Rondje 13 om de Kerken - van Buitenpost & Twijzel - in Noord-Fryslân

Zaterdag 30 november 2024
 

Winters ochtendgloren bij de ijsbaan en molen De Mûnts van Buitenpost

 

Rondjes om de kerken in noord-Fryslân
Op 31 mei 2024 publiceerde de Stichting Tsjerkepaad in het Friese Pingjum haar wandelgids 'Rondjes om de kerken in noord-Fryslân'. Deze fiets- en wandelgids is geschreven door de bekende wandeljournalist Fokko Bosker. 

Stichting Tsjerkepaad ijvert voor een zo ruim mogelijke openstelling van monumentale kerken in Fryslân, en zo'n wandelgids is dan een geschikt instrument om fietsers en wandelaars te laten fietsen en wandelen langs (zo mogelijk opengestelde) Friese kerken.

Deze wandelgids is naast de Kleasterrûntsjes van Stichting Tsjerkepaad deels gebaseerd op de Jabiksrûntsjes die Stichting Jabikspaad Fryslân en Stichting Tsjerkepaad jaren geleden al hebben ontwikkeld. Fokko Bosker heeft in die Kleasterrûntsjes en in die Jabiksrûntsjes de nodige aanpassingen gedaan, en voor deze wandelgids ook een aantal nieuwe wandelrondjes gecreëerd, om daarmee 26 inspirerende wandelroutes te ontwerpen langs kerken in noord-Fryslân, door het omliggende cultuurlandschap.

26 wandelrondjes

Deze 26 rondjes om de kerken liggen verspreid door het hele noorden van Fryslân, en hebben elk een lengte die varieert tussen 5,1 en 18,3 kilometer. De totale lengte van alle 26 rondjes is 337,4 kilometer, waarmee de rondjes een gemiddelde afstand van 13 kilometer hebben. 

Door de grote variatie qua afzonderlijke afstanden, kun je er per wandeldag voor kiezen om bijvoorbeeld 1, 2, 3 of meer rondjes te fietsen of te wandelen. De wandelgids vermeldt welke 12 van de 26 rondjes kunnen worden gefietst.

Het mooie van de wandelgidsen van Fokko Bosker is dat je naast de routebeschrijving en routekaartjes onderweg ook een interessante beschrijving krijgt van het landschap en van de kerken langs de route. Zo verweeft Fokko Bosker cultuurhistorie, erfgoed en landschapsgeschiedenis. 

Deze wandelgids maakt gebruik van de wandelknooppunten van het Friese wandelknooppuntennetwerk, hetgeen het navigeren in het veld vergemakkelijkt.

Elke wandelronde begint met een korte bezinningstekst, die je mee kunt nemen ter overdenking onderweg, zoals:

"Als je echt van de natuur houdt,

vind je overal schoonheid."

Een natuurlijke pleisterplaats op de rand van zand, veen en klei

Vandaag lopen we Rondje 13, om de kerken van Buitenpost & Twijzel, over een afstand van 15,9 kilometer.

Dit rondje begint in Buitenpost nabij de middeleeuwse Mariakerk en gaat dan langs het buurtschap Lytsepost (Lutkepost) en door de Twijzeler Mieden via Twijzel naar Zandbulten, waarna door het buurtschap Egypte terug wordt gekeerd naar Buitenpost, de pleisterplaats op de rand van zand, veen en klei.

Om 7:15 uur vertrekken we vanuit Feinsum, en rijden we naar Buitenpost, waar we de auto in het winkelcentrum van Buitenpost parkeren. 

Als we vertrekken vanuit Feinsum is het nul graden Celsius, en bij terugkomst in Buitenpost is het één graad Celsius. 

Het is fris winterweer met rijp op het veld en een licht laagje ijs op sloten waarin het water niet sterk stroomt. Het ochtendgloren gaat gepaard met mooie rode tinten in de lucht, en verder blijft het half bewolkt vandaag. Een ware licht winterse wandeldag al met al.

Van Buitenpost naar Lytsepost

Over de Kerkstraat lopen we recht op de monumentale Mariakerk af, die aan het eind van de straat staat. De kerktoren dateert van ongeveer het jaar 1200 en de kerkzaal van zo rond het jaar 1491.

Vanaf de Bernhardlaan gaan we voorbij de christelijke basisschool een voetpad op dat tussen een woonwijk en een vijverpartij loopt, langs knotwilgen die mooi worden beschenen door het ochtendrood van deze vroege morgen. Op dit pad passeren we ook molen De Mûnts.

Naast deze molen ligt de ijsbaan, klaar om te bevriezen.

Op enkele kleine waterpartijen in het parkgebied dat langs de Lauwersmeerwei ligt, zien we hier en daar ook al kleine ijsvloertjes liggen, zij het nog heel dun.

Bij de Bûtenposterfeart aangekomen, lopen we door het fietsers- en voetgangerstunneltje onder de N358 door, om dan langs deze vaart naar de Oude Dijk te lopen. Die Oude Dijk volgen we naar en door het buurtschap Lytsepost.

Door de Rohelstermieden en de Twizeler Mieden richting Twizel 

Vanaf de Oude Dijk gaan we in Lytsepost het 'Laarzenpad Mem Wiedman' op.

Dit pad gaat door de vochtige landen van de Rohelstermieden. Ook op dit traject ligt hier en daar een dunne ijslaag op waterpartijen.

Verderop kunnen we over een hogere rug door dit natte natuurgebied lopen.

In de Rohelstermieden steken we via een houten brug de Bûtenposterfeart nogmaals over.

Dan komen we aan de overzijde van de Oude Dijk in de Twizeler Mieden. Daar volgen we het graspad naar de Sânsleat.

Eerst lopen we aan de zuidkant over het schouwpad, en na de oversteek over de Sânsleat gaat het schouwpad verder aan de noordzijde, ook in westelijke richting.

Een eindje verderop moeten we de weilanden in waar we via een overstap dan van het schouwpad het grasland in gaan.

We lopen nu op het Simkepaad, een graslandpad dat ons langs een dobbe - ofwel pingo - door het weiland naar de N355 voert.

Langs Bootsma's Poel en De Swadde door Egypte terug naar Buitenpost

In Twijzel steken we de Tsjerkebuorren over, om dan aan de overzijde van die N355 onze route te vervolgen over het graspad van het Simkepaad. Dit pad voert ons langs hagen en boomwallen.

Nog voordat we het buurtschap De Wedze bereiken, passeren we de grote Bootsma's Poel. 

We weten van eerdere passages dat hier een bankje staat bij de pingo, en dit is voor ons een mooie - zij het frisse - plek om onze koffiepauze te houden, met het uitzicht over de poel. 

Ook hier zijn de planten bedekt met een dun laagje rijp, wat het geheel een mooi winters imago geeft.

Na deze pauze lopen we De Wedze binnen.

Via de Sânbultsterwei gaan we door de tunnel onder de spoorlijn Leeuwarden-Groningen door, om direct daarna de bebouwde kom van Kollumersweach binnen te lopen. 

Dan wandelen we door het buurtschap Sânbulten (Zandbulten) van Kollumersweach over de Sparrewei en de Ganzingawei terug naar de spoorlijn, waarna we op enige afstand van het riviertje De Swadde over het slingerende Poelepaad door een bosperceel naar het buurtschap Egypte lopen. 

Daar gaan we onder de N358 door, om dan door Egypte en langs de West rond 11:30 uur terug te keren naar Buitenpost, waar onze auto staat. 

Vanuit Buitenpost rijden we naar mim in Drachten om daar met elkaar te lunchen, en aan het begin van de middag rijden we door naar Westerbork, want we hebben vernomen dat Sinterklaas en zijn Pieten zich daar later vanmiddag zullen melden voor een verrassingsbezoek.

Na een feestelijke Sinterklaaspakjessessie voor groot en vooral klein rijden we aan het begin van de avond weer naar huis.