 |
| Op de Hege Tsjerkewei naar de kerk op de hoge terp van Hegebeintum |
Rondjes om de kerken in noord-Fryslân
Op 31 mei 2024 publiceerde de Stichting Tsjerkepaad in het Friese Pingjum haar wandelgids 'Rondjes om de kerken in noord-Fryslân'. Deze fiets- en wandelgids is geschreven door de bekende wandeljournalist Fokko Bosker.
Op 31 mei 2024 publiceerde de Stichting Tsjerkepaad in het Friese Pingjum haar wandelgids 'Rondjes om de kerken in noord-Fryslân'. Deze fiets- en wandelgids is geschreven door de bekende wandeljournalist Fokko Bosker.
Stichting Tsjerkepaad ijvert voor een zo ruim mogelijke openstelling van monumentale kerken in Fryslân, en zo'n wandelgids is dan een geschikt instrument om fietsers en wandelaars te laten fietsen en wandelen langs (zo mogelijk opengestelde) Friese kerken.
Deze wandelgids is naast de Kleasterrûntsjes van Stichting Tsjerkepaad deels gebaseerd op de Jabiksrûntsjes die Stichting Jabikspaad Fryslân en Stichting Tsjerkepaad jaren geleden al hebben ontwikkeld. Fokko Bosker heeft in die Kleasterrûntsjes en in die Jabiksrûntsjes de nodige aanpassingen gedaan, en voor deze wandelgids ook een aantal nieuwe wandelrondjes gecreëerd, om daarmee 26 inspirerende wandelroutes te ontwerpen langs kerken in noord-Fryslân, door het omliggende cultuurlandschap.
26 wandelrondjes
Deze 26 rondjes om de kerken liggen verspreid door het hele noorden van Fryslân, en hebben elk een lengte die varieert tussen 5,1 en 18,3 kilometer. De totale lengte van alle 26 rondjes is 337,4 kilometer, waarmee de rondjes een gemiddelde afstand van 13 kilometer hebben.
Door de grote variatie qua afzonderlijke afstanden, kun je er per wandeldag voor kiezen om bijvoorbeeld 1, 2, 3 of meer rondjes te fietsen of te wandelen. De wandelgids vermeldt welke 12 van de 26 rondjes kunnen worden gefietst.
Het mooie van de wandelgidsen van Fokko Bosker is dat je naast de routebeschrijving en routekaartjes onderweg ook een interessante beschrijving krijgt van het landschap en van de kerken langs de route. Zo verweeft Fokko Bosker cultuurhistorie, erfgoed en landschapsgeschiedenis.
Deze wandelgids maakt gebruik van de wandelknooppunten van het Friese wandelknooppuntennetwerk, hetgeen het navigeren in het veld vergemakkelijkt.
Elke wandelronde begint met een korte bezinningstekst, die je mee kunt nemen ter overdenking onderweg, zoals:
"In de navolging gaat het om drie dingen:
Bidden;
Onder de mensen het goede doen;
en
Op zoek naar droge voeten en gemeenschapszin
Vanmiddag lopen we Rondje 8 in Ferwert en omstreken over een afstand van 10,6 kilometer, maar vanmorgen lopen we éérst Rondje 7, om de kerken van Hegebeintum & Blije, over een afstand van 12,4 kilometer. Totaal gaan we vandaag dus 23 kilometer wandelen.
Dit rondje begint in Hegebeintum en gaat dan via Blije naar de Waddenzeedijk en vervolgens over de kwelders naar de 'Terp fan de Takomst', om dan over de kwelders en over de Zeedijk heen via het buurtschap De Rijp terug te lopen naar Hegebeintum.
Deze route gaat van de eeuwenoude terp van het Friese Hegebeintum naar de eigentijdse Terp fan de Takomst. De eerstgenoemde terp was door de terpbewoners indertijd bedoeld om droge voeten te houden in tijden van het opkomende zeewater in dit getijdengebied van noord-Fryslân, en de nieuwe Terp fan de Takomst is vanuit de actueel levende gemeenschapszin bedoeld om daar buitendijks samen te komen, om elkaar daar te ontmoeten, bijvoorbeeld ten behoeve van lezingen, openluchttheater en/of concerten.
Om 8:00 uur vertrekken we vanuit Feinsum, en rijden we naar Hegebeintum, waar we de auto parkeren bij het Bezoekerscentrum aan de voet van de terp. Als we vertrekken, is het -1 graad Celsius, en bij terugkomst in Hegebeintum om 11:00 uur is het 2 graden Celsius.
Het is aanvankelijk nagenoeg onbewolkt en droog, maar gaandeweg de ochtend neemt de bewolking toe. Eerst waait het nauwelijks, maar naarmate de tijd voortschrijdt, begint het iets harder - en dan ook koud - te waaien. De zon schijnt aan het begin van deze wandeldag volop, dus het is heerlijk winterweer om te wandelen.
Hegebeintum
Het bezoekerscentrum van Hegebeintum is gesloten, dus als we uit de auto stappen, gaan we direct over de Pypkedyk de bebouwde kom van Hegebeintum binnen.
Het is nog enigszins schemerig, en in het oosten kleurt de lucht al prachtig, door de naderende zonsopgang.
Vanaf de voet van de terp gaan we over de Hege Tsjerkewei de terp op, naar de terpkerk van Hegebeintum.
Boven aangekomen op deze hoogste terp (8.80 meter) van zowel Nederland als Duitsland maken we een rondje om de romano-gotische kerk, die dateert van het begin van de 12e eeuw.
Ook vanaf deze hoogte van bovenop de terp hebben we een prachtig uitzicht naar de in het oosten opgaande zon.
Vanaf de voet van de terp gaan we nu de Harstawei op. De waterplassen in het karrenspoor zijn bevroren met een flinterdun laagje ijs, wat we in Fryslân ook wel 'bomiis' noemen.
Het veld is licht berijpt en ook in de sloten ligt al een dun laagje ijs op het water.
We lopen over de Harstawei tot aan de Harsta State,
Deze state in de parkachtige tuin naar het ontwerp van de tuinarchitect Lucas Roodbaard heeft een prachtige ingang in de gevel van de state, die mooi wordt beschenen door het nog prille ochtendlicht.
Blije
Als we onze route vervolgen op de Vogelzangsterweg laten we Hegebeintum achter ons. Op dit asfaltweggetje merken we direct dat het wegdek heel erg glad is, dus we moeten heel voorzichtig in noordelijke richting lopen.
Waar het voormalige spoortracé van It Dockumer Lokaeltsje de Vogelzangsterweg kruist, staat een cortexstalen kunstwerk van een gestileerd spoor met een Andreaskruis. Hier gaan we het vroegere spoortalud op, om naar het voormalige treinstation van Blije te lopen.
Bij dat station verlaten we het spoortracé, om dan door Blije naar de - door de vroege ochtendzon prachtig beschenen - op een dorpsterp gebouwde 16e eeuwse Sint-Nicolaaskerk te wandelen.
Na een omgang rond de kerktoren gaan we de Lytsebuorren in naar de Unemastraat.
Buitendijkse Terp fan de Takomst
Aan de overzijde van de N357 gaat de Unemastraat over in de Unemaloane. Ook dit asfaltweggetje, dat met de nodige bochten naar de NAM-gaswinlocatie gaat, is buitengewoon glad door het opgevroren wegdek.
Net voorbij de NAM-boorlocatie klimmen we via de stenen trap de Zeedijk op.
Bovenop de Zeedijk krijgen we een prachtig uitzicht over de kwelders en het Wad buiten de dijk.
Iets westelijker gaan we de kwelders op, in de richting van de Terp fan de Takomst (2022).
Beschenen door het aangename zonnetje achter ons gaan we over het oppervlakkig bevroren kwelderpad - onderweg de Kadijk kruisend - naar het bijzondere kunstwerk van het landschapskunstproject Sense of Place.
Over dat als het ware krokante kwelderpad bereiken we om 9:40 uur de Terp fan de Takomst.
Daar kunnen we dan met een rondtrekkende beweging steeds hoger de kunstzinnige terp op, waarbij we in die opgaande draai rondom een prachtig uitzicht krijgen op de lichtbevroren kwelder.
Heerlijk door de zon beschenen, hebben we vanaf de top van deze Terp fan de Takomst een schilderachtig uitzicht over de kwelders en het Wad.
Als we de in de rondgang weer naar beneden lopen, zien we aan de noordzijde heel goed dat het zeewater van de Waddenzee al aardig ver tot aan de voet van deze kunst-terp is gekomen.
In de verte zien we op de vloedlijn van Wad en Waddenzee grote groepen bergeenden en meeuwen.
En in het oosten zien we de Sier, de veerboot, van Holwert naar Ameland varen.
Via De Rijp terug naar Hegebeintum
Door het kwelder-landschap wandelen we weer terug naar de Zeedijk.
Als we weer binnendijks zijn, gaan we de Kahoolsterlaan op, die we volgen totdat we de N357 weer kunnen oversteken. Daar komen we dan in het buurtschap De Rijp.
Vanuit De Rijp gaan we een karrenspoor op, dat verderop overgaat in een drassig akkerpad.
Waar we de akker verlaten, gaan we het spoortalud van het voormalige Dockumer Lokaeltsje weer op.
Dat oude spoortracé volgen we tot we weer terug komen bij het cortexstalen kunstwerk van het Andreaskruis, dat we eerder vanmorgen ook al passeerden.
Vanaf hier kunnen we dan over de Vogelzangsterweg teruglopen naar Hegebeintum. Inmiddels is het meeste ijs op de asfaltweg al wel gedooid, maar toch zijn er nog enkele delen spekglad, vooral ten noorden van Harsta State, waar de zon door de bomenrij het wegdek nog niet heeft kunnen verwarmen.
Rond 11:00 uur zijn we weer terug bij het Bezoekerscentrum van Hegebeintum, waar de temperatuur door de aangename zonneschijn is opgelopen tot twee graden Celsius. Wel is duidelijk dat de zon zo langzamerhand verdwijnt achter de wolken, dus het mooiste zonnige deel van deze dag hebben we nu al wel gehad.
We stappen in de auto, en rijden dan ten behoeve van ons tweede rondje van vandaag naar het dorpscentrum van Ferwert.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten