Bestuur van Jabikspaad bijeen in Sint-Jacobiparochie

Dinsdag 11 juni 2013 

Van routepaal naar routepaal door het veld van Jorwert naar Leons

Beraad in de Jacobshoeve
Vanavond komen we als bestuur van de Stichting Jabikspaad Fryslân weer bijeen in de Jacobshoeve van Douwe & Klaske Wijbenga in Sint-Jacobiparochie. In de voorkamer van deze pelgrimsherberg blikken we terug op wat in de afgelopen twee maanden is gedaan en gebeurd, en kijken we vooruit naar wat we de komende zomermaanden gaan doen.

Heraldiek
Een aantal onderwerpen die vanavond worden besproken zijn: pelgrimsstempels en stempelposten van het Jabikspaad, de heraldiek van het Jabikspaad in het algemeen en van onze pelgrimsstempels in het bijzonder. Het thema 'heraldiek' bespreken we ook in het kader van de Zomerexpositie die we samen met de Stichting De Groate Kerk en het Nederlands Genootschap van Sint Jacob in de zomermaanden van het jaar 2014 gaan organiseren. Ook aan de Zomerexpositie van 2013 werken weer mee, waarbij we hoogstwaarschijnlijk 'Sint Jacob in graan' als werkthema gebruiken.

Communicatie
Ook enkele contacten en briefwisselingen worden besproken. Zo hebben we bijvoorbeeld onlangs alle boekwinkeliers langs het Jabikspaad erop geattendeerd dat we inmiddels een nieuwe druk van onze routegids hebben uitgegeven, in de hoop en verwachting dat deze boekwinkels langs het Jabikspaad in elk geval één routegids van het Jabikspaad in hun winkel in de verkoop hebben.

Goed beheer van het Jabikspaad
Verder kijken we aan de hand van ingekomen stukken, notulen, besluitenlijst en actielijst welke zaken inmiddels zijn afgewikkeld, en wat ons in de komende weken vóór en in de zomervakantie nog te doen staat ten behoeve van een optimaal beheer van ons mooie pelgrimspad van Sint-Jacobiparochie naar Hasselt.
Aan het eind van onze vergadering bespreken we nog enkele routezaken betreffende het Jabikspaad. In de afgelopen weken zijn hier en daar de nodige reparaties van de bewegwijzering langs het Jabikspaad verricht, om erin te voorzien dat wandelaars en fietsers door goede richtingwijzers comfortabel voortbewegen over het Jabikspaad.

Compostela-register 2012

Vrijdag 17 mei 2013

Cover van het Compostela-register 2012

Nederlandse pelgrims

Al meer dan duizend jaar lopen Nederlanders over pelgrimspaden door Nederland, België, Frankrijk en over de camino in Spanje naar het Spaanse Santiago de Compostela. Vorig jaar – in 2012 – waren het maar liefst 3.015 Nederlandse pelgrims die zich bij het pelgrimsbureau in Santiago de Compostela meldden. Ruim een kwart daarvan is lid van ons Nederlands Genootschap van Sint Jacob.

Oficina de Peregrinos

Wie zich in Santiago de Compostela bij dit ‘Oficina de Peregrinos’ meldt met een van voldoende pelgrimsstempels voorziene ‘Credencial’ (de pelgrimspas), ontvangt in dit pelgrimsbureau een zogenoemde ‘Compostela’ (ook wel Compostelane of Compostelaat genoemd), als bewijs-certificaat dat hij/zij met voldoende spirituele of religieuze motivatie diens pelgrimstocht tot in Santiago de Compostela heeft volbracht. Dit kerkelijk bewijsstuk wordt uitgegeven door de aartsbisschop van Santiago de Compostela.

Nederlandse Compostela-register

Ons ‘Nederlands Genootschap van Sint Jacob’ houdt een ‘Compostela-register’ bij.

De idee van zo’n Compostela-register gaat terug op een middeleeuws gebruik. Na voltooiing van de tocht naar Santiago werd de pelgrim opgenomen als lid van de ‘Broederschap van Jacobspelgrims’ en daartoe in het ledenregister ingeschreven.

In het Nederlandse Compostela-register wordt sinds jaar en dag en tot op heden op overeenkomstige wijze vastgelegd wie in onze tijd als pelgrim naar Santiago is gegaan en daar een Compostela heeft ontvangen. Vanaf het begin van het Genootschap was het de gewoonte om een kopie van de Compostela aan het Genootschap te sturen. De oudste Compostela die in het register van het Genootschap wordt bewaard, is van 29 augustus 1969 ten name van Hans Burgman uit Hengelo.

Op 31 december 2012 waren de namen van 8.242 pelgrims in dit Nederlandse Compostela-register vermeld.

Statistiek

Omdat Durkje en ik op 21 oktober 2012 onze 152 dagen durende pelgrimage van 3.276 kilometer in Santiago de Compostela bekroond zagen met onze Compostela’s, zijn in 2012 ook onze beide namen geregistreerd in het Compostela-register 2012 van het Nederlands Genootschap van Sint Jacob.

Dit Compostela-register vermeldt onder andere de volgende statistische gegevens:

• Van de 8.242 geregistreerde pelgrims gingen 3.784 pelgrims te voet naar Santiago de Compostela;
• 87% van de fietsende pelgrims startte in Nederland, terwijl slechts 24% van de wandelende pelgrims in Nederland hun pelgrimage aanving;
• De fietsende pelgrims fietsen vanuit Nederland gemiddeld in 35 dagen naar Santiago, en de wandelende pelgrims lopen hun pelgrimstocht gemiddeld in 107 dagen;
• Van de pelgrims die te voet gingen, liep 49,5% over de Camino Francès naar Santiago;
• Van alle pelgrims is 34% vrouw en 66% man, waarbij aangetekend dat vrouwen relatief vaker te voet pelgrimeren.

Twee registers

Het originele Nederlandse Compostela-register bestaat uit een alsmaar uitdijende reeks gele ordners, waarin de kopieën van de ingezonden Compostela’s zijn opgeborgen. Bovendien wordt een computerbestand bijgehouden waarin de gegevens van elke ontvangen kopie-Compostela een regel beslaat.

1. Het registerbestand is in principe op de aankomstdatum in Santiago gesorteerd. Deze lijst staat in Register 1 van het Compostela-register. Van 1.431 inzenders is helaas weinig meer bekend dan naam, woonplaats en aankomstdatum. Pas vanaf 2003 is aan pelgrims gevraagd bij het inzenden van de kopie-Compostela ook gegevens mee te sturen over hun vertrekplaats en vertrekdatum, de gevolgde route, over de gekozen reiswijze en het aantal dagen dat de tocht naar Santiago heeft geduurd.
2. In Register 2 van het Compostela-register staan de namen van deze pelgrims in alfabetische volgorde, met daarbij ook de aankomstdatum vermeld, die verwijst naar de gegevens in Register 1. 

Na afloop van elk kalenderjaar geeft het Nederlands Genootschap van Sint Jacob een nieuwe editie van het Compostela-register in boekvorm uit. Deze publicatie ultimo 2012 draagt als titel: ‘Santiago! Compostela-register van het Nederlands Genootschap van Sint Jacob 2012’.

Samen uit, samen thuis

Van Durkje en mij staat in dit Compostela-register 2012 genoemd dat wij als Stiensers onze pelgrimage op 16 mei 2005 aanvingen in Sint-Jacobiparochie, en dat wij onze pelgrimage te voet na 152 wandeldagen via de Camino Francès beëindigden in Santiago de Compostela op 21 oktober 2012.

Bestuur Stichting Jabikspaad Fryslan in Sint Jabik

Dinsdag 2 april 2013 

Links de Jabikspaad-wulk als richtingwijzer bij Dekema State in Jelsum

 













Klaar voor het wandelseizoen
Het bestuur van de Stichting Jabikspaad Fryslân komt vanavond voor haar bestuursvergadering bijeen in de Jacobshoeve te Sint-Jacobiparochie. In het afgelopen winterseizoen zijn we als bestuur regelmatig bijeen geweest om het beheer van deze Fries-Overijsselse pelgrimsroute van het Jabikspaad zo optimaal mogelijk uit te voeren. Zo langzamerhand merken we dan toch dat de lente qua temperatuur en weer in aantocht is, dus het wandelseizoen zal op korte termijn - met ook alle komende feestdagen in zicht - op grote schaal van start gaan. Het Jabikspaad is daar klaar voor, dus laat alle wandelaars en fietsers maar komen! Vanavond zullen we een aantal langer lopende bestuurszaken afwikkelen, en tevens enkele nieuwe items agenderen.

Zomerexpositie 2014
Eerst besteden we aandacht aan de start van een nieuw project. Samen met het Nederlands Genootschap van Sint Jacob, de vrijwilligers van het Pelgrimsinformatiecentrum in De Groate Kerk en met Stichting De Groate Kerk gaan we deze maand van start om de Zomerexpositie 2014 voor te bereiden, die in de zomermaanden van 2014 zal worden georganiseerd in De Groate Kerk van Sint-Jacobiparochie. We behandelen enkele mogelijke thema's, bijpassend expositiemateriaal en denken na of het wenselijk is om wellicht qua expositie-afstemming met een tentoonstellingspartner elders in de provincie Fryslân samen te werken.
Voorts onderzoeken we of het mogelijk is om aan te sluiten bij een nieuw project, dat zich gaat richten op de openstelling van kerkgebouwen in het noordnederlandse Waddengebied, waarin ook De Groate Kerk staat, waarin ons Pelgrimsinformatiecentrum Sint Jacob is gevestigd.

Promotie van het Jabikspaad
Een punt dat op dit moment en in de nabije toekomst veel aandacht van ons zal vragen, is de promotie van het Jabikspaad. We willen in de komende vergaderingen nadrukkelijk aandacht besteden aan zaken als een nieuwe website, een nieuwe editie van onze Nieuwsbrief, de productie van een poster, het laten drukken van visitekaartjes en de uitgave van een nieuwe flyer; alles bedoeld om het Jabikspaad te promoten om voortdurend weer nieuwe wandelaars en/of fietser te interesseren en te motiveren om het Jabikspaad te bewandelen of te fietsen.
We besteden vanavond tevens aandacht aan onze Jabikspaad-stempels, die worden beheerd door zo'n 80 stempelposthouders langs het Jabikspaad. Steeds moeten we oog houden voor het beëindigen van stempelposten, het optimaal functioneren van bestaande stempelposten en het onderzoeken of we nog uitbreidings- en vervangingsmogelijkheden zien voor een eventueel nieuwe stempelpost, zoals wellicht bij Dekema State in Jelsum.

Bildtse Soete Grouwe Ortefergadering 2013

Zaterdag 23 februari 2013 

Gerhard Bakker bedankt Bas Brouwer in woord & geschenk

Pelgrimsinformatiecentrum Sint Jacob 
In het Jabikshuus van De Groate Kerk te Sint-Jacobiparochie komen we vandaag bijeen voor de jaarlijkse 'Bildtse Soete Grouwe Ortefergadering'. Het is inmiddels traditie dat deze bijeenkomst in februari van elk jaar wordt gehouden. Aan dit overleg nemen deel: de Stichting Alde Fryske Tsjerken (SAFT), Stichting De Groate Kerk (SDGK), het Nederlands Genootschap van Sint Jacob (NGvSJ; landelijk en de Regio Fryslân (RCP) en het Pelgrimsinformatiecentrum (PICSJ)) en de Stichting Jabikspaad Fryslân (SJF). Deze vier partijen hebben in nauwe samenwerking een mooi Pelgrimsinformatiecentrum gerealiseerd in het voorportaal van De Groate Kerk van Sint-Jacobiparochie. 

Snert fan Bildtse Soete Grouwe Orten
Eerst evalueren we gezamenlijk het afgelopen jaar en blikken we vooruit op het komende seizoen. En als alles is gezegd wat er moet worden gezegd, sluiten we af met een heerlijke maaltijdsoep van 'Bildtse Soete Grouwe Orten', waarbij roggebrood met spek wordt geserveerd, bereid door Griet Hoekstra, bestuurslid van Stichting De Groate Kerk. Het is dan ook niet verwonderlijk dat deze vergadering goed wordt bezocht; met vandaag zelfs 16 deelnemers. Als goede gastheer en gastvrouwen hebben Tjipke Bloemhof, Eelkje Hilarides, Griet Hoekstra en Margriet Bree om 9.30 uur de vergaderzaal gereed om alle gasten uit Fryslân en uit het midden van het land gastvrij te ontvangen.

SAFT en PICSJ
De vergadering wordt voorgezeten door Gerhard Bakker, directeur van de Stichting Alde Fryske Tsjerken, die wordt vergezeld door Jan Doede Niemeijer, die als bestuurder dezelfde stichting ook als kerkverhurende organisatie vertegenwoordigt. Van het bestuur van het Nederlands Genootschap van Sint Jacob is de vandaag van ons afscheidnemende penningmeester Bas Brouwer met zijn echtgenote Sonja aanwezig. Bas introduceert bij het begin van onze vergadering Sjaak van der Worp, het nieuwe Hoofd Vrijwilligerszaken van ons pelgrimsgenootschap.
Namens de andere twee coördinatoren Marten Visser en Frans Hofstra presenteert mede-coördinator van het Pelgrimsinformatiecentrum Agnes Dubelaar de activiteiten en de resultaten van het eerste jaar dat ons nieuwe voorlichtingscentrum in Sint-Jacobiparochie heeft gefunctioneerd. Een inmiddels grote groep vrijwilligers heeft in het afgelopen seizoen veel meer belangstellende pelgrims in spe voorlichting gegeven, dan aanvankelijk was ingeschat. Het Pelgrimsinformatiecentrum voorziet dus duidelijk in de ingeschatte behoefte. We spreken af dat we met name ook de gemeente Het Bildt een goed overzicht zullen geven van een groot aantal activiteiten die we in het afgelopen jaar als vier organisaties rond het pelgrimsinformatiecentrum hebben georganiseerd. De gemeente heeft dit voorlichtingscentrum voor een belangrijk deel mede mogelijk gemaakt, dus we zien het ook als onze taak om de gemeente daarover als dank voor die steun terug te rapporteren. Bij grotere evenementen zullen we de gemeente ook uitnodigen.

SDGK en SJF
Namens het bestuur van Stichting De Groate Kerk vertelt ook bestuursvoorzitster Eelkje Hilarides over de ervaringen omtrent onze samenwerking in het afgelopen seizoen. Nu meerdere samenwerkende partijen hun activiteiten in De Groate Kerk organiseren is het een uitdaging geweest om alle evenementen goed op elkaar af te stemmen, hetgeen we in het afgelopen seizoen tot tevredenheid op de kaart hebben gezet. Zolang we blijven doorgaan onze activiteiten op elkaar af te stemmen, zien we dat we elkaar in onze verschillende doelstellingen en activiteiten heel mooi aanvullen en samen kunnen we meer realiseren dan iedere organisatie voor zich. Eelkje spreekt ook haar waardering uit voor de mooie invulling die we aan het Pelgrimsinformatiecentrum hebben gegeven. Tjipke Bloemhof geeft nog een beknopt overzicht van de culturele activiteiten die in het afgelopen seizoen door deze 60 vrijwilligers tellende stichting zijn georganiseerd. 
Daarna geef ik mede namens de twee andere aanwezig  Jabikspaadbestuurders Klaske Wijbenga en Elly Koopman aan wat wij als Stichting Jabikspaad Fryslân in het afgelopen jaar in en vanuit het Pelgrimsinformatiecentrum hebben georganiseerd op en rond het 150 kilometer lange Fries-Overijsselse pelgrimspad: het Jabikspaad. Een nieuwe routegids, nieuwe bewegwijzering, drie nieuwe Jabiksrûntsjes, begeleiden van enkele bussen vol wandelende pelgrims, beurzen en expositie en het beheren van ruim 80 stempelposten; zomaar een greep uit een jaar actief zijn op en rondom het Jabikspaad.

Huishoudelijke zaken
Tijdens onze vergadering komen onder andere de lopende activiteiten van de komende maanden aan de orde en we blikken ook alvast vooruit op de Zomerexpositie die we gezamenlijk willen organiseren in het jaar 2014. De Regiocontactpersonen van Fryslân van het Nederlands genootschap Klaske Scholte en Elly Koopman delen mee dat ook de genootschapsregio Fryslân een werkgroeplid voor deze expositie zal leveren. 
Naar aanleiding van de evaluatie van vanmorgen beoordelen we gezamenlijk nog of het wenselijk is dat we nu of op termijn aanpassingen invoeren in de Huurovereenkomst en/of in de Gebruiksovereenkomst van verhurende en hurende partijen, maar dat blijkt niet nodig te zijn. Alles staat goed op schrift en het functioneert naar wens. 
Een aantal praktische zaken komen nog aan de orde, zoals: beamerpresentaties tijdens openingsuren, tochtgordijnen, lekkage in de kerktoren, voordeur, verwarming, verbruikscijfers van van nutsvoorzieningen en afschrijvingen van in gebruik zijnde faciliteiten.

Dankjewel Bas
Dan is aan het eind van onze vergadering het moment gekomen om afscheid te nemen van de penningmeester van het Nederlands Genootschap van Sint Jacob. Bas Brouwer is vandaag voor het laatst in die functie in ons midden en wij hebben als organisaties en als vertegenwoordigers de behoefte om Bas heel hartelijk te bedanken voor het vele en het goede werk dat Bas Brouwer voor en met ons heeft gedaan. Achtereenvolgens wordt Bas toegesproken door Eelkje Hilarides (voorzitter SDGK), Elly Koopman (regiocontactpersoon NGvSJ-Fryslân), Wiep Koehoorn (voorzitter SJF) en Gerhard Bakker (directeur SAFT), waarna Bas als waardering en dank welverdiend wordt beloond met afscheidskado's. Bas Brouwer beantwoordt al die lovende woorden met een aangename afscheidsspeech, waarin hij terugblikt op onze grote gezamenlijke uitdaging om een Pelgrimsinformatiecentrum in Sint-Jacobiparochie te realiseren, en waarin hij zijn trots en waardering uitspreekt voor de plezierige wijze waarop we dat samen tot een groot succes hebben gebracht.

Orten met spek op roggebroad
En dan is it sofeer dat wy an'e orten kinne.
De sopkommen met overheerlijke ortesop worre serveerd en elkeneen gaat der even lekker by sitten om fan Griet hur Bildtse Soete Grouwe Ortesop & roggebroad met spek te genieten.
It is in moaie tradysjonele ôfslúting fan deuze jaarfergadering en wy binne allegaar fansels nag lang niet útpraat metnander, dat it duurt nagal even foordat we saad binne en it praten deen.
Folgend jaar febrewary komme wy weer bynander, hier in it Jabikshuus fan 'e Groate Kerk fan Sint Jabik. Wat is it moai dat we dut metnander soa doen kinne. 
Ant kikes!

Compostela

Maandag 7 januari 2013 

De Compostela van Wiep Koehoorn

Rúa do Vilar
Wie als pelgrim in Santiago de Compostela arriveert, kan zijn/haar aankomst melden bij het pelgrimsbureau in de Rúa do Vilar. Daar kun je - als je aan alle daartoe gestelde vereisten voldoet - als bewijs van je pelgrimage een getuigschrift verkrijgen, als blijvende herinnering aan je pelgrimstocht. Die oorkonde wordt de zogenoemde 'Compostela' genoemd.

Compostela
De Compostela is een persoonlijk document, dat getuigt van de fysieke, geestelijke en spirituele inspanning die je fietsend of wandelend hebt geleverd op je weg naar het Spaanse bedevaartsoord Santiago de Compostela. Het herinnert je ook aan de gevoelens die je daarbij hebt gehad, en aan de ervaringen die je onderweg hebt opgedaan, en aan al die ontmoetingen met zoveel mensen onderweg.

Je leven als pelgrimstocht
Een pelgrim merkt dat deze pelgrimage je nog jarenlang, ja zelfs levenslang zal bijblijven. Eigenlijk is ook alles wat na de pelgrimage nog komt even belangrijk, namelijk: een goede voortzetting van alle ervaringen van je tocht in het dagelijkse leven.

Vertaling
De Compostela wordt in Santiago de Compostela aan pelgrims uitgereikt namens de aartsbisschop van Santiago. Hieronder volgt de vertaling van de tekst op de Compostela:

• 'Het Kapittel van de Zegenrijke Apostolische en Aartsbisschoppelijk Kerk van Compostela, als bewaarder van het zegel van het Altaar van de Zalige Apostel Jacobus, belast met de taak een bewijsstuk te overhandigen aan alle Gelovigen en Pelgrims uit alle landen van de wereld, die uit devotie of omwille van een gelofte de Bedevaartplaats van de Heilige Jacobus, onze Apostel, Patroon van de Spanjaarden en Titelheilige, bezoeken, maakt bekend aan allen, te samen en afzonderlijk, die dit zullen nagaan, dat Wijbe Koehoorn dit allerheiligste Godshuis uit godsvrucht toegewijd heeft bezocht.
• Ter waarmerking hiervan overhandig ik hem het voorliggend schrijven, bekrachtigd met het zegel van dezelfde Heilige Kerk.
• Gegeven te Compostela op de 21e dag van de maand oktober in het jaar des Heren 2012.
• De Secretaris van het Kapittel'.

Nederlandse registratie van pelgrims
Van alle pelgrims die bij terugkeer in Nederland een afschrift van hun Compostela zenden naar het Nederlands Genootschap van Sint Jacob, wordt hun naam en enkele andere persoonlijke gegevens geregistreerd in het Nederlandse Register van Compostelahouders.
Je naam, aankomstdatum, reiswijze (op de fiets of te voet) en het aantal pelgrimagedagen wordt vervolgens gepubliceerd in de Jacobsstaf, het magazine van het Nederlands Genootschap van Sint Jacob.
Na afloop van een kalenderjaar wordt je naam dan ook vermeld in 'Het Compostelaregister', het boek dat jaarlijks wordt gepubliceerd, waarin alle Nederlandse pelgrims worden vermeld.

Eindejaarsbijeenkomst Pelgrimsinformatiecentrum

Zaterdag 8 december 2012 

Voorlichtingsteam in het Pelgrimsinformatiecentrum Sint Jacob

Pelgrimsinformatiecentrum Sint Jacob
In De Groate Kerk van Sint-Jacobiparochie is het 'Pelgrimsinformatiecentrum Sint Jacob' gevestigd. Dit voorlichtingscentrum is elke tweede en elke vierde zaterdag van de maand geopend voor wandelaars en fietsers die van plan zijn de lange pelgrimstocht van het Friese Sint-Jacobiparochie naar het Spaanse Santiago de Compostela te lopen of te fietsen.
Vanuit De Groate Kerk begin je als wandelaar of fietser, om dan via het Fries-Overijsselse Jabikspaad, de ruim 3.000 kilometer lange tocht te beginnen, die eindigt in de crypte van Sint Jacobus in de kathedraal van Santiago de Compostela, of - voor wie van zee naar zee wil lopen - die finaal eindigt in Cabo Fisterra aan de kust van de Atlantische Oceaan, zo'n 90 kilometer ten westen van Santiago de Compostela.

Praktische informatie voor pelgrims in spe
Het Pelgrimsinformatiecentrum wordt beheerd door het Nederlands Genootschap van Sint Jacob en de Stichting Jabikspaad Fryslân. Een grote groep wandelende en fietsende pelgrims is bij toerbeurt elke 2e en elke 4e zaterdag van de maand van 11.00-15.00 uur in het Pelgrimsinformatiecentrum aanwezig om informatie te geven aan belangstellende wandelaars en fietsers, die op het pelgrimspad naar Santiago de Compostela mogelijk ooit nog eens pelgrim zullen worden. Ervaren pelgrims laten daar een en ander zien en vertellen over bijvoorbeeld de pelgrimsroute, over wat je al dan niet mee zou moeten nemen, over overnachtingmogelijkheden onderweg en je kunt in het Pelgrimsinformatiecentrum ook je pelgrimspaspoort (een stempelkaart) kopen, waarmee je toegang krijgt tot de pelgrimsherbergen onderweg.

Trots op centrum en team
Dat team van voorlichtende pelgrims komt vanmiddag bijeen in het Pelgrimsinformatiecentrum; enerzijds om terug te blikken op een succesvol afgelopen jaar, anderzijds om alvast vooruit te blikken naar de activiteiten in de komende kalenderjaren, en tenslotte om in een meer informele sessie onder het genot van een hapje en een drankje elkaars ervaringen uit te wisselen. We mogen met recht trots zijn op zo'n mooi Pelgrimsinformatiecentrum, met een bezetting van enthousiaste pelgrims, die regelmatig hun vrije tijd beschikbaar stellen om nieuwe pelgrims goed voorbereid het pelgrimspad richting Santiago de Compostela op te laten gaan.

Modern pelgrimeren en moderne devotie

Zaterdag 3 november 2012

Dr. Gert van Klinken in de Zwolse Dominicanenkloosterkerk

We gaan naar Zwolle
Honderden pelgrims reizen vandaag naar Zwolle. Het Nederlands Genootschap van Sint Jacob houdt hier vandaag haar Najaarsbijeenkomst 2012 in het mooie Dominicanenklooster. Thema van deze Najaarsbijeenkomst is: 'Modern pelgrimeren en Moderne Devotie'.
Tegen 10.00 uur opent voorzitter Joost Bol de bijeenkomst en daarna volgen achtereenvolgens vier programmablokken. Daarnaast zijn er gedurende de hele dag diverse inloopactiviteiten, zoals een Creatieve zaal en een Dagboekruimte.
In het eerste programmablok dat tot 11.30 uur duurt, wordt de Algemene Ledenvergadering gehouden, en voor wie liever wat anders doet, is er de mogelijkheid om naar informatiesessies te gaan voor wandelende of fietsende pelgrims, of om te wandelen door Zwolle of te fietsen naar het Bergklooster.

Moderne Devotie als innerlijke reis
In het tweede programmablok woon ik de lezing bij van kerkhistoricus dr. Gert van Klinken. In zijn lezing 'Moderne Devotie als innerlijke reis' geeft hij voorbeelden uit de kerkhistorie met betrekking tot de volgende drie bekende historische figuren, die in hun spiritualiteit werden gedreven door een zekere innerlijke onrust:

1. De heilige Bonifatius noemt hij het eerste prototype van de 'heilige onrust', en daardoor ook het eerste prototype van de 'trekker'. Van Klinken vertelt dat het Bonifatius was die vanwege zijn innerlijke onrust begon met wandelend pelgrimeren, en dat Bonifatius in zijn ogen daarom als de allereerste pelgrim mag worden beschouwd. Bonifatius was altijd al de perfectionist, voor wie alles altijd beter moest. Hij was altijd op zoek naar een bepaald rustpunt, hetgeen hem een kracht zou geven. Bonifatius voelde het permanent als zijn taak, als opdracht, als verplichting om de verantwoordelijkheid te nemen in èn voor de wereld. Hij schoot daarin door, tot aan het zwaarmoedige toe. Die drijfveer bracht hem tot het uiterste, ook tot het uiterste van de wereld, tot aan het Friese Dokkum toe.
2. De abt Emo uit het Groninger klooster van Wittewierum kennen we van het reisverslag van zijn pelgrimage naar Rome. Emo voelde een hang naar een beschouwend leven. Emo wilde afstand nemen van de de dagelijkse dingen, van het gedoe van het leven, zich daarbij daartegenover wel een taak stellend. Ook dit was ontstaan uit een gevoel van innerlijke onrust. Abt Emo kende het gevoel dat wij ook wel kennen: het gevoel dat we in deze wereld stuiten op onze eigen onvolmaaktheid. Emo vond dat hij het beste met dat gevoel om kon gaan als hij in beweging was, als hij actief was.
3. De mysticus Thomas à Kempis is voor ons als pelgrims een vreemde eend in de bijt, zeker in vergelijking met de reeds genoemde Bonifatius en Emo. Hij was namelijk het tegendeel van die bewegende pelgrims; meer het prototype van de 'stabilitas loci' (plaatsgebonden). Thomas à Kempis had wel iets van een noordelijke hang naar het zuiden, naar het volle licht, maar dan wilde dan toch altijd wel weer terugkeren naar dat noorden. Hij vond het het mooiste als je als christen in beweging was, op pad was, actief bent, en werkt, want dan raakt je menselijke inzet iets aan van de eeuwigheid. 

Waar bij Bonifatius en bij Emo dus meer sprake is van een lineaire beweging als pelgrim naar buiten (bijvoorbeeld Rome), is bij Thomas à Kempis veel meer sprake van een cyclische, middelpuntzoekende beweging, een reis naar je binnenste. Als pelgrim kun je dus naar buiten trekken, zoals naar Santiago de Compostela, maar je zou ook naar je binnenste kunnen gaan pelgrimeren, om in jezelf de innerlijke rust te vinden, weg van die innerlijke onrust.

• Wij zouden ons als pelgrims van de 21e eeuw nu de vraag kunnen stellen wat deze benaderingen voor ons zouden kunnen betekenen in de onrustige tijd waarin wij leven.

Wandelaars vragen pelgrims
Na de lunch ga ik in het derde programmablok naar de Informatiesessie voor wandelaars. Daar krijgen wandelaars de gelegenheid hun vragen te stellen aan (pelgrimerende) wandelaars en pelgrims. In deze sessie komen onderwerpen aan de orde als: wat is het beste moment van het jaar om je pelgrimage te beginnen, hoe verbind ik de Nederlandse pelgrimspaden tot één Nederlands pelgrimstraject, wat is het verschil tussen de Camino del Norte en de Camino Primitivo, welke wandelgids kan ik het beste gebruiken, hoe en waar vind ik slaapplaatsen onderweg, wat neem ik mee in mijn rugzak en hoe voorkom ik blessures.
Het is mooi om te zien, te horen, te ervaren hoe graag en hoe goed ervaren pelgrims beginnende wandelaars en pelgrims in spe willen helpen.

Paradoxen in modern pelgrimeren
In het laatste programmablok woon ik de lezing bij van ons medegenootschapslid en religiewetenschapsbeoefenaar Inge van der Zande. In haar presentatie gaat ze in op enkele paradoxen van het modern pelgrimeren; over zingeving en spiritualiteit. Daarmee wil ze ons inzicht geven in de gangbare dubbele boodschappen omtrent pelgrimeren. Dat doet ze aan de hand van de techniek van Parsons, aan de hand van items als: structuur, persoon, cultuur en natuur.

• Van der Zande constateert bijvoorbeeld dat de solidariteit onder pelgrims toeneemt, naarmate de pelgrims verder op de camino vorderen. Dat herken ik inderdaad uit eigen ervaring. 
• Inge vindt ook dat op het bijzondere en het religieuze van het pelgrimeren meer de nadruk zou moeten komen te liggen. Die religieuze en andere bijzondere pelgrimservaringen zouden meer in relatie moeten komen te staan met jouw leven na je pelgrimage. 
• Pelgrimeren biedt je een unieke kans om los te komen van (je) vaste structuren.
• Het psychische proces van het pelgrimeren, daar gaat het uiteindelijk om bij waarlijk pelgrimeren. 
• In de rust, in de stilte van de weg kun je onderweg als pelgrim naar God zoeken; daar kun je God dan van binnen horen spreken.

Groei en bloei van ons pelgrimsgenootschap
De dag vliegt om, want er is vandaag zoveel te doen, zoveel te zien, zoveel medepelgrims te ontmoeten. Juist die ontmoeting is ook zo belangrijk op zulke genootschapsdagen. Elkaar ontmoeten kan ook heel goed op de Informatiemarkt, die in de rondgang van de Kloostergang plaatsvindt. Een groot aantal informatiekramen staan in de Kloostergang, waaronder ook onze informatiekraam van de Stichting Jabikspaad Fryslân, die vandaag prima wordt bemand door Janneke & Gerlof, twee ervaren pelgrims, die graag tekst en uitleg geven over ons mooie Fries-Overijsselse pelgrimspad van Sint-Jacobiparochie naar Hasselt.
En dan heb ik nog niet eens de tijd gehad om de Pelgrimsparade bij te wonen, of informatie te krijgen over hospitaleren in Roncesvalles, of het optreden van het koor Carmina Ludens bij te wonen, of de discussiesessie met de genootschapsbestuurders bij te wonen.
De Kloostergang, de Refter, de Kapittelzaal, de Aula, het Auditorium, het Studium en de Kloosterkerk zijn de hele dag goed gevuld met genootschapsleden. We hebben een bloeiende vereniging, die ertoe doet; en dat in een tijd dat veel verenigingen een zieltogend bestaan leiden.
Maar wij hebben de tijd mee.
Pelgrimeren is in, is hot; het wordt steeds drukker op de camino, en onze vereniging groeit flink.

Pelgrims

Zondag 24 juni 2012 

Cover van het boek Pelgrims

Pelgrim-kado voor een pelgrim
Van mijn drie collega's van de afdeling Quality Assurance van het Corporate Office van Stenden Hogeschool kreeg ik ter gelegenheid van mijn verjaardag in 2011 het boek 'Pelgrims' kado. De ondertitel van dit mooie boek luidt: 'Onderweg naar Santiago de Compostela'. Dit prachtig geïllustreerde pelgrimsboek is een publicatie van het Museum Catharijneconvent in Utrecht en van het Nederlands Genootschap van Sint Jacob te Utrecht, waarvan Durkje en ik pelgrimerend lid zijn.

Jubileumboek
Het boek is gescheven onder tekstredactie van Daniëlle Lokin (Nederlands Genootschap van Sint Jacob) en onder beeldredactie van Kees van Schooten (Museum Catharijneconvent). Het boek is uitgegeven ter gelegenheid van de tentoonstelling 'Pelgrims, Onderweg naar Santiago de Compostela', die van oktober 2011 tot en met februari 2012 werd gehouden in Museum Catharijneconvent te Utrecht. Deze tentoonstelling werd georganiseerd in het kader van het 25-jarig bestaan van ons Nederlands Genootschap van Sint Jacob. Dit boek is geschreven door Daniëlle Lokin, Marije de Nood, Mireille Madou, Martin Kellens, Dirk Aerts en Paul Post.

Pelgrims in het voetspoor van pelgrims
Alles achter je laten om duizenden kilometers af te leggen naar een heilige plek. Een tocht maken vol ontberingen, met de kans dat je het er niet levend vanaf brengt. Miljoenen mensen uit heel Europa en daarbuiten reizen sinds de elfde eeuw bijvoorbeeld te voet of te paard over de Spaanse pelgrimsweg, de 'Camino de Santiago' naar Santiago de Compostela, een stad in het noordwesten van Spanje. Tegenwoordig arriveren jaarlijks ruim 200.000 pelgrims bij de kathedraal van Santiago de Compostela om onder andere het graf van de heilige apostel Jacobus de Meerdere te bezoeken. Wat drijft hen?

Wat beweegt de pelgrim
In het boek 'Pelgrims' komt het pelgrimeren in veel facetten aan bod: van de voorbereidingen van de reis tot de aankomst op de plek van bestemming en tot slot over de terugkeer naar huis. Veel hoogtepunten van de eeuwenoude traditie van het pelgrimeren zijn bijeengebracht in dit rijk geïllustreerde boek. Het boek informeert je over het ontstaan van de pelgrim, over hun pelgrimsliederen die zij tijdens de tocht zongen en zingen en over de achtergrond en de betekenis van het pelgrimeren.
De beschrijving van de fysieke pelgrimstocht op grond van eigen ervaring en dagboekfragmenten wordt gevolgd door beschouwingen over de vraag wat pelgrimeren bij de pelgrim teweegbrengt. De hedendaagse christelijke of niet-christelijke pelgrim heeft tal van redenen om op pelgrimsreis te gaan. Men gaat bijvoorbeeld op pad met een religieuze, culturele of spirituele bedoeling en/of uit behoefte aan rust en bezinning en/of ziet de pelgrimstocht als een sportieve uitdaging.

Woord vooraf & Inleiding en verantwoording
In hun 'Woord vooraf' schrijven Joost Bol (voorzitter Nederlands Genootschap van Sint Jacob) en Ruud Priem (inhoudelijk directeur Museum Catharijneconvent) dat de nog steeds groeiende belangstelling voor pelgrimeren zou kunnen samenhangen met de toegenomen belangstellig die onze geïndividualiseerde samenleving aan de dag legt voor intuïtieve ervaring, bezinning en spiritualiteit.
In hun inleidende woorden en verantwoording geven Daniëlle Lokin en Marije de Nood aan waar het van oorsprong bij deze pelgrimage om draait: de apostel Jacobus, in het Spaans 'Santiago' genoemd, ook bekend als Sint Jacob(us), en als Matamoros: de Morendoder.

Eerst was er de pelgrim
Mireille Madou schreef dit eerste hoofdstuk. Ze gaat in op de betekenis van het woord 'peregrinus", vreemdeling, pelgrim. Daarna schetst ze fysieke beelden van de peregrinus, over het hoofddeksel, de kleding, de staf, de tas en de schelp.

Sicut peregrinus
In de gedaante van een pelgrim
In haar tweede hoofdstuk beschrijft Mireille Madou de kledij van de pelgrim, specifiek in gaand op de kledij in de kunst van de 13e, de 14e en de 15e eeuw. Opvallend is de verscheidenheid in de uitbeelding, bijvoorbeeld Sint-Jacob als apostel, als pelgrim of als apostel-pelgrim.

Zingende pelgrims van Santiago
"Pelgrims zingen", schrijft Mireille Madou in haar derde hoofdstuk. "Samen liederen zingen schept een band, bevordert de saamhorigheid." Ze gaat in op het beroemd geworden lied 'Ultreia' en daarna over de gezongen gebeden en tot slot het meest populaire lied 'La grande chanson'.

De mythe van de vier wegen
Martin Kellens schrijft in hoofdstuk 4 over de vier vermeende hoofdroutes die naar Santiago de Compostela leiden. Daarbij komen de 'Gids voor de pelgrim' en de oude routes en kaarten aan de orde. Gaat het bijvoorbeeld primair om pelgrimsroutes, of zijn het de oude, belangrijkste handelsroutes waarover we spreken? Erkenning van de Raad van Europa en van Unesco (Werelderfgoed) zijn essentieel, maar duidelijk wordt in dit hoofdstuk dat verder onderzoek naar oude pelgrimswegen wenselijk is.

Hoge bergen, diepe dalen
Onderweg naar Santiago de Compostela
Marije de Nood schrijft in hoofdstuk 5 dat pelgrims een onzeker avontuur tegemoet gaan. Pelgrims nemen tijdelijk afstand van thuis, van hun sociale en maatschappelijke status. Marije schrijft over wat de pelgrim thuis laat, over het gezegend vertrek, over het begin van het avontuur, over het dak boven je hoofd voor de nacht en over de razende honger en een bezeten wereld vol gevaar. Ze schrijft over de pijn en de dood onderweg, maar ook over de vriendschappen, de geluksmomenten en de rituelen onderweg. En dan is na vele kilometers heel in de verte het einde in zicht en kom je als pelgrim oog in oog te staan met de apostel Sint Jacob.

Pelgrims op weg naar het hemelse Jeruzalem
De weg van buiten naar binnen
Daniëlle Lokin wijst in hoofdstuk 6 de lezer op het middeleeuwse geloofsleven, waarin het aardse leven als een lange pelgrimstocht werd gezien, onderweg naar het hemelse Jeruzalem. Ze noemt de motieven voor de pelgrim om op pelgrimstocht te gaan en beschrijft het zogenoemde 'geestelijk pelgrimeren', ofwel: de reis naar binnen. Ze verwijst daarbij ook naar het boek 'The pilgrim's progress' (1678) van John Bunyan. Uiteindelijk draait alles om de vraag of de bedevaart naar de apostel een ommekeer heeft bewerkstelligd in het leven van de (weer thuisgekomen) pelgrim.

De lokroep van de Jacobsweg
Pelgrimeren in de eenentwintigste eeuw
In hoofdstuk 7 verdedigt Dick Aerts zijn stelling dat de hedendaagse pelgrimage als een spel kan worden beschouwd. Het tweede thema dat hij behandelt, houdt verband met de verschuiving van het doel van de Santiagotocht. Ook gaat Aerts nader in op de gele camino-pijl. Mooi beschrijft hij ook het geheim van de geslaagd weer thuisgekomen pelgrim, die dàn pas waarlijk begrijpt wat het geheim van 'ons thuis' betekent.

De moderne pelgrim: het perspectief van actuele sacrale velden
Mij sprak met name dit achtste, verdiepende, hoofdstuk van Paul Post aan. Post schrijft over de 'rituele of de religieuze paradox', waar we aan de ene kant ritueel en religie zien verdwijnen, terwijl we aan de andere kant nieuwe en oude vormen van ritueel en religie ook in Nederland weer zien opkomen. De 'camino' noemt Post bijvoorbeeld zo'n opbloeiend devotioneel ritueel.
Eerst presenteert Paul Post iets van de achtergronden van het instrument van de zogenoemde 'sacrale velden', waarna hij de onderscheiden sacrale velden beschrijft, om tenslotte te laten zien wat we daarmee kunnen en hoe 'het werkt'.
De sacrale velden die Post onderscheidt, zijn:

1. Religieus veld;
2. Veld van healing;
3. Herdenkingsveld;
4. Veld van kunst en cultuur;
5. Veld van leisure culture.

Bij de toepassingen brengt Post de actuele situatie en de onderlinge spanningen in beeld, schrijft hij over 'transfer en transformatie' en over de discontinuïteit, overlap en continuïteit tussen de sacrale velden van bijvoorbeeld religie en sport. Dan stelt Paul Post dat het hedendaagse succes van de 'camino' valt te verklaren uit de vaststelling dat de camino(ganger) is verbonden met (bijna) alle genoemde sacrale velden. De pelgrim is in staat om zich alle uiteenlopende sacrale velden toe te eigenen door die te verbinden aan zijn pelgrimstocht. De meervoudigheid van het profiel van de hedendaagse pelgrims zou dan ook wel eens een gouden toekomst voor de pelgrimage naar Santiago de Compostela kunnen betekenen.

Bestuursvergadering Stichting Jabikspaad Fryslân

Woensdag 6 juni 2012 

Pelgrimsstempel van Sint-Jacobiparochie

Lief en leed
De voorlaatste bestuursvergadering van de Stichting Jabikspaad Fryslân van dit seizoen vindt plaats in de Jacobshoeve te Sint-Jacobiparochie. Tijdens het gebruikelijke voorafgaande koffierondje bespreken we elkaars wel en wee van de afgelopen weken. We nemen onder andere afscheid van ons bestuurslid Aukje Veninga, die ons bestuur vanwege haar nieuwe studie helaas zal gaan verlaten. We zullen ons nader beraden op de invulling van de tweede bestuursvacature, die daardoor ontstaat.

Varia
Het is goed om te horen dat de grote groep Belgische pelgrims die recent het Jabikspaad bewandelde zo tevreden is over ons pelgrimspad en over de begeleiding die we deze groep hier en daar onderweg hebben aangeboden. Hun dankwoorden geven aan dat ze als groep een fantastische meerdaagse wandeling over het Jabikspaad hebben gehad. We maken afspraken over het beheer van stempels en stempelposten van het Jabikspaad. We realiseren momenteel een routewijziging van het Jabikspaad over het fraaie nieuwe Dodopad bij Haskerdyken. Voorts blikken we terug op de landelijke bijeenkomsten die we als bestuurders hebben bijgewoond en bespreken we de voortgang op het onderwijs-leerproject dat we gaan starten voor en met de MBO-leerlingen van het leerbedrijf Present Promotions van het Friesland College.

Zomerexposities 2012 en 2014
Dan volgt de bespreking van onze deelname aan de jaarlijkse zomerexpositie in de Groate Kerk van Sint-Jacobiparochie. We gaan participeren in de zomerexpositie van 2012 en zullen op de openingsavond ook een inhoudelijke inbreng leveren. Graag maken we ook van de geboden gelegenheid gebruik om de zomerexpositie van 2014 te organiseren in samenwerking met het Nederlands Genootschap van Sint Jacob. De voorbereiding van deze organisatie kan na vandaag van start gaan. Tevens bespreken we aan de hand van een concreet voorstel de optie om als stichting een eerste pelgrimsevenement te gaan organiseren in de Groate Kerk.

Nieuwe editie van de routegids
De voorbereiding van de 6e druk van onze mooie routegids van het Jabikspaad nadert haar voltooiing. De contacten met onze vaste drukker en met onze vaste uitgever zijn in een vergevorderd stadium. We moeten nog wel een belangrijke financiële drempel over, want een herdruk vraagt een investering van onze stichting, die onze financiële draagkracht eigenlijk te boven gaat. We zullen dus door sponsoring of door externe financiële deelname onze nieuwe editie mogelijk moeten maken. We zijn derhalve naarstig op zoek naar een sponsor die bereid is het gat in de begroting te vullen. Zodra dat klaar is, kan de herdruk direct worden geproduceerd en in de verkoop worden gebracht. De verkoop moet zo spoedig mogelijk van start gaan, want van alle verkoopkanalen krijgen we inmiddels bericht dat hun voorraad al enige tijd geheel of nagenoeg is uitverkocht. Een wandelpad kan niet zonder routeboekje, dus we hopen dat we spoedig een financieel arrangement zullen realiseren en binnenkort de nieuwe editie van de routegids presenteren.

Voorjaarsbijeenkomst voor pelgrims in Utrecht

Zaterdag 17 maart 2012

Woorden van waardering na de lezing van Mireille Madou

Voorbereiding in het voorjaar

Nog vier dagen voordat de lente aanvangt. Het voorjaar begint. Dit is de periode waarin de eerste pelgrims zich in wandelkledij steken en bijvoorbeeld lopend of fietsend hun woonplaats verlaten om de lange pelgrimstocht naar het Spaanse Santiago de Compostela te beginnen. Voor de leden van ons Nederlands Genootschap van Sint Jacob (NGvSJ) is dit ook hèt moment bij uitstek om pelgrimservaringen met elkaar te delen. Pelgrims vertellen wandelaars en fietsers waar ze het beste rekening mee kunnen houden in de voorbereidingsfase van hun pelgrimstocht. Om dat mogelijk te maken, maar ook om de statutaire Algemene Ledenvergadering te laten plaatsvinden, organiseert het NGvSJ voor haar leden vandaag de landelijke Voorjaarsbijeenkomst, die ik in Utrecht bijwoon. 

Informeren en inspireren
We worden ontvangen en welkom geheten in de Nicolaikerk. Hier wordt de bijeenkomst geopend en is gedurende de gehele dag ook de gelegenheid om de Informatiemarkt voor wandelaars en pelgrims te bezoeken. Rondom in de grote kerk staan de marktkramen met daarop allerlei organisaties en mensen die informatie geven of bijvoorbeeld hun handelswaar – zoals wandel-reisboeken – verkopen. Ook onze Stichting Jabikspaad Fryslân is zoals te doen gebruikelijk hier vandaag met een informatiestand aanwezig, waarin Janneke & Gerlof enthousiast als altijd vertellen over ons mooie Jabikspaad, het pelgrimspad vanuit Noord-Friesland tot in de kop van Overijssel. In de kerk kan koffie en thee worden gedronken en halverwege de dag wordt aan de deelnemers ook het lunchpakket uitgereikt en kan in en buiten de kerk worden geluncht. De ontmoetingen in en bij de kerk hebben doorgaans ook een hoog reüniekarakter. Er wordt volop verteld over ervaringen als wandelaar, fietser en/of als pelgrim, nu eens verhalen van vele jaren geleden, dan weer ook nog heel recent. En altijd is het voor elkaar een feest der herkenning.

Informatie voor wandelaars
Gedurende de ochtend is er een informatiebijeenkomst voor wandelaars en parallel ook één voor fietsers. Ik woon de workshop ‘Wandelen’ bij in de kapel van het Utrechts Centraal Museum. Deze wandelsessie wordt verzorgd door het pelgrimsduo Helmut & Loes. Ze vertellen dat ze na een grondige voorbereiding naar Santiago de Compostela zijn gewandeld, want een goede voorbereiding is erg belangrijk, bijvoorbeeld:

• Mentaal: ze benoemen onder andere de pelgrimsreis als de metafoor van het leven;
• Fysiek: loop bijvoorbeeld ook eens een extra grote afstand en/of onder beroerde weersomstandigheden;
• Bepakking: ‘Alles wat je thuis laat, is meegenomen’;
• Routebeschrijving;
• Aan- en afreismogelijkheden.

Eén van de door dit pelgrimsduo gegeven adviezen is: Neem de tijd voor je tocht, maak vooral de reis van je leven, want voor velen is de aankomst in Santiago de Compostela een anti-climax.

Camino de Santiago abre España
Na de lunch en na het bezoeken van de Informatiemarkt, ga ik naar de lezing van de Vlaamse emeritus hoogleraar dr. Mireille Madou, mede-oprichter en erelid van ons pelgrimsgenootschap, voorheen hoogleraar aan de Rijksuniversiteit te Leiden. NGvSJ-bestuurslid André Brouwer vertelt vooraf dat we voor deze lezing moesten uitwijken naar de grote aula van het Academiegebouw van de Universiteit Utrecht, omdat de aanvankelijk geplande zaal voor 120 mensen veel te klein was voor de 280 leden die zich voor deze lezing van de zeer gewaardeerde 81-jarige Mireille Madou hadden aangemeld. Haar lezing wordt ondersteund door een mooie Powerpoint-presentatie met veel pelgrimsfoto’s. Haar lezing gaf zij als titel: ‘Camino de Santiago abre España’, ofwel: de pelgrimsweg naar Santiago de Compostela opent Spanje.

Kathedralen als vruchten van de camino
Mireile Madou begint haar lezing met een historische schets, waarin ze uitlegt hoe en wanneer veel Spaanse wegen en bruggen zijn aangelegd in de richting van Santiago de Compostela, soms als voorbeeld van ‘goede werken’ en veelal om de eindeloze stoet pelgrims onderweg naar Santiago de Compostela met deze infrastructuur te faciliteren. Vanaf de 12e eeuw komen in het Spaanse Puente de la Reina vier oude pelgrimswegen bij elkaar, waarna ze als één pelgrimspad richting Santiago de Compostela gaan: de ‘Camino de Santiago’. Nu nog is zichtbaar dat deze camino de centrale as is, waarlangs eeuwenlang veel bouwactiviteiten plaatsvonden, denk maar aan al die dorpen, steden, kloosters, kerken en kathedralen die je over deze Spaanse pelgrimsroute tegenwoordig passeert. Madou: “Ze zijn als de vruchten van de weg”.

Als vreemdeling onderweg
Na deze historische schets gaat Mireille Madou in op het vele dat je onderweg ziet als je het pelgrimspad volgt. Ze vertelt over de pelgrim, over de traditionele klederdracht, waaraan je de pelgrim kon herkennen, als vreemdeling op weg naar de heilige Jacobus. Ze toont oude wegkruisen en laat zien dat de nieuwe rituelen bij bijvoorbeeld Cruz de Ferro het gevolg zijn van het feit dat de doorsnee-pelgrim tegenwoordig niet meer weet wat de ware betekenis is van de stenen bij dit ijzeren kruis. Ze vertelt over de attributen van de klassieke pelgrim, zoals bijvoorbeeld: de staf, de hoed en de Sint-Jacobsschelpen.

De heilige Jacobus van Santiago de Compostela
En zo – al vertellend – wandelen we in haar lezing met Mireille Madou als het ware het pelgrimsoord Santiago de Compostela binnen. Hier en onderweg naar deze stad staat altijd de heilige Jacobus centraal, bijvoorbeeld:

• Jacobus als apostel: veelal met een boek, een Bijbel, in de hand;
• Jacobus als martelaar: bijvoorbeeld met een palmtak;
• Jacobus als pelgrim: te herkennen aan de kleding en de symbolen van de pelgrim (zoals: hoed, schelpen, staf);
• Jacobus als Morendoder (Matamoros): bijvoorbeeld te paard met een zwaard in de hand.
• Jacobus als heilige: met een aureool.

Deze patroonheilige van Spanje (als vaandeldrager) en van de pelgrims kent dus vele gezichten, zowel in verhalen als in de kunst-uitingen langs de route: op schilderijen en in beelden. De eerste voorstelling van Sint Jacob in Spanje dateert al van het jaar 1086. 

De camino opent Spanje
Santiago de Compostela en Jacobus horen bij elkaar. Het legendarische graf van Santiago (Sant Iago = Sint Jacob) heeft Santiago de Compostela Europees en zelfs wereldwijd op de kaart gezet. Al eeuwenlang wordt de pelgrimsweg, de camino naar Sint Jacob in Santiago de Compostela open gehouden voor alle pelgrims op weg naar dit bedevaartsoord. Zo is en blijft de camino een verkeersader, die Spanje opent. Na zoveel eeuwen houden de tegenwoordige pelgrims die weg nog elke dag open. Mireille Madou eindigt haar toespraak dan ook met de woorden: “Dank voor uw aandacht en dank dat u de weg open houdt’.

Hulde voor erelid Mireille Madou
Genootschapsbestuurder Adrie Dik bedankt ons erelid Madou op hartelijke wijze en het applaus dat daarbij enkele malen vanuit de zaal komt, spreekt boekdelen: de aanwezigheid van Mireille Madou, de beelden die ze ons toonde en de woorden die zij sprak, zijn door de aanwezigen in de grote universiteitsaula buitengewoon gewaardeerd.