 |
| Begin & eind op het Vrijhof bij de Sint-Martinuskerk in Ferwert |
Rondjes om de kerken in noord-Fryslân
Op 31 mei 2024 publiceerde de Stichting Tsjerkepaad in het Friese Pingjum haar wandelgids 'Rondjes om de kerken in noord-Fryslân'. Deze fiets- en wandelgids is geschreven door de bekende wandeljournalist Fokko Bosker.
Stichting Tsjerkepaad ijvert voor een zo ruim mogelijke openstelling van monumentale kerken in Fryslân, en zo'n wandelgids is dan een geschikt instrument om fietsers en wandelaars te laten fietsen en wandelen langs (zo mogelijk opengestelde) Friese kerken.
Deze wandelgids is naast de Kleasterrûntsjes van Stichting Tsjerkepaad deels gebaseerd op de Jabiksrûntsjes die Stichting Jabikspaad Fryslân en Stichting Tsjerkepaad jaren geleden al hebben ontwikkeld. Fokko Bosker heeft in die Kleasterrûntsjes en in die Jabiksrûntsjes de nodige aanpassingen gedaan, en voor deze wandelgids ook een aantal nieuwe wandelrondjes gecreëerd, om daarmee 26 inspirerende wandelroutes te ontwerpen langs kerken in noord-Fryslân, door het omliggende cultuurlandschap.
Stichting Tsjerkepaad ijvert voor een zo ruim mogelijke openstelling van monumentale kerken in Fryslân, en zo'n wandelgids is dan een geschikt instrument om fietsers en wandelaars te laten fietsen en wandelen langs (zo mogelijk opengestelde) Friese kerken.
Deze wandelgids is naast de Kleasterrûntsjes van Stichting Tsjerkepaad deels gebaseerd op de Jabiksrûntsjes die Stichting Jabikspaad Fryslân en Stichting Tsjerkepaad jaren geleden al hebben ontwikkeld. Fokko Bosker heeft in die Kleasterrûntsjes en in die Jabiksrûntsjes de nodige aanpassingen gedaan, en voor deze wandelgids ook een aantal nieuwe wandelrondjes gecreëerd, om daarmee 26 inspirerende wandelroutes te ontwerpen langs kerken in noord-Fryslân, door het omliggende cultuurlandschap.
26 wandelrondjes
Deze 26 rondjes om de kerken liggen verspreid door het hele noorden van Fryslân, en hebben elk een lengte die varieert tussen 5,1 en 18,3 kilometer. De totale lengte van alle 26 rondjes is 337,4 kilometer, waarmee de rondjes een gemiddelde afstand van 13 kilometer hebben.
Door de grote variatie qua afzonderlijke afstanden, kun je er per wandeldag voor kiezen om bijvoorbeeld 1, 2, 3 of meer rondjes te fietsen of te wandelen. De wandelgids vermeldt welke 12 van de 26 rondjes kunnen worden gefietst.
Het mooie van de wandelgidsen van Fokko Bosker is dat je naast de routebeschrijving en routekaartjes onderweg ook een interessante beschrijving krijgt van het landschap en van de kerken langs de route. Zo verweeft Fokko Bosker cultuurhistorie, erfgoed en landschapsgeschiedenis.
Deze wandelgids maakt gebruik van de wandelknooppunten van het Friese wandelknooppuntennetwerk, hetgeen het navigeren in het veld vergemakkelijkt.
Elke wandelronde begint met een korte bezinningstekst, die je mee kunt nemen ter overdenking onderweg, zoals:
"Wandelen haalt de haast uit je hoofd."
Een moment van vrijheid
Vanmorgen liepen we al Rondje 7 rondom Hegebeintum, over een afstand van 12,4 kilometer. Vanmiddag lopen we aanvullend het Rondje 8 langs de kerken van Ferwert & Marrum & Westernijtsjerk, over een afstand van 10,6 kilometer. Totaal wandelen we derhalve vandaag 12,4 + 10,6 = 23 kilometer.
Dit rondje begint in Ferwert en gaat dan door de Marrumer Mieden naar Marrum, en vervolgens via Westernijtsjerk richting Waddenzeedijk, om dan binnendijks terug te keren naar Ferwert.
Het kerkelijke terrein - de Vrijhof - van de huidige Sint-Martinuskerk van Ferwert was vroeger vrij van het wereldlijke recht, en viel onder een eigen rechtspraak. Wie zich op dit Vrijhof bevond, ervoer als het ware een moment van vrijheid. Het oorlogsmonument op dit Vrijhof verwijst min of meer ook naar een - hopelijk nog lang ervaren - moment van vrijheid, vrij van oorlog, en vrij van onderdrukking door een bezettersmacht.
Even na 11:00 uur vertrekken we bij het Bezoekerscentrum van Hegebeintum, en rijden we naar Ferwert, waar we de auto parkeren op het Vrijhof, bij de terpkerk van Ferwert.
Als we vertrekken, is het om 11.25 uur 3 graden Celsius, en bij terugkomst in Ferwert om 14:20 uur is het 5 graden Celsius.
Het weer is van zonnig zojuist al veranderd in bewolkt, nog steeds droog, en dat blijft ook zo. De wind is enigszins aangewakkerd en is behoorlijk fris, vooral in het open veld, maar al met al is het goed wandelweer voor deze tijd van het jaar. Heerlijk fris om zo buiten te zijn.
