Geef nooit op

Zaterdag 22 juni 2013

Cover van Geef nooit op

Droom wordt werkelijkheid

Nagenoeg blind de pelgrimstocht naar Santiago de Compostela lopen.

Alleen, zonder echte voorbereiding.

Iedereen riep dat het onmogelijk was, en onhaalbaar.

Het was meer een droom dan een realistisch plan.
Nog vóór mijn avontuur begint, loop ik al tegen een muur op van beperkingen.

Ik worstel met gedachten en overpeinzingen. Zet ik door? Of geef ik toe?

En hoewel ik de vele risico’s maar al te goed begrijp, mijn droom blijft als een sluier over me heen hangen, wachtend tot die droom ooit werkelijkheid wordt.

Ik ga toch

Robert van der Wolk – geboren in 1981 - wilde ondanks zijn fysieke beperkingen deze ultieme uitdaging aangaan. Hij wilde zijn droom najagen, en zijn grenzen opzoeken.

Door niet op te geven, laat Robert zien dat je tot veel meer in staat bent dan je aanvankelijk dacht.
In de zomer van 2009 start Robert van der Wolk op 28 jarige leeftijd nagenoeg onvoorbereid met zijn pelgrimstocht naar Santiago de Compostela.

Ondanks veel geopperde bezwaren van familie, vrienden en kennissen pakte hij zijn spullen in een veel te zware rugzak, en dan begint zijn avontuur.

Verslag van zijn Camino

Tijdens zijn wandeltocht van het zuid-Franse Saint-Jean-Pied-de-Port naar het circa 800 kilometer verderop liggende noordwest-Spaanse Santiago de Compostela houdt Robert zijn gedachten, angsten, successen en andere belevenissen bij.

Na zijn thuiskomst vanuit Santiago de Compostela heeft Van der Wolk zijn belevenissen uitgewerkt tot een boek. Zijn reisverslag kreeg de passende titel: ‘Geef nooit op’.

Zijn pelgrimsverslag is dus een autobiografisch boek, dat je meeneemt in een wereld van uitdagingen, van ontberingen en van ontroering. Het boek kan je aan het denken zetten over je beperkingen, en vooral over je mogelijkheden en je innerlijke kracht.

To awaken possibilities

Robert van der Wolk leeft sinds zijn 21^e levensjaar met een gezichtsvermogen van minder dan 10% als gevolg van diabetes. Desondanks voltooide hij zijn studies ‘Human Resource Management’ en ‘International Trainer’.

Van der Wolk is oprichter van het trainingsinstituut ‘Choicepoint ‘, waar Robert jongeren en iets oudere young professionals inspireert om het maximale uit hun leven te halen. Als trainer wil hij mensen enthousiasmeren om zich persoonlijk te ontwikkelen naar succes.

Met zijn inzicht in mogelijkheden, door zijn overwinningsmentaliteit en door zijn gedrevenheid weet Robert hoe beperkingen aanvankelijk belemmerend kunnen werken in het realiseren van je dromen.

Success begins in your mind

• De Camino is de beste reden om mijn grenzen te verleggen.
• Zes weken met elkaar door Spanje reizen, vergt vertrouwen, liefde, maar zeker ook doorzettingsvermogen; van beide kanten.
• Het gevoel dat ik met een geweldige vrouw, die me veel te leren heeft, maar van wie ik ook veel geniet, mijn reis naar Santiago zal delen, verblijdt me als ik er alleen al aan denk.
• Heb je ooit één van je dromen omgezet in een concreet doel? Durf je jezelf toe te staan die droom te realiseren? Je moet alles eruit halen wat er in zit. Durf je droom te leven.
• In het verleggen van mijn persoonlijke grenzen ontdek ik nieuwe gebieden: in mezelf, in anderen en in de wereld.
• Het leven volgt zelden exact een van te voren opgestelde planning.
• Door de Camino kom ik naar het volgende niveau in mijn ontwikkeling: fysiek, mentaal, emotioneel en spiritueel. Het is een enorme stap uit mijn comfortzone.
• Soms is vragen of naar anderen luisteren, adviezen en tips aannemen best een effectieve manier om te komen waar je wilt.
• Ik neem ook verantwoordelijkheid voor mijn eigen daden door bij mijn oorspronkelijke plan te blijven.
• Vrijwel altijd is het, dat wanneer je oude deuren dicht doet, er nieuwe open gaan.
• Een doel is een droom met een deadline.
• Gaandeweg de route besef ik steeds meer dat de wereld er niet zwart-wit uitziet. Het maakt niet uit of je zwart of wit denkt. Het gaat om de bereidheid tot luisteren.
• Het gaat er niet om hoe je iets ziet, maar dat je bereid bent om van mening te verschillen ,en desondanks met elkaar in dialoog blijft.
• Als je kijkt en luistert in metaforen over wat er door de kerk gezegd wordt, dan ben je verbaasd hoe dicht dat staat bij persoonlijke ontwikkeling: het is de manier waarop je naar een situatie of gebeurtenis kijkt en hoe je ermee om gaat. Het is dus niet de gebeurtenis zelf die de betekenis houdt.
• Wat kan een mens toch wijs worden van enkel een wandeling. Intern gebeurt er van alles. Je loopt uiteindelijk met jezelf, ongeacht met wie je samenloopt. Hoewel iedereen vandaag het deel van de Camino gezamenlijk loopt, heeft iedereen toch ook weer zijn of haar eigen route gelopen. Dat is het magische aan deze route. De manier waarop de ervaring zich openbaart, kan hetzelfde zijn, maar de manier waarop zij wordt ontvangen, is vrijwel altijd verschillend.
• Het leven is net als de Camino. De Camino is een persoonlijke tocht. Voor mij ging het voornamelijk om oude dingen – ballast - los te laten. Het gaat om wat je vaak gebruikt en wat je werkelijk nodig hebt. De rest dump je.
• Het leven gooit je genoeg kansen toe om nieuwe ervaringen op te doen, en het is aan jou om ze te nemen. De vraag is: durf je in het diepe te duiken?
• Soms blijkt dat je niet weet dat je je doel al bereikt hebt.
• Het is gemakkelijker gezegd dan gedaan, dat loslaten. Ik besef dat ik de ander niet alleen loslaat om hem/haar zo haar vrijheid te geven, maar daarmee laat ik ook mijzelf vrij.
• De ironie is dat als je op zoek gaat naar iemand er slechts een kleine kans bestaat dat je hem of haar zult vinden. Wanneer je accepteert dat je alleen bent, komt er iemand op je pad die je uitnodigt om samen nieuwe gebieden te ontdekken.
• Een nieuwe groep mensen leren kennen, is spannend, want het voelt als een grote stap uit je comfortzone.
• We leven in het nu en genieten. Daar gaat het om.
• Deze pelgrimstocht is een ervaring die je zelf moet meemaken. Er gebeurt veel tijdens zo’n reis. Op alle fronten.
• De Camino is bij uitstek geschikt om je gevecht tegen eenzaamheid aan te pakken. Het is namelijk niet de Camino die je iets geeft; dat doe je zelf.
• Ik heb me alleen gevoeld tijdens wandelingen op de Camino, ook al was ik met andere mensen.
• Ik heb vastberadenheid in mezelf en het doorzettingsvermogen gevonden om deze Camino te voltooien.
• De Camino maakt je nederig en dankbaar.
• De Camino gaat tevens over het feit dat je ook afhankelijk bent van anderen, en dat je dat pas beseft als je een route zoals deze aflegt
• Ik heb het inzicht dat ik de Camino niet meer als een gevecht hoef te zien.
• We hebben slechts een paar dagen met elkaar doorgebracht, maar het voelt alsof ik je al jaren ken.
• De Camino laat een mens zijn ‘true colors’ zien – een imago ophouden voor zo’n lange tijd is immers ondoenlijk.
• Ieder loopt zijn eigen Camino, in zijn eigen tempo, en met zijn eigen uitdagingen en ervaringen, als metafoor voor het leven, dat je ook zelf kiest. De Camino naar Santiago brengt veel metaforen voor het leven.
• Als pelgrim loop je meer als individu de route naar Santiago. Ook al loop je met medepelgrims, in zekere zin bepaal je toch je eigen route, tempo en afstand.
• Ik geloof dat een ieder zijn eigen toekomst maakt.
• Als je het zelf niet weet, zorg dan dat je je heil zoekt bij iemand die wel de weg kent!
• Een stinkende, bezwete en kou lijdende pelgrim; dat is het leven op de Camino!
• Het liefst zou ik willen huilen, maar er komen slechts droge tranen.
• De weg naar de top maak je zelf; in je eigen tempo.
• Het leven van een pelgrim is fantastisch mooi, en ik besef nu dat menig pelgrim de Camino-koorts niet meer uit zijn systeem krijgt.
• Sinds ik besloten heb niet meer te vechten tegen de route - en belangrijker nog - tegen mezelf, is er meer rust ontstaan.
• De Camino heeft me vele kansen gegeven en veel van die kansen heb ik ook gegrepen. Ik ben er wijzer door geworden, sterker en ben veel meer over mezelf en het leven te weten gekomen.
• Ik ervaar het wandelen op zichzelf meer als een therapeutische, relaxte en zeer fijne en effectieve manier om tot mezelf te komen.
• Wanneer je de Camino naar Santiago loopt, merk je dat mensen er zijn op het moment dat ze er moeten zijn, en voor de tijd dat ze er moeten zijn.
• De kathedraal van Santiago de Compostela straalt iets uit dat ik met geen mogelijkheid kan beschrijven.
• Het is de groei tijdens de reis die de Camino waardevol maakt.
• Het leven is hier ongeremd, vrij en dat maakt het zo waardevol. Een groot contrast vergeleken met het stressvolle en door deadlines gerunde Nederland.
• De Camino naar Santiago de Compostela zorgt telkens weer voor nieuwe gebeurtenissen, nieuwe mensen, nieuwe ervaringen en nieuwe uitdagingen. Een levenservaring om nooit te vergeten.

Terugblik op de Camino

• De mensen die ik op de Camino ben tegengekomen, en met wie ik de eer had om mee te lopen, zijn als een familie van me geworden. Ieder voor zich.
• Het zal nog wel even duren voordat ik volledig ‘geland’ ben.
• Er zijn een hoop dingen die ik vanuit mijn ervaringen tijdens mijn Camino wil meenemen naar mijn dagelijkse leven hier. Het afgaan op mijn intuïtie, durven dromen, stapje voor stapje gaan voor wat ik belangrijk vind en waar ik naartoe wil, me toestaan meer te voelen en minder te rationaliseren, dankbaar zijn voor dat wat er is – elke dag, en bovenal mezelf toestaan te genieten van wat de dag ook brengt.
• Vechten (vaak tegen mezelf) kost me uiteindelijk veel meer dan het me oplevert.
• Ik denk aan plekken waar ik geweest ben, waar ik nu liever zou willen zijn en waar ik kan ontsnappen aan de hectiek van de wereld.
• Er is geen beter moment dan het nu.
• Ik kan er beter voor zorgen dat ik in de flow meega en mijn doel voor ogen houd.
• Jouw pad, jouw levenspad loop je uiteindelijk zelf en alleen.
• Ik ben groter dan mijn beperkingen. Ik ben net zo groot als mijn dromen die ik durf toe te laten in mijn mind.
• Elke stap is een risico. Hoe klein ook.
• Wat ik schrijf, dat leef ik.
• Geef nooit op.

The Way

Maandag 10 juni 2013 

DVD-hoes van The Way

Schrik
Tom Avery is een Amerikaanse oogarts uit Californië. Op een dag krijgt Tom bericht vanuit Frankrijk dat zijn zoon Daniël als startende pelgrim richting Santiago de Compostela al bij de doortocht over de Pyreneeën tijdens slecht weer in dit gevaarlijke gebergte is omgekomen.
De relatie tussen vader Tom en zoon Daniël was allesbehalve goed. Tom Avery besluit om direct naar Frankrijk te vertrekken, om vandaar de stoffelijke resten van zijn zoon op te halen en dat mee terug te nemen naar Amerika.
Maar, het loopt allemaal heel anders dan gepland.

Verlangen
Als Tom waarlijk beseft dat zijn zoon vanuit zuid-Frankrijk was begonnen aan de pelgrimsroute naar het Spaanse Santiago de Compostela, besluit hij niet rechtstreeks terug te vliegen naar Californië, maar om -  met de urn in de rugzak van zijn zoon Daniël - de pelgrimstocht te gaan maken, waaraan Daniël was begonnen.
Vanuit de Frans-Spaanse grensplaats Saint-Jean-Pied-de-Port begint Tom - gedreven door zijn verdriet - aan deze lange tocht over de 'The Way', ofwel op de Weg van Sint Jacob naar Sint Jacob (Santiago). De vader verlangt - nu het eigenlijk al te laat is - zijn zoon beter te leren begrijpen tijdens deze pelgrimage.

Voortgaan tussen humor en cynisme

In deze film speelt acteur Martin Sheen de rol van vader Tom Avery. Zoals dat elke dag gebeurt op de Spaanse Camino naar Santiago de Compostela, ontmoet vader Tom onderweg een grote variëteit aan andere pelgrims; allen op weg naar dezelfde stad, maar ieder met eigen beweegredenen. Humoristisch zijn de ontmoetingen met een Nederlandse pelgrim, gespeeld door acteur Yorick van Wageningen. Maar ook de ontmoetingen met een arrogante Brit en met een cynische Canadese laten in deze film iets zien van de uniciteit van iedere pelgrim, waarmee je onderweg voorzeker wordt geconfronteerd. Natuurlijk is het hier en daar en af en toe wat al te zeer overdreven en geromantiseerd, maar toch geeft deze film een aardige indruk van deze bijzondere voettocht naar Compostela de Santiago, die Durkje en ik in het afgelopen kalender jaar ook hebben afgelegd. Voor de ervaren pelgrim is de film een feestje van herkenning, en voor ieder ander is het wellicht een eerste kennismaking met enkele karakteristieken van die bijzonder indrukwekkende pelgrimage over de Camino.

Stilstaan en herdenken

De film is beslist geen groot filmspektakel. Dat zou ook helemaal niet passen bij deze pelgrimstocht. Het is meer een intieme film over een vader, die onderweg probeert om zijn pas overleden zoon beter te leren kennen, te begrijpen en te waarderen om wie hij was en wat hij deed. Tom neemt de as van Daniël mee op zijn pelgrimage naar Santiago. Het is het laatste wat hij nog kan doen voor zijn zoon: wat nog van zijn zoon resteert - de as - meenemen op de lange tocht naar de bestemming die Daniël beoogde. Zo neemt Tom zijn zoon mee op pad, onderweg hier en daar iets van zijn zoon (een beetje as uit de urn) achterlatend, bij bijvoorbeeld herdenkingsplaatsen waar andere pelgrims al eerder onderweg stierven. Wie deze pelgrimstocht zelf heeft gelopen, kent die stille plaatsen met kruisen en stenen en foto's en bloemen langs de kant van het pelgrimspad. Waar het leven van de voorganger eindigt, gaat de levensweg van de voorbijganger voort.

Verlangen naar De Weg

Als je de film bekijkt, kun je focussen op het verhaal van de vader, en van de zoon, en van al die unieke mensen, die allemaal zomaar het leven van de vader binnenwandelen, om hem te vergezellen, om hem te tarten, om hem na te laten denken over zijn leven en over het zo tragisch, onverwacht en altijd te vroeg afgebroken contact met zijn zoon.

De film is meer dan dat. 

Kijk - desnoods pas tijdens een tweede keer - vooral ook naar de karakteristieken van de pelgrimstocht naar Santiago de Compostela; geniet van de landschappen, van de dorpjes en de steden waar het pad doorheen gaat, probeer iets van die sfeer te proeven van wat al die pelgrims gisteren, vandaag en morgen - nu eens alleen en dan eens samen - beleefden en beleven. 

Misschien is deze film dan net dat laatste zetje dat je nog nodig had om - verlangend naar die bijzondere belevenissen waarover pelgrims vertellen - je rugzak in te pakken om ook die Weg - The Way - te gaan, naar Santiago de Compostela. Ik kan het je van harte aanbevelen!

Compostela-register 2012

Vrijdag 17 mei 2013

Cover van het Compostela-register 2012

Nederlandse pelgrims

Al meer dan duizend jaar lopen Nederlanders over pelgrimspaden door Nederland, België, Frankrijk en over de camino in Spanje naar het Spaanse Santiago de Compostela. Vorig jaar – in 2012 – waren het maar liefst 3.015 Nederlandse pelgrims die zich bij het pelgrimsbureau in Santiago de Compostela meldden. Ruim een kwart daarvan is lid van ons Nederlands Genootschap van Sint Jacob.

Oficina de Peregrinos

Wie zich in Santiago de Compostela bij dit ‘Oficina de Peregrinos’ meldt met een van voldoende pelgrimsstempels voorziene ‘Credencial’ (de pelgrimspas), ontvangt in dit pelgrimsbureau een zogenoemde ‘Compostela’ (ook wel Compostelane of Compostelaat genoemd), als bewijs-certificaat dat hij/zij met voldoende spirituele of religieuze motivatie diens pelgrimstocht tot in Santiago de Compostela heeft volbracht. Dit kerkelijk bewijsstuk wordt uitgegeven door de aartsbisschop van Santiago de Compostela.

Nederlandse Compostela-register

Ons ‘Nederlands Genootschap van Sint Jacob’ houdt een ‘Compostela-register’ bij.

De idee van zo’n Compostela-register gaat terug op een middeleeuws gebruik. Na voltooiing van de tocht naar Santiago werd de pelgrim opgenomen als lid van de ‘Broederschap van Jacobspelgrims’ en daartoe in het ledenregister ingeschreven.

In het Nederlandse Compostela-register wordt sinds jaar en dag en tot op heden op overeenkomstige wijze vastgelegd wie in onze tijd als pelgrim naar Santiago is gegaan en daar een Compostela heeft ontvangen. Vanaf het begin van het Genootschap was het de gewoonte om een kopie van de Compostela aan het Genootschap te sturen. De oudste Compostela die in het register van het Genootschap wordt bewaard, is van 29 augustus 1969 ten name van Hans Burgman uit Hengelo.

Op 31 december 2012 waren de namen van 8.242 pelgrims in dit Nederlandse Compostela-register vermeld.

Statistiek

Omdat Durkje en ik op 21 oktober 2012 onze 152 dagen durende pelgrimage van 3.276 kilometer in Santiago de Compostela bekroond zagen met onze Compostela’s, zijn in 2012 ook onze beide namen geregistreerd in het Compostela-register 2012 van het Nederlands Genootschap van Sint Jacob.

Dit Compostela-register vermeldt onder andere de volgende statistische gegevens:

• Van de 8.242 geregistreerde pelgrims gingen 3.784 pelgrims te voet naar Santiago de Compostela;
• 87% van de fietsende pelgrims startte in Nederland, terwijl slechts 24% van de wandelende pelgrims in Nederland hun pelgrimage aanving;
• De fietsende pelgrims fietsen vanuit Nederland gemiddeld in 35 dagen naar Santiago, en de wandelende pelgrims lopen hun pelgrimstocht gemiddeld in 107 dagen;
• Van de pelgrims die te voet gingen, liep 49,5% over de Camino Francès naar Santiago;
• Van alle pelgrims is 34% vrouw en 66% man, waarbij aangetekend dat vrouwen relatief vaker te voet pelgrimeren.

Twee registers

Het originele Nederlandse Compostela-register bestaat uit een alsmaar uitdijende reeks gele ordners, waarin de kopieën van de ingezonden Compostela’s zijn opgeborgen. Bovendien wordt een computerbestand bijgehouden waarin de gegevens van elke ontvangen kopie-Compostela een regel beslaat.

1. Het registerbestand is in principe op de aankomstdatum in Santiago gesorteerd. Deze lijst staat in Register 1 van het Compostela-register. Van 1.431 inzenders is helaas weinig meer bekend dan naam, woonplaats en aankomstdatum. Pas vanaf 2003 is aan pelgrims gevraagd bij het inzenden van de kopie-Compostela ook gegevens mee te sturen over hun vertrekplaats en vertrekdatum, de gevolgde route, over de gekozen reiswijze en het aantal dagen dat de tocht naar Santiago heeft geduurd.
2. In Register 2 van het Compostela-register staan de namen van deze pelgrims in alfabetische volgorde, met daarbij ook de aankomstdatum vermeld, die verwijst naar de gegevens in Register 1. 

Na afloop van elk kalenderjaar geeft het Nederlands Genootschap van Sint Jacob een nieuwe editie van het Compostela-register in boekvorm uit. Deze publicatie ultimo 2012 draagt als titel: ‘Santiago! Compostela-register van het Nederlands Genootschap van Sint Jacob 2012’.

Samen uit, samen thuis

Van Durkje en mij staat in dit Compostela-register 2012 genoemd dat wij als Stiensers onze pelgrimage op 16 mei 2005 aanvingen in Sint-Jacobiparochie, en dat wij onze pelgrimage te voet na 152 wandeldagen via de Camino Francès beëindigden in Santiago de Compostela op 21 oktober 2012.

Mapa turístico ~ Camino de Santiago

Zondag 3 maart 2013 

Cover van de Routekaart

Groeiend aanbod
Naarmate je op het pelgrimspad in het zuiden van Frankrijk dichter bij de Pyreneeën komt - waar de camino begint - zul je zien dat het aanbod van fiets- en wandelgidsen voor pelgrims steeds groter wordt. In boeken- en tijdschrijftenwinkels vind je in de grotere plaatsen in het zuiden van Frankrijk diverse routegidsen en routekaarten.
En als je dan op een gegeven moment de Pyreneeën bent overgestoken en op de Spaanse camino loopt, wordt aan dat aanbod ook nog eens het Spaanse assortiment toegevoegd.
De camino is trouwens wel zo goed bewegwijzerd, dat het heel goed mogelijk is om zonder routegids zonder al te veel omwegen de juiste route te blijven bewandelen.

Mapa turístico
Desalniettemin blijft het voor de pelgrim onderweg een geliefde activiteit om te checken of je onderweg nog betere of nog mooier route-documenten kunt vinden.
Eén van deze routedocumenten die Durkje en ik onderweg aantroffen in een boekwinkel, is de zogenoemde 'Mapa turístico' van de 'Camino de Santiago', ofwel de toeristische routekaart van het pelgrimspad naar Santiago de Compostela.

Twee camino's
Deze routekaart geeft in een groene baan op de landkaart aan waar het Spaanse pelgrimspad langs gaat, richting Santiago de Compostela. Deze kaart toont twee camino's, te weten:

• de Camino Francés: de 31 etappes van Saint-Jean-Pied-de-Port naar Santiago de Compostela, over een afstand van 800 kilometer;
• de Camino Aragonés: de 6 etappes van Somport naar Puente La Reina-Gares, over een afstand van 160 kilometer. 

Kruispunt Puente La Reina
Durkje en ik hebben de eerstgenoemde route  - de Camino Francés - geheel gelopen. Zo rond de vierde of de vijfde etappe kom je dan door de plaats Puente La Reina-Gares, het stadje met de schilderachtig mooie Middeleeuwse stenen brug.
Als je iets oostelijker de Pyreneeën wilt oversteken, zou je dus ook kunnen beginnen in Somport. Je steekt dan via de Somport-pas de Pyreneeën over en gaat dan eerst in zuidelijke richting naar het Spaanse Jaca, waarna je in westelijke richting verder gaat, en dan ten zuiden van Pamplona-Iruñia naar de plaats Puente La Reina-Gares loopt. In Puente La Reina-Gares stap je dan na ongeveer zes etappes over op de Camino Francés, om dan in westelijke richting verder naar Santiago de Compostela te lopen.

Accommodatiekaart
Als je de groene baan op de routekaart volgt, zie je in welke plaatsen je in elk geval accommodaties vindt om te slapen, zoals refugio's, hotels, hostals, herbergen en campings. Op de achterzijde van de kaart vind je een groot aantal adres- en contactgegevens van deze overnachtingadressen en van een aantal restaurants die je in de aangegeven plaatsen kunt vinden.
De kaart is te globaal om deze onderweg als routekaart te gebruiken. De op de achterzijde vermelde adressen en telefoonnummers zijn wel handig voor onderweg en verder geeft deze globale kaart in twee deelkaarten een mooi overzicht van de hele route van deze beide camino's.
Deze toeristenkaart doet zijn naam eer aan door op de kaart ook de belangrijkste toeristische attracties aan te geven, zoals monumenten, kerken, kloosters, kastelen, grotten, ruïnes en vliegvelden.

Omdat ik leuk vind

Zaterdag 16 februari 2013 

Cover van het boek  'Omdat ik leuk vind!'

Weblog wordt boek
Op 8 maart 2010 vertrekt Dicky Dikken voor een drie maanden durende pelgrimstocht vanuit het Noordfriese Sint-Jacobiparochie nabij de Waddenzee naar het Spaanse Finisterre op de westkust van Spanje, aan de Atlantische Oceaan. De ruim 3200 kilometer wandelen geeft hem ruim voldoende input om zijn dagelijkse reisverhalen op zijn weblog in een bewerking na thuiskomst aan het papier toe te vertrouwen. Het resultaat is een luchtig boek, dat als titel krijgt: 'Omdat ik leuk vind!', ontleend aan die gelijkluidende uitspraak van Dikkens kleinzoon Sem.

Bijzondere schrijfstijl
Dikky Dikken schreef zijn boek laagdrempelig, gewoon zoals hij denkt, spreekt en door het leven gaat. Door zijn betrekkelijk openhartige schrijfstijl, krijgt de lezer na lezing van dit pelgrimsverhaal het gevoel Dicky al jaren persoonlijk te kennen.
Qua schrijfstijl moet je het boek met een knipoog lezen. Het leest alsof je een eerste versie van een manuscript leest; met nogal veel taal- en stijlfouten en bijvoorbeeld ook plaatsnamen incorrect geschreven. Maar daar is Dikken zelf ook heel open in, want hij betitelt zichzelf als 'een redelijke (dislect) dyslect' en hij geeft zelf in zijn Nawoord ook al aan dat het maken van een leesbaar verhaal niet meevalt, dat daar veel werk in zit, inclusief het voortdurend verbeteren van de tekst. Met een woordgebruik als 'volgevreten' en 'op mijn bek' is het taalgebruik af en toe ruw, en inhoudelijk schakelt Dicky regelmatig op schrijfstijlen met humor, banaliteiten, grappen, emoties en natuurbelevingen.
Als je dat letterlijk allemaal op de koop toe neemt en met name doorkijkt naar de stoere en gevoelige belevenissen van een Friese doorzetter op zijn drie maanden lange pelgrimage, dan lees je dit boek gretig en nieuwsgierig naar die voor pelgrims zo herkenbare belevenissen als het ware in één adem uit.

Voor pelgrims zo herkenbaar
Pelgrim Dicky Dikken wandelde gemiddeld zo'n 30 kilometer per dag, met ook wel eens een uitschieter van ruim 60 kilometer op één dag; en uiteraard met volle bepakking. Dikken ervaart de stilte in de Franse bossen als overweldigend, die heel anders is dan de nogal drukke trajecten op de Spaanse camino, waar in sommige dorpen en steden de commercie welig tiert.
Dicky probeert elke dag een kort verslag te schrijven, dat hij via email naar zijn echtgenote Willy in Nederland emailt, die het dan zo mogelijk nog dezelfde avond op zijn weblog publiceert. Ook Durkje en ik hebben zijn aan het internet toevertrouwde dagboek tijdens deze drie maanden met belangstelling gelezen. De reacties op de blogverslagen deden hem goed, maar hij wilde er niet op reageren, want dat zou teveel afleiden en daar heb je trouwens onderweg ook nauwelijks tijd voor.
Thuisgekomen heeft Dikken zijn webverslag aangevuld met diverse herinneringen en zo is met de nodige inspanning een bijzonder reisverslag ontstaan, dat voor iemand die deze pelgrimstocht al heeft gelopen veel herkenbare passages biedt.

Een groot avontuur
Zo nu en dan gaat Dicky Dikken qua schrijftaal over in het Leeuwarder stadsdialect, dat hij veelal met zijn vrienden en bekenden spreekt. In de aanloop naar zijn wandelverslag schrijft Dikken dat je in de fase van de voorbereiding op je pelgrimstocht ontzettend veel keuzes moet maken.Sommige zaken moeten ook nog wennen, zoals tijdens een twee dagen durende voorbereidingstocht de nacht slapen bij vreemde mensen. Of: "Bijna vier uren lopen zonder rusten is teveel". En "Er is niets meer frustrerend dan verdwalen en daardoor om te lopen".
Hij concludeert vooraf: "Ik ben van plan om rustig te beginnen en dan maar te zien hoe het komt. Het moet tenslotte ook een groot avontuur blijven".
Dicky Dikken:

• - 8 maart 2010: Koud, miezerig is het als ik om acht uur start in St-Jacobiparochie;
• - 21 maart: Ik verlaat Nederland na 461 kilometer;
• - 26 maart: Om één uur wandel ik Frankrijk binnen bij Givet;
• - 9 mei: Wat ik probeer is een gevoel, mijn reis te verwoorden, mijn belevenissen door de lezers te laten meebeleven;
• - 17 mei over de Pyreneeën: Eenmaal boven heb ik het gevoel de Mount Everest te hebben beklommen;
• - 18 mei: Wat betreft de 24 uur, het is gewoon te weinig voor wat ik allemaal beleef;
• - 23 mei: Medelijden heb ik met de boeklopers, alles wat in hun boekje staat moeten ze doen, .. zij lopen niet hun eigen weg maar de weg van een ander. En dat is precies wat ik van de route in Spanje vind. Deze route is een groot toneelstuk;
• 5 juni: Ik heb wat met onderwijzeressen, waarom ik weet het niet, ik denk omdat het mensen zijn die met hun hart werken;
• 11 juni 2010, weer thuis in Leeuwarden: Wat was het leven simpel op de camino.

Resumé van onze pelgrimstocht 2005-2012

Donderdag 27 december 2012

Zicht op het eindpunt van onze pelgrimage: Finisterre en Cabo Fisterra

Terugblik

Het jaar 2012 heeft voor Durkje en mij in het teken gestaan van de pelgrimage over de Spaanse camino. In het afgelopen jaar hebben we onze 3.366 kilometer lange pelgrimage van Sint-Jacobiparochie naar Santiago de Compostela en van Zwarte Haan naar Cabo Fisterra afgerond, een project van zeven jaren.

Zo aan het eind van dit kalenderjaar en na afronding van dit pelgrimageproject past het om eens terug te blikken op deze bijzondere wandeltocht, die veel van ons heeft gevraagd, maar die ook heel veel aan ons heeft gegeven.

Als we de balans nu opmaken, kan zonder twijfel worden gezegd, dat het alle inspanningen meer dan waard is geweest om zoveel kilometers te lopen, want het pelgrimspad heeft ons in veel opzichten veel geschonken; het vele dat we niet hadden willen missen en het goede waarvoor we dankbaar zijn.

Resumé

Hieronder volgt in 30 items een - nimmer volledig - resumé van onze inmiddels afgeronde pelgrimage:

1. De afstand die we wandelend hebben afgelegd, is 3.366 kilometer;
2. We hebben die afstand in 156 dagen gelopen;
3. Gemiddeld liepen we 21,6 kilometer per dag;
4. Deze wandeldagen vonden plaats in de jaren 2005 t/m 2012; totaal dus over 7 jaren verspreid;
5. Eerst liepen we enkel eens een dag, later enkele dagen aaneen (bv. in een meivakantie/herfstvakantie), nog weer later enkele malen zo’n vier (zomervakantie-) weken aaneensluitend; verspreid over alle jaargetijden;
6. We liepen bij een temperatuur onder het vriespunt, maar ook eens bij een temperatuur van 42 graden Celsius; tussen die uitersten ligt zo’n 45 graden Celsius;
7. Ons pelgrimspad liep door Nederland, België, Frankrijk en Spanje;
8. Van de 156 dagen liepen we 22 dagen in Nederland, 14 dagen in België, 81 dagen door Frankrijk en 39 dagen in Spanje;
9. Voor ons heeft het pelgrimspad achtereenvolgens uit de volgende wandelpaden bestaan: de oostroute van het Fries-Overijsselse Jabikspaad (143 kilometer in 7 dagen), het noordelijke deel van het Nederlandse Hanzestedenpad (98 kilometer in 4 dagen), het zuidelijke deel van het Nederlandse Pieterpad (255 kilometer in 11 dagen), de Belgische Via Mosana (134 kilometer in 6 dagen), de Belgisch-Franse GR654 (deel I en deel II) (1.640 kilometer in 79 dagen), het westelijke deel van de Franse GR65 (239 kilometer in 10 dagen), de Spaanse Camino Franchés (767 kilometer in 35 dagen) en de Camino Finisterre (90 kilometer in 4 dagen);
10. Op onze drie pelgrimspaspoorten staan tientallen pelgrimsstempels, als bewijs van doortocht en/of overnachting;
11. Behalve dat we de hele afstand liepen, hebben we voor terugreizen wisselend gebruik gemaakt van de fiets, de (huur)auto, de taxi, de bus, de trein, de veerpont en het vliegtuig;
12. Onderweg sliepen we in tenten, in een caravan, in Bed & Breakfasts, pensions, hotels, op een boerderij, bij particulieren en in private en gemeentelijke refugio’s; en o zo vaak ben je onder de indruk van de onverwachte gastvrijheid van je gastheer/gastvrouw;
13. Als pelgrim leef je ook van wat je onderweg vindt, zoals veel soorten vruchten, allerlei soorten brood (van bakker en venter) en van de karakteristieke streekgerechten van horeca en van particulieren;
14. De ene dag ben je urenlang nat van aanhoudende regen, of van het zweet omdat je urenlang zonder beschutting in de volle zon loopt;
15. Voordat je het gelukzalige gevoel van een goed nachtverblijf en een voedzame pelgrimsmaaltijd mag genieten, moet je de ontberingen onderweg doorstaan, zoals: blaren, verbranding door felle zon, wonden door valpartijen, dorst, vermoeidheid, oververhitting en/of uiteenlopende insektenbeten;
16. We liepen van de Waddenzee naar de Atlantische Oceaan en staken daarbij allerlei waterwegen over, zoals sloten, kanalen, rivieren en meren;
17. Langs het pad word je geleid door allerlei soorten wegwijzers, in diverse kleuren, materialen en met allerlei symbolen; maar soms sta je stil op belangrijke beslispunten waar de essentiële wegwijzers ontbreken;
18. Je loopt door een aaneenschakeling van verschillende taalgebieden, zoals bijvoorbeeld: Bildts, Fries, Westellingwerfs, Overijssels, Nederlands, Limburgs, Vlaams, Frans, Baskisch en Spaans;
19. De duizenden kilometers wegen en paden voerden ons door allerlei landschappen met een grote verscheidenheid aan flora & fauna, tijdens alle jaargetijden, bij heel verschillende weertypes;
20. Je loopt over smalle bospaden, steile bergpaden, blubberige boerenlandwegen, natte graspaden, kilometerslange steentjespaden, kaarsrechte Romeinse wegen, door de smalle berm van drukke autowegen, over stapstenen bij doorwaadbare plaatsen in riviertjes, koud beton en heet asfalt, door rul zand en over dikke boomstammen, langs een touw heuvelopwaarts en heel voorzichtig over een rotsachtige berghelling bergafwaarts; voorbij die volgende bocht is het altijd maar weer afwachten waar en hoe je verder loopt;
21. Overal zijn honden: loslopend op erven, aan kettingen, klein en groot, blaffend en jankend, ze liepen soms kilometers lang met ons mee, maar nooit zijn we door een hond gebeten;
22. Het pelgrimspad loopt door landschappen met zichtbare tekens van de prehistorie, en verderop loop je door Middeleeuwse straatjes en dan ineens langs gebouwen van futuristische architectuur;
23. De ene dag loop je meer dan tien kilometer over een paradijselijk stil bospaadje door een donker bosperceel en een andere dag loopt je vele kilometers door een lawaaierig en druk bedrijventerrein met industrie en zwaar ronkende motoren van grote transportvoertuigen;
24. We kochten voor onze verzameling onderweg enkele honderden verschillende pelgrimsansichtkaarten, met daarop aanduidingen van bijvoorbeeld het pelgrimspad, afbeeldingen van Sint Jacob of van pelgrimsattributen, zoals de Jacobsschelp, de kalebas, de pelgrimsstaf en/of het zwaardkruis;
25. Ik versleet in die zeven jaren vier paar wandelschoenen;
26. Als pelgrims passeer je allerlei uitingen van oude en nieuwe vroomheid in hout en steen, zoals wegkruisen, schilderijen, beelden en (andere) Jacobalia, begraafplaatsen, klooster, kapellen, dorpskerkjes, basilieken en kathedralen; overal zie je de tekenen en voel je de aanwezigheid van God; als je dat wílt (leren) zien tenminste;
27. Pelgrims onderweg die nog nooit een band met God hadden, vertellen je onderweg over hun beleefde Godservaringen, die hen als een warme deken overvielen en waar ze geëmotioneerd over vertellen, op een wijze die zij voordien niet voor mogelijk hadden gehouden;
28. En elke kilometer hebben Durkje en ik samen gelopen; gezegend met een goede gezondheid, en zoveel lieve mensen die ons onderweg begroetten, omringden, verzorgden en vergezelden.
29. De rest – en dat is veel – is niet in woorden uit te drukken; pelgrims (h)erkennen en weten dat maar al te zeer;
30. Om elkaar hun belevenissen te vertellen, hebben pelgrims onder elkaar bij wijze van spreken aan een half woord genoeg; toch duurt elke ontmoeting van pelgrims voor je gevoel altijd te kort, want er is – ook na alles wat al is gezegd - altijd nog zoveel meer om te vertellen en om naar te luisteren.

Camino de Santiago

Zaterdag 1 december 2012 

Cover van de Michelingids

Michelingids voor pelgrims
Tijdens onze pelgrimage bezochten Durkje en ik op 17 augustus 2011 een boekwinkel in Aire-sur-l'Adour; altijd op zoek naar mooie pelgrimsansichtkaarten of kijkend naar ander drukwerk betreffende de pelgrimstocht naar Santiago de Compostela. In die winkel vond ik de Franse Michelin-wandelgids van de camino, het Spaanse traject van de Camino Francés, vanaf de Frans-Spaanse grensplaats Saint-Jean-Pied-de-Port naar het Spaanse Santiago de Compostela.

Handige wandelgids
Deze zestalige wandelgids is uitgegeven in een handzaam (wandelaars)formaat en geeft in een beknopt overzicht een mooi beeld van de hele camino. Na de legenda volgen 34 pagina's met dagtrajecten. Per dagtraject is een routekaart afgedrukt, met daarboven een dwarsdoorsnede van een gestileerde hoogtekaart. In een klein inzetkaartje kun je aflezen hoeveel van de 777 camino-kilometers je na zo'n dagtraject al hebt afgelegd en nog hebt te gaan. Deze wandelgids bevat geen routebeschrijving, maar die heb je op de camino ook niet nodig, want de bewegwijzering onderweg is bijna overal voortreffelijk.
Van de plaatsen die je onderweg passeert, wordt in deze gids aangegeven welke faciliteiten daar op die plek zijn, zoals winkels, herbergen, stations en medische voorzieningen.
Achterin de wandelgids staan enkele stadsplattegronden van Pamplona, Logroño, Burgos, Léon en uiteraard van het bedevaartsoord Santiago de Compostela.

777 kilometer in 34 dagtrajecten
Durkje en ik hebben de camino in 36 dagen gelopen, in de periode van 20 oktober 2011 tot en met 21 oktober 2012, in respectievelijk de herfstvakantie 2011 (1 dag), de meivakantie 2012 (8 dagen) de zomervakantie 2012 (26 dagen) en de herfstvakantie 2012 (1 dag).
Hieronder staat op welke dagen we de volgende 34 dagtrajecten (conform Michelin) hebben gelopen:

• 01. Van Saint-Jean-Pied-de-Port naar Roncesvalles liepen we de 26 kilometer op 20 oktober 2011, waarvan de laatste 10,5 kilometer het eerste deel van de camino is;
• 02. Van Roncesvalles naar Larrasoaña liepen we de 27 kilometer op 29 april 2012 (11 km) en op 30 april 2012 (16 km);
• 03. Van Larrasoaña naar Pamplona liepen we de 16,5 kilometer op 1 mei 2012;
• 04. Van Pamplona naar Puente la Reina liepen we de 24 kilometer op 2 mei 2012 (21,5 km) en op 3 mei 2012 (2,5 km);
• 05. Van Puente la Reina naar Lizarra/Estella liepen we de 22 kilometer op 3 mei 2012;
• 06. Van Lizarra/Estellea naar Los Arcos liepen we de 22 kilometer op 4 mei 2012;
• 07. Van Los Arcos naar Logroño liepen we de 28 kilometer op 5 mei 2012 (18,5 km) en op 6 mei 2012 (9,5 km);
• 08. Van Logroño naar Nájera liepen we de 31 kilometer op 6 mei 2012 (13 km) en op 23 juli 2012 (18 km);
• 09. Van Najéra naar Santo Domingo de la Calzada liepen we de 21 kilometer op 24 juli 2012;
• 10. Van Santo Domingo de la Calzada naar Belorado liepen we de 23 kilometer op 25 juli 2012;
• 11. Van Belorado naar San Juan de Ortega liepen we de 24 kilometer op 26 juli 2012;
• 12. Van San Juan de Ortega naar Burgos liepen we de 27,5 kilometer op 27 juli 2012;
• 13. Van Burgos naar Hornillos del Camino liepen we de 20 kilometer op 28 juli 2012;
• 14. Van Hornillos del Camino naar Castrojeriz liepen we de 20,5 kilometer op 29 juli 2012;
• 15. Van Castrojeriz naar Boadilla del Camino liepen we de 17 kilometer op 30 juli 2012;
• 16. Van Boadilla del Camino naar Carrión de los Condes liepen we de 25 kilometer op 30 juli 2012 (6 km) en op 31 juli 2012 (19 km);
• 17. Van Carrión de los Condes naar Ledigos liepen we de 23 kilometer op 2 augustus 2012;
• 18. Van Ledigos naar Bercianos del Real Camino liepen we de 26,5 kilometer op 3 augustus 2012;
• 19. Van Bercianos del Real Camino naar Reliegos liepen we de 21 kilometer op 4 augustus 2012;
• 20. Van Reliegos naar León liepen we de 26 kilometer op 4 augustus 2012 (6 km) en op 5 augustus 2012 (20 km);
• 21. Van León naar Villadangos del Páramo liepen we de 22 kilometer op 5 augustus 2012 (4,8 km) en op 6 augustus 2012 (17,2 km);
• 22. Van Villadangos del Páramo naar Astorga liepen we de 28 kilometer op 6 augustus 2012 (4,5 km) en op 7 augustus 2012 (23,5 km);
• 23. Van Astorga naar Rabanal del Camino liepen we de 20 kilometer op 8 augustus 2012;
• 24. Van Rabanal del Camino naar Molinaseca liepen we de 24,5 kilometer op 9 augustus 2012;
• 25. Van Molinaseca naar Villafranca del Bierzo liepen we de 31 kilometer op 9 augustus 2012 (4,5 km) en op 11 augustus 2012 (26,5 km);
• 26. Van Villafranca del Bierzo naar Vega de Valcarce liepen we de 18 kilometer op 12 augustus 2012;
• 27. Van Vega de Valcarce naar O Cebreiro liepen we de 12 kilometer op 13 augustus 2012;
• 28. Van O Cebreiro naar Triacastela liepen we de 21 kilometer op 14 augustus 2012;
• 29. Van Triacastela naar Sarria liepen we de 21,5 kilometer op 15 augustus 2012;
• 30. Van Sarria naar Portomarín liepen we de 21,5 kilometer op 16 augustus 2012;
• 31. Van Portomarín naar Palas de Rei liepen we de 22 kilometer op 17 augustus 2012;
• 32. Van Palas de Rei naar Arzúa liepen we de 25,5 kilometer op 18 augustus 2012;
• 33. Van Arzúa naar O Pedrouzo liepen we de 19 kilometer op 19 augustus 2012;
• 34. Van O Pedrouzo naar Santiago de Compostela liepen we de 20 kilometer op 21 oktober 2012.

Ich bin dann mal weg

Zaterdag 24 november 2012

Cover van 'Ik ben er even niet'

Gezondheid

Hape Kerkeling (1964) werkt als entertainer, cabaretier en presentator voor de Duitse televisie. In het jaar 2001 kampt Hans-Peter (want zo heet hij feitelijk) met zijn gezondheid, waardoor het verstandig is dat hij een pauze in zijn carrière inlast. Hape daarover: “Ik ben er nog steeds woedend over dat ik het zover heb laten komen”.

Kerkeling besluit de beroemde Spaanse pelgrimstocht (de camino) vanuit de Frans-Spaanse grensplaats Saint-Jean-Pied-de-Port naar Santiago de Compostela te lopen. Die bedevaart van ongeveer 800 kilometer over de ‘Camino Francés’ wordt de reis van zijn leven. Hape: “De weg leert me een hoop over mijn kracht”.

Strijd

Alhoewel Kerkeling zich aanvankelijk ernstig afvraagt waar hij eigenlijk aan is begonnen, loopt hij toch in zes weken bijna het hele traject van 800 km, met zijn rugzak als zware last. Hape ervaart de eenzaamheid en stilte op zijn weg; hij vecht tegen uitputting en grote twijfel (Hape: “Ik heb de situatie niet meer onder controle”), maar ondervindt ook gastvrijheid en vriendschap.

Gaandeweg gaat zijn strijd over in een meegaande beweging en aan het eind van de pelgrimsroute heeft hij een vorm van pelgrimeren gevonden (het gezelschap van twee vrouwelijke medepelgrims), die de tocht veraangenaamt. Hape: “Op de een of andere wijze voltrekt zich in mij een heel heilzame verandering”.

Ik ben er even niet

Over zijn pelgrimage schreef en publiceerde (2006) Hape Kerkeling een boek, dat als titel kreeg: ‘Ich bin dann mal weg’ en als subtitel ‘Meine Reise auf dem Jakobsweg’.

Katja Hunfeld vertaalde dit boek uit het Duits voor het Nederlandse taalgebied, waarna het op de Nederlands markt kwam met de titel: ‘Ik ben er even niet’, en als subtitel: ‘Mijn spirituele tocht naar Santiago de Compostela’.

Het boek kreeg lovende kritieken en was op een gegeven moment in Duitsland zelfs het best verkochte boek sinds 1945.

Hape is geen pelgrim

Toch is niet iedereen lovend over het boek. Toen Durkje en ik de afgelopen meivakantie 2012 op de camino wandelden, ontmoetten we enkele dagen steeds de Duitse pelgrim Silvia uit Hamburg, die ons vertelde dat veel Duitse pelgrims de wijze van pelgrimeren van Hape sterk bekritiseren; enerzijds vanwege het feit dat Hape weigert om in de Spaanse refugio’s te slapen (Hape: “.. en daar ga ik mezelf niet voor straffen door in deze refugio te slapen”) en anderzijds vanwege het feit dat Hape regelmatig stukken van de camino overslaat en dan bijvoorbeeld met het openbaar vervoer verder reist naar een volgende plaats. Silvia: “Hape is geen pelgrim’.

Ontmoetingen

Het is een wandelverslag zoals er veel zijn: gewoon een verslag, met ook het benadrukken van ontberingen. De wegen vindt hij soms gevaarlijk, door auto's, of doordat de paden slecht zijn. Soms is het regenachtig of vindt hij het juist te heet. En iedere dag is het voor hem weer een uitdaging om een beetje behoorlijk onderdak voor de komende nacht te vinden. De ontmoetingen onderweg zijn veelal heel gewoon of soms ook bizar (zoals met ‘Ruco Urco’ ofwel ‘Jorge’), maar met enkele pelgrims (met de Britse Anne en de Nieuw-Zeelandse Sheelagh) ook wel heel speciaal. Het is in elk geval een verslag, waarin een groot aantal pelgrims die deze tocht hebben gelopen, zich hier en daar zullen herkennen.

Meer dan een wandelverslag

Dit boek gaat verder dan alleen een wandelverslag. Kerkeling brengt ook een psychologisch element in zijn verhaal; over hoe hij met deze reis omgaat. Ook filosofische en theologische aspecten passeren de revue; als Hape ingaat op vragen die je jezelf kunt stellen over de zin van het leven en over de rol van (een) God in zijn levensverhaal. Zo ‘wandelt’ in dit boek een middeleeuwse reis door een hectische wereld van de 21ste eeuw. Daar zie je toch ook een aantal waarden opduiken, die je doorkijkjes geven in de tijden van weleer.

Het verhaal laat ook iets zien van Kerkelings ontdekkingstocht naar God. Hape daarover: “Voor mij is de belofte dat ik door mijn bedevaart God en daarmee mezelf terug zal vinden belangrijker”.

Inzicht van de dag

Hape Kerkeling zoekt voor elk dagrapport weer een zogenoemd “Inzicht van de dag’; bijvoorbeeld:

• Doorlopen! Niet omkijken!
• Lachen is het beste medicijn – basta!
• Open je hart en omhels de dag!
• Mijn zwakte is ook mijn kracht.
• Het hart heeft altijd gelijk!
• Je moet niet elke omweg ook maken.
• Leegte maakt volkomen gelukkig.

Hape Kerkeling:

• “Je moet in het leven gewoon op God vertrouwen. Op de een of andere manier lost Hij alle problemen op Zijn eigen manier op;
• Het moet niet uitmaken wie er voor je staat;
• Hier zie je er van buiten altijd hetzelfde uit, maar verander je van binnen elk uur;
• Het is zo grappig hoe dingen hier in elkaar grijpen;
• Toch schrijf ik alles heel precies op, alsof het moet, en mijn aantekeningen worden steeds nauwkeuriger;
• Mocht ik ooit rotsvast hebben geloofd, dan wil ik daar graag naar terug;
• Alles wat er in mijn leven tot nu toe gebeurd is, komt hier onderweg weer bovendrijven en op de een of andere manier voegen alle dingen zich hier samen;
• Deze reis is het gekste wat ik tot nu toe in mijn leven heb gedaan.
• Maar soms moet je boven jezelf uit stijgen om wezenlijke dingen te beleven!
• God bouwt met ieder van ons een individuele relatie op. Dat kan alleen iemand die echt liefheeft;
• Als je problemen hebt op je werk of ergens anders, denk er dan niet meer over na. Blijf er niet aan hangen. Alleen zo is er verlossing;
• Ik wil even niet over mijn beroep praten, ook al hou ik er nog zoveel van;
• Hoe langer we samen lopen, des te meer we ervan genieten.
• Er zijn maar weinig dingen in het leven echt belangrijk en als je ze zelf aan een nader onderzoek onderwerpt, stel je vast dat je maar weinig echte hartenwensen hebt;
• Natuurlijk zijn we allemaal bang voor de aankomst, want we zijn door en door pelgrims geworden en het mag wat ons betreft nog wel even zo doorgaan.
• Ieder mens zoekt naar houvast. Daarbij zit het enige houvast ‘m in het loslaten.”

“Deze weg is hard en prachtig.

Het is een uitdaging en een uitnodiging.

Hij maakt je kapot en leeg. Totaal.

En hij bouwt je weer op. Grondig.

Hij ontneemt je alle kracht

en geeft je die dubbel en dwars weer terug.”

Gods nabijheid ervaren als pelgrim

En helemaal aan het eind van zijn boek benadrukt Hape Kerkeling zijn ervaren van Gods nabijheid tijdens zijn wekenlange bedevaart, waar hij zijn boek afsluit met de woorden:

“De Schepper gooit ons in de lucht

om ons uiteindelijk onverwacht toch op te vangen.

De boodschap luidt:

heb vertrouwen in degene die je omhoog gooit,

want Hij houdt van je

en zal geheel onverwacht ook de vanger zijn.

En als ik nog eens over alles nadenk wat ik heb beleefd,

heeft God me onderweg voortdurend de lucht in gegooid

en me weer opgevangen.

We hebben elkaar elke dag ontmoet.”

Modern pelgrimeren en moderne devotie

Zaterdag 3 november 2012

Dr. Gert van Klinken in de Zwolse Dominicanenkloosterkerk

We gaan naar Zwolle
Honderden pelgrims reizen vandaag naar Zwolle. Het Nederlands Genootschap van Sint Jacob houdt hier vandaag haar Najaarsbijeenkomst 2012 in het mooie Dominicanenklooster. Thema van deze Najaarsbijeenkomst is: 'Modern pelgrimeren en Moderne Devotie'.
Tegen 10.00 uur opent voorzitter Joost Bol de bijeenkomst en daarna volgen achtereenvolgens vier programmablokken. Daarnaast zijn er gedurende de hele dag diverse inloopactiviteiten, zoals een Creatieve zaal en een Dagboekruimte.
In het eerste programmablok dat tot 11.30 uur duurt, wordt de Algemene Ledenvergadering gehouden, en voor wie liever wat anders doet, is er de mogelijkheid om naar informatiesessies te gaan voor wandelende of fietsende pelgrims, of om te wandelen door Zwolle of te fietsen naar het Bergklooster.

Moderne Devotie als innerlijke reis
In het tweede programmablok woon ik de lezing bij van kerkhistoricus dr. Gert van Klinken. In zijn lezing 'Moderne Devotie als innerlijke reis' geeft hij voorbeelden uit de kerkhistorie met betrekking tot de volgende drie bekende historische figuren, die in hun spiritualiteit werden gedreven door een zekere innerlijke onrust:

1. De heilige Bonifatius noemt hij het eerste prototype van de 'heilige onrust', en daardoor ook het eerste prototype van de 'trekker'. Van Klinken vertelt dat het Bonifatius was die vanwege zijn innerlijke onrust begon met wandelend pelgrimeren, en dat Bonifatius in zijn ogen daarom als de allereerste pelgrim mag worden beschouwd. Bonifatius was altijd al de perfectionist, voor wie alles altijd beter moest. Hij was altijd op zoek naar een bepaald rustpunt, hetgeen hem een kracht zou geven. Bonifatius voelde het permanent als zijn taak, als opdracht, als verplichting om de verantwoordelijkheid te nemen in èn voor de wereld. Hij schoot daarin door, tot aan het zwaarmoedige toe. Die drijfveer bracht hem tot het uiterste, ook tot het uiterste van de wereld, tot aan het Friese Dokkum toe.
2. De abt Emo uit het Groninger klooster van Wittewierum kennen we van het reisverslag van zijn pelgrimage naar Rome. Emo voelde een hang naar een beschouwend leven. Emo wilde afstand nemen van de de dagelijkse dingen, van het gedoe van het leven, zich daarbij daartegenover wel een taak stellend. Ook dit was ontstaan uit een gevoel van innerlijke onrust. Abt Emo kende het gevoel dat wij ook wel kennen: het gevoel dat we in deze wereld stuiten op onze eigen onvolmaaktheid. Emo vond dat hij het beste met dat gevoel om kon gaan als hij in beweging was, als hij actief was.
3. De mysticus Thomas à Kempis is voor ons als pelgrims een vreemde eend in de bijt, zeker in vergelijking met de reeds genoemde Bonifatius en Emo. Hij was namelijk het tegendeel van die bewegende pelgrims; meer het prototype van de 'stabilitas loci' (plaatsgebonden). Thomas à Kempis had wel iets van een noordelijke hang naar het zuiden, naar het volle licht, maar dan wilde dan toch altijd wel weer terugkeren naar dat noorden. Hij vond het het mooiste als je als christen in beweging was, op pad was, actief bent, en werkt, want dan raakt je menselijke inzet iets aan van de eeuwigheid. 

Waar bij Bonifatius en bij Emo dus meer sprake is van een lineaire beweging als pelgrim naar buiten (bijvoorbeeld Rome), is bij Thomas à Kempis veel meer sprake van een cyclische, middelpuntzoekende beweging, een reis naar je binnenste. Als pelgrim kun je dus naar buiten trekken, zoals naar Santiago de Compostela, maar je zou ook naar je binnenste kunnen gaan pelgrimeren, om in jezelf de innerlijke rust te vinden, weg van die innerlijke onrust.

• Wij zouden ons als pelgrims van de 21e eeuw nu de vraag kunnen stellen wat deze benaderingen voor ons zouden kunnen betekenen in de onrustige tijd waarin wij leven.

Wandelaars vragen pelgrims
Na de lunch ga ik in het derde programmablok naar de Informatiesessie voor wandelaars. Daar krijgen wandelaars de gelegenheid hun vragen te stellen aan (pelgrimerende) wandelaars en pelgrims. In deze sessie komen onderwerpen aan de orde als: wat is het beste moment van het jaar om je pelgrimage te beginnen, hoe verbind ik de Nederlandse pelgrimspaden tot één Nederlands pelgrimstraject, wat is het verschil tussen de Camino del Norte en de Camino Primitivo, welke wandelgids kan ik het beste gebruiken, hoe en waar vind ik slaapplaatsen onderweg, wat neem ik mee in mijn rugzak en hoe voorkom ik blessures.
Het is mooi om te zien, te horen, te ervaren hoe graag en hoe goed ervaren pelgrims beginnende wandelaars en pelgrims in spe willen helpen.

Paradoxen in modern pelgrimeren
In het laatste programmablok woon ik de lezing bij van ons medegenootschapslid en religiewetenschapsbeoefenaar Inge van der Zande. In haar presentatie gaat ze in op enkele paradoxen van het modern pelgrimeren; over zingeving en spiritualiteit. Daarmee wil ze ons inzicht geven in de gangbare dubbele boodschappen omtrent pelgrimeren. Dat doet ze aan de hand van de techniek van Parsons, aan de hand van items als: structuur, persoon, cultuur en natuur.

• Van der Zande constateert bijvoorbeeld dat de solidariteit onder pelgrims toeneemt, naarmate de pelgrims verder op de camino vorderen. Dat herken ik inderdaad uit eigen ervaring. 
• Inge vindt ook dat op het bijzondere en het religieuze van het pelgrimeren meer de nadruk zou moeten komen te liggen. Die religieuze en andere bijzondere pelgrimservaringen zouden meer in relatie moeten komen te staan met jouw leven na je pelgrimage. 
• Pelgrimeren biedt je een unieke kans om los te komen van (je) vaste structuren.
• Het psychische proces van het pelgrimeren, daar gaat het uiteindelijk om bij waarlijk pelgrimeren. 
• In de rust, in de stilte van de weg kun je onderweg als pelgrim naar God zoeken; daar kun je God dan van binnen horen spreken.

Groei en bloei van ons pelgrimsgenootschap
De dag vliegt om, want er is vandaag zoveel te doen, zoveel te zien, zoveel medepelgrims te ontmoeten. Juist die ontmoeting is ook zo belangrijk op zulke genootschapsdagen. Elkaar ontmoeten kan ook heel goed op de Informatiemarkt, die in de rondgang van de Kloostergang plaatsvindt. Een groot aantal informatiekramen staan in de Kloostergang, waaronder ook onze informatiekraam van de Stichting Jabikspaad Fryslân, die vandaag prima wordt bemand door Janneke & Gerlof, twee ervaren pelgrims, die graag tekst en uitleg geven over ons mooie Fries-Overijsselse pelgrimspad van Sint-Jacobiparochie naar Hasselt.
En dan heb ik nog niet eens de tijd gehad om de Pelgrimsparade bij te wonen, of informatie te krijgen over hospitaleren in Roncesvalles, of het optreden van het koor Carmina Ludens bij te wonen, of de discussiesessie met de genootschapsbestuurders bij te wonen.
De Kloostergang, de Refter, de Kapittelzaal, de Aula, het Auditorium, het Studium en de Kloosterkerk zijn de hele dag goed gevuld met genootschapsleden. We hebben een bloeiende vereniging, die ertoe doet; en dat in een tijd dat veel verenigingen een zieltogend bestaan leiden.
Maar wij hebben de tijd mee.
Pelgrimeren is in, is hot; het wordt steeds drukker op de camino, en onze vereniging groeit flink.

Pelgrimeren van Pedrouzo naar Santiago de Compostela

Aankomst bij de kathedraal van Santiago de Compostela

Van Sint-Jacobiparochie naar Santiago de Compostela

Camino Santiago > Roncesvalles – Santiago de Compostela

Van Pedrouzo naar Santiago de Compostela

Zondag 21 oktober 2012 – 21 km.
Dag 152: 3255 - 3276 km

Terug op de camino

Twee maanden na de zomervakantie zijn Durkje en ik weer terug in Spanje, op de camino. Gisteravond zijn we vanaf Schiphol uit Nederland vertrokken, om na de eerste vlucht over te stappen in Madrid op de vlucht van Madrid naar Santiago de Compostela. Even na middernacht arriveerden we met een taxi bij Hostal Platas in O Pedrouzo, waar we hebben overnacht.

Bij het uitchecken uit het hostal kopen we twee ontbijtvouchers voor een uitgebreid ‘special’ ontbijt. Die ontbijtvouchers kunnen we inleveren in het naast het hostal gevestigde café. Daar nuttigen we ons ontbijt. Bij het geserveerde ontbijt zit een broodkorf met vier stukjes stokbrood. De serveerster had toch zeker kunnen inschatten dat die twee grote Nederlandse pelgrims niet de camino op kunnen met deze kleine broodportie, maar als we om méér brood vragen, staat er binnen de kortste keren een opnieuw gevulde broodkorf op tafel. Zo starten we vandaag toch nog met een stevig ontbijt.

Om 10.00 uur verlaten we het ontbijtcafé.

Dan lopen we naar de camino, naar de plaats net buiten O Pedrouzo, waar we twee maanden geleden onze zomervakantie-pelgrimage beëindigden.

We gaan ervoor

We waren aanvankelijk van plan om vandaag zo rond het middaguur uit O Pedrouzo te vertrekken, om op deze zondagmiddag de eerste kilometers van de 22 kilometer lange tocht van O Pedrouzo naar Santiago de Compostela af te leggen. We zijn nu echter twee uren eerder dan verwacht op pad, dus zo langzamerhand ontstaat vanmorgen het idee om – als de wandeling vanmiddag voorspoedig verloopt – toch maar gewoon door te wandelen naar Santiago de Compostela. Dat is hooguit zo’n 5 uren wandelen, en als je dan om 10.00 uur al op pad bent, kun je toch zo halverwege de middag nog wel in Santiago de Compostela aankomen. Zo gedacht en gezegd, zo gedaan. We gaan ervoor!

Nog voordat we O Pedrouzo verlaten, zien we al twee andere pelgrims vóór ons lopen. We lopen achter hen aan het bos in, in de richting van het dorpje San Antón, zo’n half uurtje lopen vanuit O Pedrouzo.

Wassen en drogen

Voorbij San Antón volgt óók weer een mooie landelijk route. Het is hier nu rustig op de camino. Slechts af en toe passeren we een pelgrim of een pelgrimsduo. We moeten al snel behoorlijk klimmen, waar we het warm van krijgen. We trekken onze jas en trui uit, want de ochtendmist is opgetrokken en daarvoor in de plaats begint de zon nu al aan kracht te winnen.

Zo ongeveer halverwege tussen de dorpjes San Antón en Amonal passeren we een boerderij. Onder de boomwal achter deze boerderij is een vrouw druk in de weer met de was. Ze staat in de ochtendnevel voorovergebogen bij een grote badkuip met daarin dampend water.

Je kunt zien dat ze op een wel zeer traditionele wijze druk in de weer is met de was. Iets verderop in de ochtendzon – aan de rand van een maïsveld – heeft ze de eerste was al aan de waslijn hangen. Gezien de gunstige weersvoorspelling van vandaag zal die was vandaag spoedig droog zijn.

Moderne pelgrim met zonnecollector

We slaan rechtsaf en lopen achter enkele andere pelgrims aan.

Eén van de pelgrims vóór ons heeft een vrij groot zwart voorwerp achter aan zijn rugzak hangen. Op grotere afstand lijkt het wel een opengevouwen laptop, maar als we dichterbij komen, zien we dat hij een zonnecollector achter op zijn rugzak draagt. Voor een pelgrim is dat wel wat al teveel van het goede, want het is onderweg op veel plaatsen - in bijvoorbeeld café’s, restaurants en refugio’s - goed te doen om de batterij/accu van bijvoorbeeld je telefoon, camera of laptop op te laden, als dat nodig zou zijn. Maar wie weet, heeft hij deze voortdurende stroomvoorziening wel voor iets anders nodig.

Amonal en Castrofeite

We komen bij Amonal. We lopen langs het dorp, steken de Río Amonal over en gaan dan door een klein voetgangerstunneltje onder de N547 door.

Voorbij Amonal volgt een mooi pad - een holle weg - heuvelopwaarts. Dat pad gaat over in een klein weggetje, en daarna wordt het een bospad door een uitgedund eucalyptusbos.

Na een afdaling komen we uit bij het Cruce de Castrofeite.

Hier staat - op de plaats waar het pelgrimspad langs een autoweg gaat - een pelgrimsmonument. Uit het brok steen is een pelgrimsstaf met een Jacobsschelp en een kalebas uitgehouwen. Aan de bovenzijde staat ‘Santiago’.

Ready to take off

We lopen over het voetpad links van de autoweg. Links van ons staat een eindje verderop het hek van het vliegveld van Santiago de Compostela. We horen de brullende motoren van een stationair draaiende vliegtuigmotor. Het geluid van de motoren zwelt aan, dus de kans is groot dat een vliegtuig links vóór ons de startbaan op gaat. Enkele meters verderop zien we inderdaad een vliegtuig staan. We stellen ons even op met het zicht op de veel hoger gelegen startbaan en dan zien we al vrij snel het vliegtuig van Ryanair met zwaar ronkende motoren over de startbaan rijden, om verderop het luchtruim te kiezen.

We lopen verder langs het hek van het vliegveld. Op de plaats waar we de autoweg over moeten steken, laten we het hekwerk van het vliegveld achter ons. Bij deze oversteekplaats hebben voorbijgaande pelgrims een groot aantal verschillend gekleurde doekjes, linten en sjaaltjes aan het gaas van het hekwerk gehangen. Een kleurrijke schakering van allerlei soorten textiel is het resultaat.

San Paio

Over een bospad lopen we - parallel aan de autoweg - naar het dorpje San Paio.

Vooraan in San Paio is een café, waar een viertal pelgrims met elkaar koffie drinkt. In het café zetten we een stempel (in het Spaans: sello) in onze pelgrimspaspoorten. Het is het eerste stempel in onze derde stempelkaart van de camino.

Verderop in het dorp is een klein pleintje. Een Spaanse vrouw heeft hier een marktkraam staan, waarin ze een groot aantal pelgrimsattributen en souvenirs verkoopt. We kopen van haar twee kleine kalebassen, om die aan onze rugzakken te hangen. Op de kalebassen staat het welbekende zwaardkruis geschilderd. Ook kopen we twee bananen, zodat we iets kunnen eten alvorens we verder gaan.

We hebben in het café in O Pedrouzo wel voldoende drinken gekocht, maar geen eten voor onderweg. Alle winkels waren trouwens ook gesloten in O Pedrouzo; het is vandaag immers zondag.

Voorbij San Paio komen we weer in een bosperceel met veel hoge eucalyptusbomen.

Lavacolla

Het volgende dorp waar we door komen, is Lavacolla.

Onderaan de stenen traptreden die naar de hoger gelegen dorpskerk leiden, staan een man en een vrouw ieder met een marktkraam. Beiden verkopen ze mierenzoete ronde koekjes. De man biedt ons zo’n stukje koek aan. Het is wel lekker, maar voor ons veel te zoet om daar onderweg uitgebreid van te eten.

Voordat we verder gaan, willen we eerst de kerk bezoeken, dus we gaan over de stenen traptreden naar boven, waar ook het kerkhof rond de kerk ligt.

Als we de kerk binnen wandelen, zien we dat de zondagse mis hier momenteel gaande is.

We willen de parochianen en meneer de pastoor niet storen, dus we lopen weer naar buiten. Als we even buiten staan te overleggen wat we nu gaan doen, komen de eerste kerkgangers al de kerk uit. De mis is afgelopen. De kerkgangers verlaten de kerk, kopen bij de marktkraam een plastic zak zoete koekjes, wandelen huiswaarts òf blijven op het kerkhof eerst nog even met elkaar staan praten.

Voor ons dus een mooie gelegenheid om nu de kerk te bezichtigen, alvorens we verder wandelen.

Na dit kerkbezoek wandelen we door Lavacolla naar beneden, naar de beek aan de rand van het dorp. Dit is de beroemde beek waar de pelgrims zich eeuwenlang hebben gewassen, voordat ze verder trokken naar Santiago.

Villamaior en Neiro

Aan de overzijde van de beek gaan we via een stijgende asfaltweg in de richting van het dorpje Villamaior.

Na Villamaior wandelen we door het gehucht Neiro.

Voorbij Neiro passeren we een groot televisiestation.

Verderop gaan we linksaf bij een grote camping. De camping is niet zo bijzonder, maar hij is wel mooi dichtbij Santiago de Compostela, dus voor wie dit bedevaartsoord wil bezoeken, is dit wel een optie.

Voorbij de camping passeren we ook nog een ander televisiestation van een regionale zender.

San Marcos

We gaan verder en komen dan op de splitsing waar de camino linksaf gaat naar de Monte do Gozo en waar je rechtdoor kunt naar het dorp San Marcos. Wij gaan rechtdoor, want we zien verderop een hotel-restaurant staan. Daar willen we eerst een rustpauze nemen en tegelijk een hapje eten. Het is inmiddels ongeveer 13.30 uur. We hebben zonder langere pauze inmiddels 14,5 kilometer gelopen in 3,5 uur. Het is nog ongeveer vijf kilometer naar Santiago de Compostela, dus we zullen nog zeker een uur onderweg zijn.

Rusten en lunchen in dit restaurant blijkt een goede keus te zijn. Het is er gezellig druk. In de overdekte ruimte op de binnenplaats zit ook een vijftal andere pelgrims te eten. Voor de rest is de binnenplaats nagenoeg vol. Veel Spanjaarden komen hier lunchen, dus het is hier gezellig druk. Gelukkig hoeven we niet lang op ons eten te wachten, want er loopt veel bedienend personeel rond en ook in de keuken wordt vlot gewerkt. Voordat we het gevoel krijgen dat we zitten te wachten, staat onze bestelde lunch op tafel. Twee heerlijke Spaanse gerechten met aardappel en ei, lekker brood erbij en een literfles ijskoud bronwater; helemaal goed en lekker.

Na de heerlijke lunch - en goed uitgerust - verlaten we dit prima restaurant van San Marcos.

Monte do Gozo

Op de splitsing die we zojuist al hebben gepasseerd, nemen we nu de afslag rechtsaf richting Monte do Gozo.

Bovenop de Monte do Gozo staat de kapel van de heilige Marcus. Deze kapel is gesloten. Iets hoger, op de top, staat een groot pelgrimsmonument. Aan alle vier zijden van het metershoge voetstuk van het kunstwerk zijn grote metalen panelen aangebracht met uiteenlopende voorstellingen. Op één ervan staat wijlen paus Johannes Paulus II, die hier in 1989 op bezoek is geweest. Twee andere pelgrims zitten aan de voet van het monument op een bankje. Een groep fietsende jongeheren vraagt ons of wij enkele groepsfoto’s van hen willen maken met hun fotocamera’s. Zij hebben de Monte do Gozo vandaag beklommen en willen dat graag bekroond zien met een mooie foto bij dit grote pelgrimsmonument. Dat doen we graag voor hen, en zij bedanken ons na afloop hartelijk en wensen ons ‘buen camino’.

De top van de Monte do Gozo is al van oudsher de plaats waar de voorbijtrekkende pelgrims voor het eerst de kathedraal van Santiago de Compostela konden aanschouwen in het verderop gelegen gebied. Monte do Gozo betekent ‘de berg van de vreugde’; een buitengewoon goed gekozen naam, als vertolking van wat velen moeten hebben gevoeld in de afgelopen eeuwen, als ze hier voor het eerst de kathedraal van hun bedevaartsoord zagen staan.

Voorbij de kapel van Sint Marcus volgen we de met gele caminopijlen gemarkeerde route over de asfaltweg, richting Santiago de Compostela. Spoedig zien we de eerste bebouwing van deze stad vóór ons liggen.

Aankomst in Santiago de Compostela

Voorbij de pelgrimsherberg gaan we verder over de asfaltweg naar de stad. Om 14.30 uur lopen we bij het moderne pelgrimsmonument de stad Santiago de Compostela binnen.

Op deze plek geeft Durkje via een sms-bericht aan naaste familie en enkele goede vrienden en kennissen door dat we op dit moment Santiago de Compostela hebben bereikt. Vanuit O Pedrouzo hebben we daar 4,5 uur over gedaan.

Iets verderop passeren we het plaatsnaambord ‘Santiago’. Eén van de twee jongens die aan de overzijde van de weg staan te wachten met hun sporttas, is zo vriendelijk om van ons samen bij het plaatsnaambord een foto te maken.

Daarna volgt nog een lang stuk door de buitenwijken van Santiago de Compostela. Ook hier zijn de winkels allemaal gesloten. We passeren een kleine kledingzaak met aan beide zijden van de portiek een kleine etalage. “Welcome back to the sixties", denk ik als ik de beide etalages eens goed bekijk. Zo herken ik ze van de tijd dat ik nog kind was.

We lopen weer een eind verder en op het moment dat we net twee Spaanse pelgrims inhalen, zien we in de verte voor het eerst de torens van de kathedraal van Santiago de Compostela.

We komen door winkelstraten. In een souvenirwinkel kopen we enkele pelgrimsansichtkaarten.

Aankomst bij de kathedraal van Santiago de Compostela

In het centrum van de stad bereiken we de kathedraal bij het Praza de Immaculada. Rechts van dat stadsplein staat een groot gebouw, de San Martiño Pinario.

Vóór de hoofdingang van dit gebouw staat een ‘living statue’, in dit geval een meesterlijke kopie – helemaal wit - van de wereldberoemde Mahatma Gandhi.

En aan de linkerzijde van dit plein staat de kathedraal van Santiago de Compostela! We zijn er! Ruim 3.275 kilometer hebben we vanuit Sint-Jacobiparochie gelopen, om vandaag – na zeven jaren - eindelijk de kathedraal van Santiago de Compostela te aanschouwen.

We staan hier bij het Azabacheríaportaal, aan de noordzijde van de kathedraal. Dit is het pelgrimsportaal van de kathedraal.

We gaan de kathedraal binnen.

In de kathedraal van Santiago de Compostela

Vóór ons zien we een wierookvat hangen.

Een ander wierookvat – de zogenoemde botafumeiro - wordt in deze kathedraal met een ingenieus systeem tijdens sommige diensten door de kerk gezwaaid tijdens de mis. Bovenin de kerk kun je onder het alziend oog op het plafond een deel van de techniek van de botafumeiro zien.

We gaan de crypte van de kathedraal in.

Hier is het praalgraf van Sint Jacob is te zien.

Daarna gaan we door een smalle en hoge doorgang door het koor van de kathedraal. Van hieruit kun je heel mooi het schip van de kerk zien.

Enkele traptreden hogerop loop je achter het beeld van Sint Jacob langs.

In één van de nissen van de kathedraal staat een beeld van Sint Jacob te paard, als Morendoder (Matamoros).

Praza do Obradoiro

Als we de kathedraal van binnen hebben bekeken, gaan we weer door de pelgrimspoort aan de noordzijde naar buiten. Dan lopen we buiten rechts om de kathedraal heen, om dan uit te komen op het Praza do Obradoiro, het grote plein vóór de kathedraal van Santiago de Compostela. Aan een vrouw die de kathedraal fotografeert, vragen we of ze een foto van ons wil maken, staand vóór de kathedraal. Ze maakt enkele mooie foto van ons, waarvoor we haar hartelijk bedanken.

Het is hier nu niet druk. Op deze zonnige zondagmiddag zijn Spanjaarden in groepjes op en rond het plein en hier en daar zie je enkele groepen toeristen, en sporadisch één of twee pelgrims. Aan de overzijde van het plein – tegenover de kathedraal – staat het gemeentehuis.

We gaan nu op zoek naar het pelgrimsbureau, want we willen daar graag op vertoon van onze gestempelde pelgrimspassen de Compostela (het officiële pelgrimsbewijs) verkrijgen. Aan de rand van het plein passeren we nòg een ‘living statue’, die Sint Jacob verbeeldt. Hij laat zich graag fotograferen, en bedankt je dan alvast voor een geldelijke bijdrage in zijn collectevaas.

Ontmoeting met Gerrit Dik

Als we ons door enkele Spaanse dames hebben laten uitleggen waar we het pelgrimsbureau kunnen vinden, verlaten we het plein vóór de kathedraal. Bij de hoge muur van het Collegio San Xerome passeren we een lange man, die op het display van zijn mobiele telefoon staat te kijken. Ineens zie ik dat het Gerrit Dik is, het medelid van ons Nederlands Genootschap van Sint Jacob. We raken met elkaar in gesprek over van alles en nog wat. We memoreren uiteraard ook dat Gerrit zijn vrouw Adri in de afgelopen meivakantie tijdens hun gezamenlijke pelgrimage door Frankrijk plotseling in haar slaap is overleden in een refugio, nota bene op Gerrit zijn 70^e verjaardag. Wij waren op datzelfde moment op pelgrimage op de Spaanse camino, en toen we op de maandagavond na de meivakantie (op de dag van Adri haar begrafenis) thuis kwamen, vonden we daar het overlijdensbericht dat Gerrit ons had gestuurd van het overlijden van de door velen ook in Fryslân zo geliefde en gewaardeerde Adri Dik, bestuurslid van ons pelgrimsgenootschap.

Gerrit heeft in de afgelopen dagen gepelgrimeerd op de camino, samen met André Brouwer, de secretaris van het Nederlands Genootschap van Sint Jacob. André had me vooraf een weblink naar hun weblog gestuurd, dus wij wisten dat zij één dezer dagen ook in Santiago de Compostela zouden aankomen. In de dagen vóórdat wij vertrokken, lazen we elke dag hun weblogbericht van hun pelgrimage. Zij zijn gisteren hier gearriveerd en vertrekken morgen weer naar Nederland. Wij zijn net gearriveerd en trekken morgen verder naar de Spaanse kust. Wat is het toevallig en wat is het mooi dat we Gerrit Dik hier nu in Santiago de Compostela ontmoeten.

Pelgrimsbureau in Casa Deán

Gerrit en André hebben hun Compostela (pelgrimsbewijs) inmiddels afgehaald van het pelgrimsbureau, dus Gerrit loopt even met ons mee om te laten zien waar we het pelgrimsbureau kunnen vinden.

We gaan dan het barokke Casa del Deán binnen aan de Rúa do Vilar. Op de tweede verdieping bevindt zich het pelgrimsbureau.

Gelukkig is het niet druk in het pelgrimsbureau, dus het duurt maar even voordat Durkje en ik ook aan de beurt zijn.

We tonen beiden onze drie gestempelde pelgrimspaspoorten, vullen het pelgrimsregister in en krijgen dan alle zes pelgrimspaspoorten afgestempeld weer terug.

Compostela

Daarna krijgen we dan de bijzondere Compostela (het pelgrimscertificaat).

Deze Compostela is het bewijs dat we als pelgrim zijn aangekomen in Santiago de Compostela en dat we daarbij aan alle vereisten hebben voldaan om dit getuigschrift welverdiend in ontvangst te mogen nemen, met de hartelijke felicitaties van de baliemedewerkers van het pelgrimsbureau èn van de andere aanwezige pelgrims, die hier zojuist óók hun Compostela kregen, of straks nog zullen krijgen.

De beide Compostela’s bewaren we de komende dagen in een van thuis meegenomen plastic map, opdat onze pelgrimsbewijzen nog mooi zijn als we over een week weer thuis komen.

Durkje en ik hebben de 3.276 kilometer pelgrimspad in 152 dagen gelopen.

We liepen van het Fries-Nederlands Sint-Jacobiparochie naar het Galicisch-Spaanse Santiago de Compostela (Santiago betekent ook Sint Jacob), dus eigenlijk pelgrimeerden wij ‘van Sint Jacob naar Sint Jacob’.

En of we het nu willen,

of niet,

hier houdt onze pelgrimsreis 

van de ‘Camino de Santiago’ 

- van Durkje en mij -

onherroepelijk op!