 |
| Aankomst bij Refugio Ultreia Feinsum |
Rondjes om de kerken in noord-Fryslân
Op 31 mei 2024 publiceerde de Stichting Tsjerkepaad in het Friese Pingjum haar wandelgids 'Rondjes om de kerken in noord-Fryslân'. Deze fiets- en wandelgids is geschreven door de bekende wandeljournalist Fokko Bosker.
Stichting Tsjerkepaad ijvert voor een zo ruim mogelijke openstelling van monumentale kerken in Fryslân, en zo'n wandelgids is dan een geschikt instrument om fietsers en wandelaars te laten fietsen en wandelen langs (zo mogelijk opengestelde) Friese kerken.
Deze wandelgids is naast de Kleasterrûntsjes van Stichting Tsjerkepaad deels gebaseerd op de Jabiksrûntsjes die Stichting Jabikspaad Fryslân en Stichting Tsjerkepaad jaren geleden al hebben ontwikkeld. Fokko Bosker heeft in die Kleasterrûntsjes en in die Jabiksrûntsjes de nodige aanpassingen gedaan, en voor deze wandelgids ook een aantal nieuwe wandelrondjes gecreëerd, om daarmee 26 inspirerende wandelroutes te ontwerpen langs kerken in noord-Fryslân, door het omliggende cultuurlandschap.
Stichting Tsjerkepaad ijvert voor een zo ruim mogelijke openstelling van monumentale kerken in Fryslân, en zo'n wandelgids is dan een geschikt instrument om fietsers en wandelaars te laten fietsen en wandelen langs (zo mogelijk opengestelde) Friese kerken.
Deze wandelgids is naast de Kleasterrûntsjes van Stichting Tsjerkepaad deels gebaseerd op de Jabiksrûntsjes die Stichting Jabikspaad Fryslân en Stichting Tsjerkepaad jaren geleden al hebben ontwikkeld. Fokko Bosker heeft in die Kleasterrûntsjes en in die Jabiksrûntsjes de nodige aanpassingen gedaan, en voor deze wandelgids ook een aantal nieuwe wandelrondjes gecreëerd, om daarmee 26 inspirerende wandelroutes te ontwerpen langs kerken in noord-Fryslân, door het omliggende cultuurlandschap.
26 wandelrondjes
Deze 26 rondjes om de kerken liggen verspreid door het hele noorden van Fryslân, en hebben elk een lengte die varieert tussen 5,1 en 18,3 kilometer. De totale lengte van alle 26 rondjes is 337,4 kilometer, waarmee de rondjes een gemiddelde afstand van 13 kilometer hebben.
Door de grote variatie qua afzonderlijke afstanden, kun je er per wandeldag voor kiezen om bijvoorbeeld 1, 2, 3 of meer rondjes te fietsen of te wandelen. De wandelgids vermeldt welke 12 van de 26 rondjes kunnen worden gefietst.
Het mooie van de wandelgidsen van Fokko Bosker is dat je naast de routebeschrijving en routekaartjes onderweg ook een interessante beschrijving krijgt van het landschap en van de kerken langs de route. Zo verweeft Fokko Bosker cultuurhistorie, erfgoed en landschapsgeschiedenis.
Deze wandelgids maakt gebruik van de wandelknooppunten van het Friese wandelknooppuntennetwerk, hetgeen het navigeren in het veld vergemakkelijkt.
Elke wandelronde begint met een korte bezinningstekst, die je mee kunt nemen ter overdenking onderweg, zoals:
"Pelgrimeren is bidden met je voeten."
De kwelderwal van de Middelzee als richtsnoer
Vandaag lopen we het Rondje 15 langs de kerken van Stiens & Feinsum & Britsum & Koarnjum, over een afstand van 15,1 kilometer.
Dit rondje begint in Stiens en gaat dan eerst naar Feinsum, om dan in zuidoostelijke richting om te draaien via Britsum naar Koarnjum, waarna in een nogal rechte lijn in noordelijk richting terug wordt gegaan naar Stiens.
Vandaag lopen we voor een aanmerkelijk deel over de oude kwelderwal van de voormalige Middelzee, dus die houden we als het ware aan als een richtsnoer voor dit rondje.
Omdat dit rondje langs onze Refugio Ultreia Feinsum loopt, kiezen we er niet voor om vanuit Feinsum eerst naar Stiens te rijden, maar gaan we in Feinsum van start bij onze voordeur, om dan in het laatste deel van dit rondje door Stiens te gaan, en vanuit Stiens weer terug te lopen naar onze refugio.
Om 8:35 uur vertrekken we vanuit Feinsum. Dan is het 4 graden Celsius, en bij terugkomst in Feinsum om 12:30 uur is de temperatuur opgelopen naar 9 graden Celsius.
Gedurende de hele wandeling is het tamelijk zonnig. Het is en blijft droog. Het waait wel enigszins vanuit het zuidwesten. Het is mooi wandelweer vandaag, en vooral in het open veld fris als we de wind letterlijk van voren krijgen.
Eerst door Feinsum
Vanuit huis gaan we de Holdingawei op in oostelijke richting.
Daarbij passeren we de Feinsumer Sint-Vituskerk, gebouwd in de 12e eeuw.
Aan de oostkant van het dorp verlaten we Feinsum voor onze oversteek over de provinciale weg N357.
Vanaf de Bredyk gaan we Poelhúzen op, die over gaat in de Harnsterdyk. Bij It Paradyske buigt de Harnsterdyk af in zuidelijke richting, nadat we het eerste deel parallel aan de Feinsumer Feart hebben gelopen.
Via Hoarne naar Stiens
We komen dan door het buurtschap Hoarne.
Waar de Harnsterdyk de Truerderdyk kruist, wandelen we Stiens binnen.
De route gaat rechtdoor, over het Mierepaad, langs kinderboerderij Doniastate, waar preventief met een signaalbord wordt gewaarschuwd voor de momenteel heersende vogelgriep.
Aan het eind van het Mierepaad slaan we rechtsaf de Trijehoeksdyk op, waarop we vervolgens de bebouwde kom van Stiens binnenwandelen op de Brêgeleane.
In zuidelijke richting gaat het dan verder over het nogal natte schelpenpad tussen de Kletsefeart links van ons en de Griene Leane rechts van ons. Daarbij lopen we om het volkstuincomplex met het voeldselbos heen.
Britsum
Voorbij dit complex steken we de Stienzer Feart over, om dan op de Menno van Coehoornwei bij Britsenburgh het dorp Britsum binnen te wandelen.
In Britsum is men al maandenlang met graaf- en straatwerk-zaamheden bezig, maar we kunnen tussen de werkzaam-heden door wel over de nog te bestraten Greate Buorren naar de van oorsprong 12e eeuwse Sint-Johanneskerk lopen, die bekend staat vanwege haar unieke fresco's van rond het jaar 1270.
Door Britsum passeren we langs een perk met bloeiende crocussen aan de rand van het dorp ook De Hoekstien, de onlangs definitief gesloten protestantse dorpskerk van Britsum.
Koffie in Koarnjum
Vervolgens wandelen we over het Stedpaed van Britsum naar Koarnjum.
Langs de nieuwe puinbrug lopen we het terrein van de Tuinmanswoning van Martenastate op. Bij deze Túnmanswente drinken we koffie, op een picknickbank uit de wind en aangenaam in het voorjaarszonnetje.
Dan gaan we door de decoratieve toegangspoort het landgoed op van Martenastate, waarin de vroege stinzenplanten al volop in bloei staan.
Over de Swarte Singel lopen we langs bloeiende bermen, langs de neoclassisistiche Martenastate, waar op dat moment de vele gevelramen worden gelapt.
Via De Wier - langs de Nicolaaskerk - en de Skeltedyk gaan we naar de westrand van Koarnjum.
Stiens
Hier gaan we het Spoarpaad op, dat hier het kaarsrechte geasfalteerde fiets- en wandelpad is dat over het oude spoortalud van It Dockumer Lokaeltje loopt.
Verderop steken we eerst de Menno van Coehoornwei over, en daarna de Stienzer Feart, en zo wandelen we Stiens binnen.
We blijven het tracé van de voormalige spoorlijn volgen, kruisen de Pim Mulierwei en passeren Alliade aan onze rechterhand. Daar ontmoeten we een mevrouw uit het appartementencomplex achter ons, die met haar rollator een aangename ochtendwandeling maakt. Ze vertelt ons over Holwerd, haar overleden echtgenoot en haar akelige valpartij, en ze trekt er nu met goede moed weer op uit, om te genieten van het buiten zijn en van de mensen die ze onderweg ontmoet.
Wij passeren even later De Remize, waar de rijen woningen zijn gebouwd in de vorm van locomotieven met een rij wagons erachter.
Even later passeren we het voormalige treinstation van Stiens, waar enkele zaken nog duidelijk herinneren aan het feit dat hier ooit het plaatselijke station was.
Over de Pyter Jurjensstrjitte en over het Sint-Vitusplein lopen we naar de Sint-Vituskerk op één van de terpen van Stiens, die nu in in een bonte kring van bloeiende crocussen en sneeuwklokjes staat.
Ter hoogte van het koor van de kerk zetten we een pelgrims-stempel van deze kerk in onze wandelgids.
Dan lopen we om de kerk heen, over de kerkhofsingel tussen de dubbele rij bomen. Bij die ommegang is het schitterend om te zien hoe mooi kleurrijk het kerkhof momenteel is door alle witte sneeuwklokjes, en alle wit- en paarsbloeiende crocussen.
Terug naar Feinsum
Over de Lege Hearewei verlaten we Stiens, waar momenteel hard wordt gewerkt aan het ingraven en boren van middelspanningsleidingen voor het uit te breiden electriciteitsnetwerk.
Net buiten Stiens lopen we een eindje terug in zuidelijke richting over de parallelweg van de Brédyk, om daarna ter hoogte van de Stienser wijk It Skil de N357 over te steken, om dan de Hege Hearewei op te gaan, richting Feinsum. Ook hier zijn enkele mannen bezig met de aanleg van nieuwe electriciteitsbuizen, die onder de asfaltweg van de Hege Hearewei zijn geboord.
Over de tussen de akkers door slingerende Hege Hearewei wandelen we tot slot terug naar Feinsum.
Via de Hyltsjebrêge over It Kanael arriveren we bij onze Refugio Ultreia Feinsum.
Op de Holdingawei wandelen we de bebouwde kom van Feinsum binnen, en dan zijn we thuis, op het eind van dit Rondje nummer 15, en daarmee ook aan het eind van alle 26 rondjes van de wandelgids 'Rondjes om de Kerken in Nooord-Fryslân'.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten