woensdag 5 februari 2025

Rondje 5 om de Kerken - van Hantum & Waaxens & Brantgum & Foudgum & Hiaure - in Noord-Fryslân

Woensdag 5 februari 2025
 
Bezoek aan de Tibetaans boeddhistische Stoepa van Hantum

















Rondjes om de kerken in noord-Fryslân

Op 31 mei 2024 publiceerde de Stichting Tsjerkepaad in het Friese Pingjum haar wandelgids 'Rondjes om de kerken in noord-Fryslân'. Deze fiets- en wandelgids is geschreven door de bekende wandeljournalist Fokko Bosker. 
Stichting Tsjerkepaad ijvert voor een zo ruim mogelijke openstelling van monumentale kerken in Fryslân, en zo'n wandelgids is dan een geschikt instrument om fietsers en wandelaars te laten fietsen en wandelen langs (zo mogelijk opengestelde) Friese kerken.
Deze wandelgids is naast de Kleasterrûntsjes van Stichting Tsjerkepaad deels gebaseerd op de Jabiksrûntsjes die Stichting Jabikspaad Fryslân en Stichting Tsjerkepaad jaren geleden al hebben ontwikkeld. Fokko Bosker heeft in die Kleasterrûntsjes en in die Jabiksrûntsjes de nodige aanpassingen gedaan, en voor deze wandelgids ook een aantal nieuwe wandelrondjes gecreëerd, om daarmee 26 inspirerende wandelroutes te ontwerpen langs kerken in noord-Fryslân, door het omliggende cultuurlandschap.

26 wandelrondjes
Deze 26 rondjes om de kerken liggen verspreid door het hele noorden van Fryslân, en hebben elk een lengte die varieert tussen 5,1 en 18,3 kilometer. De totale lengte van alle 26 rondjes is 337,4 kilometer, waarmee de rondjes een gemiddelde afstand van 13 kilometer hebben. 
Door de grote variatie qua afzonderlijke afstanden, kun je er per wandeldag voor kiezen om bijvoorbeeld 1, 2, 3 of meer rondjes te fietsen of te wandelen. De wandelgids vermeldt welke 12 van de 26 rondjes kunnen worden gefietst.
Het mooie van de wandelgidsen van Fokko Bosker is dat je naast de routebeschrijving en routekaartjes onderweg ook een interessante beschrijving krijgt van het landschap en van de kerken langs de route. Zo verweeft Fokko Bosker cultuurhistorie, erfgoed en landschapsgeschiedenis. 
Deze wandelgids maakt gebruik van de wandelknooppunten van het Friese wandelknooppuntennetwerk, hetgeen het navigeren in het veld vergemakkelijkt.
Elke wandelronde begint met een korte bezinningstekst, die je mee kunt nemen ter overdenking onderweg, zoals:
"Niemand verdwaalde ooit op een rechte weg."

In het voetspoor van een dichtende predikant
Vanmiddag lopen we Rondje 3 in Eastrum en omstreken over een afstand van 5,1 kilometer, maar vanmorgen lopen we éérst Rondje 5, om de kerken van Hantum & Waaxens & Brantgum & Foudgum & Hiaure, over een afstand van 12,0 kilometer. Totaal gaan we vandaag dus 17,1 kilometer wandelen.
Dit rondje begint in Hantum en gaat dan achtereenvolgens naar en langs Waaxens & Brantgum & Foudgum & Hiaure, om dan langs de Friese Stoepa terug te lopen naar Hantum.
Gedurende dit rondje wandelen we als het ware in de voetsporen van een dichtende predikant, want het was de predikant-dichter Francois HaverSchmidt (Piet Paaltjens), die hier als dorpspredikant van Foudgum vroeger zijn wandelende rondzwervingen heeft gemaakt.
Om 8:15 uur vertrekken we vanuit Feinsum, en rijden we naar Hantum, waar we de auto parkeren in het dorpscentrum. Als we vertrekken, is het 4 graden Celsius, en bij terugkomst in Hantum om 11:30 uur is het 7 graden Celsius. 
Het is onbewolkt en droog als we vertrekken. De vroege ochtendzon schijnt al, en het waait nauwelijks. dus het is aangenaam wandelweer vanmorgen.

Van Hantum via Waaxens en Brantgum naar Foudgum
Vanuit het dorpscentrum van Hantum lopen we om 8:45 uur over de Doarpsstrjitte de terp af, en op de Fetsewei verlaten we Hantum.
De Fetsewei gaat over in de Lania, en de Lania gaat over in de Poelewei, waarover we Waaxens bereiken.
In de bocht van de Poelewei waar we een veldpad op gaan, staat een mooie informatietafel met toelichtende informatie over Waaxens.
We volgen het veldpad tussen de akkers en weilanden door.
Waar dit veldpad ter hoogte van de Fjildbuorsterwei over gaat in de Heemstrawei, passeren we Brantgum.
Aan het eind van deze Heemstrawei - evenals zojuist geen openbare weg overigens - slaan we rechtsaf de Mellemawei op, en dan lopen we Foudgum binnen. Over De Terp en het Piet Paaltjenspaad gaan we dan langs de voormalige pastorie de terp op, naar de Mariakerk van Foudgum. Dit zijn de pastorie en de kerk waar de beroemde predikant-schrijver-dichter Francois HaverSchmidt (zijn pseudoniem: Piet Paaltjens) vroeger als dorpspredikant heeft gewoond en gewerkt. Bij de ingang van de Mariakerk staat een monument ter nagedachtenis aan deze befaamde predikant van Foudgum.
Aan de voet van de Foudgumer kerktoren staat een houten bankje tegen de zuidmuur, heerlijk in de zon, dus daarop nemen we plaats voor onze koffiepauze. De kerkklok slaat dan tien uur.

Van Foudgum naar Hiaure
Via het Piet Paaltjenspaad en De Terp wandelen we daarna Foudgum uit.
Vanaf de Mellemawei gaat we de Doekemawei op, langs een brede sloot.
Aan het eind van deze Doekemawei slaan we bij een manege-veehouderij linksaf, de Kolkreed op.
Aan het eind van de geasfalteerde Kolkreed gaan we een onverhard veldpad op, langs een sloot en door een drassig weiland.
Dit schouwpad eerst rechts en daarna links van de sloot voert ons verderop naar Hiaure, waar we aankomen ter hoogte van een leeg kampeerterrein.
Op de Hantumerwei komen we langs de dorpskerk van Hiaure, maar ook deze kerk is helaas gesloten, dus we kunnen niet even binnen kijken.
Buiten Hiaure gaan we de Lytse Leasterdyk op, om iets verderop het smalle fiets- en wandelpad van de Stoepawei op te gaan.

Langs gebedsmolens en poldermolen terug naar Hantum
Dan gaan we op bezoek bij de Tibetaans boeddhistische Stoepa, die hier door bomen omzoomd te midden van weidse akkers en graslanden staat. Durkje en ik zijn al enkele malen eerder hier op bezoek geweest, en dit is vandaag de eerste keer dat de gebouwen van de stoepa en er omheen gesloten zijn voor passanten. Het terrein is wel toegankelijk, dus we maken een rondje rondom de stoepa met haar draaiende gebedsrollen.
Tussen de Stoepa en de kerk van Hantum komen we nog langs De Hantumermolen, een poldermolen die dateert van 1880. 
Vlak vóór Hantum verlaten we de Stoepawei, om over een smal paadje naar de Hantumer Nicolaaskerk te lopen. De oude luidklok van deze dorpskerk staat bij de ingang van het kerkhof.
Als we een rondje om deze terpkerk lopen, zien we de verschillende bouwfasen van deze Nicolaaskerk, waarbij je rondom het koor goed onderscheid kunt maken tussen de delen die zijn gebouwd van tufsteen en van kloostermoppen (Alde Friezen).
Door de Grutte Stege lopen we van de Nicolaaskerk terpopwaarts naar het dorpscentrum, waar we rond 11:30 uur bij onze daar geparkeerde auto arriveren. We stappen in en rijden dan direct door van Hantum via Dokkum naar Eastrum, waar we vanmiddag ons tweede rondje van vandaag gaan wandelen. 

Geen opmerkingen: