Stringsein in Stiens

Woensdag 28 september 2011

Stringsein is een straat in de wijk Aldlân te Stiens. Vanaf het Mandelân vormt deze doodlopende woonstraat in oostelijke richting de smalle verbinding met het Tiltsjepaad. Een stukje trottoir vormt de wandelverbinding tussen Stringsein en Tiltsjepaad. Het Stringsein ligt onder een hoek tussen het Mienskar aan de noordzijde en de Brêgeleane aan de zuidzijde. De straat heeft aan de noordzijde slechts drie woonhuizen.

Stringsein was vroeger de naam van een boerderijtje ten noordwesten van Stiens. Stringsein is ook de naam van een perceel land, dat iets ten zuiden van het gemaal in de Poelensterpolder ligt. De naam Stringsein is indertijd waarschijnlijk gegeven omdat dit perceel aan de westzijde nogal smal is. Een 'string' wordt behalve voor lingerie ook gebruikt als aanduiding voor een lang, smal stuk weiland. De naam Stringsein komt al voor in de Leeuwarder Courant en in de Franeker Courant van het jaar 1892, dus de naam is in Fryslân in elk geval al meer dan een eeuw in gebruik.

Lege Bosse in Stiens

Zondag 19 juni 2011

De Lege Bosse is een woonstraat aan de noordzijde in de wijk Aldlân van Stiens. Als je vanaf het Mandelân de Lege Bosse in gaat, kun je op de eerste splitsing zuidelijk It Swad in rijden en op de tweede splitsing kun je zuidelijk het Staaslân in rijden. Aan het eind van de Lege Bosse buigt deze straat in zuidelijk richting af en wordt dan Treem. De woningen aan de Lege Bosse hebben aan de voorzijde uitzicht over graslanden en akkers en vanaf hier kun je op enkele kilometers afstand het dorp Hallum zien liggen. Aan de noordwestzijde ligt aan de overzijde van de Truerderdyk het Stienzer Bosk.

De Lege Bosse is - zoals meer woonstraten in de Stienser wijk Aldlân - ingericht in twee delen. Het smalle 1/3-wegdeel aan de zuidzijde is met name bedoeld voor het langzame verkeer en wordt doorgaans ook gebruikt als parkeerstrook. Het brede 2/3-wegdeel aan de noordzijde wordt in principe bereden door het gemotoriseerde verkeer. Deze straat ligt ten zuiden van en parallel aan de Truerderdyk en deels ten noorden van en parallel aan De Kaam.

De Lege Bosse was vroeger het perceel land dat lag aan de noordzijde van de Stienzer Feart, precies op de plek van de oprit van de spoorbrug over deze vaart. Ter hoogte van de Lege Bosse is indertijd de Stienzer Feart rechtgetrokken. De naam 'Lege Bosse' wordt al genoemd in de Leeuwarder Courant in de jaren 1830 en 1847. De Lege Bosse wordt omschreven als een stuk land ter grootte van '1 pondemaat gelegen aan de Stienzer Maar' (Stienser meer). Een 'pondemaat' is een Friese oppervlaktemaat voor een perceel van nagenoeg 3.675 vierkante meter.

Het woord 'bosse' betekent: 'afgeplagd' of 'afgeticheld'. Of het perceel Lege Bosse bij Stiens indertijd is afgeplagd en daardoor de beschrijving 'Lege" (lage) kreeg, is (nog) niet met zekerheid te stellen. Wellicht dat in historisch onderzoek daar op den duur eens zekerheid over wordt verkregen.

Thema-avond over pelgrimeren in een gespreksgroep

Dinsdag 29 maart 2011

Naar aanleiding van het artikel over eigentijds pelgrimeren dat de Leeuwarder Courant op 10 oktober 201o publiceerde over onze pelgrimstocht, nodigde een gespreksgroep van de Protestantse Gemeente van Stiens Durkje en mij uit om vanavond met hen in gesprek te gaan over pelgrimeren vroeger en nu. Daartoe zijn Durkje en ik vanavond met de leden van deze gespreksgroep bijeen bij de familie Talsma te Stiens. We vertellen veel, luisteren gezamenlijk naar pelgrimsmuziek, bekijken fotoseries en beantwoorden hun vragen over onze pelgrimstocht.

Ons is gevraagd om eerst iets te vertellen over de historie van de pelgrimstocht naar Santiago de Compostela. Daarna komt aan de orde waarom en hoe je er als wandelaar toe komt om zo'n pelgrimstocht te ondernemen, hoe je je daarop voorbereidt en hoe je gaandeweg verandert van wandelaar in pelgrim. We vertellen over onze verwachtingen en ervaringen en leggen uit waarom pelgrimeren anders en/of meer is dan wandelen. Ook de dimensies van de sportieve uitdaging, natuurbeleving, cultuur, historie, spiritualiteit en religieuze belevingen komen aan bod.

Aan de hand van divers beeldmateriaal laten we zien wat we onderweg zien en beleven. Aan het eind van de avond is wel duidelijk dat we het iedereen aanbevelen om ooit eens zo'n bijzondere pelgrimswandeltocht te ondernemen.

Aandacht voor eigentijds pelgrimeren in vernieuwde Leeuwarder Courant

Zondag 10 oktober 2010

Enkele weken geleden werd ik gebeld door Wim Schrijver, journalist van de Leeuwarder Courant (LC). Hij vertelde me dat de krant werkte aan de voorbereiding van een nieuwe vormgeving voor de LC. Op 9 oktober 2010 zou de eerste editie met het nieuwe gezicht verschijnen. Eén van de katernen van de zaterdagkrant zou gaan heten: Reis & Bestemming. Eén van de pagina's van dit katern zal in elk geval aandacht besteden aan zaken op het gebied van levensbeschouwing, spiritualiteit en religie. Op die pagina komen dan in elk geval de welbekende LC-rubrieken "kortemetten" van Wim Schrijver en "gastopzondag" van Jacob Noordmans terug. Het voorstel van Wim Schrijver was nu om op deze pagina op 9 oktober 2010 ook aandacht te besteden aan de aantrekkingskracht en het geheim van pelgrimeren. De afspraak voor een interview daartoe was snel gemaakt.

Gistermorgen was het dan zover. De geheel vernieuwde Leeuwarder Courant viel thuis op de deurmat. Op Omrop Fryslân Radio werd even later in een reportage gemeld dat de LC gisteren huis-aan-huis zou worden verspreid in geheel Fryslân. Dat zijn ongeveer 300.000 adressen, waarvan de bewoners allemaal verblijd worden met deze nieuw vormgegeven LC. 's Avonds hoorde ik dat de krant ervoor had gekozen om 's morgens heel vroeg eerst alle abonnees de krant te bezorgen, waarna de bezorgers vervolgens direct een tweede ronde zouden gaan maken om ook alle andere adressen zo vroeg mogelijk van een kennismakingsnummer te voorzien, in de hoop ook deze lezers te interesseren voor een (proef)abonnement van deze eigentijds vormgegeven krant met haar nieuwe bijlagen.

Op pagina 15 van het LC-katern "reis & bestemming" staat het artikel "De weg is het doel", zijnde het resultaat van bovengenoemd interview. Een door Durkje tijdens onze afgelopen zomerpelgrimage gemaakte foto is daarbij groot in kleur afgedrukt. Het artikel bestaat uit twee delen. Het eerste deel is het interviewverslag over pelgrimeren in het algemeen. Het tweede deel is een beknopt achtergrondartikel, met daarin enerzijds enige feiten over pelgrimeren en over het Jabikspaad als Friese pelgrimsroute en anderzijds over de plannen en wensen van de Stichting Jabikspaad Fryslân met betrekking tot het openen van het Pelgrimscentrum Sint Jacob en over de wensen van het stichtingsbestuur om binnen en buiten Fryslân verder te gaan met de doorontwikkeling van de Friese, Overijsselse en in Nederlands verder voortgaande pelgrimsroute, met als Spaanse bestemming Santiago de Compostela.

De vernieuwde krant is mooi geworden. Daar mogen de ontwerpers, ontwikkelaars, drukkers en alle overige LC-medewerkers met recht trots op zijn. Dat de krant goed wordt gelezen, blijkt afgelopen twee dagen wel uit het groot aantal positieve reacties dat ik van deze en gene al in ontvangst nam. Vanmorgen na de kerkdienst vertelde een gemeentelid me dat ze het artikel over de pelgrimage van Durkje en mij gelezen had en dat ze bij het lezen ervan het mij als het ware hoorde vertellen. Dat is toch alleszins een compliment waard voor de schrijver van dit artikel, LC-journalist Wim Schrijver, die dus in staat is geweest om wat ik heb verteld in het interview op een heel natuurgetrouwe wijze weer te geven in zijn tekst van dit (be)treffende artikel.

Regiobijeenkomst Nederlands Genootschap van Sint Jacob in Jorwert

Zaterdagochtend en -middag 9 oktober 2010

De Regiobijeenkomst voor de regio Fryslân van het Nederlands Genootschap van Sint Jacob vindt dit najaar plaats in Jorwert. We komen vandaag als leden dit pelgrimsgenootschap bijeen in de bovenzaal van Kafee-Herberg "Het Wapen van Baarderadeel", tegenover de Sint-Radboudkerk van Jorwert. Ongeveer 40 genootschapsleden geven vandaag gehoor aan de uitnodiging om dit pelgrimstreffen bij te wonen. Eerst drinken we beneden bij binnenkomst koffie in dit Jorwerter dorpscafé. De herbergier heeft de nieuw-vormgegeven Leeuwarder Courant van vandaag op de stamtafel gelegd, waarin een bijna paginagroot artikel staat over de pelgrimage van Durkje en mij naar Santiago de Compostela. Deze speciale uitgave is vandaag door de Leeuwarder Courant in heel Fryslân huis-aan-huis verspreid. Er is een boekentafel in de bovenzaal met pelgrimspublicaties en speciale aandacht wordt gevraagd voor de vernieuwde websites van ons landelijk genootschap en voor "De Pylgeralmanak" van ons medelid Jan Romkes van der Wal, tevens pastoor te Bolsward.

Regiocontactpersoon Elly Koopman opent in de bovenzaal deze najaarsbijeenkomst en vertelt dat ons genootschap in Fryslân dit jaar is gegroeid met 21 nieuwe leden (nu totaal 311) en dat het landelijk genootschap totaal is gegroeid van zo'n 9.000 naar 9.700 leden. Het gaat dus goed met onze pelgrimsvereniging; de belangstelling voor pelgrimeren vertoont tot onze tevredenheid al jaren een stijgende lijn. Elly Koopman blikt met ons onder andere terug op de najaarswandeling die we onlangs in de omgeving van Fochteloo organiseerden. Daarna komt Adrie Dik aan het woord, die als bestuurslid van het landelijk genootschap met een aantal mededelingen komt over onder andere de activiteiten van het binnenkort 25 jaar bestaande pelgrimsgenoootschap. Aansluitend vertellen Elly Koopman en mede-Regiocontactpersoon Klaske Scholte over de plannen om in Fryslân tussen 5 en 19 maart 2011 mee te doen aan de landelijke "Camino der Lage Landen".

Tijdens de nu volgende Pelgrimsparade komen de volgende pelgrims aan het woord:
- Marten Visser, over zijn fietstocht van Sint-Jacobiparochie, via het Jabikspaad, Maastricht en Aken naar Santiago de Compostela in 2010. Bij aankomst in Santiago de Compostela heeft Marten uren in de rij moeten staan om in dit heilige Jacobusjaar de kathedraal binnen te kunnen gaan;
- Wytske Groen, die met de nu ook aanwezige Daan Groen tijdens hun zomervakantie in drie weken vanuit de Franse grensplaats Saint-Jean-Pied-de-Port 500 kilometer naar het Spaanse Leon pelgrimeerde. Volgend jaar nog 300 kilometer naar Santiago de Compostela;
- Johannes van der Meer, die met zijn groep wandelvrienden in Italië van Sienna naar Rome liep. Zijn smeuïge anekdotes over bijvoorbeeld de extreme warmte en over de dagtrajecten van klooster naar klooster gaan er bij de aanwezigen in als koek;
- Gerard Klaassen, die onderweg naar Santiago de Compostela een groep pelgrims van één man met zeven vrouwen ontmoette, waaronder met name de Noorse Marie, met wie hij vandaag hier in Jorwert bij ons aanwezig is;
- Liana Zuidema, die vorig jaar naar Santiago de Compostela wandelde, daarbij als pelgrim onderweg haar eigen route uitstippelde en bewandelde;
- Frans Hofstra, die dit jaar met zijn echtgenote Agnes van Sint-Jacobiparochie naar Santiago de Compostela pelgrimeerde, hier nu verhalend over hun bijzondere ontmoetingen onderweg;
- Klaske Scholte, die vertelt over de man die ze jaren geleden onderweg ontmoette, die toen besloot om priester te gaan worden, van wie ze nog niet zo lang geleden zijn priesterwijding bijwoonde.
Zo heeft iedere pelgrim zijn eigen verhaal, waarover graag wordt verteld en waar met belangstelling en verwondering naar wordt geluisterd.

De lunch genieten we beneden in het café en aansluitend is er de gelegenheid om de weg over te steken om de oude dorpskerk van Jorwert te bezichtigen, waar we als verrassing luisteren naar eerst zang en daarna pianospel van twee hier aanwezige genootschapsleden. Daarna maken velen een korte wandeling door Jorwert, onder andere langs het voormalige schrijvershuisje van Geert Mak, de auteur van het boek "Hoe God verdween uit Jorwerd".

Na de lunchpauze zingen we eerst een Sint Jacobus-pelgrimslied, met als refrein:

Langs de eeuwenoude levenspaden
trekt Gods volk de toekomst tegemoet.
Onderweg van lief en leed verhalen;
Sint Jacobus leidt de stoet.

Vervolgens krijg ik de gelegenheid om een korte presentatie te verzorgen over onze plannen als Stichting Jabikspaad Fryslân om samen met het Nederlands Genootschap van Sint Jacob over enkele maanden een Pelgrimscentrum Sint Jacob als informatiecentrum te openen in het drie verdiepingen tellende voorportaal van De Groate Kerk te Sint-Jacobiparochie. Medepelgrims die mee willen werken aan dit mooie initiatief worden van harte uitgenodigd om zich daartoe bij ons aan te melden.

Het laatste programmaonderdeel wordt verzorgd door ons genootschapslid Jan Galjee uit Den Haag. Hij verzorgt een lezing met diabeelden over de Romaanse bruggen op de pelgrimsroute naar Santiago de Compostela. Jan Galjee pelgrimeerde zevenmaal en fotografeerde tijdens één van zijn pelgrimages alle 40 historische, Romeinse bruggen op de route tussen Saint-Jean-Pied-de-Port en Santiago de Compostela. Hij vertelt over onder andere de bouwwijze met houten bekistingen, over de profilering van de brugwanden, over de stroompijlers en stroomgaten, over opbouwwerken (kapel en muurtjes), over de brugpijlers en over de ogen tussen de pijlers. Eén van deze Romaanse bruggen is de welbekende Puenta la Reina (ofwel: de Koninginnebrug).

Het middagprogramma wordt afgesloten met het gebruikelijke "Café Saint Jacques", vanmiddag heerlijk in de zon op het terras van deze dorpsherberg van Jorwert, gelegen aan de route van het Jabikspaad, het Friese pelgrimspad van Sint-Jacobiparochie naar Hasselt.

Australische Inktviszwam gesignaleerd in Frankrijk

Dinsdag 28 september 2010

De 13e augustus 2010 was voor Durkje en mij de laatste pelgrimsdag van het jaar 2010. We wandelden toen in het zuidwesten van het Franse Haute Vienne van Nogeas naar Oradour-sur-Vayres. Daarbij vonden we in een bosperceel tussen de gehuchten Le Bur en La Ribière een bijzondere paddenstoel. Deze soort kenden we niet, dus we hebben een foto gemaakt om later thuis nog eens te onderzoeken wat dit is.

En dan valt op 22 september 2010 tijdens het lezen van de Leeuwarder Courant (LC) mijn oog op een compositie van vier kleurenfoto’s van paddenstoelen. Eén van die foto’s is de afbeelding van de paddenstoelensoort die wij ruim een maand eerder in Frankrijk aantroffen.

Het artikel met als titel “Meer paddenstoelen in Nederland” meldt dat het dit jaar in Nederland goed gaat met de paddenstoelenstand, vooral in de gebieden waarin veel regen is gevallen. De Nederlandse Mycologische Vereniging geeft aan dat er nog steeds nieuwe soorten in Nederland worden gesignaleerd, boven de ruim 4.000 soorten die Nederland al kent. Aan het eind van dit LC-artikel wordt in het bijschrift bij de vier foto’s duidelijk dat wij in Frankrijk een Inktviszwam hebben gezien.

De inktviszwam is een schimmelsoort. Deze soort heeft een vruchtlichaam in de vorm van rode tentakels, waarvan de vorm doet denken aan een inktvis, vandaar dus ook deze naam. Daarnaast is de soort te herkennen aan de karakteristieke stank.

De soort is oorspronkelijk afkomstig uit Australië en is in 1921 voor het eerst in Europa gesignaleerd. De inktviszwam komt normaal alleen in warme gebieden voor, dus onze vondst in Zuid-Frankrijk ligt wel voor de hand. Toch komt deze zeldzame plant ook in Nederland al voor. Uit enkele persberichten bleek mij dat ze inmiddels al zijn gesignaleerd langs het Oranjekanaal bij Zwiggelte en bij Grollo en Brunsting in Drenthe èn ook bij Ermelo, in het Speulderbos op de Veluwe. Staatsbosbeheer noemt het zelfs “een spectaculaire soort”.

De zwam komt tevoorschijn uit een zogenoemd duivelsei. Dat is een witte bol van ongeveer vier centimeter doorsnede, die groeit langs de bosrand. Zodra het duivelsei uit komt, spreidt de zwam zijn opvallende knalrode tentakels in vijf richtingen. Deze tentakels zijn soms wel tien centimeter lang. De rode tentakels zijn bedekt met betrekkelijke “dikke klodders” bruine sporen. De geur van die sporenmassa is afgestemd op brom- en strontvliegen, die zich op deze naar aas stinkende sporenmassa storten. Hierdoor worden de sporen van de paddenstoel verder verspreid.

Valentijn: wit dat ik fan dy hâld!

Zaterdag 14 februari 2009
Elk jaar is het op 14 februari Valentijnsdag. Dan kun je bijvoorbeeld een bloemengroet of een kaartje sturen aan mensen die je dankbaar bent of op wie je in het bijzonder gesteld of zelfs verliefd bent.Vooral de bloemenhandel en de postbedrijven spannen zich in om deze gedachte ook in Nederland sterker in het leven te roepen.

Hoewel het beeld bestaat dat de viering van Valentijnsdag in Nederland niet veel voorstelt, bleek uit een al in 1996 door het bureau Trendbox gehouden steekproef onder 500 Nederlanders dat ruim de helft van de ondervraagden wel eens een Valentijnskaart of -cadeau had gekregen. Hun aandeel was het hoogst in de categorie van 16 tot 24-jarigen en in de grote steden was het gebruik beter bekend dan op het platteland.

Er worden enkele miljoenen Valentijnskaarten verstuurd rond Valentijnsdag, De laatste tijd raakt ook het plaatsen van kleine Valentijnsadvertenties in kranten in zwang en je kunt ook via het internet Valentijnswensen versturen. In Nederland had Valentijnsdag eerst vooral het karakter van een ‘Dag van de Vriendschap’, een dag voor het uiten van gevoelens van respect en waardering. Bijzondere mensen of hele groepen werden voor hun vrijwillige inzet met een bloemetje bedankt.

De recente opkomst van de televisie-romantiek en ook het steeds meer focussen op de Amerikaanse cultuur, hebben er vooral bij de jeugd toe bijgedragen dat Valentijnsdag de laatste jaren steeds meer in het teken van de verliefdheid en van liefde is komen te staan. Het aanbod van allerlei producten in de vorm van een hart speelt daarop in.

De Leeuwarder Courant van vandaag speelt ook in op Valentijnsdag met bijvoorbeeld: een foto van een Valentijnsgroet die de stuntpiloten van de Red Arrows in Lincoln in de vorm van een hart aftekenden tegen de blauwe lucht, een foto van moeder & dochter die in Leeuwarden voor oma een bos bloemen hebben gekocht, een aankondiging over een Valentijnspraatpaal in Leeuwarden waar je Friestalige liefdesboodschappen kunt inspreken die vervolgens als virtuele kusjes bij de geadresseerde worden bezorgd èn een halve pagina Valentijnsadvertenties, waaronder deze van Johannes aan Evelien:

"Sjoch yn myn eagen en wit dat ik fan dy hâld!"