Met volle teugen!

Woensdag 17 oktober 2018 

Cover van de Vakantie Bijbelgids 2018

Bijbel mee op vakantie
In de zomervakantieweken laten Durkje en ik de doorgaande bijbellezing volgens het Bijbelleesrooster van het Nederlands Bijbelgenootschap (NBG) tijdelijk los, om aan het eind van de avondmaaltijd op de camping aan tafel te lezen uit de Vakantiebijbelgids van Ark Mission. Elk jaar een nieuw thema, elke dag een eigen onderwerp aan de hand van een bijbehorende bijbeltekst. Het thema en de onderwerpen hebben iets te maken met items als recreatie, vakantie, reizen, buitenleven, en rust, met vaak ook specifiek aandacht voor je leven, geloven en werken.
De uitgever Ark Mission is een organisatie die zich al meer dan honderd jaar inzet voor missionaire projecten en bijbelverspreiding in Nederland en in het buitenland.
In zo'n bijbelgids komen uiteenlopende bijbelse beelden voorbij, die ons duidelijk willen maken dat het leven met God goed is. om ten volle te leven, en om ons geluk door te geven aan anderen.

Genieten met volle teugen
Het thema van de 'Ark Mission Vakantie Bijbelgids 2018' is: 'Met volle teugen!'.
Tussen de vakanties door verloopt alles veelal volgens een vast stramien. We slapen, worden wakker, gaan werken of studeren en sporten, we ontspannen, en gaan weer slapen. Veel van die activiteiten vinden binnen plaats, dus in huis, op je werk- of studieplek, en in de sporthal of in de sportschool.
Maar dan wordt het zomervakantie, gaan we - voor wie het is gegeven - naar buiten, en trekken we erop uit. Geen uren achter de computer en niet op de bank voor de tv. Nee, op vakantie gaan alle deuren open en we genieten buiten met volle teugen van de lange lichte dagen, van een nieuwe omgeving, van een prachtige natuur.

Lees je Bijbel, bid elke dag
Ergens op die dag, bij je ontbijt, je brunch, je avondeten, of vlak voordat je naar bed gaat, kun je de tijd nemen voor een moment van reflectie. Een mooi moment om je te realiseren dat de Bijbel een goed boek is, om daarmee eens na te denken waar bijvoorbeeld God zich laat ontmoeten in zijn Schepping, zoals in de natuur, of in te midden van alle mensen die je tijdens een vakantiedag ontmoet.
De Vakantie Bijbelgids van het jaar 2018 neemt je mee langs drie verschillende plekken in de natuur, om je er bewust van te maken dat je daar met volle teugen ook kunt genieten van Gods aanwezigheid. Achtereenvolgens brengt deze bijbelleesgids je: Aan de waterkant, In het gras, en Tussen de bomen.
Elke dag heeft een onderwerp dat bij het thema hoort, een bijbeltekst, een bijbehorende tekst en enkele bewoordingen om over na te denken, en dit wordt afgesloten met een kort gebed.

Week 1: Aan de Waterkant
Op de eerste dag van de week lees je over Jezus, die met een boot naar een afgelegen plaats gaat om daar alleen te kunnen zijn, en dat het wel eens goed is om los te komen van je dagelijkse routine.
De tweede dag word je uitgedaagd om voorbij alle oppervlakkigheden eens even na te denken over wat volgens jou echt belangrijk is in het leven.
En de vierde dag word je uitgenodigd om God te danken voor het feit dat Hij ook bij jou verder kijkt dan je eigen (slechte of goede) reputatie.

Week 2: In het gras
Op dag twee lezen we uit de beroemde Psalm 23 dat de Heer mijn Herder is, dat het mij bij God aan niets ontbreekt, omdat Hij mij laat rusten in groene weiden, en mij naar vredig water voert.
Dag vier vertelt dat Jezus ons leert dat we ons niet al teveel zorgen moeten maken over onze spullen en onze uiterlijkheden, immers, de vogels in het veld vinden ook elke dag hun voedsel, en hebben elke dag ook wel weer een plek om te slapen.
En dag zes laat ons in het godsvertrouwen dat ook woestijnen kunnen gaan bloeien, bidden dat ook wij zelf mogen gaan bloeien, tot eer van God.

Week 3: Tussen de bladeren
Bij het onderwerp 'Klein beginnen' van de derde dag van de week wordt verwezen naar het koninkrijk van de hemel, dat op een zaadje van een mosterdplant lijkt. Dat superkleine zaadje groeit uit tot een heuse boom, waarin de vogels neerstrijken en er hun veilig nest bouwen.
Dag vijf laat ons inzien dat wij - mensen - zijn als bomen, die vruchten kunnen voortbrengen, ofwel dat wij mensen zijn die iets goeds in deze wereld kunnen inbrengen.
De zevende dag van de derde week draagt aan dat wij in onze vakantie, maar ook daarna, God mogen danken voor al het goede dat wij van Hem mogen ontvangen.

Weer thuis
Aan het eind van de bijbelleesgids worden we wel weer even met beide benen op de grond gezet, want we hebben in de vakantie in alle vrijheid dan wellicht met volle teugen genoten van al het mooie en het goede; het einde van de vakantie nadert, en er moet ook weer gewerkt worden. Dus maak gebruik van alle opgedane nieuwe, frisse energie en van alle inspiratie die je gedurende je vakantiedagen hebt opgedaan, en ga weer aan het werk op de plek waar je wordt verwacht, om te ontdekken dat je ook daar(in) God kunt ontmoeten, omdat Hij altijd dicht bij jou wil zijn en is.
Met alle goede woorden van de vakantiebijbelgids-schrijfster Lianne Post, gaan we weer huiswaarts, ook daar op zoek naar ontmoetingen, naar nieuwe vragen en nieuwe antwoorden, naar bekende en onbekende plaatsen, weer thuis en bij God.

Elke dag en overal
Na de herscheppende vakantie, na deze zomerse Vakantiebijbelgids van Ark Mission, komen we thuis, waar we de draad weer oppakken van de dagelijkse, doorgaande bijbellezing volgens het bijbelleesrooster van het NBG, waarmee we eveneens worden uitgenodigd om aan de hand van een dagthema kennis te nemen van het woord van God, dat ons trouw vergezelt, elke dag en overal.

Zonsondergang in Feinsum

Dinsdag 16 oktober 2018 

Zonsondergang in Feinsum

The Gift of Anger

Zondag 14 oktober 2018 

Cover van 'Het boek van wijsheid'

Grootvader en kleinzoon Gandhi
Arun Gandhi is de kleinzoon van Mahatma Gandhi (1869-1948). Arun groeide op in Zuid-Afrika, maar verbleef als kind ook een aantal jaren in de de beroemde 'ashram' (leefgemeenschap-ontmoetingsplaats) van zijn grootvader.
Mahatma Gandhi was één van de grondleggers van het moderne India, een geliefde filosoof en een invloedrijk mensenrechtenactivist
Maar voor Arun was het gewoon zijn opa, en wel een belangrijk leermeester, die zijn kleinzoon handvatten gaf om een betekenisvol leven te leiden. De adviezen die Mahatma Gandhi aan hem gaf, zijn krachtig, blijken tijdloos en praktisch, en - nu vele jaren later - weet Arun ze goed aan te laten sluiten bij de moderne tijd waarin wij nu leven.
Inmiddels is Arun wereldwijd bekend als activist, spreker en ook als verspreider van het gedachtegoed van Mahatma Gandhi.

Het boek van de wijsheid: 11 levenslessen van mijn grootvader
Als kleinzoon is Arun in staat om de intieme, persoonlijke verhalen over deze spirituele icoon - zijn grootvader - te vertellen. Dat deed Arun onder andere door een boek te schrijven over de betekenis van zijn liefdevolle grootvader Mahatma 'Bapuji' Gandhi voor zijn eigen leven, en ook om het gedachtegoed van zijn beroemde grootvader te delen met iedereen die daar lezend kennis van wil nemen.
Arun Gandhi schetst in zijn boek zijn grootvader onder andere als wijze opa, als leider en als zijn identificatiefiguur voor het leven.
De oorspronkelijke titel van dit boek van Arun Gandhi is 'The Gift of Anger', wat in het vertaalproces van vertaalster Mieke Trouw voor de Nederlandstalige lezersmarkt is veranderd in 'Het boek van wijsheid', waarbij het als ondertitel kreeg: '11 levenslessen van mijn grootvader'.
In het Voorwoord van zijn boek schrijft Arun over de reis (als kind) van Zuid-Afrika naar India, en over zijn aankomst en verblijf in de ashram van zijn beide grootouders.
Arun Gandhi:

• Ik voelde onmiddellijk dat hij onvoorwaardelijk van me hield, en aan die zegening zou ik al genoeg hebben gehad.
• Bapuji probeerde ons te laten zien dat we onze doelen met liefde en waarheid kunnen realiseren, en dat we het meest bereiken als we ons wantrouwen terzijde leggen, en kracht zoeken in positiviteit en moed.

Arun leerde van zijn grootvader Mathatma dat je zelf de verandering moet zijn, die je in de wereld wilt zien; en hij hoopt dat de 11 levenslessen in dit boek de lezers zullen helpen om meer rust en betekenis in hun leven te vinden.

Les 1: Doe iets goeds met je woede

• Mahatma Gandhi reageerde met liefde en vergevingsgezindheid op haat en  geweld. Hij liet zich nooit vergiftigen door woede. Hij bleef altijd rustig en beheerst, ongeacht wat andere mensen zeiden of deden.
• Zonder woede zouden we niet gemotiveerd worden om uitdagingen aan te gaan. Voor het welzijn van de mensheid moeten we leren verstandig met onze woede om te gaan. Als je de kern van je woede begrijpt, kun je een oplossing vinden. Die woede moeten we voor positieve doelen gebruiken.
• Je kunt pas echt krachtig zijn als je het standpunt van de ander begrijpt, en diegene kunt vergeven.
• Onze woorden kunnen onherstelbare schade aanrichten bij de mensen die we met liefde en mildheid zouden moeten bejegenen.
• Woede maakt de wereld kleiner.
• Als je vriendelijk blijft praten tegen degene die jou kwetst of boos maakt, wordt het vuur van de woede niet meer gevoed.
• Als we zorgen dat we onze eigen woede kunnen kanaliseren, zien we veranderingen in de mensen om ons heen.
• Gebruik je woede om liefdevolle, oprechte oplossingen te vinden.
• Liefde en vriendelijkheid zijn krachtiger dan woede.

Les 2: Wees niet bang om je mond open te doen

• Als je uit volle overtuiging 'nee' zegt, is dat altijd beter dan 'ja' zeggen om iemand te behagen of - erger nog - om problemen te voorkomen.
• Hoe kunnen we de wereld veranderen als we niet durven zeggen wat er niet goed aan is?
• Geloften kun je afleggen, als manier om je geest te disciplineren, en je standvastigheid te tonen.
• Gandhi had weinig geduld met mensen die niet meer zelf nadachten.
• Je leer maakt je belachelijk, en ondermijnt het ware doel ervan, als je je te strak aan de regels houdt.
• Je bewijst je kracht door in jezelf te zoeken naar wat jij belangrijk vindt, en je daar hard voor te maken, zelfs als je daarmee tegen de stroom in roeit.
• Gandhi geloofde in een levensfilosofie die altijd op de proef wordt gesteld, en steeds wordt verbeterd.
• Je moet nadenken, vragen stellen en zorgen dat je deel van het proces gaat uitmaken.
• Je moet je leven niet op een bepaalde manier leiden om anderen een plezier te doen. We moeten oppassen dat we niet kiezen voor paden die volgens anderen goed voor ons zijn, maar die ons niet gelukkig maken.
• We moeten het lef hebben om geijkte verwachtingspatronen te doorbreken en zeggen dat je iets heel anders wilt. Je moet hardop zeggen waarin je gelooft.
• Soms kun je je stem het luidst laten klinken als je niet schreeuwt.
• Je kunt je niet alleen laten horen met woorden, maar ook met daden.
• Handelen uit medeleven is veel effectiever dan handelen uit medelijden.
• Opkomen voor ideeën waarin je gelooft, kunnen leiden tot chaos, angst en conflicten, lang voordat je de gewenste veranderingen daadwerkelijk kunt bewerkstelligen.
• Mensen die haat en verdeeldheid willen zaaien om hun eigen ideeën erdoor te kunnen drukken, zadelen deze wereld alleen maar op met pijn en wanhoop.
• Een man die niet veel zegt, spreekt zelden zonder na te denken; hij kiest elk woord met zorg.
• Als je de woorden vindt waarvan de wereld profijt heeft, wees dan bereid ze hardop uit te spreken.

Les 3: Geniet van alleen-zijn

• Mensen die roem als doel hebben, hebben een bepaalde leegheid in hun leven, die ze hopen op te vullen met anderen die hen toejuichen en die hun ego strelen.
• Iedereen die zich van zichzelf bewust is, vind rust van het grootste belang.
• In onze drukke en vaak overweldigende wereld is het cruciaal om een plek te vinden waar je je kunt terugtrekken. Als we als mens willen groeien, hebben we allemaal de behoefte om de balans op te maken van ons leven, om te mediteren en te beschouwen. Als we gelegenheid hebben om na te denken, en rustig de tijd te krijgen voor introspectie, kunnen we veel betekenisvoller met andere mensen omgaan.
• Ouders zouden ook eens moeten overwegen hun kinderen af en toe het geschenk van het alleen-zijn te geven; om gewoon na te denken, te spelen en te ontdekken wie ze zijn.
• Social media geven ons vrienden en volgers, maar onze relaties zijn vaak oppervlakkiger dan we zelf beseffen.
• Versnipperde relaties zorgen niet voor sociale cohesie.
• Social media zijn alleen maar nuttig als ze mensen aanzetten om in actie te komen.
• Als kinderen je volle aandacht krijgen op het moment dat ze die nodig hebben, zijn ze op andere momenten beter in staat zelfstandig en alleen te zijn.
• Als we ons best doen om de Waarheid te begrijpen, komen we dichter bij het besef waar het in het leven werkelijk om draait.
• Het is belangrijk om op zo'n manier te leven dat mensen mij als een model voor respect en liefde zien.
• We moeten ons beseffen dat we onze eigen zegeningen kunnen gebruiken om iets voor een ander te betekenen.
• Een intellectuele (eigen) 'safe zone' is erg gevaarlijk, omdat je daardoor andere meningen en benaderingen niet erkent.
• Het feit dat je open staat voor andere gedachten, betekent niet dat je alles moet accepteren wat je hoort.

Les 4: Weet wat je waard bent

• De meeste mensen hebben maar heel weinig nodig om gelukkig te zijn.
• Als je de tijd gedisciplineerd indeelt, kun je veel meer voor elkaar krijgen dan je denkt.
• Als je geld en materiële bezittingen gebruikt om je waarde te definiëren, kan dat je juist een leeg gevoel bezorgen. We moeten onze eigenwaarde niet koppelen aan spullen die we hebben gekocht. Materialisme en moraliteit hebben een omgekeerd evenredige relatie.
• Je kunt geld niet gebruiken als maatstaf voor iemands - rijk of arm - waarde.
• Onze talenten worden doorgegeven door wat we doen en wie we helpen, en we moeten ze voor onszelf èn voor anderen aanwenden.
• Doorgaans leven we in luxueuze omstandigheden zónder een raam naar de andere helft van de wereld.
• Elke gemeenschap kan wel wat zoete of pittige toevoegingen gebruiken.

Les 5: Van leugens heb je alleen maar last

• Liegen lijkt op het bewuste moment vaak de makkelijkste oplossing, maar als we tegen anderen liegen, liegen we ook tegen onszelf. Als je liegt, ondergraaf je je eigen karakter en doe je afbreuk aan de kracht die je juist wilde uitstralen.
• Ouders kunnen hun kinderen helpen om niet te liegen, door eerlijk en respectvol naar hun verlangens te luisteren.
• Leugens zijn als zand: je kunt er geen stevige fundering op bouwen.
• Je kunt beter met de gevolgen van de waarheid leven, dan met de spijt van de leugen.

Les 6: Verspilling is geweld

• Uit verspilling spreekt onverschilligheid jegens de wereld, en je doet er de natuur geweld mee aan.
• Als wij teveel grondstoffen verbruiken, worden ze nog schaarser voor de anderen.
• Onze hebzucht en verspillende gewoonten houden de armoede in stand, waardoor de mensheid geweld wordt aangedaan.
• Spullen kopen geeft heel even bevrediging, maar het plezier verdwijnt snel.
• We moeten leren dat er meer vreugde zit in dingen die je maakt, dan in dingen die je koopt en weggooit.
• Misbruik maken van andere landen door hun natuurlijke rijkdommen te exploiteren, behoort tot de meest gewelddadige soorten verspilling.
• Mensen kunnen werkelijk kostbaar en uniek zijn, als we de tijd nemen om hen vooruit te helpen, en voor hen te zorgen.
• Geweldloosheid behelst veel meer dan het beteugelen van macht en roekeloze woede.
• De ultieme, meest gewelddadige vorm van verspilling is een deel van de dag verkwisten. Verspil nooit tijd, want die is veel te kostbaar.

Les 7: Kastijd je kinderen niet

• Een volwassene die een kind slaat, zet alleen maar een zinloze cyclus van geweld in gang. We hebben niet altijd door hoezeer onze houding onze kinderen raakt. Onze manier van opvoeden klinkt nog generaties land door.
• Als je je kinderen met geweldloosheid grootbrengt, vul je je huis met liefde, respect en een gezamenlijk doel.
• We kunnen het kinderen niet kwalijk nemen als ze hard en gevoelloos zijn, als we hen geen positieve waarden hebben laten zien.
• Laten we ervoor kiezen om onze kinderen een van de allergrootste cadeau's te geven: onze kinderen ervan doordringen dat zij nu het grootste geluk in ons leven zijn.
• Kinderen hebben hoop en geborgenheid nodig, en als ouders het te druk hebben om hun gezin liefde te geven, doen ze hun kroost ernstig tekort.
• Als ouders alles hebben gedaan wat ze kunnen, en desondanks de problemen niet kunnen oplossen, moeten ze zichzelf vergiffenis schenken.
• Gandhi was van mening dat de beste opleiding ons kan helpen bij het omgaan met relaties en emoties, en ons kan leren een coöperatieve - in plaats van een competatieve - maatschappij op te bouwen. 
• We moeten de kans om de wereld te leren begrijpen niet laten liggen, en blijven zoeken naar grotere waarheden achter alles wat we kunnen zien en doorgronden.

Les 8: Nederigheid is kracht

• Als we een groot ego hebben, wordt het moeilijker om andere mensen respect en compassie te tonen.
• Als we ervan overtuigd zijn dat wij gelijk hebben, staan we niet meer open voor de mening van anderen.
• Als we denken dat we beter zijn dan anderen, leidt dat tot woede, geweld, blindheid voor het feit dat we allemaal nauw met elkaar verbonden zijn.
• Wat is er nu neerbuigender dan iemand 'tolereren'?
• Mensen die het luidst schreeuwen, hebben vaak het minst te zeggen.
• We hebben nederigheid nodig om te onderkennen dat we werkelijk van elkaar afhankelijk zijn.
• Elk onderdeeltje is belangrijk en noodzakelijk voor het geheel. Ieder mens is onderdeel van de grotere maatschappij. Niemand is onbelangrijk of vervangbaar. We werken samen als één geheel.
• Leidinggevenden die zo nederig zijn om de waarde van iedere werknemer te zien, zullen veel meer bereiken dan leidinggevenden die zo arrogant zijn om te denken dat succes wordt bepaald door beslissingen die ze achter gesloten deuren in hun kantoor nemen.   
• Mensen die het idee krijgen dat ze er niet toe doen, kunnen gevaarlijke manieren bedenken om hun waarde te bewijzen. Terroristische daden worden gepleegd door mensen die zich over het hoofd gezien en in de steek gelaten voelen.
• Discriminatie kan worden bestreden met een flinke dosis nederigheid.
• Als we vertrouwen in onszelf hebben, waarderen we de talenten en vaardigheden van anderen, en willen we hen aanmoedigen als het goed met hen gaat, en hen helpen als het minder gaat.
• Maatschappijen maken een grote fout als ze een geweldcultuur accepteren, als middel om controle en gezag uit te oefenen.
• De goedheid van een individu zit opgesloten in de goedheid van alle mensen.
• Acht maatschappelijke zonden: Rijkdom zonder werk, Genot zonder geweten, Handel zonder ethiek, Wetenschap zonder menselijkheid, Kennis zonder karakter, Godsdienstigheid zonder offers (geen dieren, maar rijkdom), Politiek zonder principes, Rechten zonder verantwoordelijkheid.
• Psychologen hebben ontdekt dat we doorgaans gevoelsmatig een mening vormen en daarna feiten zoeken die die opvatting staven.
• Als individuen komen we tot bloei en gedijen we het best als we bij de flow van een grotere gemeenschap horen.
• We moeten de nederigheid hebben om ons wereldbeeld niet alleen te verbreden met woorden van grote denkers, maar ook met de kennis van doodgewone dorpelingen.

Les 9: De vijf zuilen van geweldloosheid

• Als wij leren simpel te leven, kunnen we anderen simpelweg helpen te leven.
• We kunnen allemaal wel wat schoonheid en hoop uitdelen, waardoor mensen zich willen verbeteren.
• Als jij iets goeds doet, inspireer je iedereen om je heen om een beter mens te worden.
• We reageren beter op positieve prikkels, dan op negatieve.
• Een positieve geest is één van de krachtigste geschenken die we onszelf en anderen kunnen geven. We kunnen ons welzijn enorm vergroten als we positieve emoties als liefde, dankbaarheid en vrijgevigheid uiten. Je krijgt kracht van de positieve, liefhebbende mentaliteit waarmee je dingen onderneemt.
• Geweldloosheid moedigt goedheid en hoop in de mens aan. Zoeken naar geweldloze kansen is altijd beter dan je wentelen in wanhoop.
• Verander de wereld met liefde, in plaats van met angst.
• De vijf zuilen van geweldloosheid: Respect, Begrip, Acceptatie, Waardering, Medeleven.
• Minder spullen en minder afleidingen kunnen leiden tot meer waardering en dankbaarheid - en daardoor oprecht geluk.
• We doen onszelf geweld aan als we ons richten op de dingen die we niet hebben, in plaats van blij te zijn met de geschenken die we hebben gekregen.
• Maar al te vaak maken mensen die onderdrukt worden hun eigen lot zwaarder, door de negatieve ideeën van hun onderdrukkers over te nemen.

Les 10: Je wordt op de proef gesteld

• Je bewijst jezelf door middel van je hart en je daden.
• Positieve actie kan vaak negatieve gedachten verdrijven.
• Het verlangen naar wraak vreet aan je, ruïneert je gemoedsrust en maakt je gespannen.
• Vergiffenis siert een mens meer dan straf.
• We kunnen de wereld alleen veranderen als we beproevingen met liefde en vriendelijkheid tegemoet treden.
• Als we wereldvrede willen, moeten we de vrede in onszelf vinden.

Les 11: Lessen voor ons  huidige leven

• Religies zijn verschillende wegen, die uiteindelijk allemaal op hetzelfde punt uitkomen.
• Mensen met een beperkte blik maken zichzelf wijs dat hun ideeën de enige juiste zijn.
• Elke dag moet je proberen een beter mens te zijn, dan de dag ervoor.
• Vrede en hoop kunnen floreren, als we onszelf voor anderen openstellen.
• Als we het schrijnende contrast tussen arm en rijk laten voortduren, bereiken we alleen maar dat er altijd conflicten zullen ontstaan.
• Met onvrede kun je geen vrede kweken.
• Niemand onderdrukt ons meer, dan wijzelf.
• Een verdeelde gemeenschap valt uit elkaar.
• Over de hele wereld zien we nog altijd een nazi-achtige hekel aan diversiteit, en dat is het gevaarlijkste probleem dat er is.
• De loyaliteit aan onze eigen groep en de minachting die we voor anderen voelen, slaan vaak nergens op.
• Persoonlijk contact leggen met mensen die anders zijn dan wij, is cruciaal als je vooroordelen wilt overwinnen en overeenkomsten wilt erkennen.
• Een vleugje praktijk is meer waard dan jarenlange lessen volgen.

De grootste vreugde

• We kunnen allemaal iets betekenen voor de mensen om ons heen.
• We willen allemaal gelukkig zijn.
• Je vindt vreugde in het gevecht, in je inzet, in het afzien dat daarbij hoort, niet in de overwinning zelf.

Rondje Landweer in vijf etappes - Etappe 1.1 & 1.2

Zaterdag 13 oktober 2018

Door het kleurrijke herfstbos wandelen naar het Aekingermeer

Tussen Landweer & Friese Waterlinie
In het jaar 2015 verscheen de wandelgids 'Tussen Landweer & Friese Waterlinie', geschreven door de landschapsjournalist Fokko Bosker. Deze wandelgids bevat vijf Themaroutes, die zijn opgebouwd uit 13 afzonderlijke wandelroutes door de Friese gemeenten Ooststellingwerf & Weststellingwerf, over een afstand van 250 kilometer, en qua etappe-routes gebaseerd op het Friese Wandelknooppuntennetwerk.
De 13 etappes worden vooral verhalend beschreven, waarbij de streekhistorie en de flora en fauna van de streek uitgebreid aan bod komen. De gids heeft meer het karakter van een wandelgids, dan een routegids, want je leest wel veel over wat je onderweg wandelend passeert, maar de incidentele teksten over de te wandelen etappe-routes zijn zo globaal, dat ze niet kunnen worden gebruikt om de route onbezorgd te lopen.

Rondje Landweer in vijf etappes
Omdat voor vandaag een buitengewoon warme dag is voorspeld, hebben Durkje en ik besloten vandaag een begin te maken met het wandelen van de 13 etappes van deze wandelgids. We beginnen vandaag met Themaroute 1, met als titel 'Rondje Landweer in vijf etappes'. De vijf etappes zijn respectievelijk 18, 10, 19, 24 en 19 kilometer lang. Onze keus viel vandaag op de combinatie van de eerste en de tweede etappe, over een totale afstand van 28 kilometer.
Etappe 1.1 is getiteld 'Middeleeuws verdedigingswerk kadert sappig landschap' en etappe 1.2. kreeg als titel: Intermezzo Oosterwolde: ommetje door het hart van Saksisch Fryslân'.

Spoorzoeken in het Wandelknooppuntennetwerk van Zuid-Oost Fryslân
Van elke etappe wordt het startpunt en het eindpunt aangegeven, en de route-aanwijzing bestaat uit de opeenvolgende Wandelknooppuntennummers die je wandelend passeert. Het kaartje in de wandelgids met daarin de knooppuntennummers is zozeer verkleind afgebeeld dat die niet kan worden gebruikt als betrouwbare gids. Onderweg ervaren we dat de wandelknooppuntennummer in meerdere gevallen niet overeenkomen met de nummers op de veldpalen, zodat het bijkans onmogelijk is om de route volgens de beoogde nummers te lopen. Sommige nummers uit de wandelgids ontbreken in het veld, en enkele van de nummers in het veld staan niet in de wandelgids. In één geval staan we voor een routepaal die aangeeft dat nummer 90 zowel rechtdoor als rechtsaf is, en op die plek staat dan weer niet het nummer dat we volgens de routegids wel zouden moeten volgen. Kortom het is vandaag meer spoorzoeken, dan padvinden.
Toch proberen we de route met andere (gps-)hulpmiddelen zo goed mogelijk te volgen, hetgeen er in resulteert dat we meer kilometers wel volgens de juiste route hebben gelopen, dan dat we speurend alternatieve stukken bewandelden.

Etappe 1.1: Middeleeuws verdedigingswerk kadert sappig landschap
Rond 8:30 uur vertrekken we vanuit Feinsum, en omdat we in Stiens snelle hulp krijgen bij het vervangen van een autolamp en we voorbij Drachten een vlotte alternatieve route rijden om de afsluiting van een deel van de N381 te omzeilen, komen we iets later dan beoogd aan in Oosterwolde, waar we de ene auto parkeren, om dan met de andere auto door te rijden naar Elsloo, waar onze eerste etappe van vandaag aanvangt om 10:15 uur.
We wandelen Elsloo uit in de richting van Boijl, en nemen voorbij Elsloo een mooi graspad naar het vroegere veengebied De Monden. Daar wandelen we langs de grenspaal van de Fries-Drentse provinciegrens, om vervolgens over een open veld naar en door een bosperceel te lopen in de richting van het Aekingermeer, ook wel Canadameer genoemd, een voormalige zandwinput. Het bos is hier in een prachtig herfsttooi gekleed, met schitterend gekleurde bladeren van bomen, struiken en kruiden.
In een langgerekt bosperceel steken we de Kloosterweg over, op de plaats waar het monument staat voor de Joodse mannen die hier vanuit hun werkkamp in het jaar 1942 van de Tweede Wereldoorlog via Westerbork zijn afgevoerd naar een vernietigingskamp, van waaruit de meesten na de oorlog niet terugkeerden. Door het glazen paneel van dit monument kijken we uit over een grote akker vol met meerkleurig bloeiende afrikaantjes.

Tussen Elsloo en Oosterwolde
Daarna komen we in De Schaopedobbe, een verrassend mooi natuurgebied van It Fryske Gea, met zandpaden door een heideveld, en door een schitterend open duinenlandschap. Hier nemen we na anderhalf uur wandelen een eerste pauze om te rusten, te eten en te drinken, ondertussen genieten van een prachtig uitzicht over het heideveld. Iets verderop passeren we ook het heidemeer met de naam Schaopedobbe, om vervolgens door te lopen in de richting van Langedijke, waar we naar de klokkenstoel van de oude begraafplaats gaan, waarin een luidklok hangt uit het jaar 1300, de oudste luidklok nota bene van Noord-Europa!
Vanuit Langedijke wandelen we door naar het begin van de bebouwde kom van Oosterwolde, waar we het wandel-fietspad nemen dat achter een hoge geluidswal door een park parallel loopt aan de N381. Aan het eind van dit pad gaan we rechtsaf, om dan rechtdoor te lopen totdat we arriveren in het winkelcentrum van Oosterwolde, waar we een lunch- en koffiepauze hebben, alvorens we beginnen aan onze tweede etappe van vandaag.

Etappe 1.2: Intermezzo Oosterwolde: ommetje door het hart van Saksisch Fryslân
Die tweede etappe begint bij Hotel De Zon. Langs de Opsterlandse Compagnonsvaart lopen we naar de brug ter hoogte van de Kampus Oosterwolde. Achter de bibliotheek komen we in een langgerekt bosperceel, dat we in de lengte doorkruisen, om ten noorden van Oosterwolde naar het Grootdiep te lopen, dat we via het bruggetje Jardingatil over steken.
Over mooie wandel- en fietspaden lopen we naar het buurtschap Jardinga, om ten zuidoosten van Donkerbroek dan weer af te buigen naar het zuiden, terug naar Oosterwolde.
Om 16.10 uur zijn we weer terug bij Hotel De Zon in Oosterwolde. Dan lopen we door de centrumwinkelstraat terug naar onze auto, om vervolgens onze andere auto af te halen vanuit Elsloo, om dan terug te rijden naar Feinsum, waar we tegen 18.00 uur arriveren.
Toen we vanmorgen vertrokken, was de temperatuur 16 graden Celsius, maar toen we vanmiddag door het centrum van Oosterwolde liepen, zagen we een buitenthermometer op 29 graden Celsius staan; zowaar een recordhoge temperatuur voor medio oktober.
We hebben vandaag de eerste twee etappes van het Rondje Landweer gelopen bij uniek mooi herfstweer en door een heel mooi stukje Fryslân.

Zonsondergang in Feinsum

Vrijdag 12 oktober 2018

Zonsondergang in Feinsum

Gluren bij de buren

Donderdag 11 oktober 2018

Marieke van Schelven van Diakonessenhuis Utrecht

Hoger beroepsonderwijs & Gezondheidszorg
Met het motto ‘Gluren bij de buren’ nemen we vandaag als Platform HBO van het Nederlands Netwerk voor Kwaliteitsmanagement (NNK) eens een kijkje nemen in de kwaliteitszorg binnen de gezondheidszorg. Dat is een sector waarmee we als hoger beroepsonderwijs een aantal overeenkomsten delen, en waar we op onderdelen ook wel van verschillen. Interessant dus om eens met elkaar te verkennen wat beide sectoren van elkaar kunnen leren. We zijn als leden van dit HBO-netwerk daartoe vandaag te gast bij Aristo in Utrecht.
Twee sprekers wijden ons eerst in in de ins en outs van de kwaliteitszorg in hun eigen zorgorganisatie.
Maar voordat zij aan het woord komen, worden de aanwezigen welkom geheten door Paul Nieuwenhuis, voorzitter van ons netwerk. Daarop volgt een inhoudelijke inleiding van Frits Kamps, lid van de agendacommissie, en mede-organisator van deze bijeenkomst.

Kwaliteitszorg van medische (vervolg)opleidingen
Eerste spreekster is Marieke van Schelven. Ze is senior-adviseur Opleiden en Ontwikkelen bij het Diakonessenhuis te Utrecht. Van Schelven gaat in op de landelijke ontwikkelingen in de kwaliteitszorg van medische (vervolg)opleidingen en op de vormgeving hiervan binnen het Diakonessenhuis. Plaats en functie van instrumenten zoals kwaliteitsmetingen, jaargesprekken en proefvisitatie passeren nu de revue. Maar ook instellingsaccreditaties (waarover we ook in het hoger onderwijs spreken) worden momenteel geïntroduceerd om de kwaliteit van de medische opleidingen te borgen.

Opleiding tot medisch specialist
De opleidingsroute tot medisch specialist (voor bijvoorbeeld cardioloog) loopt achtereenvolgens via de wetenschappelijke Bachelor degree, Master degree, en co-schappen.
Zowel medische instellingen, hun interne opleidingen als de opleiders moeten worden erkend. Daartoe wordt bijvoorbeeld kwaliteitsonderzoek gedaan naar aspecten zoals: de aanwezigheid van voldoende en actuele vakliteratuur, het beschikbaar medisch instrumentarium, opleidingsruimtes, actieve samenwerkingsverbanden, en toezicht op de opleiding (inclusief de centrale opleidingscommissie van de instelling).
Aan de opleider – als tussenpersoon voor diens opleidingsteam – worden verschillende eisen gesteld, waarop kwaliteitsonderzoek wordt gedaan op persoonlijke titel, naar de werkzaamheden van de specialist, omtrent de kwaliteit van taken van het opleider-schap, naar de didactische kwaliteiten, en naar de wetenschappelijke kwaliteit.

Kwaliteitszorg in Diakonessenhuis Utrecht
Kwaliteitszorg in het Diakonessenhuis vindt plaats op zowel vakgroep-niveau als instellingsniveau.
Bij het vakgroepniveau gaat het dan bijvoorbeeld over elementen zoals: de opleidingsvergadering, het kwaliteitsdossier, visitatie, kwaliteitsmetingen en docentprofessionalisering.
Bij het instellingsniveau denken we aan elementen zoals: een functionerend dagelijks bestuur, visitatie, jaargesprekken, thema-avonden, docentprofessionalisering, kwaliteitsmetingen van het opleidingsklimaat/opleiderskwaliteiten. Bij de kwaliteitsmeting van opleiders wordt bijvoorbeeld gewerkt met een zelfscore waarin de opleidende specialist aangeeft hoe hij/zij vindt dat hij/zij het zelf doet, en daarnaast wordt door de assistent in opleiding (aio) gescoord wat hij/zij van de opleidende specialist vindt, en die meetresultaten worden ook nog vergeleken met de scores van de totale groep van opleidende specialisten binnen de groep, op dezelfde items. Zo wordt er bijvoorbeeld gescoord op zaken als: de betreffende specialist als rolmodel, diens kennis, de wijze waarop hij/zij feedback geeft, diens rol in de groep opleiders, in hoeverre er sprake is van een actieve houding, of de specialist voldoende tijd vrijmaakt, en diens spontaniteit in omgang en professie.

Lokale uitdaging en Landelijke ontwikkeling
Voor een medische instelling met opleidingsplaatsen zijn de vakgroepen waar het minder goed loopt een uitdaging. En voor sommige opleidersgroepen is het heel ingewikkeld om overal aan te voldoen, vooral ook met het gevoel dat je aan alle protocollen moet voldoen, zelfs als die in sommige gevallen niet van toepassing zijn op jouw beroepspraktijk. Voorts moeten we ons er terdege van bewust zijn dat we ons bij ingediende klachten moeten afvragen of het probleem al dan niet bij de beklaagde ligt, of wellicht (ook) zelfs bij de klager zelf.
Bij vier Nederlandse ziekenhuizen draait momenteel een instellingsvisitatie-pilot, waarin op instellingsniveau alle overkoepelende systemen één keer worden beoordeeld, opdat die niet herhaaldelijk bij alle afzonderlijke afdelingen van een ziekenhuis meegenomen hoeven te worden.
Bij een ziekenhuisvisitatie komen er ziekenhuis-collega’s van buiten jouw regio om je te visiteren. De visitatiepanelleden spreken dan met de opleiders, met specialisten, assistenten in opleiding, met medische staf en opleidingsmedewerkers, en ook met de Raad van Bestuur.
Vooraf wordt daartoe een zelfevaluatierapport geschreven, een vragenlijst wordt ingevuld, en specifieke zaken worden geëvalueerd. Het venijn zit hem meestal in alle daartoe benodigde bijlagen, het opleidingsplan, in notulen en overzichten van alle activiteiten, en in dienstroosters. Elke visitatiecommissie komt toch ook wel weer met zijn eigen zaken, bijvoorbeeld gestoeld op eigen inzicht en ervaring, en/of wat ze bij voorgaande visitaties in andere instellingen al eens hebben gezien.

Kwaliteitsmanagement in de Huisartsenzorg
De inleiding op het tweede sprekersdeel van deze bijeenkomst wordt na een korte pauze verzorgd door Paul van Deursen van de agendacommissie en mede-organisator van dit programma, waarin hij in gaat op zaken als:  zorg op maat, protocollen en regelgeving, over standaardisering, en over benchmarking (inclusief bijvoorbeeld kalibreren).
Tweede spreker vandaag is Jurjen Duker. Hij is sinds 2014 kwaliteitsmanager bij Gezondheidscentrum Kloosterveen in Assen. Binnen dit gezondheidscentrum werken huisartsen, fysiotherapeuten, apothekers, verloskundigen, kraamverzorgers, podotherapeuten, eerstelijns psychologen, logopedisten, ergotherapeuten en diëtisten intensief samen om patiëntenzorg op maat te leveren. Binnen deze eerstelijnsgezondheidsorganisatie is hij onder andere verantwoordelijk voor de kwaliteitscycli binnen het centrum (in het bijzonder in de huisartsenpraktijk) en is hij tevens voorzitter van de commissie kwaliteit. Leerprocessen versnellen en versimpelen ziet hij als een uitdaging.

Jurjen Duker van Kloosterveen in Assen

In zijn presentatie gaat Duker op de volgende thema’s in:

• Co-creatie met de patiënt. Artsen bespreken met hun patiënten wat het behandelingsplan zou kunnen zijn, en hoe dat past in hun leven. In dialoog met de patiënt komt dit plan dan tot stand.
• Interdisciplinair werken aan kwaliteit in de kwaliteitscommissie. Jaarlijks kijkt de kwaliteitscommissie (bestaande uit alle relevante stakeholders) naar al haar protocollen, en checkt of deze nog voldoen aan de nieuwe richtlijnen en aan de state of the art-kennis.
• Standaardisering. Stelling in de zorg is: hoe meer gestandaardiseerd, hoe beter de kwaliteit van zorg.
• Professioneel verantwoorden en professionele consultatie. Elke vijf jaar moet een zorgmedewerker zich her-registreren. De cultuur is dat zorgmedewerkers elkaar ook veel consulteren en klachten van patiënten serieus met elkaar oppakken. Casussen en dossiers worden veel met elkaar besproken; ook in intervisie-verband.

Kernwaarden en ambitie
Huisartsenzorg is veelal wijkgericht. We hebben ook in de Nederlandse huisartsenzorg te maken met gevolgen van veranderingen in de maatschappij; bijvoorbeeld: huisartsen krijgen steeds meer verantwoordelijkheden, de digitalisering is al ver doorgevoerd, en de maatschappij doet een steeds groter beroep op de huisarts.
Kernwaarden van huisartsenzorg zijn: de generalistische benadering (bv. ook gezinsgericht), maar ook persoonsgericht, en continuïteit van de zorg, bijvoorbeeld als samenstel van eerstelijns en tweedelijns gezondheidszorg.
De ambitie voor 2022 is het toekomstbestendig invullen van de kernwaarden, van gedeelde en op elkaar afgestemde verantwoordelijkheden, het leveren van kwalitatief goede en samenhangende zorg en de patiënt ook betrekken bij de besluitvorming over het behandelbeleid, en het bevorderen van zelfmanagement door de patiënt. De doelmatigheid van de zorg – weliswaar wel met oog voor de wensen en doelen van de patiënt - doet nadrukkelijk zijn intrede.

Kwaliteitszorg van de zorg
Borging van kwaliteitsmanagement van huisartsenzorg wordt gedaan door de volgende twee belangrijke partijen: de Landelijke Huisartsen Vereniging (op voorwaarden gericht) en het Nederlands Huisartsen Genootschap (op inhoud gericht). Periodiek wordt bij huisartsen getoetst of ze nog voldoen aan de op huisartsen van toepassing zijnde kwaliteitscriteria. Jaarlijks moet dat worden gedaan, mede omdat er in de gezondheidszorgorganisatie veel en zo snel verandert.
Ook de zorgverzekeraar komt met een behoorlijk aantal kwaliteitscriteria, waar huisartsen(groepen) aan moeten voldoen.
Thema’s voor de accreditatie van huisartsenzorg zijn: de relatie van arts en patiënt (wordt bijvoorbeeld gemeten met patiëntentevredenheidsonderzoek), het zorgaanbod, zorgcontinuïteit, zorg-organisatie, en samenwerking (naar een geïntegreerd eerstelijns zorg-aanbod; ook pro-actief). Gezondheidscentrum Kloosterveen in Assen heeft aan de hand van alle geldende criteria zelf een lijst opgesteld voor wat ze in de gaten houdt, voor hoe ze de kwaliteit van de zorg wil monitoren.
De leden van de Kwaliteitscommissie van Kloosterveen zijn: de huisarts, de praktijkondersteuner, de praktijkassistent en de praktijkmanager bedrijfsvoering. In deze commissie worden alle kwaliteitsissues besproken, en jaarlijks worden de resultaten extern getoetst. De taken van deze commissie zijn het stellen van prioriteiten, het formuleren van de gewenste zorg (bijvoorbeeld het gaan instellen van een avondspreekuur), het beoordelen van verleende zorg, verbeteringen doorvoeren en dat daarna weer evalueren. Zo komen alle zorgprotocollen in de PDCA-cyclus terecht.

Benchmark-dialoog van HBO & Gezondheidszorg
Beide sprekers gaan vanmiddag tijdens hun presentatie direct ook al de dialoog aan met de deelnemers, om samen te verkennen waar we van elkaars sector en kwaliteitssysteem kunnen leren, en waar de verschillen zitten. Daarbij zoeken we eveneens naar de analogie met kwaliteitszorg in het hoger onderwijs, onderwijl ook nadenkend en zoekend wat we in het onderwijs van de zorg kunnen leren. Hoe kunnen we dat vertalen naar het onderwijs, en welke positieve effecten zou dit kunnen hebben?
Mede omdat de opkomst vandaag niet zo groot is, is er volop gelegenheid om tijdens de twee presentaties veel vragen te stellen aan de sprekers. Daar wordt volop gebruikt van gemaakt, want we willen natuurlijk alles weten, om dat te spiegelen aan onze werksituatie in het hoger beroepsonderwijs, om bijvoorbeeld nieuwe inzichten vanuit de gezondheidszorg mee terug te nemen naar het hoger onderwijs, om daar dan vooral ons voordeel mee te doen.

Nijkleaster-bestuur vergadert in de Sint-Radboudkerk van Jorwert

Dinsdagavond 9 oktober 2018 

Sint-Radboudkerk van Nijkleaster in Jorwert na zonsondergang

Stil worden voordat we vergaderen
Bij zonsondergang vertrek ik vanuit Feinsum richting Jorwert, om daar vanavond onze bestuursvergadering van de Stifting Nijkleaster bij te wonen. De Sint-Radboudkerk van Jorwert steekt donker af tegen het laatste licht van de zon na zonsondergang. In deze bijzondere kloosterkerk van Nijkleaster beginnen we in het koor van de kerkzaal met een korte viering, waarbij we - in een kring gezeten - stil worden, uit de Bijbel lezen, bidden en samen zingend danken en bidden voor mens & wereld.

Naar een nieuw klooster in It Westerhûs
Er is heel veel om met elkaar te bespreken, dus het wordt een lange vergaderavond. We krijgen rapportages van bijgewoonde bijeenkomsten, van de groep Kleasterlingen en van de Kleasterried van Nijkleaster.
Dankbaar en verheugd zijn we met het schrijven van de Provinsje Fryslân inzake de aan Nijkleaster toegekende ontheffing voor de realisatie van ons nieuwe klooster - Nijkleaster - ter plekke van de monumentale boerderij It Westerhûs, waarmee we nu de volgende fase in kunnen gaan naar de realisatie van ons nieuwe protestantse klooster tussen Jorwert en Hilaard.
Vervolgens passeren allerlei bouwvoorbereidende zaken de revue, nemen we kennis van de landelijke, regionale en lokale voortgang op de organisatorische zaken in relatie tot de landelijke kerk en tot de omliggende kerkelijke gemeenten.

