 |
| Bij het vogelobservatiepunt op de kwelders van het Noorderleeg |
Rondjes om de kerken in noord-Fryslân
Op 31 mei 2024 publiceerde de Stichting Tsjerkepaad in het Friese Pingjum haar wandelgids 'Rondjes om de kerken in noord-Fryslân'. Deze fiets- en wandelgids is geschreven door de bekende wandeljournalist Fokko Bosker.
Stichting Tsjerkepaad ijvert voor een zo ruim mogelijke openstelling van monumentale kerken in Fryslân, en zo'n wandelgids is dan een geschikt instrument om fietsers en wandelaars te laten fietsen en wandelen langs (zo mogelijk opengestelde) Friese kerken.
Deze wandelgids is naast de Kleasterrûntsjes van Stichting Tsjerkepaad deels gebaseerd op de Jabiksrûntsjes die Stichting Jabikspaad Fryslân en Stichting Tsjerkepaad jaren geleden al hebben ontwikkeld. Fokko Bosker heeft in die Kleasterrûntsjes en in die Jabiksrûntsjes de nodige aanpassingen gedaan, en voor deze wandelgids ook een aantal nieuwe wandelrondjes gecreëerd, om daarmee 26 inspirerende wandelroutes te ontwerpen langs kerken in noord-Fryslân, door het omliggende cultuurlandschap.
Stichting Tsjerkepaad ijvert voor een zo ruim mogelijke openstelling van monumentale kerken in Fryslân, en zo'n wandelgids is dan een geschikt instrument om fietsers en wandelaars te laten fietsen en wandelen langs (zo mogelijk opengestelde) Friese kerken.
Deze wandelgids is naast de Kleasterrûntsjes van Stichting Tsjerkepaad deels gebaseerd op de Jabiksrûntsjes die Stichting Jabikspaad Fryslân en Stichting Tsjerkepaad jaren geleden al hebben ontwikkeld. Fokko Bosker heeft in die Kleasterrûntsjes en in die Jabiksrûntsjes de nodige aanpassingen gedaan, en voor deze wandelgids ook een aantal nieuwe wandelrondjes gecreëerd, om daarmee 26 inspirerende wandelroutes te ontwerpen langs kerken in noord-Fryslân, door het omliggende cultuurlandschap.
26 wandelrondjes
Deze 26 rondjes om de kerken liggen verspreid door het hele noorden van Fryslân, en hebben elk een lengte die varieert tussen 5,1 en 18,3 kilometer. De totale lengte van alle 26 rondjes is 337,4 kilometer, waarmee de rondjes een gemiddelde afstand van 13 kilometer hebben.
Door de grote variatie qua afzonderlijke afstanden, kun je er per wandeldag voor kiezen om bijvoorbeeld 1, 2, 3 of meer rondjes te fietsen of te wandelen. De wandelgids vermeldt welke 12 van de 26 rondjes kunnen worden gefietst.
Het mooie van de wandelgidsen van Fokko Bosker is dat je naast de routebeschrijving en routekaartjes onderweg ook een interessante beschrijving krijgt van het landschap en van de kerken langs de route. Zo verweeft Fokko Bosker cultuurhistorie, erfgoed en landschapsgeschiedenis.
Deze wandelgids maakt gebruik van de wandelknooppunten van het Friese wandelknooppuntennetwerk, hetgeen het navigeren in het veld vergemakkelijkt.
Elke wandelronde begint met een korte bezinningstekst, die je mee kunt nemen ter overdenking onderweg, zoals:
"Nim ik de wjokken fan de moarntiid
en stryk ik del by de fierste see,
ek dêr sil Jo hân my liede
en Jo rjochter hân my fêst hâlde."
Zee in zicht
Vanmorgen liepen we al Rondje 20 rondom Sint-Jacobiparochie, over een afstand van 12,3 kilometer. Vanmiddag lopen we aanvullend het rondje 19 langs de drie kerken van Oudebildtzijl, over een afstand van 12,5 kilometer. Totaal wandelen we derhalve vandaag 12,3 + 12,5 = 24,8 kilometer.
Dit rondje begint in Oudebildtzijl en gaat dan via Fiifhuzen naar de Waddenzeedijk, en vervolgens door het buitendijkse getijdenlandschap via Nieuwebildtzijl terug naar Oudebildtzijl.
Voorbij Fiifhuzen is de Waddenzeedijk al prominent in zicht, maar zodra we bij het gemaal De Heining de zeedijk oversteken, krijgen we over de brede kwelders de Waddenzee in zicht.
Om 11:15 uur vertrekken we vanuit Sint-Jacobiparochie, en rijden we naar Oudebildtzijl, waar we de auto parkeren op de Keuningsstreek langs de Kaaifaart.
Als we vertrekken, is het om 11:35 uur 7 graden Celsius, en bij terugkomst in Oudebildtzijl om 15:00 uur is het nog steeds 7 graden Celsius.
Het weer is overwegend bewolkt, maar wel droog. Gedurende de hele dag waait trouwens een straffe wind uit het noordwesten. In het tijdsbestek dat we langs de Waddenzeedijk en over de kwelders van het Noorderleeg lopen, breekt de zon af en toe behoorlijke door de wolken, en vooral als we vanuit Nieuwebildtzijl teruglopen naar Oudebildtzijl is het buitengewoon aangenaam weer, met de wind in de rug en de heerlijke zonneschijn recht vóór ons.
"Al verhief ik mij op de vleugels van de dageraad,
al ging ik wonen voorbij de verste zee,
ook daar zou Uw hand mij leiden,
zou Uw rechterhand mij vasthouden."
Van de Oudebildtzijl naar Fiifhuzen
Om 11:35 uur begint onze middagwandeling - vanaf de laaggelegen parkeerplaats aan de Kaaifaart langs de Keuningsstreek - bij de doopsgezinde Julianakerk van Oudebildtzijl.
Waar we over de Ouwesylster Pyp de Kaaifaart oversteken, gaan we de Monnikebildtdijk op, en lopen we even later Oudebildtzijl uit.
Aan het eind slaan we linksaf, om dan aan de voet van de Vijfhuisterdijk richting Fiifhuzen te wandelen. Daar ontmoeten we Jan, die verderop - voorbij Fiifhuzen - woont. In de luwte van zijn auto hebben we even een kort onderhoud met hem, en daarna - als we dan in noordelijke richting verder lopen door Fiifhuzen - worden we weer geconfronteerd met de harde wind vanuit het noordwesten.
In de bocht met de Koedijk gaan we niet de Koedijk op, maar rechtdoor.
De Waddenzeedijk
Bovenop deze grasdijk gaat het dan - opboksend tegen de wind - richting Zeedijk, waar we even later arriveren ter hoogte van het zeegemaal de Heining. In de luwte van de Heining staat een wielrenner te pauzeren.
Wij beklimmen de dijktrappen van het gemaal, en krijgen dan van bovenop de Waddenzeedijk een weids uitzicht over de kwelders van Polder Bokkepollen em de Keegen, het Wad en de Waddenzee. Dit is ook wel het moment om te genieten van de zonneschijn, en van de prachtige wolken over het buitendijkse gebied van het Noorderleeg.
Aan de voet van de Zeedijk wandelen we dan met fikse tegenwind naar het Kweldercentrum van It Fryske Gea. We weten dat dat informatiecentrum normaal gesproken open is voor het publiek, en we willen daar binnen onze lunchpauze houden.
Gelukkig is de deur inderdaad open, en zijn we in de gelegenheid om hier binnen heel comfortabel te genieten van onze lunchpauze.
Fryslân Bûtendyks
Na deze genoeglijke lunchpauze steken we tegenover het Kweldercentrum de Waddenzeedijk over, om verder te gaan door het buitendijkse gebied. Dit deel van deze etappe wordt wel het meest stoere deel van dit rondje, want we gaan nu de kwelders van het Noorderleeg op, over lage dijkjes door een weids en guur kwelderlandschap.
Over een drassig graspad langs een brede geul lopen we noordwaarts richting zee, en passeren we het vogelobservatiepunt.
Beneden staat het helemaal onder water, dus ik klim even het dijkje over om uitzicht te krijgen over het natte kwelderlandschap, dat is aangewezen als niet toegankelijk vogelbroedgebied.
Daarna gaat het verder langs de vloedlijn over de kwelders van de Polder Noorderleegsbuitenveld.
Op de bunker van de Fliegerhorst
We vragen ons af of het mogelijk zal zijn om de Fliegerhorst straks te bereiken, want die ligt nog veel verder het Wad op.
Even later blijkt dat wel te kunnen, want het pad naar de Fliegerhorst ligt net niet onder water.
Onder een prachtige wolkenlucht lopen we dan nog verder zeewaarts, met de bunker recht vóór ons.
In 1940 werd hier op het Noarderleech het oefengebied voor de Fliegerhorst in Leeuwarden door de Duitsers in gebruik genomen. Deze bunker is in 1941 gebouwd als observatiepost ten behoeve van de oefenbombardementen en -beschietingen van de Duitse Luftwaffe. De wanden van deze bunker zijn meer dan 50 centimeter dik en de verhoogde vloer zorgde ervoor dat de observatiepost droog bleef tijdens overstromingen van dit buitendijks gebied.
We gaan bij de stalen trappen op, om dan bovenop de bunker een schitterend uitzicht te krijgen over dit unieke natuurgebied van Fryslân.
Te midden van de door de Waddenzee overstroomde kwelders hebben we een formidabel uitzicht over dit buitendijkse gebied, en kilometers verderop zien we de twee veerboten tussen Holwerd en Ameland heen en weer varen.
Bij de bunker ligt een stervende gans, die niet eens meer de kracht heeft om de kop te heffen als we de gans naderen. Of de gans lijdt aan een ziekte zoals de (momenteel actuele) vogelgriep, of aan ouderdom, weten we niet, maar het is wel duidelijk te zien dat deze gans niet lang meer te leven heeft.
Via Nieuwebildtzijl terug naar Oudebildtzijl
Wij lopen weer terug van de bunker naar het grasdijkje verder landinwaarts.
Een eindje verderop passeren we de grote Westerdobbe.
Bij een brede geul die naar de zee stroomt, gaan we over een dam, om dan over een laag dijkje door de kwelders terug te lopen naar de zeedijk.
Als we bij de overgang van de Zeedijk naar de Poldijk de dijk op klimmen, ontmoeten we boven op de dijk een echtpaar uit Oudebildtzijl, dat de harde wind ook even heeft getrotseerd om een kijkje over de dijk te nemen.
Over het Butendykswechy lopen we landinwaarts naar Nieuwebildtzijl.
Vanuit Nieuwebildtzijl gaat het dan over de Van Albadaweg langs de Kaaifaart weer terug naar Oudebildtzijl, waar we om 13:45 uur arriveren.
Ruim tien minuten later komen we aan op de Ouwesylster Pyp, waar dit Rondje 19 eindigt.
Op de Keuningsstreek stappen we in onze daar geparkeerd staande auto, en dan rijden we terug naar huis in Feinsum.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten