 |
| Opgang naar de Mariakerk van Oentsjerk |
Rondjes om de kerken in noord-Fryslân
Op 31 mei 2024 publiceerde de Stichting Tsjerkepaad in het Friese Pingjum haar wandelgids 'Rondjes om de kerken in noord-Fryslân'. Deze fiets- en wandelgids is geschreven door de bekende wandeljournalist Fokko Bosker.
Stichting Tsjerkepaad ijvert voor een zo ruim mogelijke openstelling van monumentale kerken in Fryslân, en zo'n wandelgids is dan een geschikt instrument om fietsers en wandelaars te laten fietsen en wandelen langs (zo mogelijk opengestelde) Friese kerken.
Deze wandelgids is naast de Kleasterrûntsjes van Stichting Tsjerkepaad deels gebaseerd op de Jabiksrûntsjes die Stichting Jabikspaad Fryslân en Stichting Tsjerkepaad jaren geleden al hebben ontwikkeld. Fokko Bosker heeft in die Kleasterrûntsjes en in die Jabiksrûntsjes de nodige aanpassingen gedaan, en voor deze wandelgids ook een aantal nieuwe wandelrondjes gecreëerd, om daarmee 26 inspirerende wandelroutes te ontwerpen langs kerken in noord-Fryslân, door het omliggende cultuurlandschap.
Stichting Tsjerkepaad ijvert voor een zo ruim mogelijke openstelling van monumentale kerken in Fryslân, en zo'n wandelgids is dan een geschikt instrument om fietsers en wandelaars te laten fietsen en wandelen langs (zo mogelijk opengestelde) Friese kerken.
Deze wandelgids is naast de Kleasterrûntsjes van Stichting Tsjerkepaad deels gebaseerd op de Jabiksrûntsjes die Stichting Jabikspaad Fryslân en Stichting Tsjerkepaad jaren geleden al hebben ontwikkeld. Fokko Bosker heeft in die Kleasterrûntsjes en in die Jabiksrûntsjes de nodige aanpassingen gedaan, en voor deze wandelgids ook een aantal nieuwe wandelrondjes gecreëerd, om daarmee 26 inspirerende wandelroutes te ontwerpen langs kerken in noord-Fryslân, door het omliggende cultuurlandschap.
26 wandelrondjes
Deze 26 rondjes om de kerken liggen verspreid door het hele noorden van Fryslân, en hebben elk een lengte die varieert tussen 5,1 en 18,3 kilometer. De totale lengte van alle 26 rondjes is 337,4 kilometer, waarmee de rondjes een gemiddelde afstand van 13 kilometer hebben.
Door de grote variatie qua afzonderlijke afstanden, kun je er per wandeldag voor kiezen om bijvoorbeeld 1, 2, 3 of meer rondjes te fietsen of te wandelen. De wandelgids vermeldt welke 12 van de 26 rondjes kunnen worden gefietst.
Het mooie van de wandelgidsen van Fokko Bosker is dat je naast de routebeschrijving en routekaartjes onderweg ook een interessante beschrijving krijgt van het landschap en van de kerken langs de route. Zo verweeft Fokko Bosker cultuurhistorie, erfgoed en landschapsgeschiedenis.
Deze wandelgids maakt gebruik van de wandelknooppunten van het Friese wandelknooppuntennetwerk, hetgeen het navigeren in het veld vergemakkelijkt.
Elke wandelronde begint met een korte bezinningstekst, die je mee kunt nemen ter overdenking onderweg, zoals:
"In de stilte kan een mens tot zichzelf komen,
zich bevrijden van het rumoer van zijn gedachten,
doorstoten naar de plaats waar God in hem woont
om daar tot rust te komen."
Rode baron geeft Trynwâlden kleur op de wangen
Vanmorgen liepen we al Rondje 10 rondom Aldtsjerk, over een afstand van 13,6 kilometer. Vanmiddag lopen we aanvullend het rondje 11 langs de kerken van Oentsjerk & Gytsjerk, over een afstand van 12,6 kilometer. Totaal wandelen we derhalve vandaag 13,6 + 12,6 = 26,2 kilometer.
Dit rondje begint in Oentsjerk en gaat dan door Gytsjerk, en vervolgens via Mûnein en Readtsjerk terug naar Oentsjerk.
In de gevel van de Mariakerk van Oentsjerk hangt een plaquette als eerbetoon aan Theo van Welderen Rengers, de baron die zo betrokken was op deze kerk, en vooral ook op het welzijn van de bevolking in deze regio, vandaar dat hij ook wel de 'Rode baron' werd genoemd.
Om 11:00 uur vertrekken we vanuit Aldtsjerk, en rijden we naar Oentsjerk, waar we de auto parkeren bij het buurthuis nabij de opgang naar de Mariakerk. Als we vertrekken, is het 10 graden Celsius, en bij terugkomst in Oentsjerk om 14:05 uur is het nog steeds 10 graden Celsius.
Het weer is overwegend bewolkt, maar wel droog. Gedurende de hele dag waait trouwens een harde wind uit het westen. Tweemaal breekt even de zon behoorlijke door de wolken, namelijk als we Gytsjerk binnenwandelen, en verderop als we door het bosgebied van Grikelân en Turkije lopen.
Van de Mariakerk van Oentsjerk naar de Martinuskerk van Gytsjerk
Om 11:10 uur begint onze middagwandeling bij de dertiende eeuwse Mariakerk van Oentsjerk.
In de gevel van het koor van deze middeleeuwse kerk is een plaquette aangebracht van Van Welderen baron Rengers, de hierboven al genoemde rode baron.
Een grafsteen ter herinnering aan deze markante baron, die veel voor deze regio heeft betekend, ligt tegen de kerkmuur onderaan de plek van de plaquette.
Tegenover het bedrijventerrein van It Aventoer verlaten we de Wynzerdyk en maken we over het terrein van het Dairy Trainings Centre (voorheen de Praktijkschool) de doorsteek naar de Sanjesreed.
Vervolgens gaan we nog iets westelijker, om van daar door de natte graslanden over een hoger gelegen zandrug door de Giekerker-Oenkerkerpolder de zuidelijke doorsteek naar de 12e eeuwse Martinuskerk van Gytsjerk te maken.
Nog eens weer gaan we westelijker, maar nu over de Canterlandseweg. Die verlaten we, om even later over de Gytsjerksterhoeke de bebouwde kom van Gytsjerk binnen te wandelen. Het is dan klokslag twaalf uur, want we horen vanuit het noorden de kerkklok van de Martinuskerk twaalf uur slaan. De zon schijnt volop.
Door een coulissenlandschap naar Mûnein en Readtsjerk
Dan volgt een lang traject over de Singel, zuidelijk langs Gytsjerk. Vervolgens maken we een diagonale doorsteek door de woonwijk van Gytsjerk, naar de rotonde op de kruising van de Nieuwe Straatweg en de Trynwâldsterdyk. Daar vinden we in een abri een geschikte plek voor onze lunchpauze.
Tegenover de Reade Hoas verlaten we de Nieuwe Straatweg, om dan over een smal veldpad de doorsteek te maken naar de halfverharde Nieuwe Straatweg die iets ten noorden van de doorgaande weg ligt.
Daarna lopen we door naar het Flokhernepaed, een mooi fiets- en wandelpad door dit karakteristieke coulissenlandschap van de Trynwâlden. Waar we even later de Jelte Binnesweg op gaan, staan twee koeien in het weiland, waarvan er één koe zich tegoed doet aan de bult hooi in een hoek van het grasland.
Door een bosperceel maken we vervolgens de diagonale doorsteek naar Mûnein.
Net voorbij het dorpscafé passeren we op de Dokter Kijlstraweg de kleine jachthaven van Mûnein.
Ten noordoosten van het dorp lopen we op de Dokter Kijlstraweg de bebouwde kom van Mûnein uit.
En direct daarna wandelen we op dezelfde weg dan het dorp Readtsjerk binnen.
Daar gaat het over het klinkerweggetje van de Koaiwei naar de Boskwei.
Door Grikelân en Turkije langs Stania State terug naar de Mariakerk
Vanaf de Boskwei gaan we het bos in van Grikelân en Turkije.
In zuidelijke richting wandelen we dan naar de Earnebuorren. In het bos zien we hier en daar nog paddenstoelen op de bosbodem of op dood hout.
Dit is het moment dat ook de zon weer even doorbreekt. Die beschijnt op schilderachtige wijze een lange zoom van berken. Mooi schijnt de zon op de witte stammen van de lange rij berken.
Op de Earnebuorren komen we op een vrij hard zandpad langs de bosrand.
Dit pad gaan over in het zandpad van de Rode Singel, die we volgen, totdat we het landgoed van Stania State kunnen betreden. Vóór het front van Stania State langs doorkruisen we de landschapstuin, die in de 19e eeuw is ontworpen door de beroemde tuinarchitect Lucas Roodbaard.
Nadat we de Rengersweg (N361) hebben overgestoken, gaat het laatste deel van dit rondje over een hoger gelegen zandwal tussen de lager gelegen graslanden door, terug naar de Mariakerk van Oentsjerk. Bij deze kerk aangekomen, horen we de kerkklok tweemaal slaan, dus het is nu klokslag twee uur.
Vanaf de kerk lopen we over de Wynzerdyk terug naar het buurthuis van Oentsjerk waar onze auto staat geparkeerd. Tot slot rijden we vanuit Oentsjerk terug naar huis, waar we even na half drie arriveren.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten