Rondje 1 om de Kerken - van Mitselwier & Moarre & Nijewier - in Noord-Fryslân

Donderdagmiddag 2 januari 2025
 

Rondje om de romano-gotische kerk van Moarre

Rondjes om de kerken in noord-Fryslân

Op 31 mei 2024 publiceerde de Stichting Tsjerkepaad in het Friese Pingjum haar wandelgids 'Rondjes om de kerken in noord-Fryslân'. Deze fiets- en wandelgids is geschreven door de bekende wandeljournalist Fokko Bosker.
Stichting Tsjerkepaad ijvert voor een zo ruim mogelijke openstelling van monumentale kerken in Fryslân, en zo'n wandelgids is dan een geschikt instrument om fietsers en wandelaars te laten fietsen en wandelen langs (zo mogelijk opengestelde) Friese kerken.
Deze wandelgids is naast de Kleasterrûntsjes van Stichting Tsjerkepaad deels gebaseerd op de Jabiksrûntsjes die Stichting Jabikspaad Fryslân en Stichting Tsjerkepaad jaren geleden al hebben ontwikkeld. Fokko Bosker heeft in die Kleasterrûntsjes en in die Jabiksrûntsjes de nodige aanpassingen gedaan, en voor deze wandelgids ook een aantal nieuwe wandelrondjes gecreëerd, om daarmee 26 inspirerende wandelroutes te ontwerpen langs kerken in noord-Fryslân, door het omliggende cultuurlandschap.

26 wandelrondjes

Deze 26 rondjes om de kerken liggen verspreid door het hele noorden van Fryslân, en hebben elk een lengte die varieert tussen 5,1 en 18,3 kilometer. De totale lengte van alle 26 rondjes is 337,4 kilometer, waarmee de rondjes een gemiddelde afstand van 13 kilometer hebben. 

Door de grote variatie qua afzonderlijke afstanden, kun je er per wandeldag voor kiezen om bijvoorbeeld 1, 2, 3 of meer rondjes te fietsen of te wandelen. De wandelgids vermeldt welke 12 van de 26 rondjes kunnen worden gefietst.

Het mooie van de wandelgidsen van Fokko Bosker is dat je naast de routebeschrijving en routekaartjes onderweg ook een interessante beschrijving krijgt van het landschap en van de kerken langs de route. Zo verweeft Fokko Bosker cultuurhistorie, erfgoed en landschapsgeschiedenis. 

Deze wandelgids maakt gebruik van de wandelknooppunten van het Friese wandelknooppuntennetwerk, hetgeen het navigeren in het veld vergemakkelijkt.

Elke wandelronde begint met een korte bezinningstekst, die je mee kunt nemen ter overdenking onderweg, zoals:

"Wandelen is het beste medicijn."

Voor de duivel niet bang

Vanmorgen liepen we al Rondje 2 rondom Ie, over een afstand van 12,5 kilometer. Vanmiddag lopen we aanvullend het rondje 1 langs de kerken van Mitselwier & Moarre & Nijewier, over een afstand van 9,2 kilometer. Totaal wandelen we derhalve vandaag 12,5 + 9,2 = 21,7 kilometer.

Dit rondje begint in Mitselwier en gaat dan via Reidswâl naar Moarre, en vervolgens door naar Nijewier, en tot slot terug naar Mitselwier.

We gaan van start in Mitselwier, in de geboorteplaats van de 17e eeuwse predikant en Franeker hoogleraar Balthasar Bekker, die in zijn tijd al het geloof in hekserij en bijgeloof in het algemeen bestreed. Kortom, hij was voor de duivel niet bang. Het door hem geschreven boek maakte mede een einde aan de toenmalige heksenvervolgingen.

Om 11:50 uur vertrekken we vanuit Ie, en rijden we naar Mitselwier, waar we de auto parkeren bij Café Veldzicht. 

Als we vertrekken, is het om 12.05 uur 5 graden Celsius, en bij terugkomst in Mitselwier om 14:30 uur is het nog steeds 5 graden Celsius. 

Het weer is half bewolkt en droog. Af en toe breekt de zon door de wolken, dus al met al is het goed wandelweer voor deze tijd van het jaar.

Van Mitselwier naar Moarre 

Om 12:10 uur begint onze middag-wandeling - bij de 18e eeuwse dorpskerk van Mitselwier.

We maken een rondje om de terpkerk (1776).

Achter de kerk staat een bankje heerlijk in de zon, dus daarop nemen we plaats voor onze lunchpauze. 

Vanaf dat bankje hebben we het zicht op de gevelsteen van de kerk, waarop staat dat tijdens de Allerheiligenvloed van 1570 hier in de grietenij 1.801 mensen door deze watersnoodramp zijn verdronken. 

Over de Balthasar Bekkerstrjite en de Dongerawei (N358) wandelen we Mitselwier uit, om via de rotonde de Lauwerseewei (N361) over te steken. 

Vanuit het buurtschap Reidswâl volgen we vervolgens de Keechdyk langs de Moarsterfeart, totdat we iets noordelijker ter hoogte van Moarre de N361 weer oversteken, maar nu het dorp Moarre in via de Kûpwei.

In Moarre maken we een rondje om de 13e eeuwse dorpskerk.

Daarbij is overduidelijk te zien dat deze terpkerk is gebouwd van Alde Friezen, ofwel kloostermoppen.

Naar Nijewier

Over de halfverharde landweg Fjellingswei verlaten we Moarre in westelijke richting. Op dit traject ontmoeten we een stel inwoners uit Moarre, dat hier hun hond uitlaat. 

Nadat we van de Fjellingwei de asfaltweg van de Hearrewei op zijn gegaan, passeren we het onderzoeks- en ontwikkelcentrum van het aardappelconcern HZPC. Te midden van de bedrijfsgebouwen en de kassen staat fier nog de oude Molen Ropta (1836).

Op de Ropsterwei lopen we in de richting van Easternijtsjerk, maar zover gaan we niet, want voordat we dat dorp bereiken, moeten we de halfverharde Grientereed op, de N358 weer over, om dan naar Nijewier te lopen. 

Op het Tsjerkepaad bezoeken we de dorpskerk van Nijewier, maar die is helaas gesloten. Ook aan de muur van deze kerk (1678) hangen gevelstenen met teksten over de geschiedenis van deze kerk.

Voorbij de kerk passeren we het standbeeld voor de Friese dichter Anders Minnes Wijbenga (1881-1941).

Dan verlaten we via de Terpstrjitte en de Mearswei het dorp al weer.

Terug naar Mitselwier

Over de Mearswei wandelen we dan naar het begin van de bebouwde kom van Mitselwier.

Vlak vóór het dorp gaan we linksaf, om daar onze route te vervolgen over het voormalige spoortracé van It Dockumer Lokaeltsje. Daar passeren we ook het vroegere treinstation.

Op de Roptawei aangekomen, slaan we rechtsaf, en wandelen we langs de christelijke basisschool het dorp in, om even later bij Café Veldzicht aan te komen in het dorpscentrum.

Hier staat onze auto geparkeerd. We stappen in, en rijden na een tussentijds bezoek aan mem in Damwâld weer terug naar huis in Feinsum. Tot nu toe was het weer nog prima, maar tijdens de rit van Mitselwier naar Damwâld rijden we onder steeds donker wordende luchten, met als gevolg dat we tijdens een natte sneeuwbui Damwâld binnen rijden. Dat is wel een heel groot contrast met het toch wel mooie weer dat we vanmorgen en vanmiddag hebben gehad tijdens het lopen van de Rondjes 2 en 1 van onze wandelgids 'Rondjes om de kerken in noord-Fryslân'.