Rondje 2 om de Kerken - van Ie & Tibben & Nijlân & Ingwierrum - in Noord-Fryslân

Donderdag 2 januari 2025
 

Bij de sluizen van Dokkumer Nije Silen

Rondjes om de kerken in noord-Fryslân
Op 31 mei 2024 publiceerde de Stichting Tsjerkepaad in het Friese Pingjum haar wandelgids 'Rondjes om de kerken in noord-Fryslân'. Deze fiets- en wandelgids is geschreven door de bekende wandeljournalist Fokko Bosker. 

Stichting Tsjerkepaad ijvert voor een zo ruim mogelijke openstelling van monumentale kerken in Fryslân, en zo'n wandelgids is dan een geschikt instrument om fietsers en wandelaars te laten fietsen en wandelen langs (zo mogelijk opengestelde) Friese kerken.

Deze wandelgids is naast de Kleasterrûntsjes van Stichting Tsjerkepaad deels gebaseerd op de Jabiksrûntsjes die Stichting Jabikspaad Fryslân en Stichting Tsjerkepaad jaren geleden al hebben ontwikkeld. Fokko Bosker heeft in die Kleasterrûntsjes en in die Jabiksrûntsjes de nodige aanpassingen gedaan, en voor deze wandelgids ook een aantal nieuwe wandelrondjes gecreëerd, om daarmee 26 inspirerende wandelroutes te ontwerpen langs kerken in noord-Fryslân, door het omliggende cultuurlandschap.

26 wandelrondjes

Deze 26 rondjes om de kerken liggen verspreid door het hele noorden van Fryslân, en hebben elk een lengte die varieert tussen 5,1 en 18,3 kilometer. De totale lengte van alle 26 rondjes is 337,4 kilometer, waarmee de rondjes een gemiddelde afstand van 13 kilometer hebben. 

Door de grote variatie qua afzonderlijke afstanden, kun je er per wandeldag voor kiezen om bijvoorbeeld 1, 2, 3 of meer rondjes te fietsen of te wandelen. De wandelgids vermeldt welke 12 van de 26 rondjes kunnen worden gefietst.

Het mooie van de wandelgidsen van Fokko Bosker is dat je naast de routebeschrijving en routekaartjes onderweg ook een interessante beschrijving krijgt van het landschap en van de kerken langs de route. Zo verweeft Fokko Bosker cultuurhistorie, erfgoed en landschapsgeschiedenis. 

Deze wandelgids maakt gebruik van de wandelknooppunten van het Friese wandelknooppuntennetwerk, hetgeen het navigeren in het veld vergemakkelijkt.

Elke wandelronde begint met een korte bezinningstekst, die je mee kunt nemen ter overdenking onderweg, zoals:

"Verlies vooral niet je plezier in wandelen.

Ik ben al lopend tot mijn beste gedachten gekomen

en ik ken geen gedachte zo bedrukkend of men kan er wel van weglopen.

Dus als men gewoon blijft lopen,

komt alles vanzelf in orde"

Terpdorp Ie trotseert al eeuwen de stormen

Vanmiddag lopen we Rondje 1 in Mitselwier en omstreken over een afstand van 9,2 kilometer, maar vanmorgen lopen we éérst Rondje 2, om de kerken van Ie & Ingwierrum, over een afstand van 12,5 kilometer. Totaal gaan we vandaag dus 21,7 kilometer wandelen.

Dit rondje begint in Ie en gaat dan via Tibben & Ald Terp & Nijlân & Dokkumer Nije Silen langs het Dokkumer Grootdiep even naar Ingwierrum op en neer, en vervolgens weer langs het Dokkumer Grootdiep terug naar Ie.

Het Friese terpdorp Ie ligt op een kwelderwal in het vroegere getijdelandschap dat lange tijd onder invloed stond van de zee. Het heeft derhalve al vele eeuwen de stormen getrotseerd.

Om 8:05 uur vertrekken we vanuit Feinsum, en rijden we naar Ie, waar we de auto parkeren aan de Uniastrjitte nabij de kerk van Ie. Als we vertrekken, is het 4 graden Celsius, en bij terugkomst in Ie om 11:45 uur is het 5 graden Celsius. 

Het is wisselvallig weer, halfbewolkt, en overwegend droog. Tweemaal hebben we kort een buitje, maar die vallen heel erg mee. Af en toe probeert de zon tussen alle wolken door even door te breken. 

Van Ie naar Ald Terp

Om 8:40 uur gaan we in Ie van start. Door de Haven lopen we de dorpsterp op naar de 13e eeuwse Sint-Gangulfuskerk.

Aan de andere zijde van de kerk lopen we over de Keareweare naar vlasmuseum Het Braakhok. Dat vlasmuseum is elke dag open, dus we gaan er naar binnen, en luisteren daar naar de informatie over vlas en over dit museum, die uit de praatpaal in het museum komt.

Over de Tibsterwei wandelen we Ie uit. Aan de rand van de bebouwde kom staan de jammerlijke resten van het drie weken geleden afgebrande deel van het plaatselijke mechanisatiebedrijf.

Zo'n drie weken na de brand ruik je hier op ruime afstand nog de restanten van de afgebrande loods.

Bij Tibben aangekomen, nemen we het smalle asfaltweggetje dat dit kleine buurtschap van enkele huisterpen doorsnijdt.

Voorbij dit gehucht gaan we de doorgaande weg van de Tibserwei weer op, op weg naar het volgende buurtschap: Ald Terp, waarvan de naam al verwijst naar de ligging van de huisjes van dit oude buurtschap. 

Bij het tweede huis van Ald Terp zijn drie mannen in de voortuin bezig om een partij kaphout te kloven.

Achter in de tuin van dat laatste huis staan enkele wegwijzers, waarvan één wegwijzer de richting wijst naar Santiago de Compostela; volgens deze wegwijzer vanaf hier nog 2.081 kilometer gaans.

Reeën en regenbogen in het open veld 

Hier in Ald Terp zijn we de Nijlânswei op gegaan. Dit is een breed en laag polderdijkje dat slingerend door de natte graslanden loopt. Langzaam gaan we voort over deze drassige grasdijk.

Bij de voormalige eendenkooi aangekomen, zien we in de verte een eerste ree vluchten.

Daarna nog één en uiteindelijk zijn het er vijf die zich in een groep van ons verwijderen. Enkele vogels - waaronder ganzen, meeuwen, en kraaien - worden daarvan onrustig en vliegen op.

Door een smalle doorgang lopen we de voormalige eendenkooi in. Tegen de aarden wal staat een boomstam die grotendeels is bedekt met zwammen.

In het midden van de eendenkooi is een ruig grasveldje.

Aan de rand van het grasperk staat een zitbankje met erbij een aantal zaken, waaronder een bloempot met daarin een grote Jacobsschelp.

Een bord bovenop de aarden wal maakt duidelijk wie de eigenaar is van deze eendenkooi.

Inmiddels is de zon gaan schijnen, en genieten we daarvan, en van de prachtige kleuren in het veld, zoals bijvoorbeeld de mooie kleuren van de rietkragen langs onze grasdijk. 

Maar het begint ook licht te regenen, met als gevolg dat we verderop een prachtige dubbele regenboog zich zien strekken over het weidse veld. 

Verderop steken we de Saatsenwei over, en dan volgen we het grasdijkje naar het buurtschap Nijlân.

Van Nijlân via Dokkumer Nije Silen naar Ingwierrum

Aan de voet van de Lauwerszeedijk wandelen we in zuidelijke richting. Hier en daar kunnen we door de dijkcoupures even het Lauwersmeergebied zien liggen.

Bij het melkveebedrijf Ezon in Nijlân worden we in ons voorbijgaan gadegeslagen door twee ezels vanuit hun binnenverblijf.

Langs de Sylsterwei wandelen we Dokkumer Nije Silen binnen.

We lopen door totdat we bij de sluizen (1729) komen.

Daar gaan we naar beneden, om dan langs het 11e eeuwse Dokkumer Grootdiep verder te lopen op het Jaachpaad.

In westelijke richting blijven we het Dokkumer Grootdiep volgen, totdat we ter hoogte van Ingwierrum bij de brug aankomen.

Daar laten we het water achter ons, om dan over de Bûtendykswei Ingwierrum binnen te lopen.

Over de Buorren lopen we even later naar de dorpskerk. Op het pleintje bij de kerk liggen nog de brandresten van de afgelopen nieuwjaarswisseling.

Met een gevelsteen boven de kerkingang worden arm en rijk geprezen om hun gunsten, die het vroeger mogelijk hebben gemaakt om deze kerk te bouwen, met 1746 als dagtekening.

Langs het Dokkumer Grutdjip terug naar Ie

Nadat we op het pleintje bij de kerk op een houten bank onze koffiepauze hebben gehad, lopen we het dorp uit, weer terug naar het Dokkumer Grootdiep. Een inwoner van Ingwierrum loopt een eindje met ons mee, en verhaalt over de geschiedenis van dit buitendijkste gebied, waarin iets verderop nog het oude stroomgebied is van de toen sterk meanderende waterloop tussen Dokkum en Dokkumer Nije Silen.  

Dan gaat het weer verder in westelijke richting over het Jaachpaad langs het Dokkumer Grootdiep.

En nu lopen we door langs het water totdat we bij de brug komen ter hoogte van de Stienfeksterwei. 

Om 11:35 uur lopen we Ie binnen.

Direct gaat het daarna door, terug in de richting van de romano-gotische Sint-Gangulfuskerk.

Bij de Omgong aangekomen, die rond de dorpskerk loopt, eindigt dit rondje 2 van deze wandelgids.

Voorbij de kerk lopen we dan tenslotte door de Haven terug naar de Uniastrjitte, waar onze auto staat geparkeerd. Met de auto rijden we direct naar Mitselwier, waar straks onze tweede wandelroute van vandaag van start gaat.