Fondsenwerving moet nog wel door
Fondsenwerving blijft een belangrijk agendapunt, want onze plannen kunnen we alleen realiseren als we in de komende maanden nog voldoende financiële middelen verkrijgen van grote gevers en van kerkelijke gemeenten veraf en dichtbij, die op enige wijze willen en gaan participeren in ons nieuwe klooster, in alle voorzieningen, in de kloostergemeenschap die hier zal ontstaan, en in alle mensen die zich nu al en in de toekomst verbonden voelen met het gedachtegoed van Nijkleaster, als plek van Stilte, Bezinning en Verbinding.
We zijn al een heel eind met de financiering van onze plannen, maar ook dat laatste derde deel van onze financieringsbehoefte moet nog wel worden toegezegd om van de plannen ook een klooster te maken. We zijn er dus nog niet, maar hopen en bidden dat het op afzienbare termijn toch goed zal komen. In Godsvertrouwen blijven we hard werken en zien we met belangstelling uit naar wat ons wordt gegund.

Zonsondergang in Feinsum

Dinsdag 9 oktober 2018 

Zonsondergang in Feinsum

De vrede van God bewaart

Zondag 7 oktober 2018 

Taizé-viering in het koor van de Sint-Vituskerk van Stiens

Avondgebed volgens de liturgie van Taizé
Vanavond vanaf 19:30 uur vieren we in het koor van de Sint-Vituskerk van Stiens het avondgebed volgens de liturgie van Taizé. Net als in het Franse Taizé staat het Licht (ofwel de opstanding) van Pasen centraal.
Het thema van deze viering komt vanavond - als volgt - uit de Nieuwtestamentische Brief aan de Filippenzen:

‘Dan zal de vrede van God, 

die alle verstand te boven gaat, 

uw hart en gedachten in Christus Jezus bewaren’. 

Dat is een blijde boodschap, die we uit mogen stralen! En dat doen we vanavond dan ook.
De muzikale begeleidingsgroep bestaat vanavond tijdens het avondgebed uit Trinette op dwarsfluit en Jetske op piano. Zij spelen de muziek voor, en daarna worden de liederen zingend enkele malen herhaald.

Gezegend wie komt met de naam van de Heer
Vanuit de stilte beginnen we met het zingen van 'Bless the Lord, my soul, and bless God's holy name; Loovje God, myn siel, dy't my it libben jout'.
Daarop zingen we 'Behoedzje my, God, ik fertrou op Jo, Jo wize de wei nei't libben. Bei Dir ist Freude in Fülle'.
Durkje leest daarna eerst Psalm 118: 24-29 in het Fries, en Douwine in het Nederlands, waarbij we tussen de verzen door samen het 'Alleluja' zingen.
Deze bijbellezing beantwoorden we met het 'Jubilate Deo": 'Sjong foar God in lofsang, in nij gesang'.

De vrede van God
De tweede bijbellezing van Ronald in het Engels en van Durkje in het Nederlands is de lezing uit Filippenzen 4: 4-7.
Die lezing wordt gevolgd door een stiltemoment, dat kan worden gebruikt om te bidden, om te mediteren. Die stilte wordt verbroken door ons gezongen 'Confitemini': Lit ús sjonge foar God de Hear om Syn gollens en goedens'.
Tijdens de voorbeden krijgen alle aanwezigen de gelegenheid om persoonlijk te bidden en te danken met betrekking tot de achtereenvolgens aangekondigde gebedsintenties, zoals bijvoorbeeld voor: Gezondheid, de Aarde, en voor onze Medemens. Daarbij zingen we tussen de gebedsintenties het 'Kyrië, eleison'. Dat sluiten we af met het gezamenlijk bidden van 'Het Onze Vader' en het zingen van 'El Senyor": Al myn hope en al myn freugde en myn stipe, myn ljocht. Kristus dy't ús rêding brocht, op Jo betrou ik net om 'e nocht'.

Jou, o Hear, jo Frede yn ús hert
Daarna gaan in de kerkzaal de grote lichten uit, en geven we aan elkaars handkaars het licht van de Paaskaars door, onderwijl eerst zingend: Kom, as it tsjuster is, mei fjoer dat ús nacht ferljochtet en dat bliuwt'; en daarna het 'Laudate omnes gentes': 'Verblijdt u alle volken'.
Afsluitend bidden we zingend: 'Jou, o Hear, jo Frede yn ús hert'.
De lichten in de kerk gaan weer aan, wij doven onze kaarsen, en verlaten dan in stilte de kerkzaal, om voor wie nog even wil blijven de gelegenheid te geven voor persoonlijk stil gebed.
Op de achtergrond horen we zachtjes muziek uit Taizé als we bij het verlaten van de kerk deze bemoedigende woorden mee krijgen:

Het licht van de opstanding

mag met en in ons zijn

en geeft ons Vrede!

Verjaardagsfeest op Schiermonnikoog

Zaterdag 6 oktober 2018

Verjaardagstoespraak van Annagep voor Janny

Janny 65 jaar
Durkje en ik nemen vanmorgen de boot van 9:30 uur vanuit Lauwersoog naar het Friese Waddeneiland Schiermonnikoog, om daar de 65e verjaardag van Janny mee te vieren. Janny was tegelijk met Durkje vanaf 1980 onderwijzeres op de Prins Johan Frisoschool te Harlingen, en ze waren ook huisgenoten van elkaar in een eengezinswoning in de Harlinger wijk Trebol. Beiden begonnen daar hun onderwijsloopbaan, en ze deelden het woonhuis, totdat Janny enkele jaren later emigreerde naar Zwitserland en ze trouwde met de Zwitsers beroepsfotograaf Felix, die in 1983 de trouwfotograaf was op de trouwdag van Durkje en mij.
In al die jaren hebben we de contacten onderhouden, onder andere door eerst correspondentie per post, en later veelal via email, en af en toe hebben we elkaar ontmoet in Zwitserland en in Nederland.
Janny is inmiddels 65 jaar geworden, in Zwitserland met pensioen gegaan vanuit het onderwijs, en ze had het plan opgevat om samen met haar naaste familie en vrienden deze gedenkwaardige verjaardag te vieren op Schiermonnikoog, haar geboorte-eiland.

Het Hazenweitje en De Berkenplas
Om 10:30 uur arriveren we met een groep vrienden in het dorp op Schiermonnikoog, waar we onder een stralende zon eerst met zijn allen koffiedrinken in de voortuin van de woning van Janny's vader aan de Langestreek. Vriendin Annagep heeft mede namens de vriendengroep een aantal mooie verjaardagskado's gemaakt en gekocht, waaronder een prachtig gedenkboek met foto's en teksten, die door de deelnemende vrienden en vriendinnen zijn ingebracht. Met een speech biedt Annagep dit kado namens alle gevers aan aan Janny.
Daarna wandelen we met zijn allen vanuit het dorp naar het Hazenweitje, waar we in een grote kring het glas champagne heffen ter felicitatie van Janny.
Vervolgens wandelen we door naar De Berkenplas, waar we met zijn allen lunchen op een zonovergoten terras aan de oever van het duinmeer.
Aan het eind van de middag gaat iedereen zijns weegs, om al dan niet nog een nacht te overnachten op het eiland. Het weer nodigt de rest van de middag van harte uit om nog heerlijk wandelend, fietsend of anderszins ontspannen te genieten van de warme najaarszon.

 

Jelke 25 jaar predikant

Woensdag 3 oktober 2018

Feest-speech van ds. Jelke de Jong in De Acker te Pijnacker

Met de bus naar De Acker
Op 3 oktober 1993 waren we als familie aanwezig in de Hervormde kerk in het Brabantse Waspik bij de feestelijke intrededienst van Durkjes broer en mijn zwager Jelke, waar hij die dag werd bevestigd tot predikant van de Nederlandse Hervormde gemeente van Waspik. Na deze gemeente enkele jaren gediend te hebben, verhuisde het jonge gezin De Jong naar Waddinxveen, waar wij als familie wederom aanwezig waren bij zijn bevestiging en intrede.
En vandaag zijn we met een bus vol familie vanuit Fryslân afgereisd naar Pijnacker, waar de kerkenraad van zijn huidige gemeente Jelke - als verrassing, dus voor hem geheel onverwacht - vandaag een feestelijke jubileumviering aanbiedt, waar een grote groep genodigden van familie, kerkelijke gemeentes, goede vrienden, collega's en studiegenoten bij is uitgenodigd.
Om twaalf uur worden we eerst als familie in kleine kring ontvangen, en een kwartier later arriveren Jelke & Aagje met paard en koets bij de kerk, De Acker, waar de jubilerende voorganger tot zijn verrassing door een haag van geheel niet verwachte gasten zijn kerkgebouw betreedt.

Feestgroeten uit Kenia
Nadat iedereen heeft genoten van welkom met koffie, worden we genodigd om met zijn allen rond Jelke & Aagje en hun kinderen plaats te nemen, om gezamenlijk een filmgroet te bekijken van zoon Peter en zijn gezin, die in het Keniaanse Nairobi wonen.
Deze mooie gezinsfilm is voor Jelke ook al weer zo'n verrassing, en als de film afsluit met de aftiteling dat er nog een verrassing volgt, wordt het stil in de zaal en verschijnt achter in de zaal zoon Peter, die vanuit Kenia naar Nederland is gevlogen om zijn jubilerende vader en ook de anderen te verrassen. Dat dit één van de meest ontroerende momenten van de dag is, hoeft geen nadere uitleg, denk ik.

Gastvrije gemeente De Acker
We worden door de organiserende gemeenteleden allen hartelijk uitgenodigd om mee te gaan naar De Graanschuur, waar een buitengewoon smakelijk buffet is opgediend, gemaakt door een groep gemeenteleden van Jelke zijn gemeente, dat wordt geopend met een smakelijke Afghaanse soep, gemaakt door een Afghaans gemeentelid. Aagje neemt tijdens de maaltijd de gelegenheid te baat om haar echtgenoot waarderend toe te spreken, en wij maken genietend van al dat lekkers, kennis met de grote gastvrijheid die deze kerkelijke gemeente aan ons schenkt.

Komen en gaan met God
Na de lunch gaan we naar de grote kerkzaal, waar ondertussen al veel andere gasten van dichtbij en veraf zijn gearriveerd, die zijn gekomen om Jelke en zijn familie en de kerkelijke wijkgemeente van harte te feliciteren met deze gedenkwaardige dag. Op gezette tijden wordt de aandacht gevraagd voor samenzang en feestelijke speeches, waaronder ook de toespraak van de jubilaris. Er worden kado's aangeboden, leuke anekdotes verteld en foto's van de afgelopen jaren geshowd op het beamerscherm. Tussen die bedrijven door is er volop gelegenheid om elkaar te ontmoeten, om kennis met elkaar te maken of elkaar soms na vele jaren weer eens te spreken. Kortom een gezellig samenzijn met een feestelijke rand.
Aan het eind van de middag worden de gasten bedankt voor hun aanwezigheid, en wordt afscheid van elkaar genomen.
Het is een grote zegen dat we Jelke zijn dienstjubileum in zo'n mooie bijeenkomst mogen vieren, en het moet ook zeker gezegd dat de organisatie, de gastvrijheid en de perfecte verzorging van de grote groep gemeenteleden die deze jubileumdag verzorgde en uitvoerde alle lof en hulde verdient! Alles in ogenschouw nemend is zo'n dag van terugblikken, vieren en danken één groot feest.

Uitbundig wordt als slotlied samen ten afscheid gezongen:

Ga met God en Hij zal met je zijn,

tot wij weer elkaar ontmoeten,

in Zijn naam elkaar begroeten.

Ga met God en Hij zal met je zijn.

WAD - Première in Leeuwarden

Dinsdag 2 oktober 2018 

Waddenzee-decor voor WAD-filmpremière

Filmen op de grens van water en land
Gisteren en vandaag gaat de eerste grote Nederlandse natuurfilm over het Waddenzeegebied in première in het WTC te Leeuwarden. Deze 4K-film van natuurcineast-ecoloog Ruben Smit kreeg als titel 'WAD' mee, en als subitel: 'Overleven op de grens van water en land'.
Ruben Smit is vijf jaar geleden al begonnen aan de productie van deze bijzonder film.
De Waddenzee is een open natuurgebied, erkend als Werelderfgoed, dat internationaal van groot belang is voor bijvoorbeeld de migratietrek van miljoenen vogels.
Smit maakte de film met een brede biologische invalshoek. Allerlei levensvormen van het Wad passeren de revue; van micro-organismen in het water tot de grijze zeehond op de zandbanken. 
De nadruk in de film ligt op de soort, niet op het individu. Toch gaat de film niet alleen over levende organismen, want er zijn ook veel filmshots over wolken, over strand en duinen, over harde wind en  'kruipende' zandbanken, en zee-ijsschotsen in de winter.

Voorprogramma met Ruben Smit
Durkje en ik wonen vanavond deze filmpremière bij, en maken daarbij gebruik van het aanbod van sponsor de Leeuwarder Courant om in het voorprogramma kennis te maken met de filmmaker Ruben Smit. In het Waddenzee-decor van de de theaterproductie Stormruiter wordt Smit geïnterviewd, en krijgen de gasten de gelegenheid om hun vragen aan de filmmaker te stellen. Met enkele honderden luisteren we naar wat Smit vertelt over zijn natuurfilm, die we aansluitend gaan bekijken.
Ruben Smit vertelt dat hij met deze productie is begonnen door eerst maar eens filmend op zoek te gaan naar verhalen van het Wad. Een team van zo'n 15-20 medewerkers heeft hem bijgestaan om deze film te realiseren.
Bijzonder is dat er ongeveer 200 geluidssporen zijn opgenomen, die in de film op passende wijze over elkaar heen zijn gelegd om de filmbeelden te ondersteunen. Smit: "Deze film is voor een heel groot deel 'geluid'". Vier componisten werkten mee aan de film, om er ook een muzikale film van te maken met veel muziekstijlen. De muziek werd overigens al heel vroeg in het productieproces meegenomen.

 

Eerst de schoonheid van het Wad laten zien
De filmmakers werken met meerdere camera's, met verschillende camerastandpunten. Er lopen zes verhaallijnen door de film. bijvoorbeeld over de bergeend en eidereend, en over zeesterren en mosselen. Ook de zeehond komt vaak weer terug in beeld. Per sub-verhaal werden de filmdraaidagen ingericht. Totaal werd 450 uren filmmateriaal geproduceerd. Van veel filmopnames was vooraf wel bekend dat die volgens planning konden worden gemaakt, bijvoorbeeld van de geboorte van zeehonden, of de jagende slechtvalk, maar af en toe passeren in de film ook schitterende scènes tussendoor, die alleen maar met een hoop toeval en geluk konden worden gemaakt.
Het Wad wordt als een metafysische geheel getoond, en mensen komen er niet voor in de film, want die zouden teveel af leiden van de natuur.

Binding met de natuur
Het op gang brengen en het maken van zo'n bijzondere filmproductie vergt een enorme organisatie. Met een budget van anderhalf miljoen euro kon deze film worden gemaakt. Parallel aan het maken van de natuurfilm is ook een educatief project voor kinderen bij de film gemaakt.
Ruben Smit: "Dit is een film over leven en dood; de dood hoort ook bij het leven".
Tijdens het opnameproces ontdekte Smit dat de delen van het Wad waar mensen niet (mogen) komen een veel grotere natuurrijkdom hebben. De invloed van de mens is in de andere delen van het natuurreservaat zichtbaar.
Ruben Smit: "Ik maak me wel zorgen over de toekomst van het Wad'. Hij geeft aan dat het zijns inziens toch van belang is dat wordt gestopt met alle verstoringen op het Wad (zoal de boringen).
Smit las tijdens het filmproject ook het jaren oude Wadden-script van cineast Bert Haanstra. Waar Bert Haanstra juist de aanwezigheid van de mens op het Wad wilde laten zien, koos Ruben Smit ervoor om in te zetten op de binding met de natuur.



De grootste filmpremière van een natuurfilm
Na dit mooie voorprogramma volgt een koffiepauze, en dan voegen we ons met enkele honderden deelnemers van het voorprogramma bij de totaal tweeduizend bezoekers, die tussen 19:30-20:30 uur allen plaatsnemen op de enorme tribune die is opgebouwd voor de Stormruiter.
Om half negen wandelt Ruben Smit door een strand-achtige entourage naar het midden van de grote zaal, waar een immens filmdoek staat. Smit verzorgt aan de hand van enkele foto's en filmpjes een korte inleiding op zijn film, en dan is het moment aangebroken dat de zaallichten doven, en we bijna anderhalf uur gaan genieten van de imposante combinate van natuurfilm, natuurgeluiden en vocale en instrumentale muziek.
In hoog tempo passeren al die beelden van flora, fauna, weer en landschap van de Wadden. En als bij het einde van de film een welverdiend applaus klinkt, worden we verzocht om nog even te blijven zitten om ook nog te genieten van de slotzang van Nynke Laverman, waarmee de film tijdens de aftiteling eindigt.
Vanaf overmorgen is deze boeiende film WAD in de Nederlandse bioscopen te zien.

Missing in Action

Maandag 1 oktober 2018 

Cover van Missing in Action

Onderzoeken en schrijven
De Friese amateur-historicus Lieuwe Boonstra is een groot kenner van de regionale geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog in Fryslân, gepassioneerd voor en gespecialiseerd in de reconstructie van de in deze oorlog neergestorte bommenwerpers van de Geallieerden. Al vele jaren zien we met waardering de resultaten van onderzoek en verzamelpassie van deze neef van Durkje. Lieuwe en zijn inzet zou een groot voorbeeld kunnen zijn voor alle jonge mensen die van plan zijn om een specifiek deel van de Friese geschiedenis nader te onderzoeken.
Om zijn expertise met anderen te delen, koos Lieuwe Boonstra ervoor om na een jarenlange intensieve zoektocht in de periode van 1988-1998 naar de feiten en achtergronden van twee vliegtuigcrashes een rijk geïllustreerd boek te schrijven en dat in eigen beheer te publiceren.

Reconstructie van twee crashes
In de nacht van 13 op 14 september 1942 stortten vlak bij elkaar en vlak na elkaar twee Britse bommenwerpers neer in Fryslân, waarvan een Lancaster-bommenwerper die crashte in Oudehorne en een Halifax-bommenwerper die neerstortte in Ter Idzard,
Lieuwe Boonstra heeft alles in het werk gesteld om daarvan een reconstructie te maken ten behoeve van dit boek. Op voortreffelijke wijze beschrijft Lieuwe heel gedetailleerd de ins en outs van deze twee dramatische crashes. Het groot aantal in het boek opgenomen illustraties en alle daarin afgebeelde documenten maken deze reconstructie heel realistisch.
Voor de cover van dit boek - met als titel 'Missing in Action' - maakte de Poolse grafische kunstenaar Piotr Forkasiewicz een levensechte illustratie van de Lancaster-bommenwerper, vlak voordat deze zal neerstorten bij de Buitenweg in Oudehorne.
Dit waardevolle kijk- en leesboek bevat twee delen. Deel 1 behandelt de crash van de Lancaster van Oudehorne, en deel 2 gaat over de neergestorte Halifax van Ter Idzard. Van de 446 bommenwerpers van de Royal Airforce (RAF) die in die septembernacht vertrokken om de Duitse stad Bremen te bombarderen, keerden 21 toestellen niet terug op hun Britse vliegbasis, en twee daarvan stortten die nacht neer in het gebied langs de Friese rivier de Tjonger.

De Lancaster van Oudehorne
De bemanning van de Lancaster W4108 UG-B bestond uit zeven jonge mannen in de leeftijd van 20 tot en met 25 jaar, die deel uitmaakten van een omscholingseenheid, die overstapten van een tweemotorig vliegtuig naar de viermotorige Lancaster. Voor enkelen van hen was het de eerste operationele vlucht in een Lancaster. Geen van de zeven vliegers overleefde de crash. De toespraak die dominee Pijnacker Hordijk uitsprak bij de begrafenis op de begraafplaats van Oudehorne staat afgebeeld in dit boek.
De aanval met mitrailleurvuur van een Duits Messerschmitt-vliegtuig werd deze Britse vliegers en hun Lancaster noodlottig.
Aan de hand van getuigenverslagen van Duitse soldaten en van omwonenden bouwt Lieuwe het verhaal op over deze crash. Foto's tonen de bomkrater en de geblakerde resten van de Lancaster.
Lieuwe Boonstra beschrijft vooral ook de zeven bemanningsleden, en toont daarbij portretten, familiefoto's en persoonlijke documenten zoals handschriften en vliegdocumenten zoals Operational Records Books van hun squadron.
Deel 1 sluit af met foto's en verslagen van nabestaanden van deze vliegers, die de graven in Nieuwehorne hebben bezocht, en met een verslag over de onthulling van het monument voor deze gesneuvelden, aan de Buitenweg te Oudehorne.

• Over de Duitsers: Oorlog is oorlog en dan zijn mensen geen mensen meer.
• Over de Canadese Flight Sergeant: He was quite determined to do something with his live and he did what seemed best at that time.

De Halifax van Ter Idzard
De bemanning van de Halifax BB205 NP-B 158 bestond uit zeven jonge mannen in de leeftijd van 20 tot en met 27 jaar, die nog relatief onervaren waren op het gebied van operationele vluchten boven vijandelijk gebied. De Halifax had ook nog maar 33 vlieguren op de klok staan.
Op de terugweg werd de bommenwerper onbestuurbaar door een oververhitte motor, en zat er niets anders op dan het toestel te verlaten.
In dit deel beschrijft Lieuwe Boonstra mede aan de hand van beschrijvingen van de overlevenden wat zij na hun crash in de Friese Tjongervallei beleefden; dat ze gevangen werden genomen door de Duitse bezetters, en via de vliegbasis Leeuwarden, Lemmer en Amsterdam op transport werden gezet naar gevangenenkampen in het oosten van Duitsland, vlakbij Polen en Tsjechoslowakije.
Daarna volgt een uitvoerige beschrijving over het leven in krijgsgevangenschap, en verderop over de traumatische 800 kilometer lange voetmars in de winter van 1945: "a terrible time, very cold weather; snow, little or no food, carrying all belongings, all by foot".
Boeiend zijn de Engelse geschreven ooggetuigenverslagen, waarin de vliegers onder andere verhalen over hun leven in gevangenschap.

• Een Duitse soldaat: Ich habe mich hier ein Tommy gefangen.
• Eén van de vliegers: we got about two and a half year or so as the Guests of the Fuehrer.

Great job and Patient
Dat de verzamelaar-historicus-auteur Lieuwe Boonstra alleszins een topprestatie heeft geleverd met het schrijven van dit boek, is ook één van de overlevende vliegers, de Britse sergeant Bren niet ongemerkt gebleven, want in zijn brief aan Lieuwe schrijft Robin Bren: "I think you are doing a great job on this Research, you certainly must be very patient."
Een treffende typering van deze Friese WO II-luchtoorlog-onderzoeker Lieuwe Boonstra.
Good Work!

Lûd fan de Middelsee yn Feinsum

Zondag 30 september 2018 

Lûd fan korpsen en rapper yn Feinsum

Under de toer 2018
Vandaag vindt in Fryslân het evenement 'Lûd fan de Middelsee' plaats. Dit is één van de Friese 'Under de Toer'-projecten, dat voor dit evenement van vandaag bestaat uit enkele bijzondere locatieconcerten in het gebied van de voormalige Middelsee, en dat vanavond wordt afgesloten met een slotspektakel op het Oldehoofsterkerkhof in Leeuwarden.
'Lûd fan de Middelsee' is een initiatief van 'Samenwerkende Muziekverenigingen Leeuwarden' (SML). Sinds juni 2017 werken 17 muziekverenigingen onder deze naam samen. Het is niet voor niets dat de verenigingen elkaar hebben opgezocht. In onze steeds veranderende maatschappij voelen zij óók het belang om met de tijd mee te gaan. Dat betekent jezelf steeds opnieuw uitvinden om bestaansrecht te houden. Samen kun je dat veel beter dan alleen.
Jezelf opnieuw uitvinden; dat werd dan ook het motto van het 'Under de Toer'-project 'Lûd fan de Middelsee'. Dit is het verhaal over 17 Leeuwarder muziekverenigingen, over een verdwenen zee èn een toren. Niet zomaar een toren, maar de Leeuwarder Oldehove, het trotse symbool van Leeuwarden. Aan de voet van die oude stadstoren vindt vanavond het slotspektakel plaats.

Lûd fan de Middelsee
Stel je de oude Middelsee eens voor, met Leeuwarden als bedrijvige havenstad. De stad leeft volop, maar de zee is verdwenen. Maar, wie goed in het landschap kijkt, kan de oevers van de voormalige Middelsee nog steeds herkennen. Die vroegere zeekust van Oostergo en de eeuwenoude dorpen langs die voormalige kust zijn vandaag het decor voor zeven bijzondere concerten, aangeboden door de 17 muziekverenigingen van SML.
Op prachtige locaties in Hijum, bij ons in Feinsum, en in Stiens, Britsum, Koarnjum, Jelsum en Leeuwarden vullen de 17 muziekverenigingen vanmiddag de verdwenen zee als het ware met muziek. Geïnspireerd door de elementen vuur, water, lucht en aarde èn de concertlocatie vertellen ze hun verhaal.
Het publiek doet de locaties per fiets aan op een 30 kilometer lange fietsroute vanaf NHL Stenden Hogeschool in Leeuwarden. Fietsend is op deze zonnige, half bewolkte middag de beste manier om over die afstand van 30 kilometer de onmetelijke luchten en de weidsheid van het oude Friese landschap van zee (nieuw land), kust en (oud) land te ervaren.

Een enthousiast publiek in Feinsum

Eén rapper en drie korpsen in Feinsum
Om half drie vanmiddag is het zover dat 3 van de 17 korpsen hun concert gaan verzorgen in Feinsum. Dat zou aanvankelijk plaatsvinden in het daartoe gereedliggende weiland aan de zuidelijke voet van de kerktoren (ûnder de toer) van de Feinsumer Sint-Vituskerk, ware het niet dat enkele korpsleden bij aankomst te kennen gaven dat ze het spelen in het weiland niet zien zitten. Daarom werd uitgeweken naar de tuin van de nieuwbouwwoning naast kerk. Om half twee is dan ook iedereen druk in de weer om het evenemententerrein her in te richten, om de korpsleden met een gerust hart te kunnen laten spelen. Ruim vóór half drie - de aanvangstijd van de eerste concertronde - is alles gereed.
Inwoners van Feinsum en uit de wijde omtrek zijn naar deze plek gekomen, om samen met de arriverende toerfietsers te genieten van het openluchtconcert, van het gelegenheidskorps, dat een combinatie is van één rapper en drie korpsen, te weten: de fanfare van het 'Fries Seniorenorkest', de harmonie 'Ons Genoegen Leeuwarden' en fanfare 'De Kriich' uit Wergea.
Twee maal een half uur lang geniet het publiek onder een stralende zon volop van de korpsmuziek, af en toe afgewisseld met het rappen van de rapper.

Appeloogst 2018 in Feinsum

Zaterdag 29 september 2018 

Mooie appels voor taart of moes

Van de boom in de pan
Als ik de deurbel hoor, ontmoet ik bij de voordeur drie meisjes, met een fiets, met een korf aan het stuur.
Of ik ook appels van hen wil kopen, heel geschikt om er een appeltaart van de maken, zo wordt gezegd.
Het zijn prachtige appels, afkomstig uit de boomgaard van één van de meisjes, die verderop buiten ons dorp woont.
De appels worden per zes verkocht, dus nog niet wetend of ze gebruikt zullen worden voor een zelfgemaakt appeltaart of voor verse appelmoes uit eigen keuken, vraag ik om twaalf appels.
De meisjes zijn zichtbaar verguld met deze verkoop, en nemen na de verkoop vrolijk afscheid.
De appels komen vanavond terecht in een kookpan, en aan het eind van de avond staat er een schaal met een fruitig frisse Feinsumer appelmoes op het keukenblad, genoeg en bovenal lekker voor de komende dagen.