Van Ferwert naar de Marrumer Mieden
Op het Vrijhof aangekomen in Ferwert, nemen we eerst plaats op een houten bankje bij de voormalige pastoorswoning. Daar zitten we aangenaam in de luwte, en houden we onze koffiepauze.
Aansluitend gaan we door het kleine stenen poortje vanaf het Vrijhof de terp op, waar we een rondje om de grote 15e eeuwse kerk maken; één van de grootste dorpskerken in Fryslân.
De gevelsteen (Anno 1704) van deze gotische kerk verwijst naar de adellijke Rienck van Burmania.
Dan weer terug door het poortje naar het Vrijhof, en daar begint dan ons volgende rondje om 11:30 uur.
Vanaf de Kleasterwei gaan we het voormalige spoortalud van It Dockumer Lokaeltsje op, om dat dan over dit veel hoger liggende talud langs de laaggelegen ijsbaan van Ferwert te volgen tot aan de restanten van de voormalige spoorbrug.
Daar gaan we het ruilverkavelingsbosje in, om dat met de nodige bochten te volgen, totdat we weer terug komen op de Kleasterwei.
Vanaf de Kleasterwei gaan we ter hoogte van de gemeentelijke milieustraat het fiets- en wandelpad op van It Kleaster, langs inmiddels gesnoeide wilgen.
Nadat we parallel aan de Burmaniafeart langs de grote geitenhouderij zijn gelopen, gaan we vlak vóór het voormalige 13e eeuwse kloosterterrein - van klooster Bethanië op de oude terp Foswert - vanaf It Kleaster de Herjuwsmawei op.
Daar kruisen we al snel de Nieuweweg/Kleasterdyk, en even later ook de Marrumer Feart, waar enkele eenden op het dunne laagje ijs van de vaart waggelen.
Brand en brood in Marrum
We lopen nu door de Marrumer Mieden, de natte hooilanden van voorheen, waar overigens ook nu nog veel waterpartijen liggen in dit laagland.
Over de Miedweg gaat het dan naar Marrum.
Via de Ringweg rondom de grote dorpsterp gaan we door de smalle Kerkstraat naar de 13e eeuwse aan Sint Godehardus gewijde dorpskerk op de terp.
Over de Hegebuorren en tussen de monumentale panden van de Langebuorren door komen we dan op het dorpspleintje, waar we onze lunchpauze houden op een bankje, op de locatie waar tijdens de afgelopen jaarwisseling de nodige beroering is ontstaan wegens de inzet van de Mobiele Eenheid om daar de openbare orde te handhaven. Hier op dit bankje - nog in de geur van de brand die hier woedde tijdens de recente jaarwisseling - zitten we aangenaam in het zuinige zonnetje te genieten van onze lunchpauze.
Na deze pauze wandelen we over Lage Herenweg en de Stasjonswei naar het vroegere treinstation van Marrum.
In en bij dit gebouw is momenteel de Pannekoektrein gevestigd, een pannenkoekenrestaurant in het stationsgebouw met haar eetgelegenheid in de buiten opgestelde treinstellen.
Hier steken we de Ljouwerterdyk (N357) over.
Over stroef asfalt en glibberige klei
Dan komen we in Westernijtsjerk, waar we de 13e eeuwse aan Sint Oswaldus gewijde terpkerk passeren.
We nemen dan de Jepmaloane, waarvan de straatnaam verwijst naar het vroegere stinsterrein, dat indertijd behoorde aan de Jeppema-familie, die ook de Sint-Oswalduskerk op hun stinsterrein hadden staan, die wij zojuist passeerden.
Deze Jepmaloane gaat in de richting van de Zeedijk, maar die lopen we niet geheel uit. Onze route buigt namelijk eerder al af in de richting van de oostelijker parallel liggende Molenlaan.
Om op die Molenlaan te komen, moeten we langs een brede sloot over akkerpaden lopen. Van een pad is hier beslist geen sprake, dus we lopen zo voorzichtig mogelijk langs de sloot door de drassige randen van de naast elkaar liggende omgeploegde akkers. Zonder uit te glijden, maar met vette kleiklonten aan en op onze wandelschoenen komen we ten lange leste aan op de Molenlaan, waar we eerst maar eens even proberen om onze wandelschoenen enigszins te fatsoeneren in het hoge gras van de bermen langs dit natte, maar gelukkig niet meer gladde asfaltweggetje.
Met een ruime U-bocht volgen we de Molenweg, waarbij we onder andere langs het twijgen-kunstwerkje van het zogenoemde Houten Hemeltje komen.
De Molenweg voert ons terug naar de Ljouwerterdyk, en als we die N357 oversteken, zien we de opvallend grote kerktoren van de Sint-Martinuskerk van Ferwert vlak vóór ons hoog op de terp torenen.
Over de Marrumerweg wandelen we dan door Ferwert terug naar het Vrijhof, waar onze auto staat geparkeerd. Om 14:20 uur komen we aan op het Vrijhof, vanwaar we dan terug rijden naar Feinsum, terugblikkend op een prachtig winterse wandeldag in het uitgestrekte binnedijkse en buitendijkse gebied van noord-Fryslân.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten