zaterdag 31 december 2022

Met oliebollen & appelflappen met Glühwein in Feinsum het jaar uit

Zaterdag 31 december 2022 - Oudejaarsdag

Gezelligheid rondom de schaal met oliebollen & appelflappen
Uitluiden van het oude jaar
Met de onderbreking vanwege de Corona-pandemie in de afgelopen jaren hebben Rinze & Rosa hun traditie vandaag weer voortgezet. De omwonende buren zijn door hen uitgenodigd om in en bij de schuur achter hun huis aan de Feinsumer Feart het jaar uit te luiden met het proeven & eten van zelfgemaakte oliebollen en appelflappen, met daarbij onder andere Glühwein als bijbehorende drankje.
Zo beleven we rond het avonduur enkele gezellige uren onder het dak in en bij de warme schuur, terwijl de wind en de regen het guur maken in ons dorp, ondanks het feit dat de temperatuur vandaag betrekkelijk hoog is. 
Er worden ondertussen volop oliebollen en appelflappen gebakken, dus er is meer dan genoeg voor iedereen. 
Weer en wind deren ons in het geheel niet, dus we genieten genoeglijk van elkaars aanwezigheid, en vieren in deze samenstelling het einde van het bijna afgelopen jaar. 
Nog enkele uren wachten, en dan stappen we over naar het nieuwe kalenderjaar.

donderdag 29 december 2022

Inwijding van nieuwe iconen in de Koptisch Orthodoxe kerk van Hilaard

Donderdagmiddag 29 december 2022
 
Marina Ghattas presenteert het inwijdingsfeest in Hilaard

















Inwijding van nieuwe iconen in Hilaard
Op uitnodiging van zijne excellentie Bisschop Arseny en priester Yosab Michael zijn Durkje en ik samen met Trees & Reinier Nummerdor en Swaantsje & Henk Kroes uit naam van Stifting Nijkleaster aanwezig bij de feestelijke gelegenheid van de inwijding van de nieuwe iconen in de Koptisch Orthodoxe kerk van Hilaard.
Priester Yosab Michael is de priester van de 'Kerk van de Heilige Maagd Maria en Sint Paulus', gevestigd in het Friese Hilaard, en Bisschop Anba Arseny (Arsenious el Baramousy (1951)) is Nederlands eerste bisschop van het Koptisch Orthodox Bisdom van Nederland, dat ressorteert onder het Orthodoxe Patriarchaat van Alexandrië, de belangrijkste christelijke kerk in Egypte.
Vanmorgen is de liturgische viering geweest, waarin de nieuwe iconen van de Kerk van de Heilige Maagd Maria en Sint Paulus in Hilaard zijn ingewijd. 

Feestelijke bijeenkomst in de kerk van Hilaard
Vanmiddag zijn we bij de feestelijke bijeenkomst ter gelegenheid van de inwijding van deze nieuwe iconen, in het kerkgebouw van de Koptisch Orthodoxe Kerk van Hilaard.
Presentatrice Marina Ghattas heet de aanwezigen in de volle kerkzaal van harte welkom, namens de landelijke bisschop en de plaatselijke priester, en uit naam van de leden van deze Koptisch Orthodoxe geloofsgemeenschap. 
Vervolgens wordt de viering geopend met een aantal gezamenlijk gelezen bijbellezingen, gebeden en gezangen, waaronder een Kyrië-litanie.
Als één van de gasten volgt dan een toespraak van de zijne excellentie Bisschop Ron van Hout, de bisschop van het Rooms-Katholieke Bisdom Groningen-Leeuwarden. 
Vervolgens neemt Marina Ghattas ons in haar presentatie in vogelvlucht mee door de geschiedenis van de Koptisch Orthodoxe geloofsgemeenschap van Fryslân, gedurende de jaren 1992 tot heden. Sinds het jaar 2000 is deze kerk gevestigd in Hilaard. Vier jaar later werden de eerste iconen geplaatst in de kerk. In 2015 kwam de Koptisch Orthodoxe paus op bezoek in Hilaard. Deze geloofsgemeenschap is de enige Koptisch Orthodoxe kerk van Fryslân; een kleine, maar vooral wel hechte gemeenschap.

Koptische kunst & iconen
Dan krijgen we een informatieve toelichting van de rondom ons in de kerk hangende nieuwe iconen. Daarin passeren het dochtertje van Jaïrus, de wonderbare visvangst, de genezing van de verlamde, lopen op het water, de genezing van de blindgeborene, de verschijning aan Maria Magdalena na Jezus' opstanding, de kruisiging, de Goede Herder, de opwekking van Lazarus, de wonderbare spijziging, de bruiloft te Kana, en de in de doopkamer hangende icoon van de doop van Jezus in de Jordaan.
Na deze iconen-rondleiding verzorgt Bisschop Arseny een korte lezing over het thema 'De Koptische kunst en Iconen'. Hij noemt hun educatieve functie bij geloofsopvoeding, en dat deze authentiek Egyptische kunst essentieel is voor de Koptische kerken. Deze kunst geeft zin & leven. 
Iconen helpen namelijk bij het mediteren, ze geven je berouw in je hart. Met iconen wil de Kerk haar kinderen hoop en vooral ook vertrouwen geven. Ziende op de groot geschilderde hoofden en ogen ligt de nadruk op het spirituele en zijn ze gericht op het bieden van inzicht.
Mooi is dat de bisschop tot slot ook nog een fotopresentatie verzorgt over alle in Nederland gevestigde Koptisch Orthodoxe kerken, inclusief hun iconostase (een doksaal), de iconenwand waarmee de kerkzaal wordt afgesloten van de altaarruimte, waarin alleen de priester, de diaken en de altaardienaar mogen komen.
Na deze plenaire bijeenkomst worden we allen genodigd om mee te komen naar de zaal achter de kerk, waarin alle gasten en leden van deze kerk een heerlijke maaltijd wordt voorgeschoteld, waarin je gezellig met elkaar kunt napraten over deze feestelijke inwijding van de nieuwe iconen van de Koptisch Orthodoxe kerk van Hilaard.
Fijn om namens Nijkleaster te gast te zijn in deze naburige Koptisch Orthodoxe geloofsgemeenschap, die vanaf de opening van Nijkleaster komend kalenderjaar onze gewaardeerde buren zullen zijn.

Jabikspaad door weer & wind

Donderdagochtend 29 december 2022
 
Beppie & Wybren bij de start van hun tweede etappe van het Jabikspaad

















Gisteren de eerste etappe
Gistermiddag ontvingen we in onze Refugio Ultreia Feinsum twee wandelaars die het Jabikspaad bewandelen. Wybren & Beppie waren gisterochtend hun eerste etappe op dit Fries-Overijsselse pelgrimspad begonnen bij de Groate Kerk van Sint-Jacobiparochie, om die dagtocht na 21 kilometers te beëindigen in onze refugio. Het was niet echt een gemakkelijke tocht, want de harde wind en de regelmatig terugkerende regen vroeg wel het karakter van een bikkel om tot de bestemming van deze eerste etappe door te lopen. Bij mooi zonnig weer is het wandelen over de Bildtse klei en een fors aantal kilometers over de Waddenzeedijk een aangename activiteit, maar als het zo waait en regent als gisteren, vraagt dat wel het nodige doorzettingsvermogen.
En daar heeft het hen niet aan ontbroken, want halverwege de middag arriveerden ze in Feinsum, waar we ze in onze refugio konden verwelkomen voor een gezellige ontmoeting gedurende de rest van de middag en tijdens onze gezamenlijke pelgrimsmaaltijd van gisteravond.

Vandaag de tweede etappe
Na de overnachting en het ontbijt van vanmorgen hebben we afscheid van elkaar genomen bij onze refugio, en gaan deze twee doorzetters wederom bij een stormachtige wind met af en toe regen verder op het Friese Jabikspaad, via Stiens, Britsum, Koarnjum en Jelsum naar Leeuwarden. 
Voor Wybren zijn dit de eerste twee etappes op zijn meer dan 3.000 kilometer lange pelgrimstocht naar Santiago de Compostela, die hij na de volgende etappes van 2023 door Nederland in het vroege voorjaar van 2024 dan wil vervolgen als een doorlopende voettocht over de Belgisch-Frans-Spaanse pelgrimspaden, tot aan de kathedraal van het Spaanse bedevaartsoord Santiago de Compostela, en wellicht daarna nog enkele dagen door tot Cap Finisterre, tot op de rotskust van de Atlantische Oceaan, waar deze pelgrim dan zijn tocht afrondt van Waddenzee tot Atlantische Oceaan.

dinsdag 27 december 2022

Aan tafel!

Dinsdag 27 december 2022 - Derde Kerstdag
 
Adventskalender 2022 van de Protestantse Kerk in Nederland























Adventskalender 2022
Gisteren sloten we met de Eerste Kerstdag de weken van Advent af. Daarmee stopte ook de dagelijkse lezing van onze Adventskalender 2022, die door de Protestantse Kerk in Nederland (PKN) werd gemaakt, en die mede mogelijk werd gemaakt door Kerk in Actie
De vier weken die voorafgaan aan het Kerstfeest heet ‘Advent’. Dat woord is afgeleid van het Latijnse woord ‘advendus’, dat ‘komst’ betekent. In de vier weken vóór Kerst hebben we ons voorbereid op het Kerstfeest, het feest waarbij we de geboorte van de Here Jezus gedenken en vieren.
Deze Adventskalender hoort bij 'Petrus', het magazine - met verhalen van geloof, hoop en liefde - uit de PKN.

Aan tafel! Plek voor iedereen
De titel van deze Adventskalender 2022 is: 'Aan tafel!', met als geruststellende subtitel: 'Plek voor iedereen'. 
Deze kalender begint dan ook heel passend met het gedicht 'Gastvrijheid'. God nodigt ons uit om elke dag dicht bij Hem te leven, en deel uit te maken van de gemeenschap die Hem volgt. In Gods nabijheid mag je je gezien en geborgen weten, en aan Zijn tafel is plek voor iedereen.
Deze Adventskalender biedt vanaf zondag 27 november 2022 - de Eerste Zondag van Advent - elke dag een nieuwe inspiratie, om daarmee - en zo - toe te leven naar Kerst. 
Deze uitgave geeft ook informatie over het project van Kerk in Actie, dat in de tijd van Advent centraal stond, namelijk: 'Geef licht aan vluchtelingenkinderen in Griekenland'.

Adventsrooster 2022
De teksten van deze Adventskalender 2022 komen uit de Nieuwe Bijbelvertaling van 2021. 
Dit Adventsrooster hielp ons thuis bij de voorbereiding op het Kerstfeest. De kalender bestaat uit 29 bijbelteksten met een foto. Die prachtige sfeerfoto’s passen helemaal bij de tekst van de dag. 
Wie vanaf 27 november 2022 elke dag één dagtekst las, arriveerde lezend op 25 december 2022 - op de Eerste Kerstdag - bij de laatste tekst van de kalender.
Voor elke dag is er een overdenking, aangevuld met liederen, gebeden en citaten. Elke dag krijg je bijvoorbeeld ook een meditatietip, of een filmtip, of een vraag om over na te denken. Daarmee kwamen wij elke dag een stapje dichter bij Kerst.
Auteurs waren: Annelies Jans, Margreet Klokke, Marleen van der Louw, Wim Vermeulen en Rob Visser.
Elke dag van de week kreeg een wekelijks terugkerend thema, als volgt:
  • Zondag: Voormoeders van Jezus;
  • Maandag: Voorvaders van Jezus;
  • Dinsdag: Een God van recht;
  • Woensdag: De Psalmen centraal;
  • Donderdag: Getuigen van Jezus' geboorte;
  • Vrijdag: Eten met God;
  • Zaterdag: Adventsliederen.
Even nadenken over ...
  • Vol vreugde ziet God naar mensen die recht doen; zij scheppen recht en geluk.
  • De kracht van vergeving: je zit niet vast aan je verleden.
  • Misschien is er geen gevoel dat groter geluk geeft dan dat men voor andere mensen iets kan betekenen (Dietrich Bonhoeffer).
  • De diepste karakterisering van het geloof: iets zó voor waar houden, dat het eigenlijk al een feit is.
  • Gods gebod is voor de Psalmdichter een bron van licht en levenskracht.
  • Zelfkennis is eigenlijk altijd de eerste stap op weg naar verandering.
  • Goed met Gods overvloed om kunnen gaan, blijkt ook nog een kunst apart.
  • Al doende zul je ontdekken dat God Zelf al lang bezig was met de weg, voordat je er zelf aan begon.
  • Niets is van mij, alles gekregen, enkel reden om dankbaar te zijn. 
  • Gods goedheid is te vinden in de medemens die bij je blijft als het moeilijk is.
  • Voor de meeste mensen is de wereld geen comfortabele plek.
  • God blijkt een onverbeterlijke optimist.
  • God wil onder ons wonen.
  • Na alle taal van staal, heeft de taal van tederheid en liefde toch het laatste woord.
  • De nacht is in de Bijbel het ultieme moment voor beslissing. In de nacht, zonder rumoer en afleiding, is de mens beter in staat om te kiezen. Als alle stemmen zwijgen en de mens diep in slaap is, komt er ruimte voor de stem van God.
  • Ieder mensenleven kent zijn diepten, met een besef van totale onmacht en hulpeloosheid.
Je leren openstellen voor elkaar,
dat is eigenlijk oefenen in gastvrijheid.
Als het lukt, 
een open ontmoeting,
van hart tot hart, 
dan word je te gast in elkaars levensverhaal.
En dat is een heilig gebeuren,
even kostbaar als kwetsbaar."
(Da. Mathilde de Graaff)

Het wordt licht

Maandag 26 december 2022 - Tweede Kerstdag
 
Adventskalender 2022 van het Nederlands-Vlaams Bijbelgenootschap














Adventskalender 2022
Gisteren sloten we met de Eerste Kerstdag de weken van Advent af. Daarmee stopte ook de dagelijkse lezing van onze Adventskalender 2022, die door het Nederlands-Vlaams Bijbelgenootschap (NBG) werd gemaakt en verspreid.
De vier weken die voorafgaan aan het Kerstfeest heet ‘Advent’. Dat woord is afgeleid van het Latijnse woord ‘advendus’, dat ‘komst’ betekent. In de vier weken vóór Kerst hebben we ons voorbereid op het Kerstfeest, het feest waarbij we de geboorte van de Here Jezus gedenken en vieren.
Advent - de vier weken voor het kerstfeest – valt in het donkerste en koudste jaargetijde. Licht en warmte zijn dan niet vanzelfsprekend. Daarom koos het NBG voor haar Adventskalender van dit jaar voor bijbelteksten en foto’s bij het thema: 'Het wordt licht’. 

Het wordt licht
"Duisternis en kou houden ons meer dan in eerdere jaren bezig", aldus Anne-Mareike, hoofd bijbelgebruik bij het NGB te Haarlem. Letterlijk, omdat kosten voor licht en warmte momenteel de pan uitrijzen, en figuurlijk omdat de ontwikkelingen in de wereld ons angstig kunnen maken. 
Voor de mensen in de Bijbel was dat niet anders. We lezen in de Bijbel immers over persoonlijke en politieke crises, over oorlog en ziekte. 
Toch stelt de Bijbel daar één belangrijk woord tegenover, namelijk: ‘licht’. Van het eerste tot het laatste hoofdstuk lezen we in de Bijbel dat Gods licht het wint van de duisternis. 

Jezus is het Licht van de wereld
De Adventskalender 2022 straalt daarom die hoop uit, ondersteund door schitterende foto’s. Deze kalender bevat elke dag een bijpassende foto, een bijbeltekst met toelichting, èn een vraag om de dag mee in te gaan.
Jezus is het Licht van de wereld, ook in deze moeilijke tijd. Daarom is de meest krachtige boodschap van Kerst dat het Licht alles overwint! 
Met deze mooie Adventskalender leefden we bewust toe naar Kerst. Elke dag lazen we een Bijbeltekst met een korte uitleg, en een vraag om over na te denken.

Adventsrooster 2022
De teksten van deze adventskalender komen uit de Nieuwe Bijbelvertaling van 2021. 
Dit Adventsrooster hielp ons thuis bij de voorbereiding op het Kerstfeest. De kalender bestaat uit 24 bijbelteksten met een foto. Die prachtige sfeerfoto’s passen helemaal bij de tekst van de dag. 
Wie vanaf 1 december 2022 elke dag één omslagblad las, arriveerde lezend op 24 december 2022 - op de dag vóór het Kerstfeest - bij de laatste tekst van de kalender.

Persoonlijke vragen
Alle teksten in deze Adventskalender sluiten af met een persoonlijke vraag. Die vragen nodigen je uit om daarmee even stil te staan bij je eigen leven en ze laten je nadenken over de betekenis van de gelezen Bijbeltekst voor jezelf. Deze vragen helpen je om de Bijbelteksten beter te begrijpen. Enkele van deze vragen waren bijvoorbeeld:
- bij de lezing over de vuurzuil in de nacht: Waar zie jij Gods aanwezigheid in de wereld?
- bij de lezing over gerechtigheid: Wie vind jij een lichtend voorbeeld van de gerechtigheid waar Jesaja over spreekt?
- bij de lezing over de engel: Waar denk jij aan bij het woord 'engel'?
- bij de lezing over liefdevolle barmhartigheid: ‘Wat stel jij je voor bij 'de weg van de vrede'?

Jouw antwoorden?
Lezen en nadenken over zo’n vraag kon je alleen doen, maar ook in een groep, zoals bijvoorbeeld in gezinsverband. Zo is deze Adventskalender ook voor ons een uitnodiging geweest om bewust naar het Kerstfeest toe te leven en om daarbij stil te staan bij wat ons dag in dag uit beweegt.
  • God staat aan de kant van het licht. En Hij zal zorgen dat het licht overwint.
  • Vreemdelingen welkom heten, wraak en woede bedwingen, eerlijk rechtspreken, en delen wat je zelf gekregen hebt. De regels zijn voor de Psalmdichter een baken waarnaar hij zijn voeten kan richten. 
  • Als je wilt weten hoe je in het licht kunt leven, op een manier zoals God het bedoeld heeft, moet je Jezus volgen.
  • Het echte geluk is voor mensen die doen wat God wil, en die het daardoor juist moeilijk hebben. Als de andere mensen naar die mensen kijken, moeten ze iets van Gods licht zien.

Kerstfeest vieren in Drachten

Zondag 25 december 2022 - Kerstmorgen
 
Kerstfeest vieren in de Zuiderkerk van Drachten

Terug naar de Zuiderkerk
Kerstfeest vieren we vanmorgen onder andere in de Zuiderkerk van Drachten. In de kerk waar we zo'n 45 jaar geleden al zoveel feestelijke kerkdiensten beleefden, waaronder evangelisatiezondagen met gospelkoren in een volle kerk, en in deze kerk waarin ik in die jaren ook mijn belijdenis van het geloof heb afgelegd. Vandaag zijn we hier weer eens terug in de Zuiderkerk, samen met Durkje en mijn mim, om in een bijna volle kerkzaal van deze recent prachtig verbouwde Zuiderkerk vanmorgen het Kerstfeest te vieren.
Voorganger van deze feestelijke ochtenddienst is dominee Peter Smilde, die op 27 november 2022 ook al in onze Protestantse Gemeente van Stiens voorging. Het is dus nog niet eens zo lang geleden dat we elkaar eerder ontmoetten.

Kerstfeest voor oud & jong
Behalve door de organist op het orgel en een pianist met een jonge saxofonist wordt deze Kerstviering muzikaal omlijst door het gelegenheidskoor van deze kerk, dat bestaat uit ruim twintig gemeenteleden, onder leiding van dirigente Lies Dijkstra. Zij zullen vanmorgen de gemeentezang een gouden randje geven, want we willen immers uitbundig het onuitsprekelijke wonder van Kerst vieren vanmorgen. God verlangt ernaar om mens te zijn, als antwoord op het menselijk verlangen om ‘als god’ te zijn. Met de geboorte van Jezus Christus is er dan ook alle reden om volop dit geboortefeest als Kerstfeest met elkaar te vieren.
Het Kerstevangelie uit Johannes 1: ‘Het Woord is mens geworden en heeft onder ons gewoond', dient daarbij vanmorgen als Kerst-motief.
Ook voor de kinderen mag het Kerstfeest natuurlijk een feest zijn. Dominee Smilde vertelt het Kerstverhaal aan de voet van het liturgisch centrum aan de kinderen, en ondertussen werken enkele enthousiaste kinderen mee om dit geboorteverhaal van Jezus met rol-borden van bijvoorbeeld engel, herder, schaap, ezel, Jozef & Maria te verbeelden. En zo wordt het Kerstfeest niet alleen een feestelijk gebeuren voor alle volwassenen, maar zeker ook voor alle kinderen.
 


Kerstavondviering in de Sint-Vituskerk van Feinsum

Zaterdag Kerstavond 24 december 2022
 
Muziek van fanfare Crescendo in de Sint-Vituskerk van Feinsum

















Kerstavond in Feinsum
Vanavond is het Kerstavond. Dan bezoeken we de gezellige Kerstavondbijeenkomst in de Sint-Vituskerk van Feinsum. Elk jaar organiseert Dorpsbelang Feinsum deze Kerstsamenzang, waaraan de fanfare Crescendo van Hijum & Feinsum haar gewaardeerde medewerking verleent.
De kerk is bijna vol als alle gasten om 19:30 uur welkom worden geheten door Dick Adema, namens Dorpsbelang Feinsum. 
De kerkzaal is wederom prachtig versierd met kerstdecoraties, en de electrische verwarming van onze dorpskerk houdt het aangenaam warm in deze voormalige kloosterkerk, waarin al eeuwenlang het Kerstfeest is gevierd.

Kerstsamenzangavond met Crescendo
Na het welkomstwoord speelt Crescendo onder leiding van haar plaatsvervangend dirigent Piet van der Heide 'The Shining Star', verwijzend naar de ster van Bethlehem. Dat beantwoorden we met samenzang van 'Komt allen tezamen'. 
Nadat Crescendo het muziekstuk 'Lord of the Rings' ten gehore heeft gebracht, luisteren we naar het kerstverhaal van Lucie Borger-Hijma, één van de leden van de fanfare. Het is een nostalgisch verhaal met als boodschap dat het bij het zingen van Kerstliederen niet uitsluitend erom gaat dat muzikale perfectie nagestreefd en bereikt moet worden, maar dat bovenal de ziel in de muziek gelegd moet zijn door de passie waarmee de Kerstliederen gezongen worden.
Dirigent Piet van der Heide beaamt dat overigens aan het eind van deze bijeenkomst ook wel, door aan te geven dat dat voor hem als dirigent van een fanfare zoals Crescendo ook wel een ware uitdaging is. Wij hoeven ons daartoe bij Crescendo echter geen zorgen over te maken. Crescendo doet het goed!
We zingen samen 'Hoor de Eng'len zingen d' Eer', en luisteren daarna naar de muziekstukken 'Mary, Young and Fair' (van Patrick Millstone) en 'White Christmas', beide gespeeld door Crescendo.
Samen zingend sluiten we deze Kerstsamenzangavond dan af met eerst 'Stille nacht' en tot slot de lofzang van het 'Ere zij God'.

Gezelligheid troef in Feinsum
Het is altijd mooi om in ons dorp zo met de gewaardeerde inbreng van Crescendo Hijum-Feinsum samen te komen op Kerstavond, en als na afloop van dit samenzangprogramma dan de warme chocolademelk en Glühwein rond worden gedeeld met daarbij het klassieke kerstkransje, dan is dit avondprogramma wel compleet en sluiten we het als dorpelingen samen met de fanfare-leden van Crescendo gezellig af.
Morgen vieren we het Kerstfeest op Kerstmorgen.

Kerstwandeling door Grou

Zaterdagavond 24 december 2022
 
Maria & Jozef met de pasgeboren Jezus in de stal

















Kerstwandelen in Grou
Durkje en ik nemen rond het avondlijk uur deel aan de Kerstwandeling die door de Protestantse Gemeente van Grou & Jirnsum wordt georganiseerd in het centrum van het Friese Grou. Het is een Kerstwandeling voor jong & oud, langs de hoofdrolspelers uit het Kerstverhaal in de Bijbel. We gaan samen als het ware op weg naar Bethlehem, de geboortestad van het kindje Jezus, en kunnen daarbij onderweg genieten van zang & muziek. De wandeling leert ons dat het oude verhaal van Hoop & Licht nog steeds actueel is.
Om deel te nemen aan deze Kerstwandeling melden we ons aan het eind van de middag in Friesmastate in Grou. Daar krijgen we een gekleurd briefje, waarmee we worden ingedeeld in één van de groepen die straks onder begeleiding van een gids de Kerstwandeling groepsgewijs zullen gaan maken. 
In de ontvangsthal van Friesmastate worden we ook muzikaal onthaald met Kerstliederen, die door het duo Esther & Pieter ten gehore worden gebracht. Zo komen we alvast in de sfeer van de wandeling en van het naderende Kerstfeest.
We komen in de hal steeds dichter bij de uitgang, en ondertussen blijft het aantal deelnemers aan de ingangszijde alsmaar groeien. Het is duidelijk dat hier in Grou grote belangstelling is om deel te nemen aan deze avondwandeling door het tot Bethlehem omgetoverde Grou.

Op weg naar Bethlehem
En dan is het zover dat ook onze groep aan de beurt is om de Kerstwandeling te gaan beleven. Bij de uitgang van Friesmastate worden we luid en duidelijk toegesproken door twee herauten, die ons melding doen van het geboorteverhaal, en die ons onder begeleiding van onze gids op pad sturen.
Dan volgt een onderhoudende tocht door het park en ook door de smalle straatjes van Grou. Zo passeren we een herberg die overvol is, waar twee gasten zelfs buiten liggen te slapen. We ontmoeten herders met schapen en ook een groep reizigers die onderweg is naar hun geboortestad, om zich daar voor de volkstelling in te laten schrijven. 

Op zoek naar een Koningskind
Verderop zingen engelen over een pasgeboren Koningskind, en bij de muziekkoepel ontmoeten we drie Wijzen uit het Oosten, die ook maar in het duister tasten waar ze toch eigenlijk dat bijzondere Koningskind zouden kunnen vinden. 
Die Magiërs uit het Oosten waren al op bezoek geweest bij koning Herodes, die wij ondertussen ook al hebben bezocht in de Fermanje van Grou. Die trotse koning is nogal humeurig ingesteld, omdat hij zich zorgen maakt om zijn macht, omdat hij van de Wijzen uit het Oosten had gehoord dat een bijzondere ster wel moet betekenen dat er in zijn koninkrijk een nieuwe koning is geboren. Daar wil hij -argwanend als hij is - meer van weten, zo meldde hij die Magiërs, en ook ons.

Meedoen aan de volkstelling
Dat de volkstelling in den lande wel degelijk een dingetje is, blijkt onderweg in het centrum van Grou overigens ook wel, want wij worden eerst door een stel Romeinse soldaten er al op gewezen dat wij in volgorde van onze leeftijd in optocht naar de volkstelling verder moeten lopen, en bij de volgende groep Romeinse soldaten moet door de met ons meelopende kinderen alvast in een groot boek worden genoteerd uit hoeveel deelnemers onze groep bestaat. Dat blijken er 23 te zijn. En dan mogen we door.

Het is dus toch waar dat Jezus is geboren
Nog eens komen we langs een herbergier, die ons vertelt dat ook zijn herberg bomvol zit. Ook hij heeft wel gehoord dat er ergens een baby is geboren is in zijn stad Bethlehem, maar hij heeft vanwege zijn drukke herberg geen tijd om ons verder te helpen, dus wijst hij ons de richting waar waarschijnlijk dat kind is geboren. 
Dan komen we vlakbij de Sint-Piterkerk van Grou, waar we van een zanggroep horen dat we dan toch eindelijk de stal hebben gevonden waar dat Koningskind is geboren, namelijk hiernaast.
Als we dan tenslotte de Sint-Piterkerk binnen zijn gegaan, komen we in het koor van de kerk oog in oog te staan met Jozef & Maria, met in de armen van Maria haar pasgeboren baby. Het stel jonge ouders vertelt dat zij hun baby de naam 'Jezus' hebben gegeven, wat zoiets betekent als 'God redt'.
Het is dus echt waar. Jezus is geboren. Dat gaan we morgen groots vieren.

Levende Kerststal in de Sint-Vituskerk van Stiens

Zaterdagmiddag 24 december 2022
 
De levende kerststal in de Sint-Vituskerk van Stiens

















Stiens
Als ik aan de voet van de hoge dorpsterp van Stiens het kerkhof op loop om over het kerkpad naar de ingang van de Sint-Vituskerk in Stiens te gaan, valt mijn oog op het grote spandoek met de tekst 'De Sint-Vituskerk is open'. Vóór mij loopt een ouderpaar met zes kinderen, die hoorbaar verwachtingsvol ook naar de grote kerkdeur lopen van deze opengestelde kerk. We zijn op pad naar de Levende Kerststal, die is ingericht in het koor van de Grote Kerk van Stiens
De orgelklanken van welbekende Kerstliederen van organist Take Beukema komen me ter ore, en in de kerk zie ik ook zijn collega-organist Henk Havenga zitten. Zij verzorgen de muzikale omlijsting van deze Kerstfeest-activiteit, afgewisseld door de Jeugdband Belhamels, een zangkwartet, het Shantykoor Bluswater en de VituStins Cantorij. 
De vrijwilligers van de Protestantse Gemeente van Stiens ontvangen het groot aantal gasten dat de kerk in en uit loopt. Er is koffie en warme chocolademelk met het traditionele kerstkransje erbij, en aan het eind van de kerkzaal staat in het koor de Kerststal onder een hoog opgaande sterrenhemel.
In die stal staan twee poppen, die de prille ouders Jozef & Maria uitbeelden, en de pop van het pasgeboren kindeke Jezus ligt in de kribbe in die stal. 

Bethlehem
Ik passeer één van de herders, die helaas gevallen is, en van wie door de andere aanwezigen de bloedende wond zorvuldig wordt verzorgd. Die herder laat al deze liefde en zorg rustig en gelaten over zich heen komen. En verderop zit de collega-herder vóór een groot geschilderd berglandschap met schapen, met achter zich twee levende schapen, die rustig heen en weer drentelen door het stro op de stenen kerkvloer.
Kinderen staan in de Kerststal en bij de schapen, zich verwonderend over het sfeervolle Kerstfeest-tafereel.
In het midden van het schip van de kerk staan veel bezoekers met een koekje en een warm drankje gezellig met elkaar te praten. Een mooi moment om elkaar zo even te ontmoeten op de voormiddag van het Kerstfeest, dat we morgen zullen gaan vieren.
 

zaterdag 24 december 2022

Klooster Claercamppad van Sexbierum naar Sint-Jacobiparochie (etappe 13)

Zaterdagochtend 24 december 2022
 
Via de voetgangersbrug over de Grutte Kolk naar de bunker van Koehool 

















Klooster Claercamppad
Op 1 juni 2022 presenteerde de wandel-journalist Fokko Bosker zijn nieuwe fiets- en wandelgids, van het zogenoemde 'Klooster Claercamppad', met de volgende subtitel aangeduid: 'Wandel- en fietsroutes door de Friese Waddendelta'.
Deze nieuwe gids bevat voor wandelaars: 13 etappes, 3 rondwandelingen, 1 wadlooptocht, 2 stadswandelingen en 3 fietstochten.
In de Friese Waddendelta ontmoeten water en land elkaar. Dit kustgebied is door de golven en getijdenwerking in duizenden jaren gekneed uit zand, klei en veen. Op de kwelderruggen vestigden zich de eerste Friezen en legden zij de basis voor hun rijk, dat zich uitstrekte vanaf Noord-Frankrijk tot aan Denemarken. Het Klooster Claercamppad brengt deze bijzondere landstreek, de natuur en geschiedenis in veelkleurige verhalen en met afwisselende wandel- en fietsroutes tot leven.
De route van dit pad loopt in grote lijnen vanaf Lauwersoog over Zoutkamp naar Dokkum, en voert dan verder naar Sint-Jacobiparochie (de startplaats van het pelgrimspad 'Jabikspaad'), Franeker en de Hanzestad Bolsward, om vervolgens met een lus over Makkum en Harlingen langs de kust en over de dijken terug naar Sint-Jacobiparochie te leiden. 
De eeuwenoude cultuurgeschiedenis van terpen, deltawerken, middeleeuwse kerken, kloosters en florerende handelssteden vertelt een bijzonder gelaagd verhaal.

Beginnen in het halfdonker
Vandaag wandelen we de dertiende etappe van het Klooster Claercamppad, van Sexbierum via Oosterbierum, Koehool en Westhoek naar Sint-Jacobiparochie, over een afstand van 17,7 kilometer. 
Het thema van deze etappe is: 'Kloosterhistorie als leidsnoer voor nieuw elan'. Dat thema wil duidelijk maken dat de eeuwenoude dorpen Sexbierum en Oosterbierum hun dorps- en kloosterhistorie aangrijpen voor nieuwe elan en voor het aanhalen van gemeenschapsbanden.
Het is vanmorgen vroeg bij vertrek 8 graden Celsius, en bij aankomst is het 9 graden Celsius. Koud is het dus niet. Het waait hier in de kuststreek niet hard, en bovendien hebben we vandaag de wind voornamelijk in de rug. Af en toe breekt de zon even door de wolken, en dan geniet je volop van dit vriendelijke weer op de dag vóór Kerst.
Enkele minuten vóór half acht vertrekken we vanmorgen. Op dit vroege uur is het nog donker, dus in dat donker rijden we met beide auto's naar Sint-Jacobiparochie, waar we de ene auto parkeren bij De Groate Kerk, waar we rond het middaguur later vandaag onze etappe willen beëindigen. 
Met de andere auto rijden we door naar Sexbierum, van waaruit we even later om enkele minuten na 8:00 uur vertrekken. In het schemerduister wandelen we Sexbierum uit via de Latsmaleane, en verderop langs Latsma State. Boven ons is het dan nog onbewolkt, dus het zal niet lang meer duren voordat het licht is.

Van Sexbierum naar Oosterbierum
Vanaf de Hoarnestreek gaan we het smalle schelpenpad van het Fiskerpaed op, en dan lopen we in noordelijke richting naar de Waddenzeedijk.
Via de houten brug steken we de Dyksfeart over om de Sédyk op te gaan.
We klimmen naar de top van de hoge zeedijk, en gaan dan buitendijks in oostelijke richting verder. Het is hoogwater, en het zeewater van de Waddenzee kabbelt rustig tegen de basaltblokken aan de voet van de Sédyk. Verschillende vogelsoorten foerageren op de grens van zee en basalt, en af en toe passeren we een plukplek, waar de roofvogels een watervogel of een haas hebben verorberd. Ondertussen schuift de dikke bewolking vanuit het westen in oostelijke richting over ons heen. We worden ingehaald door het front van de bewolking, dus na een tijdje lopen we niet onder een heldere lucht, maar onder de dichte bewolking.
Een eind oostelijker passeren we de locatie waar de Slachtemarathon aanvangt in de jaren dat deze Fryske langeafstandswandeling van Oosterbierum naar Raerd loopt. Maar hier gaan we in tegenstelling tot die tocht niet landinwaarts, want we moeten nog een klein eindje verder langs de zeedijk, omdat we via de parallelle Fiskersleane naar Oosterbierum moeten lopen. Vlak voordat we de Hoarnestreek bereiken, zien we drie reeën op de vlucht slaan voor ons. Ze verlaten de akker naast ons, en blijven op veilige afstand op de Fiskersleane even staan kijken, en dan verdwijnen ze uit het zicht.
Voorbij de Hoarnestreek - een oude kwelderwal - naderen we Oosterbierum langs een aantal kassencomplexen, en langs de nieuwe kloostertuin 'De Tagong', het resultaat van goed Oosterbierumer gemeenschapszin, hetgeen we in Fryslân ook wel 'mienskip' noemen. Onderweg ontmoeten we toevallig mijn ex-hogeschoolcollega Hermien Moning, die hier met haar echtgenoot de hond uitlaat.

Vanuit Oosterbierum naar de bunker van Koehool
Door Oosterbierum lopend, passeren we een boerderij, met op het boerderij-erf een bonte verzameling van oude landbouwmachines. 
Vanaf de Sint-Joriskerk volgen we de Lidlumerwei. Even verlaten we deze N393 om bij de tot groepsaccommodatie verbouwde voormalige dorpskerk te kijken. 
Op de Konkelswei passeren we het cortex-stalen kunstwerk dat melding maakt van de drie terpen waarop Oosterbierum ooit is gebouwd.
Tussen de grote kassencomplexen door, die langs de Konkelswei staan, lopen we in noordelijke richting terug naar de Hoarnestreek.
Nadat we een eind de Hoarnestreek hebben bewandeld, verlaten we deze voormalige kwelderwal, om dan over een veldpad langs de Grutte Kolk in de richting van de Waddenzee te lopen. Als we bij de voetgangersbrug over de Grutte Kolk zijn, kunnen we vóór ons al heel goed de bunker van Stelling Koehool zien, die hier is ingebouwd in de zeedijk. Deze bunker is nog het laatste restant van het voormalige Duitse luchtverdedigingskamp van Stelling Koehool, die in de Tweede Wereldoorlog deel uitmaakte van de Duitse Atlantikwall.
Aan de voet van de zeedijk in Koehool zoeken we een plekje in de luwte van een bomengroep, om hier koffie te drinken en broodjes te eten. Daarna kunnen we verder naar het oosten, met de wind en af en toe enige motregen in de rug.

Van Koehool over de Griene Dyk naar Sint-Jacobiparochie
We volgen nu de asfaltweg aan de voet van de Waddenzeedijk, tot aan de Dykshoek, waar het Bildtse buurtschap Westhoek begint.  
Toch gaan we hier Westhoek niet in, want we moeten zo'n honderd meter zuidelijker de Griene Dyk op, die ook één van de restanten van de voormalige zeewering is. Achter een raampje van een schuur zie ik een wulk liggen; de schelp die hier aan de Waddenzeekust kan worden gevonden.
Via de Langedyk en de Westerweg lopen we door naar Sint-Jacobiparochie. 
Bij de Groate Kerk aangekomen, ontmoeten we de Dokkumer IJsbrand, die hier bij De Groate Kerk arriveert om zich als pelgrim in spe over het pelgrimeren te laten informeren in het Pelgrimsinformatiecentrum van het Nederlands Genootschap van Sint Jacob. Het Pelgrimsinformatiecentrum blijkt op deze vierde zaterdag van de maand echter helaas gesloten te zijn, dus hij zou tevergeefs naar Sint-Jacobiparochie zijn gereden. We bieden hem aan dat hij binnenkort eens bij ons op bezoek komt in onze refugio, waar wij hem dan het een en ander kunnen vertellen en laten zien over het maken van een goede start voor je pelgrimstocht.
Na deze toevallige ontmoeting rijden wij met de ene auto vanuit Sint-Jacobiparochie terug naar Sexbierum, waar we onze andere auto afhalen, die we daar vanmorgen hebben achtergelaten. Tot slot rijden we met beide auto's terug naar huis.

vrijdag 23 december 2022

Kerstwandeling in Doniastate te Stiens

Woensdagavond 21 december 2022
 
Maria & Jozef met kindje Jezus in de stal van Doniastate

Van het duister naar het licht
Samen met alle wandelaars zoeken we tussen al die komende en gaande auto's en fietsers in het duister onze weg over de parkeerplaats naar de ingang van kinderboerderij Doniastate, net buiten Stiens.
Bij de vuurkorven met daarin het knetterend brandende haardhout wachten we onze beurt af. 
Dan stapt een grote heraut op onze gelegenheidsgroep af, en roept hij met een daverende stem dat wij vanavond van harte welkom zijn om als groep tussen de duizenden lichtjes door over de paden van de kinderboerderij langs de opeenvolgende scènes van het bijbelse Kerstverhaal te wandelen. "En stop steeds bij zo'n tafereel, want als het grote licht aan gaat, begint de mini-voorstelling van een deel van het geboorteverhaal van Jezus." 
Wij gaan het duister in, het licht verwachtend en tegemoet. 

Van de keizer naar de Koning
  • Het licht gaan aan, en daar staat in het volle licht keizer Augustus, die ons als landgenoten oproept om ons voor de volkstelling te melden in de plaats waar we geboren zijn. Het licht gaat uit, en wij gaan volgzaam op pad.
  • Waar het iets verderop oplicht, zien wij de engel Gabriël, die de nog o zo jonge Maria voorspelt dat zij een baby mag verwachten, die de Zoon van de Allerhoogste genoemd zal worden. 
  • Bij het volgende tafereel staat timmerman Jozef bij zijn houten werkbank. Jozef roept zijn zwangere vrouw Maria bij zich, en meldt haar dat ook zij beiden gehoor moeten geven aan de oproep van keizer Augustus om naar Bethlehem af te reizen voor de aanstaande volkstelling. Zij reizen samen vol verwachting af naar de geboortestad.
  • In het verre oosten staan we verderop ineens oog in oog met de drie Wijzen, die tijdens het observeren van de sterrenhemel concluderen dat er in het verre westen iets bijzonders aan de hand is. Zij volgen met hun bijzondere geschenken een ster, zoekend op weg naar een Koningskind.
  • Als de felle lampen even later gaan schijnen, staan we in de straten van Bethlehem, waar Jozef & Maria naarstig op zoek zijn naar een herberg, om daar de nacht door te brengen. Maar, helaas, alle herbergen zijn al vol. Er is hier geen plaats voor hen in de herberg. Toch niet echt een fijne gedachte als je hoogzwanger en dakloos zo door de straten met al die dichte deuren van volle herbergen gaat.
  • Net als Jozef & Maria trekken wij ook verder. Vanaf zijn hoge troon ontvangt koning Herodes de drie Magiërs uit het Oosten. Hij schrikt van de mededeling dat in zijn koninkrijk een koningskind geboren wordt, en wil daar graag meer van weten, want ja, een koningskind zal zijn gevestigde orde in gevaar kunnen brengen. Daar wil hij natuurlijk meer van weten. 
  • In het open veld zien we een groep schaapherders zitten, bij hun nachtelijk houtvuur, in de donkere nacht. Dan verschijnt in het felle licht een groep witte engelen, die met gesproken woord en met hun gezang de herders aankondigen dat er een koningskind is geboren, in een stal, ergens in de stad Bethlehem, dus volg de koningsster en (be)zoek dat bijzondere kind.
  • Evenals die herders volgen ook wij de ster naar Bethlehem. En, ja hoor, daar in een stal vinden wij de prille ouders, zittend bij een voerbak, en in die kribbe ligt inderdaad hun pasgeboren kindje, dat zij de naam Jezus hebben gegeven. Het is dus echt waar wat al zo lang werd voorspeld. Er is een Koningskind geboren!
Dank u wel! ... Jezus Christus is geboren! 
Als we zeker weten dat het kindje Jezus is geboren, op de wijze zoals dat in de Bijbel staat geschreven, komen wij in het volle licht te staan. We gaan op het licht en de muziek van het koper-korps af, en worden dan binnen warm verwelkomd met een warm drankje, met het traditionele kerstkransje erbij. Een mooi moment om met al die andere bezoekers van dit prachtige evenement nog even waarderend na te praten over wat we zojuist vanuit het donker in het licht hebben beleefd.
We waren hier getuige van een knap en schitterend uitgebeeld Kerstverhaal in meerdere afleveringen. Dit is gerealiseerd vanuit het samenwerkingsverband van de Protestantse Gemeente te Stiens, de Christelijke Basisschool De Sprankel van Stiens, de Zorggroep Alliade van Stiens en de Kinderboerderij Doniastate van Stiens. Het is de eerste keer dat deze vier Stienser organisaties het evenement van deze Kerstwandeling organiseerden, en dat het een groot succes is gebleken, blijkt wel uit grootse uitvoering door zo'n 200 volwassenen & basisschoolkinderen, gecombineerd met de overweldigende opkomst van het groot aantal bezoekers dat in fikse groepen van zo'n dertig deelnemers om de paar minuten gedurende zo'n drie uren lang een rondgang van ongeveer drie kwartier maken langs al die Kerst-scènes, die door de basisschoolkinderen in drie opeenvolgende ploegen achtereenvolgens worden vertoond.
Grote hulde voor de organisatoren, voor al die medewerkers en vrijwilligers, en zeker ook voor die meer dan 120 basisschoolkinderen die in die drie ploegen een prachtige voorstelling hebben verzorgd van het altijd weer bijzondere Kerstverhaal.
We wisten het, en we zien het nu ook: Jezus Christus is geboren!

donderdag 22 december 2022

Ochtendviering van Nijkleaster in de vierde week van Advent

Woensdagochtend 21 december 2022
 
Vier Adventskaarsen branden in de kloosterkerk van Nijkleaster in Jorwert

















Vieren & kuieren
De wekelijkse Kleasterkuiers van Nijkleaster in Jorwert gaan in principe altijd door, dus ook in de tijd van Advent. Ook halverwege deze vierde Adventsweek vindt derhalve op de gebruikelijke woensdagochtend vanaf 9:30 uur de ochtendviering van Nijkleaster plaats in de Sint-Radboudkerk van het Friese Jorwert. 
Op de liturgische tafel voorin de kerk branden dan de vier Adventskaarsen.
Zo'n dertig belangstellenden nemen vanmorgen deel aan deze ochtendviering, waaronder ook een groep medewerkers van de Friese Poort, waarmee Nijkleaster in de afgelopen jaren een hechte samenwerking heeft opgebouwd. Geert van der Heide is vanmorgen onze kleaster-pianist ten behoeve van de muzikale begeleiding.
Voorganger van deze viering is kleaster-pastor domina Saskia Leene, die ons in een halfuurtje aan de hand van de lezingen, de stiltes, de gebeden en de meertalige gezangen meeneemt in deze Adventsviering.
Na de viering drinken we met zijn allen koffie, met daarbij de gebruikelijke Kleasterkoeke. 
In de staande kring worden we dan uitgenodigd om een vrouw in gedachten te nemen, en daar zo mogelijk van te vertellen waarmee zij jou inspireert in het leven van alledag.
Na de koffiepauze ga ik in de Voorkerk van onze kloosterkerk in het geplande gesprek met  kwartiermaker Hessel Veldhuis van Nijkleaster, en dan gaat de grote groep deelnemers van dit ochtendprogramma naar buiten, om onderweg tijdens hun Kleasterkuier een bezoek te brengen aan de stal met schapen in het naburig buurtschap Hesens.

maandag 19 december 2022

Simpelweg gelukkig

Maandag 19 december 2022
 
Cover van 'Simpelweg gelukkig'

Simpelweg gelukkig
In haar boek 'Simpelweg Gelukkig' (2019) neemt pelgrim-schrijfster Anne-Marie Kruiper (1962) je als het ware mee op reis naar het Spaanse bedevaartsoord Santiago de Compostela. Tijdens deze ongeveer achthonderd kilometer lange voettocht in 2016 leert ze zekerheden en onzekerheden los te laten en de cadeaus van het leven te aanvaarden. Ze maakt onderweg kennis met mensen uit de hele wereld, maar de mooiste ontmoeting op de pelgrimsroute is de ontmoeting met zichzelf. 
Voor wie van langeafstandswandelen houdt, voor wie al pelgrim is, en voor wie ooit zelf nog eens een pelgrimstocht wil maken, en/of graag meer wil weten over deze eeuwenoude pelgrimswandeltocht, is dit boek een aanrader.
Anne-Marie neemt je mee in het leven van een pelgrim, vanaf de eerste voorbereidingen, de wandeltrainingen, en daarna vanaf de start vanuit het Franse Saint-Jean-Pied-de-Port naar het Spaanse Santiago de Compostela, over de zogenoemde Camino de Franchés, de klassieke pelgrimsroute door het noordwesten van Spanje.

Op reis naar Santiago de Compostela
In dit boek lees je onder andere hoe Anne-Marie Kruiper haar verlangen naar de camino is ontstaan, en hoe haar wens en plan langzaam concreet wordt. 
De opeenvolgende hoofdstukken behandelen één of meer dag-etappes, beginnend bij de overtocht van Frankrijk over de Pyreneeën naar Spanje. De auteur houdt de vaart er, want in nog geen tweehonderd bladzijden maak je met haar de hele tocht. 
De subtitel van haar boek is: 'Op reis naar Santiago de Compostela'.
Onderweg kruisen veel mensen haar pad, in een aantal gevallen ook wel meerdere keren dezelfde pelgrims, precies zoals ook Durkje en ik dat onderweg hebben ervaren. Onderweg vorm je een gemeenschap van pelgrims. Onderweg worden vriendschappen gesloten. Maar ja, zoals overal zijn er ook op deze route minder aardige mensen. Maar dat hoort er allemaal bij. Over het algemeen voeren de fijne ontmoetingen en het verrassend weerzien de boventoon.

Het zaadje geplant
  • De weg roept je. De weg blijft me roepen.
  • De tocht toonde mij haar vele gezichten (fysiek, geestelijk, spiritueel).
  • Ik hoop dat je de kracht en de liefde voelt, die ik tijdens de reis heb mogen ervaren: Het teruggaan naar de eenvoud, het gevoel van saamhorigheid en het genieten van de kleine dingen van het leven.
  • Ondanks alle drukte wil ik me graag verder ontwikkelen.
  • Toeval of niet; ik ben precies op het juiste moment op de juiste plaats.
  • Volg je droom! Je bent nu nog vitaal genoeg, ga gewoon.
  • De reacties die ik krijg op mijn pelgrimsplannen en op mijn voornemen deze tocht te lopen, zijn net zo divers als mijn vragen.
  • Ik loop en ik loop en ik vind het heerlijk. Vanuit de dromen in mijn hoofd nu met de voeten op aarde.
  • Ik ga tenslotte op pad als pelgrim, terug naar de eenvoud en de natuur.
  • Laat alle zekerheden los; er is onderweg in Spanje van alles te koop.
  • Onderweg is minder echt meer.
  • Ik vind het niet eenvoudig zo weinig mee te nemen. Het inpakken van de rugzak is al een les in loslaten.
  • Ik ga proberen alle zekerheden los te laten. Ik wil me graag elke dag vrij voelen te beslissen waar ik stop en slaap.
  • Stel geen grenzen aan je dromen.
  • Ik kan er soms zo naast zitten met mijn aannames, eigen gedachten of vermoedens. Ik heb onderweg voldoende tijd hier nog eens extra over na te denken.
  • Door de Jacobsschelp zichtbaar aan je rugzak te hangen, word je herkend als pelgrim.
  • Eindelijk geef ik gehoor aan de roep van de Camino!
  • Mijn rugzak wekt een verlangend gevoel in me op.
  • Ik lach door mijn tranen, en voel me enorm verbonden met iedereen om me heen.
Keep Calm and Carry on, step by step
  • De reis van 800 kilometers begint met de eerste stap.
  • Ik wil bewust genieten van de mooie omgeving.
  • Het communiceren met mensen uit verschillende landen ervaar ik als een enorme verrijking.
  • Ik zal moeten leren omgaan met de vroege vertrekkers.
  • Ik heb gehoord over cadeautjes die de Camino je schenkt.
  • De pijntjes zijn een belangrijk gespreksonderwerp onder de pelgrims.
  • Ik merk dat het verstandig is vroeg te vertrekken.
  • Het is lastig lopen in de behoorlijk steile afdaling vol grote stenen en keien.
  • Ik merk dat mijn zintuigen op scherp staan, en ik op onverwachte momenten geraakt wordt door van alles en nog wat.
  • Het zijn de kleine dingen die mijn hart doen zingen.
  • Ik begin na 155 kilometer mijn draai als pelgrim te vinden.
  • Bij het ontmoeten van reisgenoten hoort ook het afscheid nemen. Soms al na een uur, soms na een dag of gezellige avond.
  • Iedereen die je tegenkomt, heeft je wel iets te vertellen.
  • Door met haar in een wat rustiger tempo te wandelen, kon ik nog meer genieten van de omgeving.
  • Je moet nee leren zeggen. De Camino leert me wederom een lesje.
  • Wat een angsten voor niks.
  • Die heilige Jacobus; hij zorgde ervoor dat het recht uiteindelijk zegevierde.
  • Ik ben twee weken op pad en al door zoveel emoties heen gegaan.
  • Gele pijlen en blauwe schelpen op muren en wegen wijzen me ook nu weer de weg.
  • Zo word ik regelmatig door zoveel lieve mensen tijdens de Camino geholpen.
  • Ieder is bezig zijn eigen weg te bewandelen, en wenst elkaar daarbij het allerbeste.
  • Ik voel het contact met het verleden op deze plaats.
  • Wat een voorrecht dat ik hier mag zijn.
  • Ik merk dat elke stap me dichter bij mezelf brengt. Ik denk na over het leven en besef met hoe weinig middelen je jezelf kunt redden.
  • De eerste weken waren fysiek zwaar. Ik had al mijn energie nodig te overleven.
  • De herinneringen mogen er zijn, en dat is ook wat de Camino met je doet; het is onderdeel van alle bezinningen. Je bent alleen met je gedachten.
  • Op de een of andere manier ga je op de Camino sneller diepgaande gesprekken aan over zaken die er toe doen in het leven.
  • Je kunt pas echt bij jezelf komen in stilte. 
  • Ik neem me tijdens het wandelen voor niets meer uit te stellen en me niet door onzekerheden te laten leiden. Vragen als kan ik het wel of mag ik het wel mogen me niet te veel beïnvloeden in mijn keuzes.
  • Hoe mooi dat al die herinneringen omhoog borrelen tijdens deze reis.
  • Ik voel me na zoveel weken lopen steeds sterker verbonden met de natuur.
  • Niet direct oordelen.
  • Zonder pijn geen glorie.
  • Soms moet je even afzien om uiteindelijk glorieus je doel te bereiken.
  • Laat je onzekerheden los, je mag helemaal zijn wie je bent.
  • Ga niet uit van veronderstellingen. Wat blijft het toch lastig me hier aan te houden.
  • De Camino zit vol verrassingen.
  • Wat ben ik vandaag door veel emoties heengegaan.
  • Ik heb wel het gevoel dat ik leef tijdens deze tocht. Saai is het nooit geweest; elke dag brengt me iets anders.
  • Op de Camino kun je niets plannen. Het loopt altijd weer anders.
  • Je leeft op je mentale kracht.
  • Altijd was er weer de gele pijl die me de juiste richting wees.
Follow your heart, for it is your true compass
  • Ik voel zoveel liefde voor alles en iedereen om me heen. Mijn hart barst open, zo voelt het.
  • Geluk is niet krijgen waar je zo naar verlangde; geluk is waarderen wat je hebt.
  • Hoe eenvoudig kan het leven zijn? Ik ben Simpelweg Gelukkig. Ik wist het, maar nu voel ik het ook echt.
  • Iedereen maakt de reis op zijn eigen manier.
  • De bewoners van de gehuchten in Galicië proberen ook iets te verdienen aan de hype van de Camino. 
  • Ik besef dat het belangrijk is nu te leven en te genieten, en niet morgen.
  • Een hapje eten, iets te drinken, het zonnetje, leuk gezelschap, weer besef ik hoe gelukkig ik hiervan word.
  • Al moet ik kruipen, ik ga het zeker halen.
  • Ik geniet intens van elke kilometer.
  • Het Compostela-document was zeker niet het doel van mijn reis, maar het is toch een bijzonder moment als ik mijn certificaat in ontvangst neem.
  • Ik voel wederom de verbondenheid tussen de pelgrims, en geniet van het samenzijn in de prachtige kathedraal.
  • Ik probeer het gevoel van de Camino vast te houden. De reis was onvergetelijk, leerzaam en zeer indrukwekkend.
  • Ik heb gelachen, gehuild, gevoeld, gepraat, geluisterd, geleerd, afgezien, maar vooral intens genoten van de geweldigde pelgrimstocht.
  • Alles wat je thuislaat, is mooi meegenomen.
  • De pelgrims onderling zijn enorm behulpzaam; je voelt je nooit alleen. De bewoners van de dorpjes zijn eveneens bereid je met van alles te helpen. Het voelt als één grote familie; als een warm bad.
  • Er gaat bijna geen dag voorbij dat ik niet word herinnerd aan de Camino naar Santiago de Compostela.
  • Je liet me vrij deze weg te gaan; dat is liefde.
  • Door het lopen van de Camino ben ik besmet door een virus. Als je het eenmaal hebt, raak je het nooit weer kwijt.
  • Buen Camino!

zondag 18 december 2022

Klooster Claercamppad van Harlingen naar Sexbierum (etappe 12)

Zaterdag 17 december 2022
 
Bij de berijpte rietkraag langs de Roptavaart nabij Wijnaldum

















Klooster Claercamppad
Op 1 juni 2022 presenteerde de wandel-journalist Fokko Bosker zijn nieuwe fiets- en wandelgids, van het zogenoemde 'Klooster Claercamppad', met de volgende subtitel aangeduid: 'Wandel- en fietsroutes door de Friese Waddendelta'.
Deze nieuwe gids bevat voor wandelaars: 13 etappes, 3 rondwandelingen, 1 wadlooptocht, 2 stadswandelingen en 3 fietstochten.
In de Friese Waddendelta ontmoeten water en land elkaar. Dit kustgebied is door de golven en getijdenwerking in duizenden jaren gekneed uit zand, klei en veen. Op de kwelderruggen vestigden zich de eerste Friezen en legden zij de basis voor hun rijk, dat zich uitstrekte vanaf Noord-Frankrijk tot aan Denemarken. Het Klooster Claercamppad brengt deze bijzondere landstreek, de natuur en geschiedenis in veelkleurige verhalen en met afwisselende wandel- en fietsroutes tot leven.
De route van dit pad loopt in grote lijnen vanaf Lauwersoog over Zoutkamp naar Dokkum, en voert dan verder naar Sint-Jacobiparochie (de startplaats van het pelgrimspad 'Jabikspaad'), Franeker en de Hanzestad Bolsward, om vervolgens met een lus over Makkum en Harlingen langs de kust en over de dijken terug naar Sint-Jacobiparochie te leiden. 
De eeuwenoude cultuurgeschiedenis van terpen, deltawerken, middeleeuwse kerken, kloosters en florerende handelssteden vertelt een bijzonder gelaagd verhaal.

Koning en vorst
Vandaag wandelen we de twaalfde etappe van het Klooster Claercamppad, van Harlingen via Midlum, Wijnaldum, Roptazijl en Pietersbierum naar Sexbierum, over een afstand van 16,6 kilometer. 
Het thema van deze etappe is: 'Gouden mantelspeld werpt licht op het Friese koninkrijk'. Dat thema verwijst naar de goude fibula (mantelspeld), die in 1953 door een boer in het buurtschap Foarryp bij Wijnaldum is gevonden. Deze mantelspeld is gemaakt in de 6e eeuw, en is zo rijk versierd met onder andere edelstenen uit India, dat wordt vermoed dat deze fibula moet hebben toebehoord aan iemand met een hoge positie, wellicht zelfs koninklijk.
We hadden gisteren zullen wandelen, maar door ijzel op de wegen, waardoor ook de busdienst voor enkele uren werd geannuleerd, besloten we gisterochtend in alle vroegte dat we het beter - en wellicht veiliger - vandaag weer zouden proberen.
Het vriest vanmorgen één graad, en de wegen zijn nog wel enigszins glad. De ijzel van gisteren ligt nog rondom ons huis, maar op de doorgaande wegen van ons dorp, en tussen Feinsum en Sexbierum is nauwelijks meer sprake van ijzel, dus we rijden met gepaste snelheid voorzichtig van Feinsum naar Sexbierum. 
We parkeren onze auto langs de Hearewei in Sexbierum, precies tegenover de plaatselijke bushalte. Met slechts enkele minuten vertraging arriveert de bus, en rijden we rond 9:15 uur vanuit Sexbierum naar Harlingen, waar we uitstappen bij het NS-station.

Van Harlingen via Midlum naar Wijnaldum
Van het treinstation lopen we langs de Zuidoostersingel door Harlingen naar het Franekereind. Vanaf de brug tegenover het voormalige Trebol volgen we de Kanaalweg langs de Franekertrekvaart. Aan het oostelijke eind van Harlingen steken we het Van Harinxmakanaal over.
Aan de overzijde van het kanaal volgen we het wandel- en fietspad van de Hopmansweg naar de rand van de bebouwde kom van het Friese Midlum. 
Op de Kerkstraat passeren we eerst de 12e-eeuwse Nicolaaskerk, en dan vervolgen we de Kerkstraat tot aan de noordkant van het dorp. Daar gaan we via een tunneltje onder de Zuidwalweg (N390) door, en nu staan we vóór het akkerlandschap tussen Midlum en Wijnaldum.
Een mooi verhard pad voert ons dan - tussen de akkers door - naar Wijnaldum. We moeten gedurende de hele dag uitermate goed uitkijken en voorzichtig zijn, want over de hele afstand van deze etappe komen we regelmatig op delen van de route die nog grotendeels bedekt zijn met de ijzel van gisteren. Af en toe dreigen we even uit te glijden en te vallen, maar het gaat vandaag gelukkig steeds goed. Het betekent overigens wel dat we hier en daar even door de berijpte berm moeten lopen, teneinde de plaatselijke ijsvlaktes te omzeilen, maar ook dat gaat goed.
Via de Alde Leane lopen we even later het Friese terpdorp Wijnaldum binnen. 

Worst en kaas in de Winamer Terpentoer
Het Tsjerkepaad volgen we rondom het kerkhof. Links staat op de terp de Andreaskerk, en rechts in de consistorie bevindt zich het archeologisch steunpunt van deze regio. 'Open' staat er naast de deur, maar  de deur die toegang zou kunnen geven tot het archeologisch steunpunt is op dit moment helaas gesloten.  
Daarom wandelen we via de Buorren het dorp uit. Langs de Buorren zien we de dikke rijp op de takken van de bomen in het dorpsbosje, dat is aangelegd op de veel de diep afgegraven Winamer terp. Als de temperatuur later op de dag boven het vriespunt komt en het iets harder begint te waaien, krijgen we regelmatig de klontjes rijp-ijs op onze hoeden en jassen.
Waar de Buorren over gaat in de Terp, draaien wij het Fiskerspaed op. Langs dit schelpenpad staat de - ogenschijnlijk - deels ingegraven Terpentoer, een lage uitkijktoren in de vorm van een terp, ontworpen door de Friese architecte Nynke Rixt Jukema. In het binnenwerk van dit cortex-stalen terpen-kunstwerk kunnen we aangenaam uit de koude wind een kop meegenomen koffie drinken en een broodje eten, rondom de reliëfmaquette die uit een miljoenen jaren oude zwerfkei is gecreëerd door beeldhouwster Roelie Woudwijk. Op een bankje in het binnenste van de terp liggen twee pakjes verpakte leverworst en twee zakjes Mozzarella-kaas; waarschijnlijk door een voorbijtrekkende wandelaar per ongeluk achtergelaten op deze plek.

Langs de Roptavaart naar Roptazijl
Vanuit Wijnaldum volgen we een schelpenpad langs een vaart, en verderop langs de Roptavaart, de voormalige zeeslenk De Ried. Via een bruggetje van de Fiskersbuorren steken we even later bij het voormalige vissershuisje de Roptavaart over, om dan langs de Roptavaart en via het Waaigat naar de Hearewei (N393) te gaan. 
Waar we de N399 bereiken, ligt links van het pad een grote bult wortelen in het veld.
We volgen de Hearewei in zuidwestelijke richting, totdat we rechtsaf de Siverdaleane op kunnen. Over de Hoarnestreek lopen we daarna langs de majestueuze Ropta State, met haar evenzo majestueuze state-tuin ten zuidoosten van de state.
Over de Sylsleane wandelen we door de Riedpolder langs de Roptavaart naar Roptazijl. Twee mannen en een jongen zijn op dit moment bezig om snoeihout dat aan de overzijde bij de boerderij in de Roptavaart is gevallen, uit het water te vissen. 
Voorbij het gemaal Ropta van Roptazijl - met een zeehevel voor vismigratie - gaan we de Waddenzeedijk op. 
 

Kustwandelend naar Liauckama State
We kunnen vanaf Roptazijl grotendeels beschut tegen de koude zuidenwind buitendijks langs de Waddenzee lopen. Ze zon schijnt inmiddels lekker, en van de winterse wind hebben we achter de dijk niet veel last.
Langs de zee lopen we in noordoostelijke richting buitendijks tot aan de Frousleane in de Bjirmen.
Via de Frousleane gaan we dieper landinwaarts. Op de kruising met de Hoarnestreek (een oude zeedijk) ligt een akker, begroeid met spruitkool. Spruitkool kan prima tegen de vorst, maar aan de machine op de akker kun je zien dat in deze periode de spruitjes worden geoogst.
Enkele honderden meters verderop wandelen we over een schelpenpad rond het oude state-terrein van Liauckama State, waar in de dertiende eeuw een stins is gebouwd, waarvan niet veel meer is te zien, dan alleen nog het monumentale poortgebouw uit 1604.

Pietersbierum
Vlak vóór Sexbierum en Pietersbierum komen we weer terug bij de Hearewei. Die steken we over, om dan langs de tuin van het Thomashuis naar de voorzijde van het Thomashuis te lopen. Daar is en wordt alles in gereedheid gebracht voor de kerstmarkt die hier later vanmiddag vanaf 16:00 uur zal worden gehouden in de voortuin van het Thomashuis. In een overkapte boerenwagen staan alvast enkele stoelen voor waarschijnlijk musici, waarop we plaatnemen voor onze lunchpauze, ook nu weer goed beschermd tegen de koude wind. Vanaf de hoge laadvloer van de boerenwagen hebben we een mooi uitzicht over het al half ingerichte kerstmarktterrein, met vlak vóór ons de al geïnstalleerde kunstijsbaan, compleet met een groot aantal schaatsen.
Op het Breed Plak gaan we na deze lunchpauze het Skippersdykje op, om dan tussen Pietersbierum rechts van ons en Sexbierum links van ons tussen de beide dorpen in zuidelijke richting van de Riedpolder te gaan. Dat is een koud stukje, want we lopen hier enkele honderden meters met een winters koude tegenwind. De gevoelstemperatuur is dan fors lager dan dat de temperatuur nu feitelijk is.

Sexbierum 
Ter hoogte van het uitgestrekte kassencomplex ten zuiden van Sexbierum verlaten we de Leane, om dan over een smal akkerpaadje naar de voormalige spoorbrug te gaan, waarmee we een vaart oversteken.
Dan lopen we tussen de woonwijk en de kassen naar het dorpscentrum van Sexbierum.
Bij de grote middeleeuwse Sixtuskerk op de terp, gaan we rechts om de kerk heen, om achter de kerk over het Molepaed en langs de Coop-supermarkt en over het voormalige Aeolus-terrein naar de Sexbierumer molen De Korenaar te lopen.
Vanaf deze molen wandelen we verder op de route over de Hearewei, totdat we arriveren bij onze auto nabij de bushalte, vanwaar we vanmorgen met de bus vertrokken naar Harlingen.
Het is bijna twee uur in de middag als we tenslotte met onze auto vanuit Sexbierum weer naar huis in Feinsum rijden.

vrijdag 16 december 2022

De kerstkraam van Feinsum is open

Vrijdag 16 december 2022
 
De Feinsumer kerstkraam aan de Holdingawei

















Kerstcreaties bedrijfsmatig of hobby-matig
Elk jaar herhaalt het zich: in de donkere dagen vóór Kerst willen velen iets moois in huis halen, iets gezelligs, dat mee helpt om de zo gewenste Kerstsfeer te creëren. 
Maar om er iets moois van te maken, heb je behalve vragers ook aanbieders nodig. Je moet toch ergens iets moois kunnen halen.
Nu kun je natuurlijk naar een winkel stappen, en daar uit het uitgebreide aanbod kopen wat je wilt. Veel van wat daar aan kerstdecoratie wordt aangeboden, is gefabriceerd in bedrijfsmatige settings in Nederland, of vaak ook in verre buitenlanden.
Daarentegen kun je er ook voor kiezen om hobby-matig met je eigen creativiteit zelf iets te maken. Zorg ervoor dat je een doos vol kerstmaterialen verzamelt en ter beschikking hebt, en dan vind je vast wel een manier om daar iets moois van te creëren.

Zelf iets maken voor een ander
Maar er is nog een derde vorm. Als je hobby-matig iets van je kerstmaterialen hebt gemaakt, kun je er ook voor kiezen om anderen daar blij mee te maken. En dat is precies wat in Feinsum gebeurt. 
Al enkele jaren hebben we aan de westelijke entree van Feinsum een verkoopkraam staan, waar een inwoonster van Feinsum haar creaties van veelal eerder en elders al eens gebruikte materialen ten verkoop aanbiedt. Dat is een mooie manier om je eigen creaties te delen met anderen, en bovendien is het ook duurzaam om dergelijke kerstdecoratiemateriaal meerdere malen te (her)gebruiken.

Kerstsfeer aangeboden in Feinsum
Inmiddels is de kerstkraam van Feinsum weer geopend, en ligt er een prachtig aanbod van allerlei verschillende soorten kerstartikelen in de kraam. 
Voor de prijs hoef je het niet te laten staan, want alles wordt voor aantrekkelijke prijsjes verkocht. 
En dat er wel degelijk belangstelling bestaat voor deze particuliere kerstversieringen, blijkt wel uit het feit dat regelmatig onder andere automobilisten, fietsers en wandelaars stoppen, om het aanbod in de kraam te bekijken, wat in veel gevallen leidt tot aankoop van iets moois uit deze kerstkraam.
Dit is zomaar weer een mooi voorbeeld van hoe mensen elkaar blij kunnen maken met iets moois; door zelf iets te maken, door iets te kopen wat je mooi vindt, om zomaar iets moois aan een ander te geven.
Zo verrijken we elkaar in deze kersttijd met een goed gevoel.