Turning water into wine

Zondagavond 23 mei 2022
 

Dominee Gerard Rinsma met Gospelrockband Grace in De Hege Stins

Feest, omdat het weer mag en kan

Op uitnodiging van de Evangelisatie- en Zendingscommissie van de Protestantse Gemeente van Stiens zijn Durkje en ik vanavond aanwezig in De Hege Stins bij de zogenoemde Top 2000-kerkdienst, die in zijn geheel wordt uitgevoerd door dominee Gerard Rinsma met de gospelrockband Grace.

Het is voor het eerst sinds het begin van de Corona-pandemie dat onze Stienser evangelisatiecommissie weer een dergelijke Gemeentedienst kan organiseren op de zondagavond. 

Bovendien is het sinds lange tijd dat dominee Gerard Rinsma weer voorgaat in een kerkdienst. 

De combinatie van die twee heuglijke feiten, maakt dat deze bijzondere kerkdienst door de vele aanwezigen in de kerkzaal als een buitengewoon feestelijk evenement wordt gevierd.

Geraakt worden door popmuziek in de eredienst 

Vanavond trekt dominee Rinsma zijn toga weer aan en pakt deze veelzijdige predikant-muzikant z’n gitaar, saxofoon, mondharmonica, tamboerijn en accordeon weer op. Samen met de mannen van gospelrockband Grace combineert hij popmuziek van de Top 2000 en de kerkelijke eredienst tot een ware happening. Zo ook vanavond, en daar enthousiasmeert deze combinatie de grote groep kerkgangers vanavond mee.

Soms blijkt een popsong in dergelijke kerkelijke erediensten een onverwachte diepte te krijgen, die je op radio en Spotify niet zo direct zult ontdekken. Wij worden gedurende deze muzikale avondkerkdienst diep geraakt door een mengeling van religie, gospel en popmuziek. 

Mijn mooiste song

Dominee Gerard Rinsma weet zich verzekerd van de muzikale steun van de mannen van Grace. Ook deze avond spelen zij met zijn allen de sterren van de hemel. 

Op de setlist staan vanavond in deze kerkdienst nummers van onder andere U2, De Dijk, Bløf, Fleetwood Mac, The Scene, Crowded House en Coldplay. Wij ervaren vanavond dat het muzieknummers zijn die voor velen van ons tot de soundtrack van ons leven zijn gaan behoren.

• Maar wat, als het gaat om het mooiste liefdesliedje ooit geschreven? Welk lied mag dan absoluut niet ontbreken, en moet ogenblikkelijk op nummer 1? 
• En wat als het om de mooiste dag van je leven gaat? Welk nummer wil je dan niet missen? 

Met die vragen gaat dominee Rinsma met de microfoon door de kerkzaal, en geeft hij de kerkgangers -jong en oud - de gelegenheid om hun populaire muziek te noemen. Door dan direct enkele zinsneden uit zo'n song te zingen, raakt hij de mensen diep in het hart, onder andere als één van de kerkgangers een lied noemt dat Rinsma & Grace even later ten gehore brengen: 'Voor haar' van Frans Halsema.

Wat als de wijn opraakt?

Zo komen we in deze kerkdienst uiteindelijk uit bij het bijbelverhaal over de bruiloft te Kana, waar Jezus water veranderde in wijn. 

We luisteren naar het persoonlijke, bijna intieme, verhaal van de recente ervaringen van de voorganger, over wat het met je doet als in je werk zogezegd de rivier ineens opgedroogd lijkt te zijn, of als de wijn in je leven ineens op is. 

• Wat doet dat met je? 
• Hoe diep kun je dan gaan? 

Daarbij haalt dominee Rinsma ook het bijbelverhaal over de overspelige vrouw erbij, en daarbij worden door Grace enkele delen van de songtekst uit 'Malle Babbe' (van Rob de Nijs) gezongen, onder andere over de wending in je leven:

".... En jij moet achteraan

In het donker ergens staan

Zoals het hoort.

Maar eens dan komt de dag

Dan luiden ze de klok

Dan draag jij witte bloemen

En linten aan je rok ...."

Deze muzikaal ondersteunde verkondiging van dominee Rinsma mondt uiteindelijk uit in de hoop op en in het gloren van een nieuwe, betere toekomst; daarbij geholpen door iemand die de aandacht afleidt van het probleem, en die zorgt voor een opening naar recht & vrede.

Feest met diepgang

Dominee Gerard Rinsma en de band Grace weten met hun teksten en met hun muziek op juiste momenten de goede snaren te raken, waardoor de woorden en de muziek op het ene moment de stille diepten van je hart & ziel raken, en je even later zomaar naar uitbundige toppen van de Top 2000 voeren. 

We bidden samen tegen het vele onrecht in de wereld, opdat machtelozen niet ten onder gaan door overmacht, opdat vervolgden de vrijheid weer mogen proeven, opdat rechtelozen recht wordt gedaan, opdat oorlogsslachtoffers weer vrede mogen ervaren, opdat uitzichtlozen weer toekomst krijgen, en opdat de hulpelozen vooral díe hulp mogen krijgen die ze nodig hebben om als mens waardig te leven. Een lang gebed, want er is immers zoveel om voor te bidden en om je voor in te zetten.

Voordat en nadat we door dominee Rinsma met Gods Zegen worden heengezonden, mogen we ons nog weer eens laven aan de power van de muziek. 

Zo vierden we vanavond weer feest - met diepgang - in De Hege Stins van Stiens.

Letse pelgrims op het Jabikspaad in Feinsum

Zondagochtend 22 mei 2022
 

Drie Letse pelgrims bij Refugio Ultreia Feinsum

Letten op het Jabikspaad

Drie wandelaars met rugzak wandelen vanmorgen over het Friese Jabikspaad van de Hege Hearewei ons dorp Feinsum binnen. Na enige tijd bij de Hyltsjebrêge de situatie ter plekke in ogenschouw genomen te hebben, komen ze vanaf het Jabikspaad naar onze Refugio Ultreia Feinsum, om een refugio-stempel te vragen voor hun routegids van het Jabikspaad.

Als we binnen nader kennis met hen maken, blijkt dat het drie pelgrims zijn, afkomstig uit Letland. Het echtpaar is al zo'n 20 jaar geleden naar Nederland gekomen om zich hier voor het werk in de ICT-sector te vestigen in Amsterdam, en de oudere mevrouw is de moeder, die vanuit Letland bij het echtpaar op bezoek is.

Met zijn drieën pelgrimeren op het Jabikspaad

Gedrieën bewandelen ze het Jabikspaad. Het Letse echtpaar heeft al behoorlijk veel kilometers afgelegd op pelgrimswegen in Frankrijk, en nu hebben ze ervoor gekozen om enkele dagen met moeder op het Jabikspaad te pelgrimeren. 

Gisteren zijn ze vertrokken bij de Groate Kerk van Sint-Jacobiparochie, en vannacht hebben ze overnacht in Oudebildtzijl. 

Eerder vanmorgen zijn ze vanuit Oudebildtzijl vertrokken, en inmiddels hebben ze dus ook Feinsum al bereikt.

Na een aangenaam gesprek over hun en onze pelgrimages nemen we afscheid van elkaar, en dan gaan deze drie Letse pelgrims bij Feinsum het Jabikspaad weer op, om dan over de Hege Hearewei op pad te gaan naar Stiens.

Nederlands Kustpad deel 3: Friesland Buitendijks

Vrijdagmiddag 20 mei 2022
 

Vanaf de bunker uitzicht over de kwelders van het Noorderleeg en Ameland

Lange-afstand-wandelpad 5-3 Stavoren-Nieuweschans

• In de periode van 4 april 2008 tot en met 25 oktober 2015 wandelden Durkje en ik alle zeven etappes van het Friese Kustpad (LAW 5-4), over een afstand van 150,5 kilometer. Deze wandelgids beschreef de route van Stavoren naar Lauwersoog.
• Er bestond in die jaren ook een lange-afstand-wandelgids dat de kust van Groningen volgde. Die wandelgids had als titel 'Wad- en Wierdenpad' (LAW 5-5). Deze wandelgids beschreef de route van Lauwersoog naar Nieuweschans, over een afstand van 123 kilometer.
• Beide wandelgidsen maakten deel uit van het 'Hollands Kustpad', dat loopt van Bergen op Zoom tot aan Nieuweschans.
• En dat Hollands Kustpad maakt deel uit van de lange Europese wandelroute 'E9' van het Franse Hendaye naar het Poolse Gdansk.
• Durkje en ik waren aanvankelijk van plan het Wad- en Wierdenpad te gaan wandelen, als vervolg op het Friese Kustpad.
• Maar inmiddels heeft de uitgever van deze twee wandelgidsen beide wandelgidsen gebundeld in één nieuwe uitgave, die nu de naam kreeg: 'Nederlands Kustpad Deel 3 Friesland - Groningen', met als ondertitel 'Lange-afstand-wandelpad 5-3 Stavoren - Bad Nieuweschans 268 km'.

Nederlands Kustpad Friesland - Groningen

• Inmiddels hebben we deze nieuwe combi-editie van het Nederlands Kustpad Deel 3 gekocht, om daarmee het vervolg op het Friese Kustpad te gaan wandelen, zijnde de etappes van Lauwersoog naar Bad Nieuweschans; door Hunsingo, Fivelingo en Oldambt.
• Maar behalve dat bovengenoemde twee wandelgidsen gebundeld zijn, heeft de uitgever nog enkele andere etappes toegevoegd, en wel als volgt:
• a. Proloog Afsluitdijk (32,4 kilometer). Deze hebben Durkje en ik grotendeels gelopen op 25 augustus 2007, en de resterende aantak-route op 14 mei 2022.
• b. Variant W Wadroute: 5 etappes in noord-Groningen, over een afstand van 34,6 kilometer;
• c. Dagwandelingen Waddenwandelen: 21 etappes in het noorden van Fryslân en van Groningen, over een afstand van 148,5 kilometer.
• Aan de hand van deze nieuwe combi-wandelgids, gaan we in de komende tijd naast de etappes van Lauwersoog naar Bad Nieuweschans ook nog de 5 variant-routes lopen en eveneens de 21 dagwandelingen (waarvan vandaag 3)
• De drie etappes die we vandaag lopen, waren vanmorgen de routes 1 & 2 van 'Van Planetarium tot Fibula' en is vanmiddag de route 'Friesland Buitendijks'), over een totale afstand van (respectievelijk) 7,2 + 7,1 + 8,8 = 23,1 kilometer.

Lunchpauze op de Keuningsstreek van Oudebildtzijl

Omdat er halverwege de middag regen wordt voorspeld, zijn we vanmorgen al redelijk vroeg van start gegaan, opdat we vóór de verwachte regen vanmiddag tijdig klaar zijn met deze drie etappes.

Rond 11:30 uur zijn we na afloop van onze eerste twee etappes van vanmorgen met onze auto van Franeker naar Oudebildtzijl gereden. Hier nemen we eerst de tijd voor onze lunchpauze, zittend op een bankje aan het water van de Ouwe Rij, op de Keuningsstreek van Oudebildtzijl. Het zonnetje schijnt aangenaam, het waait een beetje en de temperatuur is 17 graden Celsius, kortom, prachtig wandelweer en ook heel mooi voor en bankjeslunch buitenshuis.

Fan Ouwesyl na Nijesyl en deur na't Noorderleech

Vanmiddag wandelen we door het taalgebied van mijn moedertaal, het Bildts, dus vandaar deze keer bovenstaand het tussenkopje in het Bildts.

Voordat we deze Dagwandeling aanvangen, bezoeken we het cultureel bezoekerscentrum de Aerden Plaats van Oudebildtzijl, waar we toevallig Sytse Keizer ontmoeten, die je wel de streekhistoricus van Oudebildtzijl mag noemen. 

Buiten steken we de Pyp over, om dan over de Tjeerd Thijssenstraat langs de Kaaifaart naar de brug over deze vaart te lopen. Over de Van Albadaweg langs de Kaaifaart gaat het dan in een rechte lijn noordwaarts naar Nieuwebildtzijl.

Vanuit Nijesyl wandelen we dan over Het Buttendykswechy naar de Zeedijk, waar we over het Noorderleeg uitzicht krijgen op de Waddenzee, en op Ameland op de horizon.

Denkend aan vroeger op de bunker op de kwelder

We leven nu in het broedseizoen, maar als je op de gele paaltjesroute blijft, mag je de route van het Nederlands Kustpad over het Noorderleeg bewandelen. We gaan hier dus 'Friesland Buitendijks'.

Over lage dijkjes doorkruisen we het kweldergebied buitendijks. Even later passeren we de Westerdobbe.

Voorbij deze dobbe kun je nog iets verder de kwelders op, tot aan de betonnen bunker die de Duitse bezetters hier in de Tweede Wereldoorlog buitendijks hebben gebouwd. Om geen natte voeten te krijgen waakten de Duitse soldaten hier op een verhoogde vloer in de bunker. Na de oorlog is er een stalen trap tegen de bunker gebouwd, waarmee kunt gaan genieten van het weidse uitzicht vanaf boven op de bunker. Als Durkje en ik bovenop deze bunker staan, kunnen we kilometers ver uitkijken over dit bijzondere kweldergebied, over de Waddenzee, en zien we Ameland duidelijk in de verte op de horizon.

Verderop zien we enkele kuddes paarden lopen, in de kweldervakken dichtbij de vloedlijn.

We realiseren ons dat het aantal vogels dat we vanaf hier zien nog maar een kleine fractie is van de vogelrijkdom die ik me herinner van zo'n 50-55 jaar geleden toen ik hier op de kwelders rond zwierf als lagere schoolkind in de jaren dat ik aan de andere kant van de zeedijk op de boerderij logeerde bij mijn pake & bep Koehoorn, en later bij mijn pake & bep De Vries van Oudebildtzijl. Als kind liep ik laverend tussen honderden vogelnesten op de kwelders, van de duizenden vogels die hier de immense kolonies bevolkten. Nu zie je alleen hier en daar nog een vogel, met uitzondering van die grote vlucht vogels die in steeds wisselende patronen zo'n kilometer verderop rondvliegt op de grens van kwelder en branding.

Van de Zeedijk over de Vijfhuisterdijk naar de Monnikebildtdijk

Hier keren we om, en dan wandelen we door het Noorderleegs buitenveld terug naar de Zeedijk. Onderweg ontmoeten we de ons bekende Loes de Vries, die hier de kwelder op gaat om als vaste vogelteller haar vogeltellingen op dit deel van het kweldergebied te verrichten.

Teruggekomen op de Zeedijk volgen we de dijk in oostelijke richting. Onderweg brengen we een bezoek aan het Kweldercentrum van It Fryske Gea.

Hier kun je dagelijks naar binnen om in dit open infocentrum geïnformeerd te worden over het leven op de kwelders buitendijks.

Hier word je uitgebreid geïnformeerd over de flora & fauna van het Noorderleeg, over wat op en in de kwelders leeft, over bijvoorbeeld de kust- en roofvogels die hier fourageren.

Vlak vóór het nieuwe zeegemaal De Heining, gaan we over een betonnen fietspaadje op een zomerdijk landinwaarts door de Noorderleegpolder naar het buurtschap Vijfhuizen.

Dan volgen we even later de Vijfhuisterdijk. Als we ter hoogte van de Smitseweg de grasdijk op gaan, zien we even later dat deze grasdijk niet is gemaaid. Dit betekent dat we door hoge - en ook natte - grassen voorzichtig zouden moeten voortgaan bovenop de zomerdijk, dus we besluiten de grasdijk rond de Monnikebildtpolder te verlaten, om aan de voet van de Vijfhuisterdijk over de asfaltweg naar de Monnikebildtdijk te lopen. 

 

Feest op Ouwesyl

Tot slot kunnen we over de Monnikebildtdijk in een rechte lijn hoog boven de omringende akkers terug lopen naar de bebouwde kom van Oudebildtzijl.

Als we op 'de Pyp fan Ouwesyl' komen, is het er een drukte van belang. Vóór de Witte Klok, het voormalige doopsgezinde kerkje, staat een grote groep bruiloftsgasten. Van een Ouwesylster horen we dat een boerenzoon van de familie Jensma van de Westhoek hier vandaag in het burgerlijk huwelijk treedt met zijn echtgenote, in het bijzijn van hun twee kleine kinderen en van alle naaste familie. Als de oldtimer om exact 15:00 uur bij deze trouwlocatie van de Vermaning arriveert, applaudiseren de Ouwesylsters die de Dominee Schuilingstraat op zijn gekomen om een glimp op te vangen van dit echtpaar in spe. Het bruidspaar wuift naar het publiek op de dijk, glimlachend, en als dank voor deze hartelijke ontvangst, die voorafgaat aan hun burgerlijke huwelijkssluiting.

Vanaf de Pyp dalen we af naar de Keuningsstreek, waar we rond het middaguur onze auto parkeerden. Direct daarna rijden we weg, en als we nog maar net in de auto zitten, krijgen we op de Monnikenbildtdijk vlak buiten het dorp al de eerst regendrupppels op de auto. Even later regent het, dus we prijzen ons gelukkig dat we vanmorgen behoorlijk vroeg zijn vertrokken voor onze eerste etappe vanuit Franeker. Precies op tijd zijn we nu vanmiddag dus (droog) binnen.

Nederlands Kustpad deel 3: Van Planetarium tot Fibula 1 & 2

Vrijdagochtend 20 mei 2022

  

Aalschovers op het spoorbrughoofd aan de Sexbierumer Vaart

Lange-afstand-wandelpad 5-3 Stavoren-Nieuweschans

• In de periode van 4 april 2008 tot en met 25 oktober 2015 wandelden Durkje en ik alle zeven etappes van het Friese Kustpad (LAW 5-4), over een afstand van 150,5 kilometer. Deze wandelgids beschreef de route van Stavoren naar Lauwersoog.
• Er bestond in die jaren ook een lange-afstand-wandelgids dat de kust van Groningen volgde. Die wandelgids had als titel 'Wad- en Wierdenpad' (LAW 5-5). Deze wandelgids beschreef de route van Lauwersoog naar Nieuweschans, over een afstand van 123 kilometer.
• Beide wandelgidsen maakten deel uit van het 'Hollands Kustpad', dat loopt van Bergen op Zoom tot aan Nieuweschans.
• En dat Hollands Kustpad maakt deel uit van de lange Europese wandelroute 'E9' van het Franse Hendaye naar het Poolse Gdansk.
• Durkje en ik waren aanvankelijk van plan het Wad- en Wierdenpad te gaan wandelen, als vervolg op het Friese Kustpad.
• Maar inmiddels heeft de uitgever van deze twee wandelgidsen beide wandelgidsen gebundeld in één nieuwe uitgave, die nu de naam kreeg: 'Nederlands Kustpad Deel 3 Friesland - Groningen', met als ondertitel 'Lange-afstand-wandelpad 5-3 Stavoren - Bad Nieuweschans 268 km'.

Nederlands Kustpad Friesland - Groningen

• Inmiddels hebben we deze nieuwe combi-editie van het Nederlands Kustpad Deel 3 gekocht, om daarmee het vervolg op het Friese Kustpad te gaan wandelen, zijnde de etappes van Lauwersoog naar Bad Nieuweschans; door Hunsingo, Fivelingo en Oldambt.
• Maar behalve dat bovengenoemde twee wandelgidsen gebundeld zijn, heeft de uitgever nog enkele andere etappes toegevoegd, en wel als volgt:
• a. Proloog Afsluitdijk (32,4 kilometer). Deze hebben Durkje en ik grotendeels gelopen op 25 augustus 2007, en de resterende aantak-route op 14 mei 2022.
• b. Variant W Wadroute: 5 etappes in noord-Groningen, over een afstand van 34,6 kilometer;
• c. Dagwandelingen Waddenwandelen: 21 etappes in het noorden van Fryslân en van Groningen, over een afstand van 148,5 kilometer.
• Aan de hand van deze nieuwe combi-wandelgids, gaan we in de komende tijd naast de etappes van Lauwersoog naar Bad Nieuweschans ook nog de 5 variant-routes lopen en eveneens de 21 dagwandelingen (waarvan vandaag 3)
• De drie etappes die we vandaag lopen, zijn vanmorgen de routes 1 & 2 van 'Van Planetarium tot Fibula' en vanmiddag de route 'Friesland Buitendijks'), over een totale afstand van (respectievelijk) 7,2 + 7,1 + 8,8 = 23,1 kilometer.

Van Franeker naar Getswerdersyl

Omdat er halverwege de middag regen wordt voorspeld, willen we vroeg van start, opdat we vóór de verwachte regen klaar zijn met deze drie etappes.

Om 8:15 uur gaan we van start op de parkeerplaats langs de Hertog van Saksenlaan te Franeker. 

Vanuit het stadscentrum lopen we in noordelijke richting naar de Sexbierumerweg, die we voortdurend in westelijke richting door de buitenwijken van Franeker volgen, totdat we naar het noorden kunnen afbuigen, onder de autosnelweg A31 door.

Aan de overzijde van de A31 volgen we de Getswerderdyk, die ons naar het monument van Getswerdersyl voert, op de plek waar de Getswerderdyk over gaat in de Slachte.

Onze routegids en ook de bewegwijzering in het veld geven aan dat we achter een sloot langs een akker met pas gepote pootaardappelen naar de Sexbierumer Vaart moeten lopen. Over het fietspad langs de Slachte komen vier scholieren aan rijden. Eén van hen roept waarschuwend als we langs de akker lopen: "Daar mag je niet lopen", en een ander roept er achteraan: "Dat mei net". Vast wel goed bedoeld, maar het klopt niet wat ze roepen, immers wij volgen de aangegeven, bewegwijzerde route van het Nederlands Kustpad. We vervolgen derhalve ons veldpad, en komen al snel op het schouwpad langs de Sexbierumer Vaart. 

Langs de Sexbierumer Vaart naar Winaam

Op het eerste traject van het schouwpad langs de Sexbierumer Vaart is lange tijd niet gemaaid, dus we lopen over een heel smal paadje door hoog opgeschoten grassen. Omdat de begroeiing behoorlijk nat is, zijn onze schoenen, sokken en broeken binnen de kortste keren behoorlijk nat geworden, maar dat deert ons niet. Verderop is het al beter, en dan loopt het ook comfortabeler.

Het jongvee aan de overzijde van de vaart slaat ons nieuwsgierig gade.

In de slootswal van een haaks op de vaart staande sloot zie ik in de Riedpolder dat de gele lis al in bloei staat.

Hier en daar zien we op de grasdijk lege eierdoppen liggen; doorgaans het resultaat van roofvogels die eieren uit nesten kapen en dan de inhoud verorberen.

Op het brughoofd van de voormalige spoorbrug over de Sexbierumer Vaart zitten twee aalschovers.

Lang blijven ze zitten op de geruïneerde delen, maar als we voor hen al te dichtbij komen, vliegen ze op en weg.

Voorbij het natuurreservaat en het buurtschap Foarryp arriveren we na enkele kilometers bij het dorp Winaam. We draaien naar het pad in zuidelijke richting en komen daar lang de Terpentoer van Winaam, het cortex stalen kunstwerk dat ons de grotendeels afgegraven Winamer terp van deze locatie onder de aandacht brengt. We gaan het kunstwerk in, en beklimmen het daarna tot op de hoogte van de oorspronkelijke terp.

Daarna lopen we langs het hoge profiel van de terp naar de particuliere pauzeplek net voorbij de terp, waar we op het terras een heerlijke kop vers gezette koffie drinken. 

Voordat we Winaam achter ons laten, lopen we nog langs het Fibula-kunstwerk, dat onze aandacht vestigt op de bijzondere, vergulde zilveren mantelspeld (fibula) die hier in 1953 door een boer werd gevonden. Een uitzonderlijk mooie vondst, zowel vroeger als nu van grote betekenis.

Aan weerszijden van de A31 naar Herbaijum

Over de Miedleane lopen we naar de A31. Diep in de slootswal tegen de rietkraag zie ik een eend met twee kuikens, roerloos ons voorbijgaan afwachtend. 

Even verderop zit een meerkoet op een T-splitsing van twee sloten te broeden op haar nest.

Nog een klein eindje verder zie ik op een volgende kruising van sloten enkele eieren liggen in het nest van een meerkoet die enkele meters verderop in de sloot zwemt.

Door de Bûterribben lopen we over een asfaltweggetje naar Herbaijum.

Als we daar de Rijksweg oversteken, ontmoeten we twee dames, die vertellen dat zij het Elfstedenpad wandelen. Direct vertellen ze erbij dat ze een alternatieve route lopen, want het landschap vinden ze zo saai, met al dat groen aan weerszijden van de paden. Dat wij dat toch ook wel mede als de charme van ons Friese landschap beschouwen, is hen vreemd.

In Herbaijum komt tegenover het 'Oant Moarn Café' (onlangs zo genoemd na het recente overlijden van onze Friese weerman Piet Paulusma) een vrouw uit Leeuwarden op ons af met de vraag welke wandelroutes vanuit Herbaijum starten. Wij vertellen haar over de verschillende wandelroutes waarvan wij weten dat die door Herbaijum gaan, en wijzen haar aan waar ze op het Elfstedenpad het dorp binnen kan wandelen, om het dan te doorkruisen. Deze vrouw bedankt ons en gaat dan op zoek naar de route met de geel-rode bewegwijzering door het dorp.

Terug in Academiestad Franeker

Nu volgt vanuit Herbaijum een wel heel eenvoudig stuk, namelijk kilometers lang over het fietspad langs de Rijksweg (die later Harlingerweg wordt), tot in het stadscentrum van Franeker, waar ook het Planetarium van Eise Eisinga is te vinden.

Als we in Franeker voorbij het Stadspark de Kromme Gracht zijn overgestoken, gaan we over de Vijverstraat verder in de richting van Franekers beroemde kaatsveld.

Vanaf de bovenzijde van het Franeker Westerbolwerk krijgen we over dat Sjûkelân heen een mooi uitzicht over de binnenstad van Franeker, met aan het eind van de Voorstraat de monumentale Martinikerk.

Om weer terug te komen op het parkeerterrein langs de Hertog van Saksenlaan moeten we nog een keer over de Kromme Gracht, op de plek waar die over gaat in de Noorder Gracht.

En dan zijn we enkele minuten later weer terug bij onze auto op deze Franeker parkeerplaats.

We stappen rond 11:30 uur in de auto, en rijden direct door naar Oudebildtzijl, waar we straks (vanmiddag) beginnen met de Dagwandeling 'Friesland Buitendijks'.

We hebben mooi zonnig weer, en de temperatuur is gedurende deze ochtendwandeling gestegen van 12 naar 17 graden Celsius.

Zonsondergang in Feinsum

Donderdag 19 mei 2022
 

Zonsondergang in Feinsum 

CNV-congres in Nieuwegein over de Toekomst van Werk

Dinsdag 17 mei 2022
 

Piet Fortuin overhandigt het CNV-Manifest aan Karien van Gennip

Het werk van morgen

• Wie van ons zal in de toekomst intensief samenwerken met robots, of werken met slimme technieken zoals big data en algoritmes? 
• Wiens job zal veranderen van inhoud; door snelle technologieën en grote arbeidsmarkttrends? 

Dat gaan we vandaag ontdekken op het CNV-congres ‘Toekomst van Werk’, in het NBC Congrescentrum te Nieuwegein, het congres over topinnovaties die de arbeidsmarkt compleet veranderen.

Wij weten ons welkom in het Tweede Machinetijdperk, dat veel van de huidige loopbanen op zijn kop zet. Machines nemen het werk langzaam over, behalve als je hoogopgeleid of superveel skills hebt, zo is de belofte. 

• Maar klopt dit wel? 
• Of is de toekomst van werk voor elke werkende even glansrijk? 
• En wat heb je - nu en in de toekomst - nodig om een sterke arbeidsmarktpositie te claimen? 

Vandaag laten we ons inspireren door topsprekers uit het veld, kunnen we aanschuiven bij de workshop ‘elevator pitching’ of onze zintuigen prikkelen met interessante ‘Virtual Reality experiences’.

We maken vandaag een enerverende reis langs het werk van morgen. Samen verkennen we tijdens dit congres de kansen van de arbeidsmarkt van morgen. 

We krijgen expertpanels voorgeschoteld, met arbeidsmarktexperts die reflecteren op de razendsnelle veranderingen op de arbeidsmarkt.

Opening door Maaike Timmerman

Na de aanvangslunch vanaf 12:00 uur vangt het inhoudelijke programma aan om 13:00 uur.

De aftrap wordt verricht door Maaike Timmerman, journaliste en vandaag onze dagvoorzitster. Zij opent het congres met een welkomstwoord, en introduceert daarna de eerste keynote speaker: Adjiedj Bakas. 

Adjiedj Bakas over de Toekomst van werk 

Adjiedj Bakas (spreker, schrijver, futuroloog en trendwatcher) neemt het stokje vervolgens over, om een en ander te vertellen over de toekomst van werk. Hij neemt ons mee op een inspirerende reis langs de toekomst van werk; onder andere over de kansen en uitdagingen op het werk van morgen.

• De komende 25 jaar verandert er meer dan in de afgelopen 500 jaar. 
• Begin met je intuïtie.
• De coronajaren en de oorlog in de Oekraïne hebben de hele wereld op de kop gezet. Mannen houden van oorlog, vrouwen houden van soldaten.
• De grenzen van onze landen in Europa zijn voortdurend ingrijpend veranderd, en dat blijft zo doorgaan.
• De Navo zal gaan groeien, de dienstplicht zal terugkomen, en de wapenindustrie zal groeien.
• De Belastingdienst zal het werk aantrekkelijker moeten maken, vooral ook voor de laagverdieners.
• Vakbonden moeten zich keren tegen de massa-integratie (dat hebben we geleerd van de 60-er jaren met alle gastarbeiders).
• Veel huidige vacatures van nu zullen binnenkort niet meer bestaan, bijvoorbeeld omdat werk slimmer georganiseerd zal worden en bedrijven zullen gaan omvallen.
• We worden nu al continu gevolgd, en geven nu al al onze privacy prijs. 
• We kunnen de huidige 8 miljard aan kosten voor administratieve krachten terugbrengen naar 1 miljard. Dat gaat veel banen kosten.
• De gemiddelde levensduur van ondernemingen zal in de loop van de komende jaren steeds korter worden.
• De trek van de steden naar het platteland zal toenemen, omdat het leven daar goedkoper is. 
• Electrische vliegtuigen zullen bussen en treinen vervangen en terugdringen.
• Snelle bedrijven zullen trage bedrijven ‘opeten’.
• Wetenschappers zullen menselijke organen laten groeien in varkens; bijvoorbeeld een nieuw hart, lever, en/of nieren.
• Wees nooit bang om iets uit te proberen. Het waren immers amateurs die de Ark van Noach bouwden, maar de Titanic werd gebouwd door professionals.
• Film de beste onderwijzers. Dat wordt in China al gedaan, en die films met de beste uitleg worden dan getoond in andere scholen.
• Door slimmer te organiseren, heb je veel minder werk nodig.
• De industrialisatie die voor klimaatverandering zorgt, is al meer dan 100 jaar gaande.
• Door zelf wolken te creëren, kun je de opwarming van de aarde keren. Die boten daartoe zijn inmiddels gemaakt.
• We zijn onderweg naar het werken in een ander financieel systeem. We moeten de samenleving onafhankelijk maken van ons financieel systeem, want ons systeem is failliet.
• De digitale disruptie heeft al plaatsgevonden (kijk maar naar Airbnb en Uber).
• We moeten omdenken, dwarsdenken, naar co-creatie en naar co-makership.
• De oplossing is er al tien jaar; bijvoorbeeld: je vliegbagage kun je nu al vooruit zenden. 
• Overal in ons land zijn briljante mensen, die oplossingen bedenken voor gigantische problemen.
• Zorgverzekeraars zullen hun klanten volgen en stringent behandelen. Zo kunnen we heel veel ziektes voorkomen, en dus de hoge zorgkosten verlagen.
• Mensen voelen zich meer op hun gemak met oude problemen, dan met nieuwe oplossingen.
• We moeten creatiever worden, en investeren in creativiteit.
• Leid ambachtsmensen op, die hebben we heel hard nodig; zij verdienen nu soms al meer dan academici. We kijken ter illustratie van het belang van ambachtelijk werk naar het filmpje: Was wäre das Leben ohne Handwerk.
• Veel werknemers zijn aartslui.
• Rolstoelen zijn al jarenlang niet geïnnoveerd. Toyota is daar nu wel mee bezig; met bijvoorbeeld rolstoelen die kunnen traplopen.
• De werkweken zullen in de komende jaren nog korter worden.
• Boeren gaan werken met zelfsturende tractoren.
• Door kostenstijging van werk en vergrijzing, moeten we radicaal ingrijpen, om zaken anders te organiseren.
• Met de juiste spirit komen we er wel, aldus Adjiedj Bakas 

Reflecteren op de toekomstige arbeidsmarkt

Onder leiding van Maaike Timmerman reflecteert vervolgens een team van onderstaande vier experts op de huidige en op de toekomstige arbeidsmarkt. Samen zoeken zij naar antwoorden op vragen als: 

• welke trends beïnvloeden het werk van morgen?;
• welke impact maakt dat op de arbeidsmarkt?;
• wat is de rol van de vakbond in het weerbaar en wendbaar maken van werkend Nederland?

Aan de hand van de volgende drie stellingen wordt gediscussieerd:

• 1. Het sollicitatiegesprek moet worden afgeschaft.
• 2. Werknemers moeten wekelijks 6 uur betaald scholing kunnen volgen.
• 3. Als er geen personeel is voor de uitvoering, dan moet de energietransitie vertraagd worden.

Enkele uitspraken van de vier hieronder genoemden:

 

Piet Fortuin, voorzitter van de Vakcentrale CNV:

• Wij kiezen als CNV voor kortere werkwerken, en willen iedereen mee laten doen, en iedereen de kans geven zichzelf te ontwikkelen. Alle werkenden zouden daartoe een eigen startbudget van 1.000 euro moeten krijgen/hebben. 
• We hebben veel arbeidspotentieel in ons land. 
• Open hiring is een charmante manier om mensen in je organisatie binnen te halen. 
• Je moet vooral niet vanuit angst, maar wel vanuit vertrouwen opereren. 
• Scholing is te beperkt, je moet spreken over ontwikkeling tijdens en naast je werk, en ook over bijvoorbeeld learning on the job. Daar zouden werkgevers in moeten investeren. Ze zullen dit op den duur wel moeten doen. 
• Je moet de verantwoordelijkheid niet alleen bij de overheid of bij de werkgever neerleggen. Het gaat altijd om een verantwoordelijkheid in de driehoek met ook de werknemer. 
• Het maatschappelijk kapitaal van Nederland (alle Nederlanders) moeten we een kans geven op de arbeidsmarkt, en hen ook eerlijk waarderen met een goede beloning. 
• We moeten belemmeringen weghalen van mensen die nu nog geen werk hebben. Daartoe moeten we enkele systeeemveranderingen doorvoeren. 
• Gaan we onze kassen robotiseren of gaan we onze kassen exporteren naar andere landen met lage energiekosten (zoals bijvoorbeeld Marokko)?
• We moeten de oplossingen niet zoeken in goedkoper werken, maar in intelligenter werken. 
• We moeten ook naar een betere balans van werk-privé. 
• We moeten niet alleen naar een welvaartssamenleving, maar ook naar een welzijnssamenleving.  

Loes de Volder, oprichter van online babywinkel Mama Loes: 

• Kijk elke dag waar je kansen liggen. Kansen en mogelijkheden zou je centraal moten stellen. 
• Wij doen aan open hiring, werken niet met sollicitatiegesprekken, want we zetten de deur open voor iedereen. Medewerkers kunnen dan worden waar hun kwaliteiten liggen. 
• Veel scholingsuren in plaats van het werk is teveel van het goede, maar in het werk – on the job - zou het bij ons wel kunnen. Je moet het doel ervan wel goed voor ogen hebben: het goed organiseren van je arbeidspotentieel.  
• We moeten sturen op de plekken waar we mensen nodig hebben op de arbeidsmarkt. We moeten de deuren open zetten en kijken waar we de mensen het meest nodig hebben. We moeten niet de buitenlanders naar Nederland halen; we moet het probleem hier eerst zelf oplossen. 

Olaf van der Gaag, voorzitter van de Nederlandse Vereniging Duurzame Energie: 

• Het zou mooi zijn dat bedrijven kijken naar wat medewerkers wel kunnen. Dan moet je afstappen van sjabloondenken. Je moet recht doen aan ieders talent. 
• Het mooiste is dat je je in je werk ontwikkelt, want teveel uren betaald scholen buiten je werk zou wellicht te duur worden. 
• Iedereen die investeert in de werknemers, is verstandig bezig. 
• We moeten ongeloofwaardig veel waardering hebben voor vakmensen.  
• Werkgevers zien het aantrekken van personeel vaak als een risicoprofiel, en dat zouden werkgevers samen moeten oppakken. 
• We moeten qua energievoorziening veel meer onze eigen broek ophouden, in plaats van zoveel energie te importeren. 
• De Europese Unie doet al veel aan de samenwerking met andere landen op het gebied van energietransitie. 

Adnan Rekin, voorzitter van de MBO Raad:

• Er is nog geen voldoende erkenning van vakmanschap in onze samenleving. In het buitenland waardeert men onze samenwerking van MBO en bedrijfsleven bijzonder. 
• Bij MBO-er is het juist wel van belang dat je het werkgesprek voert met hen, en ook bij HBO-ers gaat alles niet vanzelf. Het gesprek over de te verrichten werkzaamheden is belangrijk. In het MBO besteden we ook aandacht aan de voorbereiding op dit soort werkgesprekken. 
• De toekomst van de arbeidsmarkt zit ook in de scholingsoplossingen. 
• Het MBO kan ook veel meer met het bedrijfsleven samen optrekken om het personeel van bedrijven beter te ontwikkelen: in het werk, na het werk, ’s avonds en/of in het weekend. 
• We moeten als samenleving nu iets gaan doen met het potentieel op de arbeidsmarkt; de urgentie daarvan is hoog. 
• Als MBO stoppen we nu nog de jongelui direct al in een beroepsprofiel, maar we zouden ze eerst in een breder oriëntatietraject moeten hebben, om te zijner tijd uiteindelijk wel een doorstroom- en uitstroomprofiel te kiezen, en dan bij voorkeur in de tekortberoepen. 

Netwerken, leren en inspireren

De belevingshal van dit CNV-congres staat in het teken van netwerken, leren en inspireren. 

We kunnen in een intermezzo aanschuiven bij één van de workshops speed daten, of praten bij met collega’s uit het vak en/of ons laten ons inspireren door creatieve VR-sessies, opgezet door kunstenaars uit verschillende disciplines, die het concept ‘Toekomst van Werk’ vertalen in prikkelende kunstwerken.

Bijsturen in je eigen loopbaan met James Loopbaan

Maaike Timmerman interviewt vervolgens drie professionals op het podium. Dat zijn:

1. Karlien Haak – directeur bij James Loopbaan van het CNV – neemt ons aan de hand van persoonlijke ervaringsverhalen mee in de veranderende arbeidsmarkt. Een markt, waarbij werkenden vaker moeten bijsturen in hun eigen loopbaan, en waarbij skills/vaardigheden je ticket zijn naar nieuw werk. 

CNV ondersteunt haar leden op dit gebied, op weg naar werk, of tijdens je loopbaan.

Werkenden die met hulp van CNV van branche naar branche stapten, vertellen meer over hun reis naar duurzaam werk.

Karlien Haak: 

• We kijken eerst naar wat je kunt en wat je wilt, en daarna wordt gekeken hoe de vakbeweging je erbij kan helpen naar werk of tijdens je werk. 
• We willen als CNV vooral naast de werknemer staan. 
• We laten mensen zich ook realiseren dat werk voortdurend verandert.  

2. Marion Verhaaf maakte voorheen vakantiebungalows schoon: 6 per dag, 3 kwartier per bungalow; en dat ging niet meer. Dat moest zelfs 7 bungalows in dezelfde tijd worden. 

Marion Verhaaf:

• Ik ben in actie gekomen, richting CNV, om iets aan scholing te gaan doen. 
• Ik kwam bij de begeleiders van James Loopbaan, en ik gaf aan voor mezelf te willen beginnen op het gebied van afscheidsfotografie in stervensprocessen. 
• James Loopbaan had ik nodig om de opleiding tot afscheidsfotografie te gaan doen, met name ook om de financiële barrière daartoe te slechten. 

3. Marjolein van Kraanen werkte in de branche waar men workshops en congressen organiseert, met name op inhoudelijk gebied. 

In 2020 heeft ze in verband met corona experimenten gedaan om congressen online te gaan houden. Toch is ze toen haar werk kwijtgeraakt, en is op zoek naar iets anders gegaan, en kwam zo bij James Loopbaan van het CNV terecht gekomen.
Met James Loopbaan is ze op zoek gegaan naar hoe je komt tot een match tussen jezelf en een bedrijf. Marjolein van Kraanen:

• Ik heb de loopbaantraining gedaan, die toch wel confronterend was, omdat die heel dicht bij mezelf kwam. 
• Toen ben ik op zoek gegaan naar vacatures, naar nieuw werk. 
• Nu doe ik werk dat ik leuk vind: ik ben begonnen aan een heel nieuwe carrière, namelijk als software-tester. 

Joyce de Ruiter over persoonlijke wendbaarheid 

Joyce de Ruiter is spreekster en auteur. Ze vertelt ons in een inspirerend relaas alles over wendbaarheid en over continu aanpassingsvermogen

In haar relaas vertelt zij ons over het verlies van haar twee zintuigen waarmee ze communiceert en zelfstandig functioneert: horen & zien. Ze leeft in een continu veranderproces met de keuze: hoe ga ik met het verlies van mijn gehoor en van mijn zicht om? 

Haar verhaal ademt omgaan met verandering, en een beroep doen op persoonlijke wendbaarheid. Pure inspiratie, waarin je alles leert over het benutten van kansen.

• Als je zou moeten kiezen om doof of blind te zijn, wat zou je dan kiezen? Een duivels dilemma. Wat als je geen keuze hebt?
• Maar deze handicaps werden mij wel vooraangekondigd (het zogenoemde Usher-syndroom), met de melding dat ik niet van waarde zou zijn voor de samenleving. 
• Ik verloor steeds meer van mijn gehoor en ook van mijn vermogen om te zien. 
• Ik leef nu al 22 jaar met het vooruitzicht om ééns helemaal blind te zijn. 
• In de afgelopen twee coronajaren hebben we met zijn allen geleerd dat je soms helemaal geen keuze hebt. 
• De vraag is welke houding wij aannemen als we met verandering te maken hebben. Een vast stappenplan is daar niet voor. Vandaag probeer ik duidelijk te maken wat het betekent om wendbaar te zijn.
• Het belangrijkste inzicht bleek te zijn: Ik ben niet mijn ziekte, ik ben niet mijn zicht, ik ben niet mijn gehoor, maar ik ben Joyce, de vrouw van en de moeder van, de dromer en de genieter. Ik moet doelen stellen, en er moeten ook dingen gebeuren. En ik wil de dingen van de wereld zien, nu het nog kan. Ik heb levenshaast, wil alle dingen van één leven in de helft van mijn eigen leven doen. 
• Wat wil jij nog met je leven doen? Denk daar over na, want dat houd je scherp, en het houd je in beweging. Als je niets doet, verandert het leven jou. 
• We mogen er gerust van uit gaan dat er dingen gaan veranderen, dus we kunnen daar maar het beste op gaan anticiperen. Denk maar aan klimaatproblemen en energietransitie. 
• We moeten ons ook bewust worden van wat er gaat gebeuren, en wat er moet gebeuren. 
• Ik moet zelf de regie houden op wat er moet gaan veranderen met èn bij mezelf. Zo ook in mijn werk, want je weet dat ook jouw werk uiteindelijk gaat veranderen. Daar moet je je vooral zelf bewust van zijn. 
• Ga vooral kijken wat ander werk voor jou betekent, en of dat bij jou past. 
• Wees je ervan bewust dat er dingen gaan veranderen, waar je nu nog totaal geen weet van hebt.
• Ik heb geleerde dat mijn geluk niet in mijn ogen en niet in mijn oren zit. 
• Acceptatie van verandering is een heel belangrijke stap in een rouwproces. 
• De vier fasen die je doorloopt bij veranderingen in je leven en in je werk zijn: 1 Erkennen (van de verandering), 2 Herkennen (van het ongemak), 3 Adapteren (op die verandering) en 4 Adopteren (integreren van het nieuwe in je leven).
• Hoe lang kan ik mijn kinderen nog zien & horen? Als dat niet meer kan, wat kan dan nog wel?
• Hoe komt het nu dat de één wendbaarder (adaptiever) is dan de ander (die snel in de slachtofferrol laat zitten). 
• Ga ik uit van een Fixed mindset (dat is nu uiteindelijk wie ik ben) of van een Growth mindset (ik kan mee veranderen en groeien).
• Bij iedere verandering stel je je de vraag: wat kan ik hier van leren (zo houd je je growth mindset actief).
• Posttraumatische groei, is waarin je je optimisme gebruikt om je groeikans te benutten.
• Alleen loop je sneller, maar samen kom je verder. 
• Heb je altijd het gevoel alles alleen te moeten doen? En durf je dan toch die hulpvraag te stellen? 
• Door mijn levenshaast raakte ik drie keer in een burn out, en werd ik voor 100% afgekeurd voor werk.
• Veranderingen en tegenslagen zijn vaak je voedingsbodem voor veranderingen in je leven. 
• Ik hoef niet te kunnen zien om een visie te hebben en ik hoef niet te horen, om gehoord te worden. Ik kan altijd informatie tot me nemen. 
• Nu ik mijn handicap accepteer, kan ik er waarde aan geven.
• Kijk door de lens van je dromen.
• Bij mij wordt het langzaam donker en stil. Dat betekent voor mij dat ik steeds een nieuwe kijk op mijn leven moet hebben. 

Manifest ‘Toekomst van Werk’

Hoe bereiden we werkend Nederland voor op een toekomst die continu verandert? 

En wat is de rol van de werknemer, werkgever, vakbonden en van de overheid in het weerbaar en wendbaar maken van alle werkenden? 

Het staat allemaal beschreven in het manifest ‘Toekomst van Werk’ dat het CNV samen met input van haar CNV-leden ontwikkelde. 

 

Vandaag overhandigt Piet Fortuin dat CNV-manifest aan Karien van Gennip, Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW).

Dit 10-puntenplan staat vol adviezen over hoe we werkend Nederland weerbaar en wendbaar maken op een sterk veranderende arbeidsmarkt. 

Met een filmpje wordt getoond hoe dit manifest tot stand is gekomen in het land.

Alle ideeën uit het land zijn gebundeld tot het manifest. Daarin is opgenomen dat iedereen in Nederland een leerrekening van 1.000 euro zou moeten krijgen.

Na de overhandiging van dit Manifest aan de Minister, krijgt zij het woord voor een reactie.

Karien van Gennep:

• We leven in een uitdagende tijd, waarin ook corona, èn de kloof tussen vast werk en flexwerk. 
• Hebben mensen nog wel voldoende kansen, en worden de mensen wel gehoord? 
• In zo’n tijd is het belangrijk dat wij vandaag de dag praten over wat onze arbeidsmarkt is en wat de toekomst van ons werk is. 
• Welvaart en welzijn willen en moeten we op peil houden. Dit manifest helpt ons om daarover na te denken. 
• Veel mensen die problemen hebben op de arbeidsmarkt, zijn geen lid van een vakbond. Vakbond, werkgevers en overheid hebben alle een verantwoordelijkheid voor werk.
• Mooi dat het CNV deze maatschappelijke discussie heeft gevoerd. De C van CNV staat ook voor christelijke progressief en durf. De durf om verder te gaan.
• Het CNV heeft ook oog voor het individu. 
• We moeten kijken naar wat kan in onze arbeidsmarkt. 
• CNV vraagt met dit manifest om leergeld,
• Ook wordt gevraagd om waardering voor ouderen, over arbeidsparticipatie, of over maatschappelijk van betekenis zijn na je pensionering.
• De positieve grondhouding van het CNV is van belang. We moeten er met elkaar uit komen. We zijn in gesprek me alle partijen over de nieuwe arbeidsmarkt
• We moeten vooral werken aan veerkracht: 1. Gelijkwaardige kansen, en 2. Werken (en prestaties) moeten lonen.
• Laten we zorgen voor een vangnet voor wie dat nodig heeft.
• Onze grondwaarden zorgen voor een goede samenleving.
• Als de middenklasse geen perspectief meer heeft, ontspoort de maatschappij.
• Werkenden moeten meebewegen in de arbeidsmarkt.
• Er zijn misstanden in onze samenleving, kijk maar naar het net uitgekomen rapport van de arbeidsinspectie. 
• Er is spanning op de arbeidsmarkt: flexiblisering van arbeid, lage inkomens, tegenslagen, gebrek aan zekerheid (bijvoorbeeld een woning) voor jongeren. Dit raakt aan de fundamenten van onze samenleving. Daar moet de overheid oog voor hebben, en richting aan geven, dan kan de markt daar aan werken. 
• Als jonge mensen hun leven niet meer vorm durven en/of kunnen geven, dan moeten we iets doen, dan zitten we op de bottom line van onze samenleving.
• Zorg voor erkenning en waardering, ontwikkeling, en de arbeidsmarkt moet kansen bieden voor iedereen.
• Er zijn nog heel veel mensen die wel aan het werk willen en aan het werk kunnen.
• Over een bredere leercultuur: een startkwalificatie is voor niemand meer genoeg. Dat is de verantwoordelijkheid voor werkgevers en werknemers, en dus ook voor ieder individu. Maar ook de overheid heeft daar een rol in te spelen. 
• Je moet je blijven ontwikkelen, en het lef hebben om wendbaar te zijn, om bij tijd en wijle te wisselen van loopbaan.
• CNV: ga vandaag ook naast een werknemer staan die geen lid is van de vakbond.
• Dit Manifest biedt nuttige inzichten.
• Laten we ons samen voorbereiden op de toekomst.

Terugblik op de Lustrum Jacobsronde.

Maandag 15 mei 2022
 

Fietspelgrim Renske bij Refugio Ultreia Feinsum

Lustrum Jacobsronde 2022

Afgelopen donderdag ontvingen wij in onze Refugio Ultreia Feinsum een fietspelgrim in spe: Renske uit Zutphen. Ze was van plan afgelopen vrijdag samen met 28 andere fietsers te gaan beginnen met de vijfde editie van de Jacobsronde. 

Deze ronde is in 2015 voor het eerst gefietst. Deze fietsronde is aanvankelijk opgezet om aspirant-fietspelgrims naar Santagio de Compostela in de gelegenheid te stellen om op begeleide wijze hun materiaal (fiets, fietstassen en overnachtingsattributen) uit te proberen tijdens een meerdaagse fietstocht. 

Enkele ervaren fietspelgrims fietsen de hele driedaagse tocht ter begeleiding mee om onderweg aanvullend informatie te geven over wat fietspelgrims onderweg naar Santiago de Compostela zoal kunnen verwachten.

Vanwege de beperkingen in het kader van de Corona-pandemie kon deze fietstocht in 2020 en ook in 2021 niet worden georganiseerd, maar nu die beperkingen zijn opgeheven, kon de tocht toch weer worden gereden, voor de vijfde keer, dus het eerste lustrum.

Geslaagde oefening van beginnende fietspelgrims

Afgelopen vrijdag werd begonnen bij de Groate Kerk van Sint-Jacobiparochie, om op die dag bij een betrekkelijk harde noordwesten wind naar het Overijsselse Hasselt - het eindpunt van het Jabikspaad - te fietsen. In of nabij Hasselt werd door een ieder op eigen wijze overnacht.

Zaterdag werd vanuit Hasselt naar het Groningse Uithuizen gefietst, naar de plek waar het Jacobspad begint, dat ook naar Hasselt loopt. Ook hier werd door een ieder op eigen wijze overnacht.

En gisteren werd de driedaagse fietspelgrimageronde compleet gemaakt door vanuit Uithuizen terug te fietsen naar de Groate Kerk van Sint-Jacobiparochie. 

Deze lustrumfietstocht is succesvol verlopen. Het weer zat zaterdag en zondag geweldig mee, in tegenstelling tot de eerste dag, toen het zo hard waaide.

Onderling zijn onderweg goede contacten gelegd tussen ervaren en beginnende fietspelgrims, en er werd veel informatie uitgewisseld, met bijvoorbeeld tips over succesvol meerdaags fietsen op pelgrimswegen. 

Gisteren vertrokken de meeste deelnemers weer naar huis, maar fietspelgrim Renske koos ervoor om aansluitend op de finish nog eenmaal in onze refugio te overnachten.

Vanmorgen hebben we samen ontbeten, en staat Renske rond 9:00 uur goed uitgerust vóór onze Refugio Ultreia Feinsum, om vanuit Feinsum over de route van het Friese Jabikspaad terug te fietsen naar Leeuwarden, vanwaar ze met de trein huiswaarts keert, terugblikkend op een succesvolle oefenpelgrimage door noord-Nederland. 

Nederlands Kustpad deel 3: Aantakroute Afsluitdijk en Pingjumer Gulden Halsband 1 & 2

Zaterdag 14 mei 2022
 

Tussen weelderige flora op de Schuttedijk

Lange-afstand-wandelpad 5-3 Stavoren-Nieuweschans

• In de periode van 4 april 2008 tot en met 25 oktober 2015 wandelden Durkje en ik alle zeven etappes van het Friese Kustpad (LAW 5-4), over een afstand van 150,5 kilometer. Deze wandelgids beschreef de route van Stavoren naar Lauwersoog.
• Er bestond in die jaren ook een lange-afstand-wandelgids dat de kust van Groningen volgde. Die wandelgids had als titel 'Wad- en Wierdenpad' (LAW 5-5). Deze wandelgids beschreef de route van Lauwersoog naar Nieuweschans, over een afstand van 123 kilometer.
• Beide wandelgidsen maakten deel uit van het 'Hollands Kustpad', dat loopt van Bergen op Zoom tot aan Nieuweschans.
• En dat Hollands Kustpad maakt deel uit van de lange Europese wandelroute 'E9' van het Franse Hendaye naar het Poolse Gdansk.
• Durkje en ik waren aanvankelijk van plan het Wad- en Wierdenpad te gaan wandelen, als vervolg op het Friese Kustpad.
• Maar inmiddels heeft de uitgever van deze twee wandelgidsen beide wandelgidsen gebundeld in één nieuwe uitgave, die nu de naam kreeg: 'Nederlands Kustpad Deel 3 Friesland - Groningen', met als ondertitel 'Lange-afstand-wandelpad 5-3 Stavoren - Bad Nieuweschans 268 km'.

Nederlands Kustpad Friesland - Groningen

• Inmiddels hebben we deze nieuwe combi-editie van het Nederlands Kustpad Deel 3 gekocht, om daarmee het vervolg op het Friese Kustpad te gaan wandelen, zijnde de etappes van Lauwersoog naar Bad Nieuweschans; door Hunsingo, Fivelingo en Oldambt.
• Maar behalve dat bovengenoemde twee wandelgidsen gebundeld zijn, heeft de uitgever nog enkele andere etappes toegevoegd, en wel als volgt:
• a. Proloog Afsluitdijk (32,4 kilometer). Deze hebben Durkje en ik nagenoeg al geheel gelopen op 25 augustus 2007; alleen de aantak-route rest ons nog.
• b. Variant W Wadroute: 5 etappes in noord-Groningen, over een afstand van 34,6 kilometer;
• c. Dagwandelingen Waddenwandelen: 21 etappes in het noorden van Fryslân en van Groningen, over een afstand van 148,5 kilometer.
• Aan de hand van deze nieuwe combi-wandelgids, gaan we in de komende tijd naast de etappes van Lauwersoog naar Bad Nieuweschans ook nog de aantakroute lopen (vandaag), en eveneens de 5 variant-routes en ook de 21 dagwandelingen (waarvan vandaag 2).

Proloog Afsluitdijk

Op 25 augustus 2007 wandelden Durkje en ik mee met de 'Wandeltocht Afsluitdijk 2007', georganiseerd door het Noordhollands Dagblad en de Leeuwarder Courant, ter gelegenheid van het vijfenzeventigjarig bestaan van de Afsluitdijk op 28 mei 2007. 

Deze 30 kilometer lange wandeling begon in Wieringen, in het Noordhollandse Den Oever.

Aan Noordhollandse zijde verzamelden alle wandelaars zich op de westelijke kop van de Afsluitdijk.

Al snel passeerde de stoet het grote sluizencomplex aan Noordhollandse zijde.

Daarna ging het verder in de richting van het Monument op de Afsluitdijk.

Daar passeerden we het standbeeld van ingenieur Lely.

Over het fietspad ging de route verder in oostelijke richting.

Aan onze rechterhand raasden voortdurend de auto's voorbij op de snelweg, in beide richtingen.

We verlieten de provincie Noord-Holland en wandelden de provincie Fryslân binnen.

Op gestelde plaatsen stonden onderweg catering-faciliteiten.

Lange rijen houten banken waren daar opgesteld om daarop de vele wandelaars een rustpauze te gunnen.

En je kon natuurlijk ook gewoon gaan zitten op of tegen de dijk, om te rusten, en om al die wandelaars voorbij te zien trekken.

En dan komt het sluizencomplex aan Friese zijde in zicht.

Als je het Restaurant Zurich zag, was het einde in zicht.

Op het eindpunt in Wûnseradiel (in het Friese Zurich).stond een straatfotograaf foto's te maken van wie finishte.

In Zurich voltooiden wij de tocht over de Afsluitdijk, zoals die ook staat aangegeven in de wandelgids van het Nederlands Kustpad.

Aantakroute Afsluitdijk - Strand(weg)

De doorgaande route van Stavoren naar Lauwersoog passeert ten westen van het Friese dorp Pingjum het buurtschap Strand. 

De nieuwe wandelgids van het Nederlands Kustpad beschrijft een zogenoemde aantak-route om vanaf de Afsluitdijk bij Zurich aansluiting te maken op de doorgaande route van het Nederlands Kustpad, bij de boerderij Vishorne aan de Strandweg.

Vanmorgen gaan Durkje en ik eerst die aantak-route vanuit Zurich naar Strand lopen, waarna de eerste twee Dagwandelingen van het Nederlands Kustpad zullen volgen.

Daartoe rijden we vanmorgen vanuit Feinsum naar Zurich, waar we vlak vóór 9:00 uur beginnen aan de aantak-route.

Vanuit Zurich gaan we de Waddenzeedijk op.

Het is vloed op de Waddenzee. Grote groepen scholeksters fourageren tussen de basaltblokken van de zeedijk. Hier en daar staat een aalschover roerloos, of te wapperen met zijn vleugels.

Ter hoogte van de Strandweg steken we eerst de Caspar de Roblesdijk over, en daarna gaan we via de hoge stalen boogbrug over de autoweg van de N31 heen.  

Dan vervolgen we de Strandweg, totdat we aankomen bij de boerderij Vishorne. Hier eindigt de aantak-route van de Afsluitdijk aan de doorgaande route van het Nederlands Kustpad, ter hoogte van het buurtschap Strand.

Dagwandelingen Pingumer Gulden Halsband 1 & 2

• De wandelgids van het Nederlands Kustpad laat de Dagwandeling 1 van de Pingjumer Gulden Halsband aanvangen in de Friese plaats Witmarsum. Via het dorp Pingjum en het buurtschap Strand gaat deze Dagwandeling naar het buurtschap De Blokken, waar Dagwandeling 2 van de Pingjumer Gulden Halsband begint.
• Die tweede Dagwandeling gaat dan vanuit De Blokken naar Witmarsum, waar de cirkel dan rond is.

Durkje en ik beginnen een Dagwandeling niet in Witmarsum of in De Blokken, maar gebruiken de aantak-route van de Afsluitdijk om in het buurtschap Strand op die aansluit-plek te beginnen met het rondje van de beide Dagwandelingen van de Pingjumer Gulden Halsband.

Zo lopen we eerst Dagwandeling A2 tot aan Witmarsum, om dan vanuit Witmarsum Dagwandeling A1 te gaan lopen.

Totaal gaan we daarmee zo'n 20,5 kilometer wandelen vandaag.

Dagwandeling Pingjumer Gulden Halsband (2)

Bij de boerderij Vishorne vervolgen we in het buurtschap Strand onze route op de Strandweg in noordoostelijke richting.

Aan beide zijden van de Zandweg staan tractoren stil, die worden ingezet bij het aardappelpoten. Achter één van de tractoren hangt een aardappelkist vol pootaardappelen met al kleine spruiten.

Over de Riegeweg en De Blokken lopen we naar het buurtschap De Blokken.

Nog voordat we bij de Bidlersfeart komen, slaan we net voorbij een huis al rechtsaf, om daar de oude zeedijk van de Pingjumer Gulden Halsband op te gaan.

Eerst gaan we door de hoog opgaande grassen van deze grasdijk. Onderweg ontmoeten we een stel wandelaars met honden, die een eindje verderop wonen.

Na enkele bochten lopen we naar de Hanzer Feart.

Vlak vóór de Hanzer Feart steken we een sloot over, waarna we plaatsnemen op een houten bank, om hier de meegenomen koffie te drinken, en er een broodje bij te eten.

Daarna lopen we door naar de Groene Dijk. Op dit dijkstuk - tot aan de Groene Dijk - grazen schapen, dus het gras van de grasdijk is hier heel erg kort.

Voorbij de Groene Dijk gaan we de Schuttedijk op. 

Die is ook weelderig begroeid met allerhande soorten planten, waaronder veel bloeiend fluitekruid.

De meeste paardenbloemen zijn echter al uitgebloeid. 

Over een smal paadje tussen hoog opgaande flora gaan we verder richting Witmarsum.

Een nog heel klein lammetje wordt in bescherming genomen door twee schapen, als we het drietal passeren. 

Aan het eind van dit dijkstuk staat een oude platte boerenwagen, waaronder een groepje schapen staat, schurend met de rug tegen de onderkant van de platte wagen.

Witmarsum

Voorbij alle bochten in de Schuttedijk, komen we aan op de Arumerweg. Over het parallelle fietspad gaan we naar Witmarsum, langs Bongastate, de boerderij met het decoratieve voorhuis.

Als we in Witmarsum de Doopsgezinde Vermaning (Fermanje) binnen willen gaat, ontmoeten we Durkje haar ex-collega Boukje Tol, die ons vertelt dat ze daar in besloten verband nu een familiedag hebben. We gaan derhalve niet naar binnen, maar lopen door het dorpscentrum naar de andere kerk, op de terp,

Van deze 17e eeuwse koepelkerk staat de kerkdeur open, dus we gaan naar binnen om deze kerk te bezichtigen.

Daarna maken we nog een rondje rond de kerk, alvorens we Witmarsum verlaten aan de overzijde van de Gysbert Japiksweg.

Dagwandeling Pingjumer Gulden Halsband (1)

Vanuit Witmarsum start Dagwandeling 1 van de Pingjumer Halsband. 

Over de Mulierlaan gaat het dan richting Pingjum. Daarbij steken we de Penjumerfeart over.

Bij het plaatselijke sportveld wandelen we Pingjum binnen.

Onze route gaat direct om het dorp heen, maar wij gaan eerst even het dorp in, om er op de terp een rondje langs de oude dorpskerk te maken, gebouwd van tufsteen en van kloostermoppen (Alde Friezen).

Tegenover de kerk hangt een gedicht over de 'Halsbân'.

Daarna lopen we terug naar het sportveld, waar we een bankje vinden, waarop we onze lunchpauze houden.

Zowel de zitbank als het er tegenover staande model van een zinkend schip zijn bekleed met kunstgrastapijt. Zo zit je aangenaam zacht op de bank, en het groene scheepsmodel is op dit moment in gebruik door een broertje en zusje die dit speelobject gebruiken om er op te klimmen en ervan af te glijden. Onderwijl zitten wij heerlijk in de zon te lunchen, af en toe een woordje wisselend met de twee spelende kinderen.

Daarna gaat onze route verder over de Burenlaan, en langs de Penjumerfeart langs het dorp.

In de berm van het voetpad langs de vaart staan mooie witte bloemen met een groot geel hart in volle bloei.

Nu volgt nog een lang stuk over het asfalt van de Molenlaan, de Waltingaleane en de Strandweg, totdat we bij boerderij Vishorne weer terug zijn gekomen op de plek waar onze aantak-route de doorgaande route van het Nederlands Kustpad bereikt. Op deze plek maken we het rondje van de beide Dagwandelingen van vandaag rond.

Terug naar Zurich

We hoeven nu alleen nog maar eerst terug te lopen over de Strandweg naar de boogbrug, om daarmee de N31 over te steken.

En tot slot rest ons dan nog een klein eindje te wandelen over de grasdijk van de Waddenzeedijk.

Zo komen we weer terug in Zurich.

Daar blijkt de kerk van Zurich vandaag opengesteld, dus voor ons mooi de gelegenheid bij uitstek om deze bijzondere kerk te bezoeken. De kerk is gebouwd in neorenaissancestijl, wat voor Fryslân tamelijk zeldzaam is.

Als we de kerk hebben bezocht, kopen we bij de plaatselijke hengelsportzaak nog een ijsje, die we buiten op de picknickbank heerlijk in de volle zon eten. Het is inmiddels 20 graden Celsius, dus de temperatuur is vandaag met drie graden Celsius gestegen vanaf vanmorgen negen uur. 

We hebben prachtig zonnig wandelweer gehad, met een lekker fris windje uit zee, en een etappe die ons door het schitterende gebied van de Pingjumer Gulden Halsband voerde.

 

Jaarlijkse fietstocht voor beginnende pelgrims op noordelijke Jacobswegen

Vrijdag 13 mei 2022
 

Fietsgroep bij de Groate Kerk van Sint-Jacobiparochie klaar voor vertrek

Lustrum Jacobsronde

Vanmorgen om ongeveer 9:00 uur staan 26 enthousiaste fietsers klaar om de vijfde editie van de Jacobs-ronde te beginnen. Deze fietsronde is in 2015 voor het eerst gereden.. 

De route start vandaag bij de Groate Kerk van Sint-Jacobiparochie, en voert de fietsers naar het eindpunt van het Fries-Overijsselse Jabikspaad, namelijk tot in het Overijsselse Hasselt, bij Zwolle. 

Morgen wordt vanuit Hasselt naar het Groningse Uithuizen gefietst, tot aan het startpunt van het Groningse Jacobspad. 

En tot slot fietst deze groep overmorgen vanuit Uithuizen terug naar het startpunt bij de Groate Kerk van Sint-Jacobiparochie, en daarmee is dan de driedaagse fietsronde voltooid. 

Deze fietsronde is aanvankelijk opgezet om aspirant-fietspelgrims naar het Spaanse Santagio de Compostela in de gelegenheid te stellen om hun materiaal (fiets, fietstassen, overnachtingsspullen) te testen tijdens een meerdaagse fietstocht. 

Omdat ervaren fietspelgrims meefietsen, is er ook volop gelegenheid voor de beginnende fietspelgrims om zich door die ervaren fietspelgrims te laten informeren over waar ze - eenmaal onderweg richting naar Santiago - rekening mee zouden kunnen en/of moeten houden.

Fietsdriedaagse voor beginnende fietspelgrims

Wegens alle beperkende maatregelen in verband met de Corona-pandemie kon deze meerdaagse fietstocht voor beginnende pelgrims in 2020 en ook in 2021 niet worden georganiseerd, maar nu is het dan eindelijk weer zo ver dat het wel kan.

Eén van de deelnemers is de Zutphense fietspelgrim Renske, die afgelopen nacht in onze Refugio Ultreia Feinsum heeft overnacht om vandaag goed uitgerust te kunnen beginnen aan haar driedaagse oefentocht. Vanmorgen heb ik Renske naar Sint-Jacobiparochie begeleid, waar zij samen met de anderen de eerste fietsdag zal aanvangen.

Organisator Frans Hofstra heet alle deelnemers in de Groate Kerk rond 9:00 uur hartelijk welkom, en vertelt het een en ander over enkele essentiële zaken van organisatorische aard. Daarna gaat iedereen naar buiten om zich met de fiets gereed te maken voor de start.  

Vóór de Groate Kerk maak ik enkele groepsfoto's van de hele groep, en dan is het zover dat de hele groep van start gaat, achter de voor-fietsers aan, het dorp uit, waar ze direct al te maken krijgen met een stevige noordwesten wind. 

Ze hebben er zin in, en zullen elkaar waar dat nodig is zo goed mogelijk helpen, om overmorgen zo mogelijk met zijn allen deze driedaagse fietspelgrimage-oefentocht met succes af te ronden.

Samen vieren kan weer bij Windesheim in Zwolle

Donderdagavond 12 mei 2022
 

Festivalsfeer op de campus van Windesheim in Zwolle

Festival op de Zwolse campus

Eén van mijn oud-collega's van de Christelijke Hogeschool Windesheim te Zwolle gaat vandaag afscheid nemen wegens pensionering. 

We hebben elkaar een groot aantal jaren regelmatig ontmoet in onder andere de netwerkbijeenkomsten van het Nederlands Netwerk Kwaliteitsmanagement te Utrecht.

Op uitnodiging voor zijn afscheidsbijeenkomst arriveer ik tegen het avonduur op de Zwolse campus van Windesheim. Het is prachtig zonnig weer, en er heerst een uitbundige sfeer op het binnenterrein van de hogeschool. Onder de muziekklanken van de grote geluidsinstallatie verpozen enkele honderden studenten en medewerkers te midden van enkele foodtrucks op het binnengebied. "Zoveel mensen en zo'n groot feest, dat zal toch niet voor het afscheid van Windesheim-collega Arie van der Ven zijn?', denk ik. 

Op het feestterrein zie ik mijn voormalige Leeuwarder hogeschoolcollega Egon van der Veer staan. Bij navraag vertelt hij me dat dit een grote party is, georganiseerd voor de hele hogeschoolbevolking, gewoon omdat het weer kan, zo na al die beperkende maatregelen waaronder velen hebben geleden in het kader van de Corona-pandemie. Even rondkijkend kun je zien dat velen heerlijk genieten van deze festivalsfeer in hogeschoolverband.

Welverdiend pensioen 

Binnen ontmoet ik de beginnende pensionado, die zich door de tientallen genodigden laat feliciteren met het begin van zijn pensioenjaren. Mooi dat Arie na zoveel onderwijsjaren zo vitaal afscheid mag nemen van zijn professionele carrière.

Uiteraard volgen op een gegeven moment ook de toespraken van Aries naaste hogeschoolcollega's. Waarderende woorden over zijn deskundige bijdragen aan kwalitatief goed hoger beroepsonderwijs, en welverdiend om nu een punt te zetten achter zijn lange onderwijsloopbaan.

Mooi is ook dat de officials Willem van Raaijen (Hobéon-directeur, tevens hoofd accreditatie en certificering) en Ruud van der Herberg (voorheen Hobéon-partner en auditor) aanwezig zijn, niet alleen voor dit afscheid, maar ook om samen uit naam van Hobéon Certificering te Den Haag een door Windesheim verdiend kwaliteitscertificaat te overhandigen, waaraan Arie ten behoeve van de verkrijging ervan ook een belangrijke bijdrage heeft geleverd.

Na de toespraken volgt het meer informele deel van deze afscheidsbijeenkomst, waarin er alle gelegenheid is om nog gezellig na te praten met collega's uit het hoger onderwijs.

Na vandaag mag Arie - samen met zijn ook aanwezige familie - welverdiend genieten van zijn pensioen.

Eerste dag op het Jabikspaad langs Feinsum

Donderdagmiddag 12 mei 2022
 

Pelgrim uit Biddinghuizen op het Jabikspaad bij Feinsum

Pelgrimeren naar je geboortegrond
Vanmiddag passeert een wandelaar ons dorp Feinsum.

Als hij over de Hege Hearewei het dorp binnen komt, neemt hij plaats op één van de banken aan het water.

Hij ziet onze pelgrimsvlag wapperen, en ziet de pelgrimssymbolen en de naam van onze Refugio Ultreia Feinsum in het raam, zichtbaar vanaf het Jabikspaad. 

Dan stapt hij op ons af, om kennis te maken, en om een refugio-stempel in zijn pelgrimspaspoort te krijgen.

Het blijkt een beginnende pelgrim te zijn, afkomstig uit Biddinghuizen, uit Flevoland.

Hij vertelt dat dit zijn tweede meerdaagse wandeltocht is. De eerste tocht was van zijn woonplaats naar het dorp in Brabant waar hij geboren is. Dat noemt hij zijn eerste pelgrimstocht, want het wandelen naar zijn geboortegrond heeft voor hem een bijzondere betekenis gehad.

Pelgrimeren op het Jabikspaad

En dan ving vandaag zijn tweede pelgrimage aan.

Die is vanmorgen begonnen bij de Groate Kerk van Sint-Jacobiparochie, de startplek bij uitstek voor pelgrims die het Fries-Overijsselse Jabikspaad willen wandelen, als aanlooproute-route naar de Spaanse bedevaartsstad Santiago de Compostela.

Na een gesprek in onze refugio nemen we afscheid van elkaar, want deze pelgrim moet vanmiddag nog een eindje door, namelijk naar de kerkrefugio van Britsum, waar vannacht de nacht zal worden doorgebracht.

En dan morgen gaat het verder, vanuit Britsum via Leeuwarden naar de volgende kerkrefugio: in Swichum.