jabikspaad. Ze komen bij onze Refugio Ultreia Feinsum onder andere voor een refugiostempel voor hun pelgrimspaspoorten.
Het is het pelgrimsechtpaar Broekhof uit Nijverdal. Vanmorgen zijn ze door één van de kinderen naar Sint-Jacobiparochie gebracht, waar ze hun pelgrimage op het Friese Jabikspaad zijn begonnen bij de Groate Kerk, dat het startpunt in Fryslân is voor pelgrims op weg naar het Spaanse bedevaartsoord Santiago de Compostela.

Een uitgestelde pelgrimstocht
Tijdens hun thee-/koffiepauze in onze refugio vertelt pelgrim André dat hij vorig jaar klaar was om zijn pelgrimstocht vanuit Nederland te gaan maken naar Santiago de Compostela. Maar door alle Corona-beperkingen bleek dat vorig jaar geen haalbare kaart te zijn, dus hij ging niet. 
En ook dit jaar was het uitgestelde plan nog steeds om deze bijzondere pelgrimstocht te gaan maken, maar helaas ook dit jaar bleek het door de aanhoudende beperkingen in de strijd tegen Corona niet verantwoord om deze pelgrimage te beginnen en af te ronden. 
En dan nu maar hopen dat het volgend jaar in het voorjaar wel mogelijk zal zijn.

Verder op het Jabikspaad
Na hun pauze bij ons gaat het echtpaar het Jabikspaad weer op, om in hun laatste half uur van de etappe van vandaag vanuit Feinsum over de Hege Hearewei nog naar Stiens te lopen, waar ze vannacht zullen overnachten in een Bed & Breakfast-accommodatie.
Binnen twee weken hoopt dit pelgrimsechtpaar dan haar pelgrimstocht op het Jabikspaad te volbrengen in het Overijsselse Hasselt.

vrijdag 9 juli 2021

Eerste Groninger windmolen van EAZ draait in het Friese Menaam

Vrijdag 9 juli 2021
 
De eerste EAZ-windmolen in Menaam
[foto gemaakt door Andries Bakker, Omrop Fryslân]
















Eerste EAZ-windmolen in Menaam
Omrop Fryslân meldt vandaag op haar website het volgende bericht:

"De eerste zogenoemde Groninger windmolen is vrijdag in Fryslân geopend.
Familie De Boer heeft de molen vrijdagmiddag op hun boerenerf in Menaam gekregen.
De familie wilde al langer een windmolen op hun erf, omdat hun dak niet geschikt is voor zonnepanelen. In Fryslân was het lang niet mogelijk om zo'n zogenoemde Groninger windmolen neer te zetten, omdat de provincie zulke nieuwe, alleenstaande windmolens niet toestond. 
Het beleid was om alleen windenergie op te wekken bij de Afsluitdijk en op het IJsselmeer. 
In Groningen zijn al meer van deze molens geplaatst, dat mag nu dus ook in Fryslân.
De molen is vrijdag officieel geopend en aangezet. 
Hij heeft een hoogte van 21 meter en kan jaarlijks zo'n 44.000 kWh aan windenergie opleveren. 
Dat betekent dat de familie voor een groot deel zelfvoorzienend kan worden. 
De molen zou door zijn kleur opgaan in de omgeving. 
De verwachting is nu dat meer boeren zo'n molen op hun land willen hebben."

Op de foto zien we links de familie De Boer bij de nieuwe windmolen van EAZ, met rechts op de foto Pieter Koehoorn uit Stiens, die onder andere voor Fryslân de windmolenverkoper is van de in Hoogezand gevestigde full service-windmolenproducent EAZ.

Jabiksrûntsje Hasselt (2013-5)

Vrijdag 9 juli 2021
 

Schepen bij de Kloksluis aan de Handelskade van Zwartsluis

















Rûntsjes op it Jabikspaad
Op initiatief van het stichtingsbestuur van het Fries-Overijsselse pelgrimspad 'It Jabikspaad' organiseerde de Stichting Tsjerkepaad in samenwerking met Stichting Jabikspaad Fryslân en met Stifting Nijkleaster in de zomers van 2013 & 2014 & 2015 een aantal 'Rûntsjes op it Jabikspaad', ook wel de 'Jabiksrûntsjes' genoemd.
Zo zijn er prachtige wandel- en fietsroutes uitgezet met verschillende afstanden, die tijdens de gehele zomeractiviteitenperiode van Tsjerkepaad in de kerken op en nabij het Jabikspaad lagen tijdens de zomeropenstelling van de kerken in die drie genoemde jaren.
Belangstellenden konden zelf bepalen wanneer ze zo'n Jabiksrûntsje wilden lopen of fietsen, en ook vanuit welke kerk ze dan wilden starten.
In die drie jaren zijn (onder andere) de volgende route-beschrijvingen en route-kaartjes als Jabiksrûntsje gemaakt:

  • 2013-1 vanuit Wolvega (16 km) - deze route wandelden we 's ochtends op 19 juni 2021;
  • 2013-2 vanuit Aldeboarn (17 km) - deze route wandelden we 's middags op 19 juni 2021;
  • 2013-3 vanuit Jorwert, route A (30 km) - deze route wandelden we op 26 juni 2021;
  • 2013-4 vanuit Franeker (28 km) - deze route wandelden we op 3 juli 2021;

  • 2013-5 vanuit Hasselt (18 km);

  • 2014-1 vanuit Sint-Jacobiparochie, route A (13 km);
  • 2014-2 vanuit Sint-Jacobiparochie, route B (9,4 km);
  • 2014-3 vanuit Sint-Jacobiparochie, route C (13,5 km);
  • 2014-4 vanuit Sint-Jacobiparochie, route D (12 km);
  • 2014-5 vanuit Friens (16 km);
  • 2014-6 vanuit Haskerdijken (20,5 km);
  • 2014-7 vanuit Jorwert route B (15 km);
  • 2014-8 vanuit Jorwert route C (5 km);
  • 2015-1 vanuit Zwarte Haan (16,5 km);
  • 2015-2 vanuit Rinsumageest (20 km);
  • 2015-3 vanuit Stiens (15 km).


Als extra activiteit werden in enkele gevallen op zaterdagen korte 'pelgrimstochten' (pylgertochten) georganiseerd. Die mini-pelgrimages begonnen ’s morgens met een korte viering, waarna er gelegenheid was om gezamenlijk koffie te drinken. Daarna werd dan nog een gezamenlijke wandeltocht gemaakt van meestal zo'n 10-15 kilometer.
In de afgelopen jaren was het er bij ons beiden nog niet van gekomen om Jabiksrûntsjes te gaan lopen. Maar daar gaan we verandering in brengen. Bovenstaande Jabiksrûntsjes hebben we geselecteerd uit het aanbod van de genoemde drie jaren, en daarmee gaan we vandaag verder.

Rondje Zwarte Water
Voor vandaag hebben Durkje en ik ervoor gekozen om het vijfde Jabiksrûntsje te gaan lopen. Vandaag wandelen we het Jabiksrûntsje vanuit het Overijsselse Hasselt (2013-5). Dit vijfde Jabiksrûntsje voert ons heen en terug aan beide zijden langs het Zwarte Water.
Vertrekplaats is de eeuwenoude hanze- en bedevaartsstad Hasselt, om van daaruit in noordelijke richting naar Zwartsluis te gaan, en daarna in westelijke richting naar Genemuiden, waarna de route aan de overzijde van het Zwarte Water ons in zuidelijke richting weer terugvoert naar Hasselt.
In deze regio wordt dit - getuige de bewegwijzering langs de weg - ook wel het 'Rondje Zwartewater' genoemd, waarbij aangetekend dat het dan gaat om een iets langere variant, voor fietsers, van 25 kilometer.
Voor pelgrims op het Jabikspaad is dit rondje opgebouwd uit enerzijds het Jabikspaad in zuidelijke richting vanuit Genemuiden over de Cellemuiden naar Hasselt, en anderzijds het Jabikspaad in noordelijke richting vanuit Hasselt via Zwartsluis naar Genemuiden, via de alternatieve wandelroute ingeval de pont over het Zwarte Water niet vaart. Door die twee trajecten zo met elkaar te combineren, ontstaat een wandelroute rond het Zwarte Water.

Van Hasselt naar Zwartsluis
Durkje en ik vertrekken vanuit Feinsum vanmorgen bij een temperatuur van 16 graden Celsius om 8:00 uur en rijden dan naar Hasselt. Rond 9:00 uur parkeren we onze auto bij de Hasselter haven. Dan lopen we naar de Grote of Stephanuskerk, waar dit Jabiksrûntsje begint.
Langs het Oude Stadhuis lopen we door het oude stadscentrum naar de Hasselterweg. We steken de Zwartsluizerweg over en als we daarna de Sluizerdijk op gaan, laten we Hasselt achter ons.
We lopen hier over het met hooi bedekte asfaltpad boven op de hoge polderdijk, met links het zicht op het Zwarte Water, en rechts zien we het drukke verkeer op de N331 van en naar Zwartsluis.
Even later passeren we het buurtschap De Velde, en dan gaat de route verder aan de voet van de polderdijk richting Zwartsluis. 
Op de hoek van de Marktstraat en de Stationsweg drinken we een kop koffie op het terras van een brasserie.
Na deze koffiepauze doorkruisen we vanaf de Kolksluis het centrum van Zwartsluis in westelijke richting. Een mevrouw met haar fiets aan de hand vraagt ons of we een puzzeltocht lopen. In het gesprek dat dan ontstaat, vertelt ze dat ze nu even een half uur pauze heeft in de voortdurende thuiszorg voor haar dementerende moeder, en dat ze dat halfuurtje nu benut om naar buiten te gaan.
Even later verlaten we Zwartsluis.

Naar Genemuiden en terug naar Hasselt
Met al weer het Zwarte Water links en de N331 rechts lopen we aan de voet van de hoge polderdijk over een betonpad naar het Waterkeringpad, dat de toegangsweg is naar de veerpont naar Genemuiden.  

Het is behoorlijk druk bij de veerboot, dus de pont vaart voortdurend heen en weer, met als gevolg dat we maar even hoeven te wachten om met de pont het Zwarte Water overgezet te worden naar Genemuiden.
In Genemuiden lopen we om de Buitenhaven heen, om via de Oosterkaai en de Sasweg verderop het fiets- en wandelpad bovenop de hoge Sasdijk op te gaan.
Met links het Zwarte Water en rechts het bedrijventerrein passeren we de Industriehaven waar een schip met veevoer wordt gelost, waarna een kilometers lang slingerend polderdijkpad volgt langs het Zwarte Water tot aan de boogbrug over het Zwarte Water bij Hasselt.

Terug in Hasselt
De enige twee bankjes op de polderdijk zijn bezet door fietsers, dus voor onze lunchpauze lopen we om 13:00 uur Hasselt binnen. Daar vinden we een picknickbank binnen de bebouwde kom, waar we onze lunch nuttigen, heerlijk in de schaduw van de hoge bomen.
Even later wandelen we door de Hoogstraat naar het voormalige stadhuis, waarin het zogenoemde Toeristisch Informatie Punt (TIP) is gehuisvest. Daar is veel informatie verkrijgbaar over onder andere het Jabikspaad, het Jacobspad, en andere routes voor wandelaars en fietsers. Op ons routeblad krijgen we van de beide TIP-vrijwilligers het Jabikspaad-stempel van Hasselt, als bekroning van ons 'Jabikspaadrûntsje Hasselt'.
Tot slot gaan we door het stadscentrum terug naar onze auto bij de haven, waarna we terugrijden van Hasselt naar huis. Inmiddels is de temperatuur vandaag gestegen naar 27 graden Celsius, en mede door de felle zonneschijn is het vandaag een warme - maar toch ook wel weer mooie - wandeldag gebleken.


Stichtingsbestuur Nijkleaster vergadert in Jorwert

Dinsdag 6 juli 2021
 
De Sint-Radboudkerk van Jorwert

















Restauratie en nieuwbouw
Als ik aan het begin van de avond Jorwert vanuit noordelijke richting nader, zie ik de avondzon-overgoten Sint-Radboudkerk zich markant aftekenen tegen de dreigende regenlucht.
Ik ben onderweg naar die kloosterkerk van Nijkleaster, omdat we vanavond daar onze maandelijkse vergadering van het bestuur van de Stifting Nijkleaster hebben.
Aan het begin van de vergadering is er ook een delegatie van de kerkenraad van de Protestantse Gemeente Westerwert bij, omdat we samen met hen in gesprek willen over de voortgaande zaken inzake de naderende restauratie van onze kloosterboerderij en de nieuwbouw van de kloosterwoningen en klooster-gastenverblijven.

Bestuurszaken
Daarna volgen enkele bestuurszaken, onder andere over ons nieuwe vergaderrooster, de huidige website en het vaststellen van ons Jaarverslag over het jaar 2020.
Vervolgens passeren enkele andere financiële zaken, en blikken we met tevredenheid terug op de eerste weken na de opening van de grote overzichtsexpositie in de Grote of Jacobijnerkerk te Leeuwarden, van de kunstwerken van de Friese kunstenaar Jentsje Popma, de kunstenaar met een missie, die zich zo positief heeft verbonden aan Nijkleaster en aan het werk dat wij als nieuw protestants klooster in Fryslân verzetten.
Tot slot bereiden we de jaarlijkse bestuursevaluatie procedureel en inhoudelijk voor, die na afloop van ons zomerreces zal worden gehouden in Feinsum.
Bestuursvoorzitter Alex Riemersma sluit met een avondgebed rond 22:00 uur deze laatste bestuursvergadering van dit afgelopen kloosterseizoen. 

zaterdag 3 juli 2021

Jabiksrûntsje Franeker (2013-4)

Op het bordes van het Franeker stadhuis
Zaterdag 3 juli 2021

Rûntsjes op it Jabikspaad
Op initiatief van het stichtingsbestuur van het Fries-Overijsselse pelgrimspad 'It Jabikspaad' organiseerde de Stichting Tsjerkepaad in samenwerking met Stichting Jabikspaad Fryslân en met Stifting Nijkleaster in de zomers van 2013 & 2014 & 2015 een aantal 'Rûntsjes op it Jabikspaad', ook wel de 'Jabiksrûntsjes' genoemd.
Zo zijn er prachtige wandel- en fietsroutes uitgezet met verschillende afstanden, die tijdens de gehele zomeractiviteitenperiode van Tsjerkepaad in de kerken op en nabij het Jabikspaad lagen tijdens de zomeropenstelling van de kerken in die drie genoemde jaren.
Belangstellenden konden zelf bepalen wanneer ze zo'n Jabiksrûntsje wilden lopen of fietsen, en ook vanuit welke kerk ze dan wilden starten.
In die drie jaren zijn (onder andere) de volgende route-beschrijvingen en route-kaartjes als Jabiksrûntsje gemaakt:
  • 2013-1 vanuit Wolvega (16 km) - deze route wandelden we 's ochtends op 19 juni 2021;
  • 2013-2 vanuit Aldeboarn (17 km) - deze route wandelden we 's middags op 19 juni 2021;
  • 2013-3 vanuit Jorwert, route A (30 km) - deze route wandelden we op 26 juni 2021;
  • 2013-4 vanuit Franeker (28 km);
  • 2013-5 vanuit Hasselt (18 km);
  • 2014-1 vanuit Sint-Jacobiparochie, route A (13 km);
  • 2014-2 vanuit Sint-Jacobiparochie, route B (9,4 km);
  • 2014-3 vanuit Sint-Jacobiparochie, route C (13,5 km);
  • 2014-4 vanuit Sint-Jacobiparochie, route D (12 km);
  • 2014-5 vanuit Friens (16 km);
  • 2014-6 vanuit Haskerdijken (20,5 km);
  • 2014-7 vanuit Jorwert route B (15 km);
  • 2014-8 vanuit Jorwert route C (5 km);
  • 2015-1 vanuit Zwarte Haan (16,5 km);
  • 2015-2 vanuit Rinsumageest (20 km);
  • 2015-3 vanuit Stiens (15 km).
Als extra activiteit werden in enkele gevallen op zaterdagen korte 'pelgrimstochten' (pylgertochten) georganiseerd. Die mini-pelgrimages begonnen ’s morgens met een korte viering, waarna er gelegenheid was om gezamenlijk koffie te drinken. Daarna werd dan nog een gezamenlijke wandeltocht gemaakt van meestal zo'n 10-15 kilometer.
In de afgelopen jaren was het er bij ons beiden nog niet van gekomen om Jabiksrûntsjes te gaan lopen. Maar daar gaan we verandering in brengen. Bovenstaande Jabiksrûntsjes hebben we geselecteerd uit het aanbod van de genoemde drie jaren, en daarmee gaan we vandaag verder.

De draak op de terp
Voor vandaag hebben Durkje en ik ervoor gekozen om het vierde Jabiksrûntsje te gaan lopen. Vandaag wandelen we het Jabiksrûntsje vanuit Dronryp, alhoewel dat het 'Jabiksrûntsje Franeker' (2013-4) is.
Dit vierde Jabiksrûntsje voert ons door het hart van Westergo. Vertrekplaats is de Friese Elfsteden-stad Franeker met haar rijke traditie. De Franeker Martinikerk, waar de wandeling eindigt, had in de Middeleeuwen jaarlijks in de zomer 13 dagen het recht van Santiago, het verlenen van een volledige aflaat. Friezen hoefden dus niet naar het Spaanse Santiago de Compostela te pelgrimeren om een volledige aflaat te verkrijgen. 
Je verlaat Franeker in oostelijke richting Via een zeer oude weg kom je langs Zweins op Kingmatille. Het pontje brengt je over het water, en door de weilanden bereik je Wjelsryp en Baaium. In Baaium kun je het legendarische doopvont bezichtigen. Op Alde Monnickenbaaium stond in de Middeleeuwen het Klooster ‘Michaëlsberg’, zeg maar: de ‘Mont Saint Michel’ van Fryslân. Michaël - de drakendoder - staat voor de strijd tegen de watervloeden. Het klooster werd bewoond door Norbertinessen. Over een oeroude strandwal wandel je naar Dronryp. Dronryp is trots op de Rooms Katholieke kerk van Maria Geboorte - een zogenoemde ‘Waterstaatskerk’ uit het begin van de negentiende eeuw - en ook trots op de laat-gotische Sint Salviuskerk. Vóór die kerk staat de unieke toren, ‘De âlde Wite’ genaamd. De plaats van de kerk is door twee ossen aangewezen. Vanuit Dronryp ga je via Skingen en Schalsum naar de Academiestad Franeker terug.

Starten in Dronryp in plaats van in Frentsjer
Maar, Durkje en ik pakken het anders aan. We vertrekken vanuit Feinsum vanmorgen bij een temperatuur van 16 graden Celsius om 7:20 uur en rijden dan niet naar Franeker, maar naar Dronryp. Het is een prachtige zomermorgen, en we willen vooral vroeg in de ochtend van start. Als we nu vanuit Franeker zouden starten, zouden we al vóór 9:00 uur in Kingmatille bij de fietspont Keimpetille staan. Op internet hadden we gisteravond gelezen dat deze pont echter pas vanaf 10:00 uur gaat varen. Dan zouden we een uur op de pont moeten wachten, en dat willen we niet. Omdat de wandeling van vandaag een rondje is, maakt het eigenlijk niet uit waar je de wandeling aanvangt, en omdat Dronryp nabij Feinsum ligt, hebben Durkje en ik ervoor gekozen om vanuit Dronryp van start te gaan, om van daaruit de gehele ronde te lopen van 28 kilometer.
Daarom staan we vanmorgen om 7:45 uur bij 'De âlde Wite', de witte Salviuskerk van Dronryp. We gaan van start bij het geboortehuis van Eise Eisinga, wiens standbeeld tegenover zijn geboortehuis en tegenover de kerk staat. De kerktoren staat in de steigers. Zo vroeg in de ochtend is het stil op straat in de Tsjerkebuorren. De kerk is nog gesloten.
Langs de Buorster Feart en vervolgens langs de Harnzer Trekfeart lopen we naar de Rijksstraatweg. Op de Strjitwei laten we Dronryp achter ons.

Van Skingen via Peins naar Schalsum
Via een fietsers- en voetgangstunnel onder de A31 door komen we op de Skingsterdyk. Op weg naar Skingen verlaten we heel even deze weg, om over de doodlopende Wobbemaleane naar de locatie te lopen van een archeologische terp uit het begin van onze jaartelling. Daar bezoeken we ook de beeldentuin van Skingen. Daarna lopen we door naar Skingen, om een rondje om de dorpskerk te lopen.
Vanuit Skingen volgen we de ongeveer twee kilometer lange Alddyk tot in het dorp Peins. In Peins bezoeken we de Sint Gertrudiskerk, gebouwd van forse oude kloostermoppen, die we in Fryslân 'âlde Friezen' noemen. Op de gevel kun je nog zien waar vroeger de oorspronkelijke zadeldaktoren heeft gestaan. Iets verderop ontmoeten we een Peinzer, bekend met de kerkhistorie, die ons een en ander over de geschiedenis van deze karakteristieke dorpskerk vertelt.
Via de Dorpsstraat en de Schalsumerweg lopen we richting Schalsum. Als we weer onder de A31 door zijn gelopen, wordt dit (bijna vanzelfsprekend) de Peinserweg. Over de Schalsumer Dorpsstraat en de Kerkstraat wandelen we door naar de Nicolaaskerk van Schalsum. Ook hier weer een rondje rond de kerk, die overigens aan de zuidkant uit 'âlde Friezen' is opgebouwd, en aan de noordzijde met baksteen van veel later datum.
Terug in de Dorpsstraat ontmoeten we een aanwonende, die zijn handelswaar aan de kant van de weg - ten verkoop - zet. Het is volgens de verkoper niet veel bijzonders, maar daarmee doet hij zichzelf enigszins tekort.

Het verdriet van Arkens
Daarna gaat het over de Franekerweg verder naar Franeker. Bij Arkens wandelen we Franeker binnen. De routebeschrijving (2013) geeft aan dat we door het buurtschap Arkens zouden moeten lopen. Ik weet echter dat daar een boer woont die onder geen beding wil dat het publiek daar over zijn erf loopt, en schat in dat het beter is om in plaats daarvan langs de zuidkant van de vaart te gaan lopen. De bewegwijzering van het Jabikspaad geeft echter aan dat je wel over Arkens zou moeten lopen, dus we gaan toch maar dat betonpad op, ondanks het feit dat er 'Eigen weg' langs de betonweg staat. Voorbij de eerste boerderij staat er echter een 'verboden toegangsbord', en de combinatie van die twee borden betekent voor wandelaars altijd dat je niet verder moet gaan. Jammer, maar we keren toch om, om langs de andere zijde van de vaart Franeker binnen te wandelen. Zo kan het ook prima.
We kennen de situatie hier ter plekke goed, dus we lopen door Bloemketerp naar de Opvaart en de Noorder Gracht. Op het schelpenpad langs de Noorder Gracht ontmoeten we een inwoner van Franeker, met wie we in gesprek raken. Hij vertelt ons over die koppige boer uit Arkens, die in zijn ogen de kwade genius is door het bestaande recht van overpad dóór Arkens met hand en tand te bestrijden. Jammer dat het zo moet, want het levert de boer zelf veel ergernis, en bovendien hebben veel goedwillende wandelaars en fietsers last van zijn stijfkoppigheid. Noem het maar 'het verdriet van Arkens'.

Een hartverwarmend verhaal over 15 jaar Victory4All
Desalniettemin wandelen wij blijmoedig de oude binnenstad van Franeker binnen. Tussen groepen jongeren lopen we over het Franeker bolwerk. Verderop zien we een aantal solar-boten in de Noorder Gracht liggen, waar deze jongeren naar toe gaan. Vanaf hier vertrekken straks de zonne-boten voor een zonovergoten wedstrijdvaartocht in en door Franeker. Vandaag doen hier namelijk 20 teams van middelbare scholen mee aan de Nederlandse scholencompetitie, de zogenoemde 'Young Solar Challenge'.
Via de Froonacker en de Zilverstraat lopen we onder andere langs het oude Korendragershuisje en het museum van Eise Eisinga aan de Eise Eisingastraat naar het schitterende bouwwerk van het Franeker stadhuis
Via het Raadhuisplein en de Voorstraat arriveren we bij de Martinikerk aan het Sint-Martiniplantsoen. Tegenover de Elfstedenfontein 'De Oortwolk' zit een echtpaar bij de ingang van de Martinikerk. Tijdens ons gesprek met hen krijgen we van hen koffie en een gevulde koek aangeboden. Ze vertegenwoordigen hier - en al jaren - de humanitaire organisatie 'Victory4Allprojects', die liefdevolle zorg en christelijk onderwijs aanbiedt voor kinderen in Zuid-Afrika, om daar voor die (600) kinderen de negatieve spiraal van armoede te doorbreken. Met voelbare passie vertelt dit Franeker echtpaar over hun jarenlange inzet voor de verschillende humanitaire projecten in de sloppenwijken van het Zuidafrikaanse Jeffrey's Bay en Humansdorp. Een mooi hartverwarmend verhaal op deze warme zomerdag in juli (24 graden Celsius). 

Zweins en Kingmatille met Keimpetille
Dan is het de hoogste tijd om Franeker te verlaten. Voorbij de Noorder Gracht nemen we de Salverderweg langs de Alde Trekfeart. Na enkele kilometers in oostelijke richting arriveren we bij Zweins. We lopen door naar Kingmatille. Daar willen we straks met de fietspont het Van Harinxmakanaal oversteken. Maar eerst drinken we een kop koffie op het terras aan het water van de Fietspont Keimpetille. De zelf ook genietende vrijwilligers van de pont schenken ons en een echtpaar uit Minnertsga koffie, en daarna worden we met zijn vieren met de solar-fietspont het kanaal overgezet.
Aan de overzijde van het kanaal gaan we via de Dykshoek, Tsjeppenbür en een smal betonnen veldpad door het grasland naar de onbewaakte overgang van de spoorlijn tussen Leeuwarden en Harlingen Haven.

Van Wjelsryp naar Monnicken Baaium
Aan de overzijde van de spoorlijn gaat het veldpad verder als Greate Buorren naar het dorp Wjelsryp. Hier is het papierophaaldag. Een grote papiercontainer wordt geheel gevuld met het opgehaalde papier en karton. 
Via de Galemawei en de Lytse Buorren lopen we met een grote boog terug naar de plaatselijke Ursulakerk.
Tegenover de dorpskerk vinden we een zitplaats op de grens van de speeltuin en het kaatsveld. Daar wordt een springkussen opgeblazen, en verzamelen de kaatsers zich voor het kaatsspel. Wij nemen hier plaats voor een lunchpauze in de schaduw van de grote bomen die het kaatsveld scheiden van de speelplaats voor kinderen.
Na deze pauze verlaten we Wjelsryp via de Oasterein. Bij de brug over de Baaiumer Opfeart zien we een grote groep ganzen met al forse jongen. 
Via de Werpsterwei en de Kleasterwei lopen we daarna door naar Monnicken Baaium. Hier staat een oud boerderijtje op de plek waar vroeger een klooster heeft gestaan, tussen Baaium en Winsum.

Themamiddag met jongeren in de Baaiumer dorpskerk
In Baaium lopen we naar de dorpskerk. Iedereen is hier vandaag welkom om een inspirerend middagprogramma bij te wonen. Hier gaat vanmiddag namelijk de Friese openkerkenroute van start. Samen met Tsjerkepaad heeft de Stichting Alde Fryske Tsjerken een interessant en inspirerend programma voor deze dag samengesteld, waarin (de ook aanwezig) jongeren centraal staan. Directeur Hester Simons van de stichting gaat straks met jongeren in gesprek om te praten over de toekomst van kerkgebouwen. Dat gesprek met jongeren sluit aan op het gezamenlijk jaarthema van Tsjerkepaad en Alde Fryske Tsjerken: ‘Kerken in het heden, verleden en toekomst.' Het is de eerste keer dat jongeren een prominente rol krijgen. Dit zal steeds vaker gebeuren. Hun ideeën over de toekomst van kerkgebouwen zijn zeer relevant. De wijze waarop kerkgebouwen betekenis hebben of kunnen krijgen in het leven van jongeren, is een gezamenlijk vraagstuk voor zowel Stichting Alde Fryske Tsjerken alsmede Tsjerkepaad. In deze fraaie dorpskerk raken we geruime tijd in gesprek met Joke Bakker (impresariaat) van de Stichting Alde Fryske Tsjerken en ds. Gerrit Groeneveld, al vele jaren het gezicht van Tsjerkepaad. 
Auke Zeldenrust van Omrop Fryslân TV is buiten bezig met een tv-interview met de deelnemers van deze boeiende themamiddag.
Op zich was het heel interessant geweest om deze themamiddag straks bij te wonen, maar ja, wij moeten vanmiddag nog enkele kilometers lopen om ons Jabiksrûntsje uit te lopen, dus we nemen toch maar afscheid van de bevlogen organisatoren en wensen hen een geslaagde themamiddag.

Over Hatsum naar Salviuskerk van Dronryp
Via de Aldedyk en de Alde Bayumerdijk wandelen we naar Hatsum 
Daar steken we de spoorlijn tussen Harlingen Haven en Leeuwarden wederom over, ter hoogte van Op Hatsum.
Als we over de Longbuorren en Lytsehuzen naar het It Heech lopen, is heel goed te zien dat we vanaf de oeroude, hooggelegen strandwal afdalen naar het veel lager liggende Dronryp. 
Aan de overzijde van het Van Harinxmakanaal wandelen we Dronryp binnen. 
Over de Dûbelestreek, het Skilpaed en de Tsjerkebuorren wandelen we door het centrum van Dronryp langs de Vredenhof en de rooms-katholieke Maria Geboortekerk terug naar de protestantse Salviuskerk, waar we vanmorgen het Jabiksrûntsje begonnen.
Nu is de Salviuskerk - getuige de vlag - wel geopend, evenals in Baaium ter gelegenheid van Tsjerkepaad. Tot onze verrassing worden we al buiten de kerk welkom geheten door gastheer Wopke van der Schaaf, die wij al vele jaren kennen van onze activiteiten in het kader van Stichting Rusland Kinderhulp, met wie wij onder andere in 2010 als Dronrypster en Stiensers samen naar het Witrussische Mogilov zijn geweest. Wopke vertelt ons een en ander over deze  bijzonder kerk en ondertussen luisteren we naar het orgelspel van de organist op dit oudste kerkorgel van Fryslân.
Daarna nemen we afscheid en lopen we terug naar onze auto naast de kerk, om daarna weer terug te rijden naar huis, terugkijkend op een prachtige dag met een mooi aantal bijzondere ontmoetingen, die je niet organiseert, maar die je - verrassend - zomaar in de schoot worden geworpen op zo'n wandeldag.

Zonsondergang in Feinsum

Vrijdag 2 juli 2021
 
Zonsondergang in Feinsum

donderdag 1 juli 2021

Feinsumer Flinters

Donderdag 1 juli 2021
 
Feinsumer Flinter


Oude schimpnaam voor dorpelingen van weleer
De schimpnaam waaronder de bewoners van Feinsum vroeger bekend stonden, was: 'Flinters' (Friese aanduiding van vlinders).
Nu sloeg die scheldnaam niet zozeer op de letterlijke betekenis van deze mooie fladderende insecten, maar op de figuurlijke betekenis ervan.
'Flinters' stond vroeger namelijk ook voor veranderlijke en onbetrouwbare mensen, zeg maar: personen die dan hier, en dan daarheen fladderen; of die het ene moment het ene, en later weer iets geheel anders zeggen. 
Zo kennen we in deze regio ook de schelnamen van bijvoorbeeld: Keallekoppen (domkoppen) voor inwoners van Britsum, Skimmelige koekefretters (armoezaaiers) voor inwoners van Koarnjum, Kikkerts (kleine mensen) voor inwoners van Hijum, en Lúsangels (allerarmsten) voor inwoners van Alde Leie.

De Flinters van Feinsum
Veel van de destijds gebruikte schimpnamen zijn al zeer oud, soms zelfs meer dan 400 jaar oud. Tegenwoordig hoeven we ons van dergelijke scheldnamen niets meer aan te trekken, maar af en toe duiken die schimpnamen nog wel eens op, soms om te schelden, maar ook wel met zekere trots.
Vandaag zat aan de buitenzijde op één van onze woonkamerramen een vlinder (flinter); op de kop.
Links op de achtergrond zie je het Feinsumer 'Flinterplein', een gezellige pauzeplek voor veel passerende wandelaars en fietsers, met aan het water een vissteiger voor minder validen.
Rechts op de achtergrond zie je aan de voet van de plaatsnaamborden in het wegdek nog net één van de blauwe vleugels van de 'Feinsumer Flinter', die in het wegdek van klinkers is gelegd.