dinsdag 25 augustus 2020

Via Thiérache

Dinsdag 25 augustus 2020
Cover van de wandelgids 'Via Thiérache'

Veel pelgrimswegen naar Santiago de Compostela
Zoals er 'vele wegen naar Rome' zijn, leiden er ook veel pelgrimswegen naar het Spaanse bedevaartsoord Santiago de Compostela.
Of je nu vanuit Nederland, België, Luxemburg, Duitsland, Zwitserland, Italië of nog veel noordelijker of oostelijker van het Europese continent komt, voor iedere pelgrim is er wel ergens in Frankrijk een passende aansluiting om in één van de vier belangrijkste pelgrimssteden Parijs, Vézelay, Le-Puy-en-Velay en/of Arles een (door)start te maken voor je pelgrimage naar de Spaanse bedevaartsroutes die naar het graf van de heilige Jacobus in Santiago de Compostela leiden.
Durkje en ik hebben de pelgrimsroute vanuit het Friese Sint-Jacobiparochie via het Franse Vézelay (de Via Lemovicensis) over de Spaanse Camino Franchès in de jaren 2005-2012 in zijn geheel volbracht, en we zijn daarna voor volgende pelgrimages al eens van start gegaan vanuit Le-Puy-en-Velay (de Via Podiensis) en vanuit Arles (de Via Tolosana); en ook vanuit het Portugese Lissabon (de Caminho Portugués).

Pelgrimeren via Parijs
Pelgrimeren op de Via Turonensis vanuit Parijs staat derhalve nog op onze pelgrimspassie-lijst, en daar hebben we al een begin mee gemaakt, door het achtereenvolgens bewandelen van de pelgrimsroutes 'Van Wad tot IJ', daarna het gehele Pelgrimspad deel 1, en toen op ruim honderd kilometer na ook het Pelgrimspad deel 2. Op het Nederlandse Pelgrimspad hebben we de Belgische stad Maaseik al gepasseerd, en zijn we inmiddels aangekomen in de Nederlands-Limburgse stad Sittard.
Omdat we het niet verantwoord vonden om in deze Corona-crisis-zomer van 2020 de Noord-Spaanse Camino Aragonès te gaan bewandelen, maar we toch wel voortgang wilden boeken op één van al die Europese pelgrimswegen, kozen we ervoor om dichter bij huis verder te pelgrimeren op de aanlooproute naar Parijs (en) naar de Via Turonensis. Dat kan heel goed, door in het verlengde van het al afgelegde traject van het Noord-Hollandse Den Oever tot aan het Belgische Maaseik naadloos over te stappen van het Pelgrimspad deel 2 op de zogenoemde Via Limburgica. Vervolgens zouden we het tweede deel van de Via Monastica kunnen lopen, en daarna ook nog de Via Thiérache, tot aan het Franse Saint-Quentin. Daarmee zouden we al een heel eind op weg zijn naar Parijs, en dat traject is heel goed te doen in onze zomerpelgrimage, dus dat hebben we deze zomer met succes gedaan.

Via Limburgica & Via Monastica
Daartoe hebben we gebruik gemaakt van twee wandelgidsen, namelijk de 'Via Limburgica & Via Monastica' en de 'Via Thiérache'.
In onze zomerpelgrimage van 2020 hebben we eerst de hele Via Limburgica en vervolgens het tweede deel van de Via Monastica gelopen. Dat was de route van het Belgische Maaseik tot het Franse Rocroi.

Van Olloy-sur-Viroin naar Saint-Quentin
Direct daarna zijn we vanuit Rocroi terug gegaan naar de Belgische plaats Olloy-sur-Viroin, waar de Via Thiérache begint. Vanuit Olly-sur-Viroin hebben we vervolgens de gehele Via Thiérache gelopen, naar de grote basiliek in de Franse stad Saint-Quentin.
Daartoe hebben we gebruik gemaakt van de Franstalige pelgrimswandelgids 'Via Thiérache', die in 2008 is uitgegeven door de Belgische 'vrienden van Sint Jacob': les 'Amis de St. Jacques'. Deze gids verscheen in de serie 'Topo-guide du Sentier' en die beschrijft de pelgrimsroute van Olloy-sur-Viroin via onder andere Couvin, Chimay, St. Michel, Hirson, Guise, Bois des Muids, (Fonsommes) naar Saint-Quentin.

Hoofdroute en een variant
De lengte van deze reguliere pelgrimsroute is 125,8 kilometer. 
De pelgrimsgids bevat Belgische en Franse kaarten, en er staan lijsten in van VVV's, toeristische en culturele locaties, en overnachtingsadressen langs de route. De afstanden tussen de opeenvolgende plaatsen worden vermeld in kilometers en in geschatte wandeltijden.
De wandelgids beschrijft daarnaast ook nog een alternatieve etappe, namelijk van Bois des Muids naar Fonsommes. Dit alternatief is bedoeld voor de pelgrims die al vóór Rouvroy (bij Saint-Quentin) op de andere pelgrimsroute van de GR655 (op de Via Gallia Belgica) hun pelgrimage willen voortzetten richting Saint-Quentin.
Durkje en ik hebben er voor gekozen om niet die variant te bewandelen, omdat wij de reguliere hoofdroute van de Via Thiérache wilden afronden tot aan het eindpunt in Saint-Quentin. Feitelijk komt dat er op neer dat wij op 22 juli 2020 bij het Bois des Muids niet rechtdoor zijn gegaan naar Saint-Quentin via Fonsommes, maar dat wij op dat kruispunt linksaf zijn gegaan naar Saint-Quentin via Homblières.

België
De 'Via Thiérache' loopt door een weinig bekende, maar bijzonder mooie streek in Zuid-België en Noord-Frankrijk. Het landschap is licht golvend. De bewegwijzering is niet altijd even duidelijk. In België is wel sprake van bewegwijzering, maar zodra je in Frankrijk aankomt, is de bewegwijzering geheel afwezig, of op bepaalde trajecten is die dusdanig verouderd dat de wegwijzers geheel wit verbleekt zijn, of in de loop van de tijd door infrastructurele wijzigingen geheel zijn weggehaald. Met de Franstalige routebeschrijving, de wandelkaarten en een gps-systeem kun je de route desalniettemin prima lopen, zo bleek ons tijdens onze zomerpelgrimage van 2020.
Van Olloy-sur-Viroin gaat het richting Couvin. Na Couvin volgt Chimay. Chimay ligt dicht bij de Frans-Belgische grens en het Fôret de Saint-Michel. Dat betekent tien kilometer door een prachtig bos, met hier en daar herdenkingspunten aan de Eerste en de Tweede Wereldoorlog. 

Frankrijk
De weg leidt vervolgens naar de voormalige benedictijnenabdij van Saint-Michel-en-Thiérache, en daarmee zijn we in Frankrijk. 
Vanuit Saint-Michel daalt de weg af naar Hirson en de Axe Verte de Thiérache, die Hirson rechtstreeks met Guise verbindt. Dit oude spoor is inmiddels een geasfalteerde wandel- en fietsweg langs de rivier de Oise geworden. Deze weg heeft nauwelijks niveauverschillen en regelmatig ligt er een dorpje met de  meest bijzondere attractie van de streek, namelijk een 'église fortifiée' oftewel een versterkte (gefortificeerde) kerk. 

Stinsen-kerken versus sociale woningbouw
De Thiérache bood vroeger een doorgangsweg en was een strategisch punt tussen Champagne en Picardië en daarom een geliefd strijdtoneel. Om te schuilen en zich te beschermen tegen plunderaars en legeraanvallen, hadden de inwoners van Thiérache de kerken van hun dorpen versterkt met burchttorens, wachttorens en schietgaten. In de Thiérache liggen er zestig van dergelijke gefortificeerde kerken. Langs de pelgrimsroute liggen er enkele vermaarde fortkerken, zoals in Marly-Gomont, Wimy en Macquigny.
Belangrijkste stad op het traject van de Axe Verte is Guise. De stad wordt beheerst door een burcht, of althans wat ervan over bleef, want de Eerste Wereldoorlog heeft er weinig van overeind gelaten. 
Waar je zeker niet achteloos aan voorbij mag lopen, is de 'Familistère', opgericht door de Franse industrieel Jean-Baptiste André Godin, bekend om de gietijzeren kachels en fornuizen. Godin bouwde voor zijn personeel een indrukwekkend wooncomplex, het 'palais social', met daarin 558 appartementen en 350 woningen, en verder een school, een zwembad, een wasplaats en een ontspanningsruimte. Rond het gebouw voorzag hij groene ruimtes. Sommige appartementen zijn ook nu nog bewoond en het hele complex kan bezocht worden. Een zeldzaam voorbeeld van ‘utopisch socialisme’.
Ter hoogte van Burnot verlaat de weg de rivier de Oise en gaat het naar de rivier de Somme, die - zoals ook de Schelde - op de hoogvlakte van Saint-Quentin ontspringt. 

De etappes
Durkje en ik hebben de Via Thiérache op onderstaande dagen in de volgende etappes gelopen:

Geen opmerkingen: