 |
| Van start bij de Martinikerk van Franeker |
Rondjes om de kerken in noord-Fryslân
Op 31 mei 2024 publiceerde de Stichting Tsjerkepaad in het Friese Pingjum haar wandelgids 'Rondjes om de kerken in noord-Fryslân'. Deze fiets- en wandelgids is geschreven door de bekende wandeljournalist Fokko Bosker.
Stichting Tsjerkepaad ijvert voor een zo ruim mogelijke openstelling van monumentale kerken in Fryslân, en zo'n wandelgids is dan een geschikt instrument om fietsers en wandelaars te laten fietsen en wandelen langs (zo mogelijk opengestelde) Friese kerken.
Deze wandelgids is naast de Kleasterrûntsjes van Stichting Tsjerkepaad deels gebaseerd op de Jabiksrûntsjes die Stichting Jabikspaad Fryslân en Stichting Tsjerkepaad jaren geleden al hebben ontwikkeld. Fokko Bosker heeft in die Kleasterrûntsjes en in die Jabiksrûntsjes de nodige aanpassingen gedaan, en voor deze wandelgids ook een aantal nieuwe wandelrondjes gecreëerd, om daarmee 26 inspirerende wandelroutes te ontwerpen langs kerken in noord-Fryslân, door het omliggende cultuurlandschap.
26 wandelrondjes
Deze 26 rondjes om de kerken liggen verspreid door het hele noorden van Fryslân, en hebben elk een lengte die varieert tussen 5,1 en 18,3 kilometer. De totale lengte van alle 26 rondjes is 337,4 kilometer, waarmee de rondjes een gemiddelde afstand van 13 kilometer hebben.
Door de grote variatie qua afzonderlijke afstanden, kun je er per wandeldag voor kiezen om bijvoorbeeld 1, 2, 3 of meer rondjes te fietsen of te wandelen. De wandelgids vermeldt welke 12 van de 26 rondjes kunnen worden gefietst.
Het mooie van de wandelgidsen van Fokko Bosker is dat je naast de routebeschrijving en routekaartjes onderweg ook een interessante beschrijving krijgt van het landschap en van de kerken langs de route. Zo verweeft Fokko Bosker cultuurhistorie, erfgoed en landschapsgeschiedenis.
Deze wandelgids maakt gebruik van de wandelknooppunten van het Friese wandelknooppuntennetwerk, hetgeen het navigeren in het veld vergemakkelijkt.
Elke wandelronde begint met een korte bezinningstekst, die je mee kunt nemen ter overdenking onderweg, zoals:
"Aandacht is het mooiste compliment
dat je kunt ontvangen en geven."
Een buitenbeentje met grote aspiraties
Vanmorgen liepen we al Rondje 21 rondom Boer, over een afstand van 14,7 kilometer. Vanmiddag lopen we aanvullend het rondje 22 langs de kerken van Franeker, Schalsum, Peins en Zweins, over een afstand van 11,9 kilometer. Totaal wandelen we derhalve vandaag 14,7 + 11,9 = 26,6 kilometer.
Dit rondje begint in Franeker en gaat dan door Schalsum naar Peins, en vervolgens via Zweins terug naar Franeker.
Start en aankomst zijn derhalve in de Friese Elfstedenstad Franeker, de voormalige vermaarde universiteitsstad, die indertijd in Fryslân een buitenbeentje was met grote aspiraties.
Om 11:25 uur vertrekken we vanuit Boer, en rijden we naar Franeker, waar we de auto parkeren buiten de stadsgracht. Als we vertrekken, is het 6 graden Celsius, en bij terugkomst in Franeker om 14:45 uur is het 7 graden Celsius.
Het weer is tamelijk wisselvallig, maar overwegend droog. Gedurende de hele dag s waait een harde, koude wind uit het noordoosten. Als we over het Franeker Bloemketerp vertrekken, regent het licht, maar al snel wordt het weer droog. Daarna krijgen we nog een enkele maal iets van hele lichte motregen, maar halverwege dit rondje zien we heel even een zuinig zonneschijntje, en als we in Franeker terug komen, regent het al weer licht.
Van Franeker naar Schalsum
Om 11:40 uur begint onze middagwandeling op het Sint-Martiniplantsoen achter de Martinikerk van Franeker.
Langs de Breedeplaats lopen we links om de 15e eeuwse kerk, de enige middeleeuwse Friese kerk met een kooromgang.
Bij de Voorstraat aangekomen, gaan we even richting Raadhuisplein.
Over dat Raadhuisplein hebben we het zicht op het oude stadhuis (in renaissance-stijl) van Franeker, en aan het eind zien we het gebouw van het Planetarium van Eise Eisinga.
Linksom over het Sint-Martinusplantsoen en door de Schoolsteeg gaan we naar het Leeuwarderend, om daar de Noorder Gracht over te steken. Met een oversteek over de Opvaart gaat het dan verder over de Bloemketerp, naar de Wetterwillewei-tunnel onder de noordoostelijke ringweg door.
Door en langs een woonwijk gaat het dan naar de Franekerweg, om die te volgen richting Schalsum. Parallel aan de Schalsumerfeart wandelen we om 12:30 uur Schalsum binnen.
Eerst brengen we een bezoek aan de oude Nicolaaskerk van Schalsum. De 13e/14e eeuwse kerk heeft een rond kerkraam in de vorm van een Davidster in de zuidgevel van de dorpskerk, boven de kerkdeur. Dat zie je wel vaker bij kerken, zoals bijvoorbeeld boven de kerkdeur van de kerk in het Friese Ee. Ook op andere plekken zie je ze wel in kerkgevels, zoals onder andere bij de kerk in Midsland op Terschelling. En hier in Schalsum zie je hem dus ook boven de kerkdeur.
Omdat de kerk gesloten is, lopen we - na een rondje om de kerk - over de Kerkstraat weer terug naar het dorpscentrum. Een pakketbezorger van DHL komt ons tegemoet. Zij hebben het druk in deze periode tussen Sinterklaas en kerst.
Langs de Dorpsstraat passeren we een woning, waaraan een houten kastje hangt, met daarin een stempel van het Jabikspaad.
Mensen die het Jabikspaad wandelen of fietsen kunnen hier even een stempel zetten op hun stempelkaart van het Jabikspaad of in hun pelgrimspaspoort van het Nederlands Genootschap van Sint Jacob.
Lunchpauze bij de Sint-Gertrudiskerk van Peins
Op de Peinserweg gaan we onder de A31 door, en dan lopen we over de Schalsumerweg naar het dorp Peins, waar we arriveren bij het voormalige kerkgebouwtje, dat momenteel in gebruik is als mini-hotel.
In het dorpscentrum maak ik een rondje om de Sint-Gertrudiskerk.
Durkje installeert zich alvast op het houten bankje bij de ingang van de afgesloten kerkdeur. Dan houden we hier vervolgens onze lunchpauze, mooi uit de wind, in de luwte van de kerkgevel.
Als we verder zullen gaan, komt Willem de Graaf bij de kerk, met camera. Hij is bouwkundige van de Stichting Alde Fryske Tsjerken, de eigenaar van deze kerk, en als ik hem vraag of hij beroepshalve komt om hier foto's te maken van de kerk, vertelt hij dat hij hier hobbymatig is. Dat blijkt niet te kloppen, want nadat we een tijdje met hem binnen in de kerk hebben staan praten, blijkt dat hij in de kerk beroepshalve een afspraak heeft met twee vertegenwoordigers van Vellema Installatietechniek uit Hallum, dus we sluiten ons gesprek af om hen aan het werk te kunnen laten gaan. Wij verlaten de kerk en wandelen even later over de Zweinserweg het dorp uit, en verderop onder de A31 door.
Van Zweins terug naar Franeker
Als we over de Hoofdweg aankomen in het dorpje Zweins, staat het daar bij de Reginakerk (1783) vol met geparkeerde auto's.
Er brandt wel licht in de kerk, maar we zien een baar bij de kerk staan, en vermoeden dat er binnen een rouwdienst is voor een overledene. Daarom gaan we niet naar binnen, en lopen we langs de Reginakerk het dorp in.
We volgen de Hoofdweg tot aan het buurtschap Kingmatille. Hier gaan we niet naar de veerpont van het Van Harinxmakanaal, maar nemen we de Salverderweg richting buurtschap Salverd.
Dit lange stuk vanuit Zweins via Salverd naar Franeker hebben we de wind in de rug, en dat is best aangenaam bij deze koude en vooral harde wind.
Deels over de weg en met name in de berm ligt een groot aantal afgewaaide boomtakken, die waarschijnlijk door de stormwinden van de afgelopen dagen van de oude bomen langs deze Salverderweg zijn gevallen. Bij één van de huizen langs deze weg is een hele dikke tak afgerukt door de wind, die over het bruggetje is gevallen, en die daarop het hekwerk heeft vernield.
Om 14:40 uur wandelen we over de Salverderweg de Elfstedenstad Franeker binnen, waarna we de Salverderweg blijven volgen, langs de Alde Trekfeart, tot vlak vóór de stadsgracht van Franeker, waar we onze auto eerder vandaag parkeerden.
Als we dan terugrijden naar huis, begint het iets harder te regenen dan eerder vandaag, dus we zijn mooi op tijd terug bij de auto, aan eind van deze najaarsfrisse wandeldag door de Groote Schalsumerpolder.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten