Lanterfanten over Route 1.8 van Sint-Jacobiparochie naar Hallum

Zondag 14 april 2013

Op de Oude Bildtdijk passeren we café De Oasthoek

Regen of geen regen
Als we ons vanmorgen om 8.00 uur gereed maken voor een wandeldag, regent het buiten. Maar dat zal ons er niet van weerhouden om vandaag op stap te gaan. Al dagen noemen weermannen en weervrouwen een temperatuurstijging tot 20 graden Celsius en over regen heb ik ze niet horen spreken. De Buienradar laat zien dat er vroeg in de ochtend inderdaad enkele kleine buien over het noorden van Fryslân trekken, maar dat zal ons niet binnen houden.
Durkje en ik gaan vandaag de wandelroute 1.8 lopen uit de wandelgids 'Friesland voor lanterfanters' van Fokko Bosker. Dit is een 26 kilometer lange wandeling van Sint-Jacobiparochie naar Hallum.
Het thema van deze wandeling is: 'Op schildersezels of Een kwestie van licht', met daarin een verwijzing naar Rembrandt van Rijn, die hier in zijn jonge jaren enige tijd heeft doorgebracht, verliefd op en verloofd (1633) met de toen in Sint-Annaparochie wonende Saskia van Uylenburgh, met wie hij in 1634 trouwde.

Sint Jabik & Westhoek & Ouwedyk & Swarte Haan
Om 9.30 uur vertrekken we bij het Kultureel Sintrum De Groate Kerk (1844) van Sint-Jacobiparochie; het startpunt van het Fries-Overijsselse Jabikspaad. We lopen over het Westeinde langs de Jacobshoeve, om vlak buiten het dorp in noordelijke richting over het schelpenpad naar de Oude Bildtdijk te lopen.
De 14 kilometer lange Oude Bildtdijk (1505) is de langste woonstraat van Nederland, die bovenop de eeuwenoude zeedijk ligt.Vanaf de Westhoek lopen we over de Oude Bildtdijk in oostelijke richting, in de richting van Nij Altoena. Vlak voorbij café De Oasthoek (1889) volgen we het pad langs de naar het noorden lopende Kouwe Faart naar Zwarte Haan, gelegen aan de voet van Waddenzeedijk.

Swarte Haan & Noorderleech & Nijesyl 
Bij het dijkmonument van de Slikwerker gaan we over de Waddenzeedijk, om over het talud halverwege de zeedijk buitendijks in oostelijke richting naar het Noorderleeg te lopen. De zon laat zich niet zien en het waait nog behoorlijk, maar gelukkig hebben we de straffe wind rechtsachter ons, en veel last hebben we er ook niet van hier achter de zeedijk. Duizenden vogels verblijven hier op de kwelders, waaronder honderden ganzen.
Over het Bútendyks Weggy lopen we van het Noorderleeg naar Nieuwe Bildtzijl, waar we een etenspauze houden, zittend op een oude kerkbank, op de plaats waar vroeger de oude sluis in de Nieuwe Bildtdijk zorgde voor de afwatering van de Bildtse polder op de Waddenzee.

Ouwesyl & Alde Leije
Dan gaat het voort naar Oude Bildtzijl, waar we een kop koffie drinken in De Aerden Plaats, waar ook de tenstoonstelling nog is te bezichtigen van de schilderijen van Sytse Keizer.
Vanuit Oude Bildtzijl gaan we langs de Zuidhoekstervaart richting Oude Leije. Bij de nieuwe sluis van Oude Leije ontmoeten we de Stienser Sikke Roosma, die vandaag het traject tussen Sint-Jacobiparochie, Zwarte Haan en Stiens fietst. Dat is het eerste traject van het Jabikspaad naar het Spaanse Santiago de Compostela. Sikke vertelt ons dat hij over twee weken vanuit Stiens op de fiets vertrekt voor een fietspelgrimage van enkele weken naar Santiago de Compostela. We wensen hem een goede pelgrimage en een behouden thuiskomst na afloop.

Froubuurt & Feinsum & Hijum
Van Oude Leije gaan we verder via Vrouwbuurstermolen en over de Slachtedijk en de onverharde Witte Weg in de richting van Stiens. Vlak naast ons slaan vanuit een slootswal twee prachtige reeën voor ons op de vlucht, rennend over de pas ingezaaide akkers. Tussen hen en ons zit een zwanenpaar, ons goed in de gaten houdend.
We lopen niet door naar Stiens, maar buigen af naar het noorden, naar Finkum. In Finkum gaan we verder in noordelijke richting, over het Spoordok, het fietspad over de oude spoorlijn van Stiens naar Hallum. Iets buiten Finkum steken we via de oude spoorbrug de Feinsumer Feart over. Deze vaart is recent verbreed en uitgediept in het kader van de Elfstedenvaarroute.
Over de voormalige spoorbaan van het Dockumer Lokaeltsje arriveren we in Hijum. Daar lopen we langs het voormalige treinstation in westelijke richting naar de Hege Hearewei.

Hallumerhoek & Hallum
De Hege Hearewei gaat over in de Mariëngaarderweg, genoemd naar het voormalige Friese klooster Mariëngaard, dat hier vroeger in deze buurt heeft gestaan.
Vanuit de Hallumerhoek gaat het verder naar Hallum. Ondertussen heeft Pieter ge-sms-t hoe laat wij hem verwachten in Hallum. Over een half uur ontmoeten we elkaar daar op ons eindpunt van vandaag.
Ongeveer een half uur later arriveren we in Hallum op de kruising met de N357. Enkele minuten later arriveert Pieter hier ook vanuit Stiens, en dan brengt hij ons met de auto weer terug naar Sint-Jacobiparochie, waar we vanmorgen startten.
De 26 kilometer hebben we in 6 uren afgelegd, een mooie tijd. De zon heeft vandaag enkele malen haar best gedaan om door de wolken heen te breken, maar dat is niet gelukt. De wind heeft vandaag onophoudelijk stevig gewaaid, maar de temperatuur is inderdaad wel opgelopen naar de beloofde 20 graden Celsius. Slechts een enkel regendruppeltje hier en daar kon de pret niet drukken, dus al met al hebben we een prima wandeldag gehad.

Elfstedenschaatsers langs de elf Friese steden

Zaterdag 11 februari 2012

Elfstedenschaatsers op de Feinsumer Feart tussen Alde Leie en Feinsum

Wiebe Wieling: "Het kan niet!"
Het slechte, maar begrijpelijke en verwachte nieuws van de afgelopen week is dat het bestuur van de Koninklijke Vereniging De Friesche Elfsteden heeft besloten dat de 16e Friese Elfstedentocht deze week niet kan en dus ook niet wordt uitgeschreven. Daarentegen was het goede nieuws - tevens oproep - van Elfstedenbestuurder Oostenbrug om deze week vooral wel gebruik te maken van al die geveegde banen, door veel Friese vrijwilligers in de afgelopen week aangelegd.

Elfstedenschaatsers starten en finishen
Van die suggestie en oproep hebben velen graag gebruik gemaakt. Ook vandaag wordt er weer volop in Fryslân geschaatst, en zeker ook op de Elfsteden-schaatsroute. Vanmorgen vroeg zijn velen in Leeuwarden of verder op de route op het ijs gestapt, om vandaag de hele tocht of een deel van de hele route te schaatsen. Deze ervaringsdeskundigen vertellen op radio en televisie dat het hier en daar onderweg inderdaad gevaarlijk is; dat ze ook nog stukken met onbetrouwbaar ijs zijn gepasseerd. Jan Wijbe is vandaag vanuit Groningen met de trein naar Buitenpost gereden, om vervolgens van Buitenpost te lopen naar Kollum, om daar op het ijs van de Dokkumer Trekvaart te stappen, Hij is van Kollum, via Dokkum, Bartlehiem, Wijns en Britsum naar ons in Stiens geschaatst en vertelde dat ook op de Dokkumer Ee veel schaatsers onderweg waren; een aantal allicht Elfstedenschaatsers, onderweg naar Dokkum, of al weer van Dokkum via Bartlehiem en Aldtsjerk richting Leeuwarden, om op de Bonkevaart te finishen.

Vrouwbuurt en Alde Leije
Ook gisteren was het voor alle schaatsers in het algemeen en voor de Elfstedenschaatsers in het bijzonder een hele mooie zonnige schaatsdag, met een matige wind. Ideaal schaatsweer dus. Vanuit Leeuwarden ben ik aan het eind van de middag naar Onze Lieve Vrouwenparochie gereden om daar bij de Vrouwbuurstermolen schaatsers vanuit Franeker vanaf de Blikvaart Vrouwbuurt te zien passeren richting Feinsumer Feart. Daarna kijk ik nog in Alde Leie, waar alle schaatsers bij de nieuwe sluis van de Elfstedenvaarroute passeren, waar voor schaatsers een voortreffelijk kluuntraject is aangelegd met vele traptreden en een kluunpad om op deze manier op snelheid en geleidelijk klimmend en dalend om deze nieuwe sluiskolk heen te kunnen klunen.

Feinsumer Feart
Tenslotte rijd ik vanuit Alde Leie via Feinsum naar Stiens. Tussen Alde Leie en Feinsum passeer je dan de stenen brug over de Feinsumer Feart. Dit is een prachtig uitzichtpunt om de schaatsers vanuit Alde Leie te zien aankomen over de Feinsumer Feart, die vervolgens onder je door schaatsen over de Feinsumer Feart richting Feinsum. Vanuit Feinsum gaan de schaatsers dan verder over deze vaart naar de Dokkumer Ee, om daar noordwaarts te draaien, richting Dokkum. Ik ontmoet een echtpaar, dat vandaag met de auto de hele dag langs de Elfstedenschaatsroute rijdt, om op bepaalde plaatsen langs de route even te stoppen om de Elfstedenschaatsers en al die andere schaatsers te zien passeren.

Elfstedensfeer in Fryslân
Afgelopen week was een week van 'Elfstedenkoorts'; een week hard werken voor baanvegers, een spannende week voor potentiële Elfstedentochtschaatsers en een topweek ook voor de media, die zich vol op een mogelijke Elfstedentocht hebben gestort. En de schaatsers, zij schaatsen door het prachtige Friese landschap, elke kilometer zoveel mogelijk genietend van ijs, landschap, prestatie en sfeer in Fryslân.

Bewegen voor overleven in 2011

Zaterdag 1 oktober 2011

Het doel van de 'Stichting Bewegen voor Overleven' is het ondersteunen van maatschappelijke projecten en organisaties op het gebied van borstkankerzorg. Deze stichting vraagt aandacht voor de risico’s van borstkanker en voor het leven met èn na borstkanker. Dat doet de stichting door onder andere sportieve evenementen te organiseren, zoals wandelen en hardlopen over èn langs het Fries-Overijsselse Jabikspaad. Het Jabikspaad van Sint-Jacobiparochie naar Hasselt is voor fietsende en voor wandelende Nederlanders de eerste etappe van de Europese pelsgrimstocht naar het Spaanse Santiago de Compostela.

Vandaag is het weer zover: de jaarlijkse Pink Ribbon-wandeltocht, georganiseerd door de Stichting Bewegen voor Overleven. In de afgelopen jaren liepen de deelnemers van Sint-Jacobiparochie naar Leeuwarden. Vandaag is het de vijfde keer dat deze wandeltocht kan worden gelopen. Dit jaar is de richting omgekeerd: van de Grote of Jacobijnerkerk te Leeuwarden naar De Groate Kerk van Sint-Jacobiparochie, over een afstand van 25 kilometer. Ook anders dit jaar is de starttijd. Voorheen werd 's morgens gestart, om gedurende de ochtend en de middag te wandelen. Dit jaar wordt het startsignaal om 16.00 uur gegeven en lopen de deelnemers gedurende de middag en in het duister van de avond. Alle deelnemers betalen 15 euro en minimaal de helft van dat startgeld gaat naar borstkankerprojecten.

Met het startstempel op onze startkaart en met het Pink Ribbon-speldje op de wandelshirts starten Durkje en ik vanuit de Jacobijnerkerk in Leeuwarden. De tocht kent vandaag ongeveer 2.200 deelnemers, waarvan een groot deel in roze (Pink) kleding of met roze accenten deze ideële wandeltocht loopt. Een lang lint van roze gekleurde wandelaars beweegt zich op wandelsnelheid vanuit de binnenstad van Leeuwarden langs de Dokkumer Ee in noordelijke richting de stad uit, naar èn door het Leeuwarder Bos. Langs de route worden de deelnemende wandelaars en het publiek getrakteerd op diverse theater-acts en op muziek-uitvoeringen. Dit is een formule die het in Fryslân buitengewoon goed doet; denk bijvoorbeeld ook aan deze aanpak bij de Elfstedentocht en bij de vierjaarlijkse Slachtemarathon. Dergelijke evenementen zijn ware Friese volksfeesten van velen, met velen en voor velen.

Voorbij Leeuwarden passeren we achtereenvolgens Dekemastate in Jelsum en Martenastate in Cornjum. Daarna gaan we door Britsum. Voorbij Britsum steken we via de brug van de Griene Leane de Stienzerfeart over, om daar tussen de witte/roze ballonnen/strikken en de grote fotoportretten van vrouwen met roze stropdas en mannen met blauwe stropdas langs de Griene Leane te lopen. De eerste stempelpost is in de Langebuorren te Stiens. In het dorpscentrum van Stiens staan toiletwagens, speelt een muziekband, deelt dorpsslager Brolsma gratis soep uit en staan strobalen om zittend te rusten; en verder loop je hier tussen rijen publiek links en rechts door. Dit is voor veel wandelaars de eerste plaats om even te rusten; een oase ook om te genieten van de passerende medewandelaars en van alle overige gezelligheid om je heen. Ook wij genieten hier van onze pauze.

Vanuit Stiens gaan we over smalle weggetjes tussen de akkers door naar Onze Lieve Vrouwenparochie, ofwel Froubuurt. Ook hier bij de Vrouwbuurstermolen is volop gelegenheid om te rusten, te eten en drinken en om te genieten van muziek van een shantykoor. Via het voormalige spoortracé gaat het dan verder richting Oude Leije. Langs de vaart arriveren we in Oude Bildtzijl. Dan is het al donker geworden. Op de Ouwesylster Pyp heeft het muziekkorps even pauze en is het de beurt aan het shantykoor om ons muzikaal te verwelkomen. Ook hier is het een drukte van belang met alle deelnemers, artiesten, dorpsbewoners en alle overige belangstellenden die als publiek de wandelaars zien passeren.

Dan volgt een ongeveer tien kilometer lang traject over de hoog boven de akkers uitstekende Ouwedyk, de eeuwenoude binnendijkse zeedijk. Door het duister wandelt een kilometers lange streek wandelaars tussen een grote variëteit van gelegenheidsverlichting door. We passeren vuurpotten, kerstverlichting, kaarsen, waxinelichten, fakkels, windlichten, schijnwerpers, vuurkorven, en allerlei andere vormen van warmte en licht. Licht hebben we nodig in het duister, maar warmte is overbodig, want het is een warme dag geweest en ook vanavond blijft het zo warm dat je de hele avond nog in een t-shirt kunt rondwandelen. Kilometerslang passeren we de dijkhuisjes op en tegen de voormalige zeedijk. En bijna overal zitten of staan de bewoners langs de weg om de passerende wandelaars met vriendelijke aandacht aan te moedigen om vooral vol te houden.

Voorbij Nij Altoena en voorbij de Kadal gaan we bij de Oudebildtdijk naar beneden, steken we via de hoge houten brug de Ouwedyksterfaart over en dan begint het laatste stuk van de wandelroute. In het pikkedonker wandelen we over een tussen de velden door slingerend smal schelpenpaadje naar Sint-Jacobiparochie. Links en rechts staan veel vuurpotten en tussen de vuren door wordt ons pad verlicht met kaarsen, fakkels, led-lampjes in ballonnen en lampjes op petten van wandelaars. Achterelkaar vormen we zo een lang voortbewegend lichtlint over de Friese zeeklei. De stemming voor en achter je is nog steeds opperbest, want het is puur genieten en het einde is in zicht. In de verte zie je Chinese vuurlampionnen die bij de verlichte toren van De Groate Kerk in Sint-Jacobiparochie worden opgelaten om langzaam steeds hoger in de wolkenloze lucht te verdwijnen.

We lopen in de richting van de stilte-doordringende djembéklanken. Met tromslag worden we ontvangen. Als we het veld uit komen, lopen we tussen de vrolijke klanken door van De Keallepoaten, het uitbundig expressieve dweilorkest van de Christelijke Brassband De Nije Bazún uit Britsum. Door deze twee muzikale oppeppers arriveren de wandelaars in Sint-Jacobiparochie. Door een dubbele haag van familie, vrienden, kennissen en ander publiek met bloemen en aanmoedigingen arriveren we voldaan op het grote dorpsplein vóór De Groate Kerk.
In De Groate Kerk is ook het nieuwe pelgrimsinformatiecentrum van het Nederlands Genootschap van Sint Jacob èn van de Stichting Jabikspaad Fryslân geopend voor belangstellende bezoekers. Met de afgestempelde deelnemerskaart lopen de meeste wandelaars nog De Groate Kerk binnen om met elkaar nog even na te praten over alle belevenissen, om een drankje te drinken en om de organisatoren te bedanken voor dit prachtige evenement. Wit, rood, lichtblauw en roze zijn de overheersende kleuren van deze grote menigte wandelaars en hun gevolg. Een in veel opzichten kleurrijke dag is voorbij.

Een dag met een serieuze ondertoon.
Een dag met aandacht voor de harde strijd tegen borstkanker.

Een dag met een lach en een traan.
Een dag van gedenken en herdenken.

Een dag van die kleine lichtjes in het je omringende duister van de nacht.
Een dag van dat sprankje hoop dat borstkanker wellicht niet je einde hoeft te zijn.

Bêste Bildtse Borgers

Vrijdag 3 juli 2009

Ze zijn er weer: de bêste Bildtse Borgers, het door Bildtkers en andere Friezen zo geliefde aardappelras. Voor hen geen Bintje, zandaardappel of enig buitenlands ras. Nee, gewoon de Friese, eigen aardappel van de Friese klei: de Borger.

Elk jaar was het vroeger ook bij ons thuis feest als de "nije Borgers" dampend op tafel kwamen te staan. Daar werd over gesproken, daar werd van gesmuld. Vooral nieuwe aardappelen bevatten veel vitamine C. Hoe langer de aardappelen in opslag bewaard worden, hoe minder de hoeveelheid vitamine C wordt.

Vandaag passeer ik tussen Stiens en Vrouwbuurt (Onze Lieve Vrouwenparochie) aan de Stienzer Hegedyk een in onze regio zo welbekend aardappelverkoopbord, veelal - zoals ook hier - met de wapperende Friese vlag erbij.