 |
| Start bij de Martinikerk van Bolsward |
Rondjes om de kerken in noord-Fryslân
Op 31 mei 2024 publiceerde de Stichting Tsjerkepaad in het Friese Pingjum haar wandelgids 'Rondjes om de kerken in noord-Fryslân'. Deze fiets- en wandelgids is geschreven door de bekende wandeljournalist Fokko Bosker.
Stichting Tsjerkepaad ijvert voor een zo ruim mogelijke openstelling van monumentale kerken in Fryslân, en zo'n wandelgids is dan een geschikt instrument om fietsers en wandelaars te laten fietsen en wandelen langs (zo mogelijk opengestelde) Friese kerken.
Deze wandelgids is naast de Kleasterrûntsjes van Stichting Tsjerkepaad deels gebaseerd op de Jabiksrûntsjes die Stichting Jabikspaad Fryslân en Stichting Tsjerkepaad jaren geleden al hebben ontwikkeld. Fokko Bosker heeft in die Kleasterrûntsjes en in die Jabiksrûntsjes de nodige aanpassingen gedaan, en voor deze wandelgids ook een aantal nieuwe wandelrondjes gecreëerd, om daarmee 26 inspirerende wandelroutes te ontwerpen langs kerken in noord-Fryslân, door het omliggende cultuurlandschap.
Stichting Tsjerkepaad ijvert voor een zo ruim mogelijke openstelling van monumentale kerken in Fryslân, en zo'n wandelgids is dan een geschikt instrument om fietsers en wandelaars te laten fietsen en wandelen langs (zo mogelijk opengestelde) Friese kerken.
Deze wandelgids is naast de Kleasterrûntsjes van Stichting Tsjerkepaad deels gebaseerd op de Jabiksrûntsjes die Stichting Jabikspaad Fryslân en Stichting Tsjerkepaad jaren geleden al hebben ontwikkeld. Fokko Bosker heeft in die Kleasterrûntsjes en in die Jabiksrûntsjes de nodige aanpassingen gedaan, en voor deze wandelgids ook een aantal nieuwe wandelrondjes gecreëerd, om daarmee 26 inspirerende wandelroutes te ontwerpen langs kerken in noord-Fryslân, door het omliggende cultuurlandschap.
26 wandelrondjes
Deze 26 rondjes om de kerken liggen verspreid door het hele noorden van Fryslân, en hebben elk een lengte die varieert tussen 5,1 en 18,3 kilometer. De totale lengte van alle 26 rondjes is 337,4 kilometer, waarmee de rondjes een gemiddelde afstand van 13 kilometer hebben.
Door de grote variatie qua afzonderlijke afstanden, kun je er per wandeldag voor kiezen om bijvoorbeeld 1, 2, 3 of meer rondjes te fietsen of te wandelen. De wandelgids vermeldt welke 12 van de 26 rondjes kunnen worden gefietst.
Het mooie van de wandelgidsen van Fokko Bosker is dat je naast de routebeschrijving en routekaartjes onderweg ook een interessante beschrijving krijgt van het landschap en van de kerken langs de route. Zo verweeft Fokko Bosker cultuurhistorie, erfgoed en landschapsgeschiedenis.
Deze wandelgids maakt gebruik van de wandelknooppunten van het Friese wandelknooppuntennetwerk, hetgeen het navigeren in het veld vergemakkelijkt.
Elke wandelronde begint met een korte bezinningstekst, die je mee kunt nemen ter overdenking onderweg, zoals:
"Het gaat er niet om grote dingen te doen,
maar om kleine dingen groots te doen."
De wonderen zijn de wereld nog niet uit
Vandaag lopen we het Rondje 24 langs de kerken van Bolsward & Burgwerd & Hartwerd, over een afstand van 15,2 kilometer.
Dit rondje begint in de Friese Elfstedenstad Bolsward en gaat dan na een rondje door het stadscentrum van deze voormalige Hanzestad langs de Boalserterfeart naar Burgwerd, om dan door Oldeclooster en Bloemkamp naar Hartwerd te gaan, vanwaar tot slot langs Ugoklooster terug wordt gewandeld naar het centrum van Bolsward.
Van het feit dat de wonderen de wereld nog niet uit zijn, getuigt het mirakelverhaal van Onze Lieve Vrouwe van Sevenwouden, wiens houten beeld momenteel in de kapel van de Sint-Franciscusbasiliek staat, waar de route van vandaag langs gaat.
Om 8:05 uur vertrekken we vanuit Feinsum. Dan is het 5 graden Celsius en bewolkt, en rijden we met de auto naar de Martinikerk van Bolsward, waar we de auto parkeren nabij deze moederkerk van Bolsward.
Als we bij de protestantse Martinikerk vertrekken, is het om 8:30 uur 6 graden Celsius, en bij terugkomst bij deze Bolswarder terpkerk om 11:30 uur is de temperatuur opgelopen naar 8 graden Celsius.
Gedurende de hele wandeling is het bewolkt. Het is en blijft droog. Het waait nauwelijks, en halverwege de ochtend breekt de zon af en toe even door de wolken. Daarmee is het goed wandelweer vandaag.
Eerst een kerkenrondje door het Bolswarder stadscentrum
Vanaf het Groot Kerkhof laten we de Bolswarder Martinikerk achter ons, om dan door de Kerkstraat naar de brug over de smalle stadsgracht tussen de Broerestraat en de Kapelstraat te lopen.
Aan het begin van de Kapelstraat passeren we ter hoogte van het duo-beeldje bij de brugleuning de gevelsteen van de voormalige Cappelle op de Post, die hier van de 16 eeuw tot aan 1868 heeft gestaan.
Aan het eind van het Klein Hengstepad lopen we het Broereplein op, om bij de Elfstedenfontein een bezoek te brengen aan de Broerekerk, die helaas gesloten is.
Daarna gaat het door de Jongemastraat verder naar het mooie stadhuis van Bolsward. Daar kunnen we de Wipstraat niet op, omdat de doorgang is geblokkeerd wegens graafwerkzaamheden, die overigens op deze zaterdagochtend stilliggen. Daarom gaan we aan de andere kant van de stadsgracht de Rijkstraat op naar de Grote Dijlakker, waar we een bezoek brengen aan de rooms-katholieke Sint-Franciscusbasiliek, die pas vanmiddag open is. Enkele weken geleden waren we bij een uitvaartmis in deze kerk, voor emeritus-pastoor Jan Romkes van de Wal; en ook van eerdere kerkbezoeken kennen we het interieur van deze kerk van de Heilige Titus Brandsma Parochie overigens wel.
Vanaf de Grote Dijlakker maken we door een steegje de doorsteek naar het Laag Bolwerk. Bij de Franekerstraat aangekomen, steken we de stadsgracht over, om dan langs de Leeuwardervaart naar de rand van de bebouwde kom te lopen.
Op het kruiswater van de Leeuwardervaart, de Kleasterfeart, de Boalserterfeart en de Harnzer Feart steken we via een lang hooghout de Harnzer Feart over, en daarmee laten we Bolsward achter ons.
Van Burgwerd over de Kloosterweg naar de Kleasterfeart
De route gaan dan verder over het fiets- en wandelpad van het Trekpad langs de Boalserter Feart naar Burgwerd. Af en toe komt ons een fietser tegemoet, en om 9:45 uur wandelen we de bebouwde kom van Burgwerd binnen.
In het dorp steken we via de dorpsbrug de Boalserter Feart over, om daarna na een rondje achter de dorpskerk langs over de Trekfeart de Doniaweg op te gaan, waar we dan Burgwerd direct ook al weer verlaten.
De Doniaweg gaat over in de Kloosterweg, die we moeten volgen tot aan de brug over de Kleasterfeart.
Hier moeten we de Kloosterweg verlaten, om dan over een schouwpad door de weilanden en langs de Kleasterfeart naar Oldeclooster te lopen.
Maar hier gaat het helaas fout, want op het toegangshek van dit veldpad staat bij Wandel-knooppunt 67 dat je naar Wandel-knooppunt 81 hier in de periode van 1 maart tot en met 30 juni niet over het schouwpad mag lopen, zulks in verband met het broedseizoen. En ja, vandaag is het 1 maart, dus dit is de eerste dag dat de toegang en doorgang verboden is. Het is maar ongeveer een kilometer doorsteek naar Oldeclooster, maar die mogen we hier niet maken. Een Bolswarder wandelaar komt ons achterop, en volgens hem mag het wel zonder hond, maar bij nader inzien blijkt dat hier niet van toepassing te zijn. De toegang is hier voor ons verboden. Die termijn staat niet in de wandelgids vermeld, want dan hadden we daar rekening mee kunnen houden.
Resultaat is dat we dit verbodsbord respecteren, maar als we de Bolswarder wandelaar - die hier tamelijk bekend is in dit gebied - vragen of er een andere optie is, moet hij het antwoord schuldig blijven, want we bevinden ons hier in een open weidegebied zonder geschikte wegen en paden die het gebied doorkruisen naar Oldeclooster.
Verboden toegang
We besluiten de grote lus langs Oldeclooster, Bloemkamp en Hartwert noodgedwongen dan maar te laten vervallen, om nu over de Kloosterweg door te lopen naar Wandelknooppunt 72, waar we de route van vandaag wel kunnen vervolgen.
Resultaat is dus dat we het traject van de Wandelknooppunten 67 via 81 en 71 naar 72 niet kunnen bewandelden, maar dat hebben we op 26 november 2022 al eens gedaan, dus hieronder volgt als citaat van 2022 de beschrijving van onze wandeling van Wandelknooppunt 67 via 81 en 71 naar 72.
Na dit citaat gaat de route van onze wandeling van vandaag verder bij Wandelknooppunt 72.
"....... waar die Kloosterweg de Kleasterfeart kruist, verlaten we de Kloosterweg, om dan over het natte graspad langs de Kleasterfeart naar Oldeclooster te lopen. Als we achterom kijken, zien we een groen wandelspoor door het hoge en natte gras waar we zojuist doorheen zijn gelopen.
Bij een al lange tijd in afbraak zijnde nagenoeg geheel vervallen boerderij-voorhuis - dat overigens nog steeds wordt bewoond - komen we op Oldeclooster. 
Bij de locatie waar vroeger het Olde Clooster ofwel klooster Bloemkamp heeft gestaan, komen we bij de informatie-blokhut op het erf van de boerderij Hartwerder-mieden, waar je enkele kloosterrestanten zoals scherven en kloostermoppen kunt bekijken. In de blokhut is een informatiecentrum over dit voormalige klooster ingericht. Ook staat er een mooie maquette, waaraan je kunt zien hoe klooster Bloemkamp er vroeger uit heeft gezien.
Over de Kloosterweg en de Middelzeeweg naar Ugoclooster
Bij Windmotor Polder Monnikehuis steken we in het buurtschap Bloemkamp de Kleasterfeart over.
Verderop vervolgen we onze route over de Middelzeedijk, tot in Hartwert. Hier bezoeken we het kerkhof met daarop het markante klokhuis van Hartwert. Op deze plek stond vroeger het Monckehuis, een uithof van klooster Bloemkamp. Daarna maken we een rondje rond dit klokhuis, gebouwd op oude kloostermoppen, en bedekt met een groot leien dak.
En dan gaat de route verder over de Kloosterweg. Maar voordat we nog eens weer bij de Kleasterfeart komen, nemen we een betonpad door de weilanden, in de richting van Bolsward."
Terug naar Bolsward
Dat is de doorsteek van de Kloosterweg naar de Ugolaan. Dit betonpad nadert verderop de Kleasterfeart, en vanaf dat punt heet dit betonpad Ugoclooster, genoemd naar het oude Oegekleaster. Bijna aan het eind van Ugoclooster staat de boerderij waar de heilige Titus Brandsma is geboren. Een opgerichte gedenksteen herdenkt het leven en sterven van Anno Sjoerd Brandsma, pater Titus, geboren alhier in 1881, en gestorven in concentratiekamp Dachau in het oorlogsjaar 1942.
Vanaf de rand van de bebouwde kom van Bolsward volgen we het voetpad langs de Ugolaan, tot vlak vóór de brug over de Leeuwardervaart.
Hier gaan we onder de Ugolaan door, om vervolgens over De Râne langs de Leeuwardervaart in de richting van het stadscentrum van Bolsward te lopen.
Tegenover Monsma State staat een houten bank, waarop we in de aangename voorjaarszon plaatsnemen voor onze koffiepauze. Aan de overkant van de vaart zien we de boomtoppen van de bomen naast Monsma State prachtig contrasteren met de halfbewolkte blauwe lucht.
Na deze pauze gaan we op de Polle de stadsgracht over via de Molendraai, een ijzeren draaibrug uit 1891. In een tuintje aan de Polle, vol in de zon, staat het speenkruid al in bloei; een mooi teken in geel dat het voorjaar aanbreekt.
We steken het Plantsoen over, en lopen dan over de Bagijnestraat naar de Martinikerk. Bij het standbeeld voor de Friese dichter Gysbert Japicx (1603-1666) op het kerkhof eindigt om 11:30 uur dit rondje 24.
Vanuit Bolsward rijden we tenslotte terug naar huis.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten