Rondje 26 om de Kerken - van Zurich & Pingjum & Strand - in Noord-Fryslân

Woensdag 8 januari 2025
 

Over de Pingjumer Gulden Halsband van Zurich naar Pingjum

Rondjes om de kerken in noord-Fryslân
Op 31 mei 2024 publiceerde de Stichting Tsjerkepaad in het Friese Pingjum haar wandelgids 'Rondjes om de kerken in noord-Fryslân'. Deze fiets- en wandelgids is geschreven door de bekende wandeljournalist Fokko Bosker. 

Stichting Tsjerkepaad ijvert voor een zo ruim mogelijke openstelling van monumentale kerken in Fryslân, en zo'n wandelgids is dan een geschikt instrument om fietsers en wandelaars te laten fietsen en wandelen langs (zo mogelijk opengestelde) Friese kerken.

Deze wandelgids is naast de Kleasterrûntsjes van Stichting Tsjerkepaad deels gebaseerd op de Jabiksrûntsjes die Stichting Jabikspaad Fryslân en Stichting Tsjerkepaad jaren geleden al hebben ontwikkeld. Fokko Bosker heeft in die Kleasterrûntsjes en in die Jabiksrûntsjes de nodige aanpassingen gedaan, en voor deze wandelgids ook een aantal nieuwe wandelrondjes gecreëerd, om daarmee 26 inspirerende wandelroutes te ontwerpen langs kerken in noord-Fryslân, door het omliggende cultuurlandschap.

26 wandelrondjes

Deze 26 rondjes om de kerken liggen verspreid door het hele noorden van Fryslân, en hebben elk een lengte die varieert tussen 5,1 en 18,3 kilometer. De totale lengte van alle 26 rondjes is 337,4 kilometer, waarmee de rondjes een gemiddelde afstand van 13 kilometer hebben. 

Door de grote variatie qua afzonderlijke afstanden, kun je er per wandeldag voor kiezen om bijvoorbeeld 1, 2, 3 of meer rondjes te fietsen of te wandelen. De wandelgids vermeldt welke 12 van de 26 rondjes kunnen worden gefietst.

Het mooie van de wandelgidsen van Fokko Bosker is dat je naast de routebeschrijving en routekaartjes onderweg ook een interessante beschrijving krijgt van het landschap en van de kerken langs de route. Zo verweeft Fokko Bosker cultuurhistorie, erfgoed en landschapsgeschiedenis. 

Deze wandelgids maakt gebruik van de wandelknooppunten van het Friese wandelknooppuntennetwerk, hetgeen het navigeren in het veld vergemakkelijkt.

Elke wandelronde begint met een korte bezinningstekst, die je mee kunt nemen ter overdenking onderweg, zoals:

"... Ontmoeten is de ander

binnenlaten in het huis van jezelf ...."

Nieuwe rol voor kerken gloort als ontmoetingsplek dorpsgemeenschap

Vanmiddag lopen we Rondje 25 in Witmarsum en omstreken over een afstand van 11,5 kilometer, maar vanmorgen lopen we éérst Rondje 26, om de kerken van Zurich & Pingjum, over een afstand van 12,3 kilometer. Totaal gaan we vandaag dus 23,8 kilometer wandelen.

Dit rondje begint in Zurich en gaat dan via de Pingjumer Gulden Halsband naar Pingjum, en vervolgens via het buurtschap It Strân en de Waddenzeedijk terug naar Zurich.

De dorpskerk van Zurich is één van de 19 Friese dorpskerken, waarin fietsende en wandelende pelgrims vóór één nacht op basale wijze kunnen overnachten in de zogenoemde refugiokerk ofwel kerkrefugio. Zo ontmoeten dorpelingen en voorbijtrekkende pelgrims elkaar, en wordt die voorbijganger binnengelaten ter overnachting in een Friese dorpskerk. 

Om 8:05 uur vertrekken we vanuit Feinsum, en rijden we naar Zurich, waar we de auto parkeren tussen de Waddenzeedijk en de dorpskerk. Als we vertrekken, is het 5 graden Celsius, en bij terugkomst in Zurich om 11:30 uur is het eveneens 5 graden Celsius. 

Het is half bewolkt en overwegend droog. Slechts eenmaal krijgen we te maken met een winters buitje van enige hagel, maar dat valt heel erg mee. De zon probeert tussen alle wolken door te breken, hetgeen ook lukt, dus we genieten af en toe ook van een aangenaam winters zonnetje.

Van Zurich naar de Pingjumer Gulden Halsband

Om 8:40 uur gaan we in Zurich van start nabij de dorpskerk van Zurich. 

Via de Gooyumerweg gaan we onder de N31 door, en dan zien we bij onze afslag de Ald Mar op vóór ons de prachtige warme kleuren van de winterse zonsopgang, met de windturbines als contrasterende elementen op de horizon.

Het mag dan nog wel 5 graden Celsius zijn, maar het is wel erg koud, vanwege de harde en koude noordwestenwind. Als we de Ald Mar op gaan, krijgen we tijdelijk de wind in de rug, dus dan voelt het al weer aan als iets boven het vriespunt.

Via de Bootland en de Waltingaleane gaan we ter hoogte van een boerderij een karrenspoor op, waarna we verderop een lichte klim in het landschap maken, waar we het eeuwenoude Friese zeedijkje van de Pingjumer Gulden Halsband op gaan. Zo gaat het verder over een smal grasdijkje, met aan weerszijden een brede sloot. 

Deze middeleeuwse ringdijk wijst ons stilzwijgend de weg, ook waar het dijkje breder wordt, en waar we op een gegeven moment heel voorzichtig moeten laveren tussen dikke plakken hekkelspecie, die hier en daar bijna de hele breedte van het dijkvlak bedekken. Je moet hier echt over de graspollen lopen, want het is geen doen om je door de blubberige hekkelspecie heen te ploegen. Daar zak je diep in weg, dus dat is geen optie.

Pingjum

Op de Buitendijk aangekomen, gaat het verder over asfalt, via de Waltingaleane en de Molenlaan het dorp Pingjum binnen, ter hoogte van de Penjumer Feart aan het begin van de bebouwde kom.

Voorin het dorp gaan we het schelpenpad op langs de Penjumer Feart, tot aan de Burenlaan, waar we langs het sportveld naar een abri lopen, waarin we plaatsnemen voor onze koffiepauze. In de abri zitten we in de luwte, en de zon schijnt in onze rug, dus een aangename plek voor een kop koffie.

Na deze koffiepauze gaan we de Grote Buren op, en dan direct al rechtsaf het Kerkpad op, waarmee we een half rondje rond de Victoriuskerk en langs de diaconiehuizen van Pingjum maken. Dit is de laatmiddeleeuwse kerk (van circa 1500) waar op 31 mei 2024 de boekpresentatie van onze/deze wandelgids 'Rondjes om de kerken in noord-Fryslân' plaatsvond.

Langs de Pingjumer Vermaning en door de Pibemalaan gaat het daarna verder het dorp uit, de Kleinhuisterweg op.

Net voorbij de T-splitsing met de Nijenhuisweg, gaan we tussen twee huizen het graspad op van de Zandweg. Dit brede en drassige graspad slingert tussen de weilanden en akkers door naar de Strandweg.

Terug naar Zurich 

Dan volgen we de Strandweg, om verderop met de boogbrug de N31 over te steken.

Aan de overzijde van deze voetbrug over de N31 komen we dan op de Caspar de Roblesdijk, waar we aan de voet van de Waddenzeedijk door wandelen naar Zurich.

In Zurich aangekomen, lopen we door naar de dorpskerk in neorenaissancestijl (1864), aan de Schoolstraat, teneinde daar om 11:30 uur te kijken of die open is, hetgeen helaas niet het geval is. 

Daarom lopen we door naar onze auto, en rijden we vervolgens van Zurich via de A7 naar Witmarsum, waar onze middagwandeling straks begint.