Lezersgroep Nederlands Dagblad op Jabikspaad door Stiens

Zaterdag 26 februari 2011

Het Nederlands Dagblad (ND) organiseert als lezersservice voor haar lezers en voor andere belangstellenden regelmatig themawandeltochten. In de periode van 28 januari tot en met 28 mei 2011 organiseert het ND tien etappes over het Jabikspaad, de Fries-Overijsselse pelgrimsroute, die de Nederlands aanlooproute is naar het Spaanse bedevaartoord Santiago de Compostela. Elk laatste weekend van de maand wordt in deze periode gepelgrimeerd; elke dag tussen de 19 en 25 kilometer gaans. Je kunt je voor elke wandeldag afzonderlijk opgeven. Gisteren wandelde een groep van ongeveer 70 deelnemers van Minnertsga naar Oude Bildtzijl en vandaag wandelt een groep onder leiding van ND-medewerker en gids Teus van Harten van Oude Bildtzijl naar Goutum, een afstand van 21 kilometer.

Om 11.45 uur word ik gebeld door Teus van Harten met de mededeling dat de groep vanuit Finkum vertrekt, op weg naar Stiens. Ik vertrek naar de entree van Stiens om de groep daar als voorzitter van de Stichting Jabikspaad Fryslân welkom te heten en om hen vervolgens over het Jabikspaad door Stiens te loodsen in de richting van Britsum. Waar de Hege Hearewei Stiens in komt, heet ik de ruim 60 pelgrims welkom. Daar leg ik ze uit dat ze nu het opgebilde, bedijkte Middelseegebied van de gemeenten Het Bildt en Leeuwarderadeel verlaten om aan de oostzijde van de oude Middelseedijk het oude land (Aldlân) binnen te wandelen.

Over de Hege Herewei en de Hegebuorren neem ik de groep mee, de terp op naar de Sint-Vituskerk. Daar vertel ik over de geschiedenis en de kenmerken van de Sint-Vituskerk en over meester M.B. Hoogeveen (van het leesplankje) en over de socialist Pieter Jelles Troelstra (van de S.D.A.P.), die hier vroeger beiden in Stiens hebben gewoond. De dorpskerk, de dubbele boomsingel en de vandaag mooi geelbloeiende winterakonieten verleiden de wandelaars tot fotografie van al dat moois.

We gaan via de Langebuorren, langs het monument van Troelstra, via It Kleaster en de Galge naar It Achterbosk, om daar de andere dorpsterp af te dalen. Aan het eind van It Achterbosk bij 'het huis 1721' vertel ik over de voormalige Uniastate, over de betekenis van het Hynstewaad, over de voormalige Paedwizer en over de Dobbe en Aldlânsdyk. Ook verwijs ik naar de straten die zijn genoemd naar de Friese dichter Gysbert Japicx en naar Pim Mulier, één van de grondleggers van de moderne sport in Nederland. Bij de spoorovergang in de Pim Mulierweg vertel ik over de Noord Friese Lokaal Spoorwegmaatschappij, met haar spoorlijnen van Leeuwarden via Stiens naar Harlingen en naar Franeker en over het 'Dockumer Lokaeltsje' van Stiens via Ferwerd naar Anjum. Uiteraard komt ook de recente verwijdering van het spoor (van enkele weken geleden) aan bod.

Het regent voortdurend en ik besluit om vanwege het weer en de natte ondergrond het kortgeleden geruïneerde spoortracé van het Jabikspaad niet te volgen. Via de Pim Mulierwei en de Griene Leane gaan we verderop langs de Kletsefeart en de Stienser Feart, achter het volkstuinencomplex langs. Bij de brug van de Griene Leane over de Stienser Feart vertel ik nog over de Elfstedenvaarroute en over de uit Britsum afkomstige militair en vestingbouwkundige Menno van Coehoorn en daarna verlaten de pelgrims van het Nederlands Dagblad Stiens, om verder te wandelen via Britsum, Cornjum, Jelsum en Leeuwarden naar Goutum.

Oog in oog met Pieter Jelles Troelstra in Stiens

Vrijdag 7 november 2008

Vanuit Stiens rijd je Leeuwarden binnen over de Meester P.J. Troelstraweg. Als je in Stiens een rondje om de Sint Vituskerk wandelt, ga je aan de zuidoostzijde van de Stienser terp over de Pieter Jellessingel, de straat waarin Pieter Jelles Troelstra vroeger woonde. En als je dan doorloopt over de Stienser Langebuorren, kom je ter hoogte van de Pieter Jelles Eatcorner in de hoek met It Achterbosk en de Uniawei oog in oog te staan met “Pieter Jelles himself”, in steen. Sinds 1933 staat dit door Tjipke Visser ontworpen Piter Jelles-monument in ons dorp.

Maar wie was Pieter Jelles Troelstra?

Troelstra werd in 1860 geboren in Leeuwarden. De naam Troelstra stamt af van het Friese gehucht Teroele. Troelstra kwam uit een liberaal milieu. Zijn vader was belastingambtenaar, ook in Stiens. Troelstra woonde van 1868 tot 1875 in Stiens, waar hij naar de openbare lagere school ging.

Troelstra was actief als dichter in de Friese taal. Hij schreef zijn eerste Friese gedicht toen hij zeventien was. Hij studeerde rechten in Groningen en promoveerde in 1888. Daarna vestigde hij zich als advocaat in Leeuwarden. Hij was actief in de journalistiek en werd lid van de Friese Volkspartij. Zijn eerste huwelijk was (van 1888 tot 1907) met de Friese kinderboekenschrijfster Nienke van Hichtum (pseudoniem van Sjoukje Maria Diederika Bokma de Boer; auteur van “Afkes Tiental”). Ze woonden van 1888 tot 1893 in Leeuwarden. Troelstra was in die tijd advocaat en procureur.

Troelstra verzette zich tegen het anarchisme van Domela Nieuwenhuis. In 1894 was Troelstra één van de twaalf oprichters (de 'Twaalf Apostelen') van de SDAP. Als advocaat verdedigde hij de gebroeders Hogerhuis (1895-1899). Met zijn welsprekende verdediging maakte hij naam in het hele land. Dit verschafte hem ook binnen de SDAP veel prestige, dat hij later uitbreidde door zijn debatten met dr. Abraham Kuyper. In 1897 werd hij in de Tweede Kamer gekozen. Hij werd daarin de leider van de SDAP en was dat gedurende nota bene bijna 30 jaar.

In 1930 overleed Pieter Jelles Troelstra op 70-jarige leeftijd in Den Haag. Op het Troelstramomument (Anno 1933) in mijn woonplaats staat geschreven: “Oan de neitins fen Pieter Jelles, Frysk dichter en skriuwer fen de Friezen, 20-4-1933”.