Rondjes om de kerken in Noord-Fryslân

Vrijdag 7 maart 2025
 

Cover van 'Rondjes om de kerken in Noord-Fryslân"

Rondjes om de kerken in noord-Fryslân

Op 31 mei 2024 publiceerde de Stichting Tsjerkepaad in het Friese Pingjum haar wandelgids 'Rondjes om de kerken in noord-Fryslân'. Deze fiets- en wandelgids is geschreven door de bekende wandeljournalist Fokko Bosker.
Stichting Tsjerkepaad ijvert voor een zo ruim mogelijke openstelling van monumentale kerken in Fryslân, en zo'n wandelgids is dan een geschikt instrument om fietsers en wandelaars te laten fietsen en wandelen langs (zo mogelijk opengestelde) Friese kerken.
Deze wandelgids is naast de Kleasterrûntsjes van Stichting Tsjerkepaad deels gebaseerd op de Jabiksrûntsjes die Stichting Jabikspaad Fryslân en Stichting Tsjerkepaad jaren geleden al hebben ontwikkeld. Fokko Bosker heeft in die Kleasterrûntsjes en in die Jabiksrûntsjes de nodige aanpassingen gedaan, en voor deze wandelgids ook een aantal nieuwe wandelrondjes gecreëerd, om daarmee 26 inspirerende wandelroutes te ontwerpen langs kerken in noord-Fryslân, door het omliggende cultuurlandschap.

26 wandelrondjes

Deze 26 rondjes om de kerken liggen verspreid door het hele noorden van Fryslân, en hebben elk een lengte die varieert tussen 5,1 en 18,3 kilometer. De totale lengte van alle 26 rondjes is 337,4 kilometer, waarmee de rondjes een gemiddelde afstand van 13 kilometer hebben. 

Door de grote variatie qua afzonderlijke afstanden, kun je er per wandeldag voor kiezen om bijvoorbeeld 1, 2, 3 of meer rondjes te fietsen of te wandelen. De wandelgids vermeldt welke 12 van de 26 rondjes kunnen worden gefietst.

Het mooie van de wandelgidsen van Fokko Bosker is dat je naast de routebeschrijving en routekaartjes onderweg ook een interessante beschrijving krijgt van het landschap en van de kerken langs de route. Zo verweeft Fokko Bosker cultuurhistorie, erfgoed en landschapsgeschiedenis. 

Deze wandelgids maakt voor een aanmerkelijk deel gebruik van de wandelknooppunten van het Friese wandelknooppuntennetwerk, hetgeen het navigeren in het veld vergemakkelijkt.

Elke wandelronde begint met een korte bezinningstekst, die je mee kunt nemen ter overdenking onderweg.

 

26 Rondjes in 17 wandeldagen in 14 weken

Durkje en ik hebben in de periode van 30 november 2024 tot en met 5 maart 2025 alle 26 rondjes van deze wandelgids gelopen in 17 wandeldagen. 

Op acht wandeldagen liepen we één rondje, en op negen wandeldagen liepen we een combinatie van twee rondjes. 

Gemiddeld liepen we zo'n 19,8 kilometer per wandeldag.

Hierboven staat een afbeelding van het spreidingspatroon van alle 26 rondjes in Noard-Fryslân, met erbij de vermelding van de belangrijkste plaatsen die deze route passeert, en de afstand van het betreffende rondje. 

Verderop in de gids wordt aangegeven welke wandelroutes ook gefietst kunnen worden. 

Achterin staat het Colofon van deze wandelgids (2024).

De inleiding van deze routegids is geschreven door Gerrit Groeneveld, als voorzitter van Stichting Tsjerkepaad, de opdrachtgever van deze routegids.

Hieronder staat op welke wandeldagen wij onderstaande rondjes samen hebben gelopen.

Elke onderstaande datum is tevens een weblink naar het dagverslag van dat specifieke rondje.

• Rondje   1 van   9,2 kilometer bij Mitselwier & Moarre & Nijewier op 2 januari 2025;
• Rondje   2 van 12,5 kilometer bij Ie & Tibben & Nijlân & Dokkumer Nieuwe Zijlen & Ingwierrum op 2 januari 2025;
• Rondje   3 van   5,1 kilometer bij Eastrum op 5 februari 2025;
• Rondje   4 van   9,8 kilometer bij Dokkum & Aalsum & Tiltsjebuorren & Boarnwerthuzen & Betterwird op 21 januari 2025;
• Rondje   5 van 12,0 kilometer bij Hantum & Waaxens & Brantgum & Foudgum & Hiaure op 5 februari 2025;
• Rondje   6 van 11,5 kilometer bij Holwerd & Noard-Fryslân Bûtendyks op 21 januari 2025;
• Rondje   7 van 12,4 kilometer bij  Hegebeintum & Blije & Terp fan de Takomst & De Ryp op 13 januari 2025;
• Rondje   8 van 10,6 kilometer bij Ferwert & Foswert & Marrum & Westernijtsjerk op 13 januari 2025;
• Rondje   9 van 16,9 kilometer bij Sibrandahûs & Claercamp & Burdaard & Rinsumageast op 19 februari 2025;
• Rondje 10 van 13,6 kilometer bij Aldtsjerk & Bartlehiem op 16 december 2024;
• Rondje 11 van 12,6 kilometer bij Oentsjerk & Gytsjerk & Mûnein op 16 december 2024;
• Rondje 12 van 18,3 kilometer bij Gerkesklooster & Visvliet & Burum & De Keegen op 3 december 2024;
• Rondje 13 van 15,7 kilometer bij Buitenpost & Twijzel & De Wedze & Kollumersweach & Egypte op 30 november 2024;
• Rondje 14 van 17,2 kilometer bij Lekkum & Wyns & Jelsum & Leeuwarden & Snakkerburen op 15 februari 2025;
• Rondje 15 van 15,1 kilometer bij Stiens & Feinsum & Hoarne & Britsum & Koarnjum op 5 maart 2025;
• Rondje 16 van 10,8 kilometer bij Leeuwarden & Leeuwarder Bos op 10 februari 2025;
• Rondje 17 van 10,6 kilometer bij Jorwert & Fûns & Nijkleaster Westerhûs & Hilaard & Hoptille & Leons op 10 februari 2025;
• Rondje 18 van 15,9 kilometer bij Berltsum & Menaam & Slappeterp & Kleaster Anjum op 2 maart 2025;
• Rondje 19 van 12,5 kilometer bij Oudebildtzijl & Fryslân Bûtendyks Noorderleech & Nieuwebildtzijl op 23 december 2024;
• Rondje 20 van 12,3 kilometer bij Sint-Jacobiparochie & Zwarte Haan op 23 december 2024;
• Rondje 21 van 14,7 kilometer bij Boer & Tzummarum & Klooster Lidlum & Dongjum op 9 december 2024;
• Rondje 22 van 11,9 kilometer bij Franeker & Schalsum & Peins & Zweins & Salwert op 9 december 2024;
• Rondje 23 van 17,2 kilometer bij Harlingen & Kimswerd & Koningsbuurt op 30 januari 2025;
• Rondje 24 van 15,2 kilometer bij Bolsward & Burgwerd & Oldeclooster & Bloemkamp & Hartwerd op 1 maart 2025 (en deels op 19 februari 2023);
• Rondje 25 van 11,5 kilometer bij Witmarsum & Grauwe Kat & Arum op 8 januari 2025;
• Rondje 26 van 12,3 kilometer bij Zurich & Pingjum & Strand op 8 januari 2025.

Deze routegids langs al die Friese kerken sluit af met onderstaande Reiszegen (Liet 821, 'Lieteboek, sjonge en bidde'):

"Dat de wei dy yn de mjitte komt,

dat de wyn dy stipet yn de rêch; 

dat de sinne dy it antlit waarmet,

de rein dyn fjild fruchtber makket,

en oant wy inoar wer sjogge,

dat God dy yn 'e palm fan Syn hân bewarret."