Rondje wandelen in Noord-Brabant: Strijbeekse Heide

Dinsdag 30 september 2025

 

Uitzicht over de Patersmoer

De mooiste plekjes van ons land

In het jaar 2019 heeft uitgeverij De Lantaarn de wandelgids 'Rondje wandelen in Noord-Brabant' uitgegeven. 

Deze wandelgids kreeg ik als afscheidskado van mijn Brabantse hogeschool-collega Gea, toen ik wegens pre-pensionering afscheid nam van het landelijk HBO-platform van het Nederlands Netwerk voor Kwaliteitsmanagement.

De subtitel van deze routegids luidt: '13 prachtige wandelingen door het Noord-Brabantse landschap'.

Dit boek bevat naast de genoemde 13 wandelroutes ook zeven picknickrecepten.

De ronde vorm van dit routeboekje past prima bij de titel van de gids.

De routes die in deze wandelgids staan beschreven, zijn eigendom van Mooisteroutes.nl, een website met meer dan duizend routes door heel Nederland, voor wandelaars, fietsers en kanoërs.

Van vrijwel alle routes is een gps-versie beschikbaar, óók voor de app Organic Maps op smartphones, die wij onderweg als back up gebruiken.

De 13 beschreven wandelroutes worden in vijf van de 13 routes ook in een verkorte versie beschreven, en daarnaast in één geval zelfs met twee verkorte varianten. De kortste verkorte route heeft een lengte van 5 kilometer, en de twee langste volledige routes zijn elk 16 kilometer lang.

Elke routebeschrijving begint met een topografische routekaart in kleur, gevolgd door een korte routebeschrijving, met hier en daar enige aanvullende praktische informatie of een korte toelichting bij wat je onderweg ziet. De tekst wordt verlevendigd met hier en daar een mooie kleurenfoto van een representatieve plek op de betreffende route.

Gevarieerd Noord-Brabant te voet leren kennen

De door Durkje en mij gebruikte wandelgids voor de provincie Noord-Brabant bevat 13 gevarieerde wandelroutes door landschappelijk fraaie gebieden. Hiermee ontdek je mooie plekjes van deze prachtige provincie, want ook Noord-Brabant heeft zo zijn eigen bezienswaardigheden en mooie landschappen.

Met deze wandelgids ontdek je bijvoorbeeld de bossen, de heide, de waterlopen, de velden en de landerijen in Noord-Brabant, en door de aanvullende informatie kom je ook meer te weten over de geschiedenis en de karakteristieke elementen van het Noord-Brabantse landschap.

Strijbeekse Heide

De routes die we vandaag als zesde dag in onze wandelzesdaagse lopen, kreeg als thema:

• 1. Strijbeekse Heide; met als startplaats: Strijbeek (16 kilometer).

Deze route begint bij de parkeerplaats van Staatsbosbeheer op de kruising van de Goudbergseweg en de Erikaweg nabij Strijbeek.

Dit rondje is een grenswandeling door Nederland en een stukje België, door glooiend bos en 

heide, tussen weilanden en vennen; geheel over onverharde paden. We lopen onder andere over een stuk smokkelaarspad naar en door België, en over paadjes langs enkele vennen.

Door bos en heide naar landgoed Hondsdonk

Opstaan doen we om 6:45 uur. Na de overnachting en het ontbijt in onze caravan op Camping De Stamhoeve in het Noord-Brabantse dorpje Biezenmortel rijden we vanmorgen vroeg met de auto van Biezenmortel naar Strijbeek. 

Vandaag wandelen we bij een temperatuur tussen 9 en 20 graden Celsius, aangenaam voor september, vooral ook omdat het droog is en droog blijft, èn omdat het nauwelijks waait. De zon krijgen we tijdens deze etappe veel te zien.

Om ongeveer 9:10 uur begint onze ochtendwandeling van vandaag op de parkeerplaats van Staatsbosbeheer.  

Over enkele bospaden lopen we naar het heidegebied van de Strijbeekse Heide, naar het veld waarin ook het Langven ligt. 

Op enige afstand lopen we links om het Langven en verderop gaan we over zandwegen en slingerende bospaadjes.

Op het landgoed Hondsdonk aangekomen, passeren we bij een houthok een bedrijfspand in het bos.

Verderop passeren we een boswoning met opvallende luiken voor de ramen.

Om 10:13 uur verlaten we bij een witte afsluitboom het landgoed Hondsdonk.

Even later zien we trouwens in de verte links van ons aan de overzijde van een open veld een grote havezathe staan, die momenteel in de steigers staat.

Langs Kruisvijver en Rondven naar De Smokkelroute

Twee mannen op een rijtuigje, getrokken door een paard, komen ons tegemoet.

Een eindje verderop lopen we langs de langgerekte Kruisvijver.

Na een lang recht eind door het bos komen we aan op de heidevlakte van het Rondven. Daar vinden we een houten bank, waarop we plaatsnemen voor onze koffiepauze, heerlijk in de zon, en met uitzicht over het Rondven en de heide rondom.

Een half uur later wandelen we op het zogenoemde Smokkelpad, genoemd naar de voormalige smokkelaars tussen Nederland en België.

Naast de oude Hoeve Gouwberg komen we op de Goudbergseweg.

Die weg volgen we naar het Smokkelhuisje, met daarachter het – overigens gesloten – pannenkoekenrestaurant Het Smokkelaartje.

Smokkelroute naar België

Naast het Smokkelhuisje gaan we De Smokkelroute op.

Direct al komen we dan bij de Patersmoer.

Dat Patersmoer is een langgerekt ven, waar we aan de zuidzijde bij langs lopen door het bos.

Als we van de oostoever naar de westoever hebben gelopen, laten we de Patersmoer achter ons, met achter ons nog een prachtig uitzicht over dit lange ven.

Nu gaan we zuidwaarts, over de Strijbeekse Heide richting Belgische grens.

Op de plekken van natte doorgangen, kunnen we droog oversteken over houten vlonderpaden.

De grensrivier de Strijbeekse Beek steken we over via een houten bruggetje. 

En dan staan we voor de oude arduinen grenspaal (Belgische blauwe hardsteen), die de grens aangeeft tussen Nederland en België.

Deze grenspaal was in de loop van de tijd onder de grond verdwenen, maar werd weer teruggevonden en hier opnieuw opgericht om de landsgrens duidelijk te markeren.

Grensoverschrijdend van België naar Nederland

Zodra we de grens over zijn gegaan, gaat het in België eerst voort over een heideveld.

Daarna gaan we de bospaden weer op, en door het bosgebied lopen we over bospaden en over veldpaden terug over de Belgisch-Nederlandse landsgrens, Nederland weer in, en dan in noordelijke richting naar de Zwarte Goor.

Aan de overzijde van dit uitgestrekte heideven staat een picknickbank, waarop we onze lunchpauze houden.

Daarna arriveren we even later om 13:30 uur op de parkeerplaats van Staatsbosbeheer, waar we vanmorgen onze auto hebben geparkeerd.

Tenslotte rijden we van de Strijbeekse Heide terug naar Camping De Stamhoeve bij Biezenmortel. Daar maken we onze caravan gereed voor vertrek, en om 15:15 uur verlaten we de camping om terug te rijden naar Feinsum, waar we om 18:15 uur arriveren.

Met deze zesdaagse wandelmeerdaagse van afgelopen week hebben we nu alle 13 prachtige wandelingen door het Noord-Brabantse landschap van de wandelgids ‘Rondje wandelen in Noord-Brabant’ voltooid.

Rondje wandelen in Noord-Brabant: Stokje prikken Roestelberg

Maandagmiddag 29 september 2025

 

Door de Loonse en Drunense Duinen

De mooiste plekjes van ons land

In het jaar 2019 heeft uitgeverij De Lantaarn de wandelgids 'Rondje wandelen in Noord-Brabant' uitgegeven. 

Deze wandelgids kreeg ik als afscheidskado van mijn Brabantse hogeschool-collega Gea, toen ik wegens pre-pensionering afscheid nam van het landelijk HBO-platform van het Nederlands Netwerk voor Kwaliteitsmanagement.

De subtitel van deze routegids luidt: '13 prachtige wandelingen door het Noord-Brabantse landschap'.

Dit boek bevat naast de genoemde 13 wandelroutes ook zeven picknickrecepten.

De ronde vorm van dit routeboekje past prima bij de titel van de gids.

De routes die in deze wandelgids staan beschreven, zijn eigendom van Mooisteroutes.nl, een website met meer dan duizend routes door heel Nederland, voor wandelaars, fietsers en kanoërs.

Van vrijwel alle routes is een gps-versie beschikbaar, óók voor de app Organic Maps op smartphones, die wij onderweg als back up gebruiken.

De 13 beschreven wandelroutes worden in vijf van de 13 routes ook in een verkorte versie beschreven, en daarnaast in één geval zelfs met twee verkorte varianten. De kortste verkorte route heeft een lengte van 5 kilometer, en de twee langste volledige routes zijn elk 16 kilometer lang.

Elke routebeschrijving begint met een topografische routekaart in kleur, gevolgd door een korte routebeschrijving, met hier en daar enige aanvullende praktische informatie of een korte toelichting bij wat je onderweg ziet. De tekst wordt verlevendigd met hier en daar een mooie kleurenfoto van een representatieve plek op de betreffende route.

Gevarieerd Noord-Brabant te voet leren kennen

De door Durkje en mij gebruikte wandelgids voor de provincie Noord-Brabant bevat 13 gevarieerde wandelroutes door landschappelijk fraaie gebieden. Hiermee ontdek je mooie plekjes van deze prachtige provincie, want ook Noord-Brabant heeft zo zijn eigen bezienswaardigheden en mooie landschappen.

Met deze wandelgids ontdek je bijvoorbeeld de bossen, de heide, de waterlopen, de velden en de landerijen in Noord-Brabant, en door de aanvullende informatie kom je ook meer te weten over de geschiedenis en de karakteristieke elementen van het Noord-Brabantse landschap.

Stokje prikken Roestelberg

De twee routes die we vandaag als vijfde dag in onze wandelzesdaagse in onderstaande volgorde lopen, kregen als thema:

• 1. Siberische eekhoorntjes; met als startplaats: Tilburg (13 kilometer);
• 2. Stokje prikken Roestelberg; met als startplaats: Kaatsheuvel (6 kilometer).

We begonnen vanmorgen met het rondje ‘Siberische eekhoorntjes’. 

Vanmiddag wandelen we het rondje ‘Stokje prikken Roestelberg’.

Sprangsevaart in plaats van de Roestelberg

Vanmorgen wandelden we al de 13 kilometers bij Tilburg, en nu gaan we vanmiddag ook nog de 6 kilometer nabij Kaatsheuvel lopen; totaal voor vandaag dus een wandelafstand van 19 kilometers, bij een temperatuur van 9 tot 20 graden Celsius, aangenaam voor september, vooral ook omdat het droog is en droog blijft, èn omdat het nauwelijks waait. De zon krijgen we ook tijdens deze tweede etappe van vandaag af en toe te zien. De temperatuur ligt vanmiddag rond de 19 à 20 graden Celsius.

Om ongeveer 13:15 uur begint onze middagwandeling van vandaag vlakbij Sprangsevaart. Dat zou eigenlijk de Roestelberg nabij Kaatsheuvel moeten zijn, maar de eenrichtingsweg die naar die beoogde startlocatie gaat, is wegens asfalteringswerkzaamheden afgesloten. We moeten dus een andere startlocatie zoeken, en vinden die door eerst ten westen en dan ten zuiden van Sprangsevaart zo dicht mogelijk naar de route van dit rondje te rijden. Dat gaat heel goed, want net ten noorden van de route is een grote parkeerplaats, waar we onze auto parkeren. 

Enkele meters vanaf onze auto staat een houten bankje, waarop we plaatsnemen om eerst onze lunchpauze te houden.

Van de Kaatsheuvelse IJsbaan naar de MASt

Na deze pauze gaan we van start, en dan gaan we op de juiste route het bos in, om al vrij snel westelijk langs De Kaatsheuvelse IJsbaan te lopen, die diep in dit duinenlandschap ligt van de Loonse en Drunense Duinen. 

Nu volgt een lang stuk in zuidwestelijke richting over verschillende bospaden door een glooiend boslandschap. We komen dan uit bij de zogenoemde MASt, hetgeen de afkorting is van ‘Munitions Ausgabe Stelle’. 

Op deze locatie bevonden zich in de Tweede Wereldoorlog diverse kazernes, magazijnen en bunkers van de Duitse bezetters. Vlak vóór hun vlucht hebben de Duitse bezetters alle hier opgeslagen munitie laten ontploffen. 

Op deze gedenkwaardige plek staat nu een oorlogsmonument in de vorm van een groot stuk munitie.

Vanaf dit oorlogsmonument draait de route een eindje naar het zuidoosten.

Over heide en door zand de Roestelberg op

Hier en ook verderop genieten we onderweg van de prachtige herfstkleuren waarin de natuur zich nu al begint te tooien. Boombladeren verkleuren van groen naar de prachtigste combinaties van bonte herfstkleuren.

Na vervolgens een eind in oostelijke richting te hebben gelopen door het bos, draaien we naar het noorden, om bij de noordelijke bosrand het heideveld van de Loonse en Drunense Duinen op te gaan. 

Hier en daar staat de heide prachtig wit en paars in bloei.

Naarmate we voortschrijden over de zandpaden van dit heideveld komen we dichter bij de rand van de tamelijk hoog opgaande zandvlakte aan de noordzijde. 

We klimmen langzaam de zandhelling op door het rulle stuifzand.

Van bovenaf hebben we achter ons dan een mooi uitzicht over de heidevlakte van de Loonse en Drunense Duinen.

Bij de horecalocatie van de Roestelberg zitten wel enkele mensen op het terras, maar dat hadden er natuurlijk veel meer kunnen zijn als de locatie niet afgesloten zou zijn vanwege de actuele asfalteringswerkzaamheden.

Van Roestelberg terug naar Sprangsevaart

Vanaf de Roestelberg gaan we nu in de lengterichting enigszins klimmend en dalend over de hoge randwal van de Loonse en Drunense Duinen in westelijke richting terug naar onze auto, die ten zuidoosten van Sprangsevaart staat geparkeerd.

Op de parkeerplaats staat nu een foodtruck van de zogenoemde IJsmeester, waarbij we een ijsje kopen, die we heerlijk in het zonnetje verderop op ons lunchbankje van zojuist nuttigen.

Dan rijden we tot slot van Sprangsevaart naar onze camping bij Biezenmortel.

Rondje wandelen in Noord-Brabant: Siberische eekhoorntjes

Maandag 29 september 2025

 

Siberische eekhoorn met een eikel in de Oude Warande

De mooiste plekjes van ons land

In het jaar 2019 heeft uitgeverij De Lantaarn de wandelgids 'Rondje wandelen in Noord-Brabant' uitgegeven. 

Deze wandelgids kreeg ik als afscheidskado van mijn Brabantse hogeschool-collega Gea, toen ik wegens pre-pensionering afscheid nam van het landelijk HBO-platform van het Nederlands Netwerk voor Kwaliteitsmanagement.

De subtitel van deze routegids luidt: '13 prachtige wandelingen door het Noord-Brabantse landschap'.

Dit boek bevat naast de genoemde 13 wandelroutes ook zeven picknickrecepten.

De ronde vorm van dit routeboekje past prima bij de titel van de gids.

De routes die in deze wandelgids staan beschreven, zijn eigendom van Mooisteroutes.nl, een website met meer dan duizend routes door heel Nederland, voor wandelaars, fietsers en kanoërs.

Van vrijwel alle routes is een gps-versie beschikbaar, óók voor de app Organic Maps op smartphones, die wij onderweg als back up gebruiken.

De 13 beschreven wandelroutes worden in vijf van de 13 routes ook in een verkorte versie beschreven, en daarnaast in één geval zelfs met twee verkorte varianten. De kortste verkorte route heeft een lengte van 5 kilometer, en de twee langste volledige routes zijn elk 16 kilometer lang.

Elke routebeschrijving begint met een topografische routekaart in kleur, gevolgd door een korte routebeschrijving, met hier en daar enige aanvullende praktische informatie of een korte toelichting bij wat je onderweg ziet. De tekst wordt verlevendigd met hier en daar een mooie kleurenfoto van een representatieve plek op de betreffende route.

Gevarieerd Noord-Brabant te voet leren kennen

De door Durkje en mij gebruikte wandelgids voor de provincie Noord-Brabant bevat 13 gevarieerde wandelroutes door landschappelijk fraaie gebieden. Hiermee ontdek je mooie plekjes van deze prachtige provincie, want ook Noord-Brabant heeft zo zijn eigen bezienswaardigheden en mooie landschappen.

Met deze wandelgids ontdek je bijvoorbeeld de bossen, de heide, de waterlopen, de velden en de landerijen in Noord-Brabant, en door de aanvullende informatie kom je ook meer te weten over de geschiedenis en de karakteristieke elementen van het Noord-Brabantse landschap.

Siberische eekhoorntjes

De twee routes die we vandaag als vijfde dag in onze wandelzesdaagse in onderstaande volgorde lopen, kregen als thema:

• 1. Siberische eekhoorntjes; met als startplaats: Tilburg (13 kilometer);
• 2. Stokje prikken Roestelberg; met als startplaats: Kaatsheuvel (6 kilometer).

We beginnen vanmorgen met het rondje ‘Siberische eekhoorntjes’. Deze route begint bij het NS-station van de Tilburg Universiteit in Tilburg, en gaat door het bosgebied aan de westkant van Tilburg. Na een wandeling door het zogenoemde Wandelbos maak je een ommetje door de oude landgoederen Vredelust en Heidepark. Vervolgens loop je door de Oude Warande, waar voorheen de Tilburgse dierentuin was.

Wandelbos

Opstaan doen we om 6:45 uur. Na de overnachting en het ontbijt in onze caravan op Camping De Stamhoeve in het Noord-Brabantse dorpje Biezenmortel rijden we vanmorgen vroeg met de auto van Biezenmortel naar Tilburg. 

Vanmorgen wandelen we eerst de 13 kilometers bij Tilburg, en later vandaag ook nog de 6 kilometer nabij Kaatsheuvel; totaal voor vandaag dus een wandelafstand van 19 kilometers, bij een temperatuur tussen 9 en 20 graden Celsius, aangenaam voor september, vooral ook omdat het droog is en droog blijft, èn omdat het nauwelijks waait. De zon krijgen we tijdens deze eerste etappe af en toe te zien.

Om ongeveer 8:45 uur begint onze ochtendwandeling van vandaag bij de Jumbo-supermarkt nabij het NS-station Tilburg Universiteit in Tilburg.

De route begint ter hoogte van NS-station Tilburg Universiteit ten noorden van de spoorlijn in westelijke richting.

Bij een cortex-stalen zuil wandelen we een eind verder het zogenoemde Wandelbos in.

Dan gaat het door een zeer gevariëerd bos, want de tuinarchitect Springer verzamelde in 1920 bomen en struiken uit alle werelddelen, die werden geplant in dit bos en in andere bospercelen in Tilburg. 

Als we in het Wandelbos een brug oversteken tussen twee bosvijvers, passeren we een fotograaf die van deze bosvijver in het prille ochtendlicht mooie foto’s wil maken.

Ten zuiden van het Wandelbos steken we – na het passeren van een trein - de spoorlijn over, en daarmee verlaten we de bebouwde kom van Tilburg.

Door de Oude Warande naar de Bredaseweg

Na het passeren van nog een trein komen we bij de ingang van de Oude Warande.

We doorkruisen dit bosgebied langs de westelijke rand, en steken vervolgens de Bredaseweg over.

Landgoed Vredelust & landgoed Heidepark

Aan de overzijde van de Bredaseweg vervolgen we onze wandelroute door eerst het landgoed Vredelust en daarna landgoed Heidepark. Als we op landgoed Vredelust rondom een grote vijver lopen, krijgen we het zicht op villa Vredelust aan de andere zijde van de vijver. 

Na het doorkruisen van ook het bosachtige landgoed Heidepark komen we voorbij een waterpompstation weer terug in het landgoed Vredelust. Dat zuidelijke bosgebied wordt ook wel het kabouterbos genoemd, en daar zien we er inderdaad ook twee van in een gat in een boom.

Voordat we dit landgoed verlaten, komen we langs een bosvijver. Daar staat een bankje heerlijk in de warme najaarszon, dus we nemen plaats op dit bosbankje, om er onze koffiepauze te houden.

Siberische eekhoorns gespot in de Oude Warande

Als we in nu in noordelijke richting de Bredaseweg wederom oversteken, komen we nog eens weer terecht in het bosgebied van de Oude Warande. Eerst lopen we een deel van een rondje door dit Sterrenbos, dat dateert van 1712. 

Dan lopen we rond een bosvijver naar het kruispunt van een kruis en van de diagonalen, waar we in het centrum van dit bosgebeid een klein rondje moeten maken rondom het paviljoen Grotto dat precies in het midden van de Oude Warande is gebouwd, en dat momenteel met haar terras wordt gebruikt als horeca-gelegenheid.

We hebben eerder vandaag in de bospercelen af en toe al een enkele Siberische eekhoorn gezien, maar nu hebben we dan toch eindelijk het geluk dat we iets verwijderd van Grotto een aantal Siberische eekhoorns druk heen en weer zien rennen. Uiteindelijk lukt het me om één van de supersnelle kleine eekhoorntjes op de foto te krijgen met een eikel in zijn voorpootjes.

Maar meer dan één goede foto zit er echt niet in, want dan zijn we al weer spoorloos in het bos verdwenen.

Terug in Tilburg

Met een grote omtrekkende beweging – onder andere langs de spoorlijn – verlaten we de Oude Warande, en lopen we de Tilburgse woonwijk De Reit in. Daar gaat het eerst over een bospad en later verder over het slingerend asfaltpaadje - van de Professor Cobbenhagenlaan - door een smalle groenstrook met veel bomen. Aan de linkerzijde staan de gebouwen van de Universiteit Tilburg, die dateren van het jaar 1962. 

Uiteindelijk arriveren we om 12:15 uur bij het NS-station Tilburg Universiteit, het eindpunt van dit wandelrondje.

We lopen naar onze auto die verderop staat geparkeerd bij de supermarkt, en halen dan de boodschappen voor vandaag en morgen bij de plaatselijke Jumbo-supermarkt.

Tenslotte rijden we van Tilburg naar Kaatsheuvel, waar we vanmiddag ons twee rondje gaan wandelen.

Rondje wandelen in Noord-Brabant: Tussen Zoom en Kalmthout

Zondag 28 september 2025

 

Aankomst bij de Volksabdij van Ossendrecht

De mooiste plekjes van ons land

In het jaar 2019 heeft uitgeverij De Lantaarn de wandelgids 'Rondje wandelen in Noord-Brabant' uitgegeven. 

Deze wandelgids kreeg ik als afscheidskado van mijn Brabantse hogeschool-collega Gea, toen ik wegens pre-pensionering afscheid nam van het landelijk HBO-platform van het Nederlands Netwerk voor Kwaliteitsmanagement.

De subtitel van deze routegids luidt: '13 prachtige wandelingen door het Noord-Brabantse landschap'.

Dit boek bevat naast de genoemde 13 wandelroutes ook zeven picknickrecepten.

De ronde vorm van dit routeboekje past prima bij de titel van de gids.

De routes die in deze wandelgids staan beschreven, zijn eigendom van Mooisteroutes.nl, een website met meer dan duizend routes door heel Nederland, voor wandelaars, fietsers en kanoërs.

Van vrijwel alle routes is een gps-versie beschikbaar, óók voor de app Organic Maps op smartphones, die wij onderweg als back up gebruiken.

De 13 beschreven wandelroutes worden in vijf van de 13 routes ook in een verkorte versie beschreven, en daarnaast in één geval zelfs met twee verkorte varianten. De kortste verkorte route heeft een lengte van 5 kilometer, en de twee langste volledige routes zijn elk 16 kilometer lang.

Elke routebeschrijving begint met een topografische routekaart in kleur, gevolgd door een korte routebeschrijving, met hier en daar enige aanvullende praktische informatie of een korte toelichting bij wat je onderweg ziet. De tekst wordt verlevendigd met hier en daar een mooie kleurenfoto van een representatieve plek op de betreffende route.

Gevarieerd Noord-Brabant te voet leren kennen

De door Durkje en mij gebruikte wandelgids voor de provincie Noord-Brabant bevat 13 gevarieerde wandelroutes door landschappelijk fraaie gebieden. Hiermee ontdek je mooie plekjes van deze prachtige provincie, want ook Noord-Brabant heeft zo zijn eigen bezienswaardigheden en mooie landschappen.

Met deze wandelgids ontdek je bijvoorbeeld de bossen, de heide, de waterlopen, de velden en de landerijen in Noord-Brabant, en door de aanvullende informatie kom je ook meer te weten over de geschiedenis en de karakteristieke elementen van het Noord-Brabantse landschap.

Door de Abdijbossen van Ossendrecht

De route die we vandaag als vierde dag in onze wandelzesdaagse lopen, kreeg als thema:

• 1. Tussen Zoom en Kalmthout; met als startplaats: Ossendrecht (16 kilometer).

Deze route begint bij de Volksabdij in de Abdijbossen van Ossendrecht.

Opstaan doen we om 6:45 uur. Na de overnachting en het ontbijt in onze caravan op Camping De Stamhoeve in het Noord-Brabantse dorpje Biezenmortel rijden we vanmorgen vroeg met de auto van Biezenmortel naar Ossendrecht. 

Vandaag wandelen we bij een temperatuur tussen 5 en 19 graden Celsius. Het is vroeg in de ochtend - om 8:00 uur als we vertrekken - tamelijk fris, maar naarmate het later wordt, is het aangenaam weer voor september, vooral ook omdat het droog is en droog blijft, èn omdat het nauwelijks waait. De zon schijnt voortdurend aangenaam. Een hele mooie wandeldag is het zo.

Om ongeveer 9:15 uur begint onze ochtendwandeling van vandaag bij de Volksabdij van Ossendrecht.

Deze route van Ossendrecht loopt door een grote variatie van landschappen. Zo gaan we vandaag door bossen en duinen, en lopen we door een golvend landschap met een weids uitzicht en doorkruisen we een beschermd poldergebied. Daarna gaan we door De Groote Meren, een onderdeel van de Kamthoutse heide.

Van Calfven over de Brabantse Wal en door de Noordpolder naar Aanwas

Langs de zwemvijver naast de Volksabdij gaan we de Abdijbossen van Ossendrecht in. De route gaat over kronkelende bospaadjes, waarbij we af en toe kleine stroompjes kruisen, die overigens alle droog staan.

Een paadje op de grens van bos en veld is zo ernstig overwoekerd, dat het niet verantwoord is om die te blijven volgen, met als gevolg dat we een klein eindje omlopen over andere bospaden, om aan het eind van dat open veld weer terug te komen op de aangegeven route.

Ten zuiden van de bebouwde kom van Calfven wandelen we de Abdijbossen uit.

Als we dan in zuidelijke richting lopen, kun je de zogenoemde Steilrand heel goed zien, die is ontstaan door de uitschuring door de Schelde. Links zie je bijvoorbeeld het hoger opgaande duinengebied van de Brabantse Wal.

En rechts zie je het veel lager liggende natuurmonument Noordpolder, op de scheiding van zand en klei; met trouwens in de verte op de horizon de skyline van het Antwerpse havengebied, met daar ook de koeltorens van de kerncentrale aldaar.

We lopen de Noordpolder in op de Heereweg. Voorbij een bosstrook verlaten we de Heereweg, om dan over een akkerpad langs een sloot naar een parallel aan de Heereweg liggend karrenspoor te lopen.

Ossendrecht

Aan het eind van dat karrenspoor wandelen we de bebouwde kom van Ossendrecht binnen, ter hoogte van het buurtschap Aanwas. 

Op de Burgemeester Voetenstraat lopen we eerst even de Kasteelstraat voorbij, omdat we nog een bezoek willen brengen aan de rooms-katholieke kerk van Ossendrecht. We kunnen deze kerk binnen lopen via de bidkapel.

Vanuit die bidkapel hebben we door de glazen scheidingswand mooi het zicht op het interieur van deze grote kerk.

Buiten bij de kerk vinden we een zonovergoten zitbank, waarop we plaatsnemen voor onze koffiepauze.

Na deze pauze lopen we terug naar de Kasteelstraat, om daar onze route te vervolgen.

Ossendrechtse Heide & Duinen

Na deze pauze lopen we aan de west- en zuidkant van Ossendrecht naar het buurtschap Leemberg, dat we ten zuiden van Ossendrecht doorkruisen.

Vanuit Leemberg gaat het vervolgens een heel eind over de Middelstraat in oostelijke richting naar de Putseweg. 

We steken die Putseweg over en wandelen dan de Ossendrechtse Heide & Duinen binnen.

Dit is een prachtig natuurgebied met kronkelende zandpaden door een golvend duinenlandschap. 

Rond het middaguur passeren we het Zwaluwmeer.

We passeren dit bosmeer aan de oostzijde.

Rondom het meer graast een kudde heideschapen.

Iets verderop komen we weer langs een ven, maar die is veel kleiner dan het Zwaluwmeer.

Omleidingsroute over de Staartse Heide

Dan naderen we de Staartse Heide. Het heideveld dat we conform onze route zouden moeten doorkruisen, is met prikkeldraad afgesloten voor het publiek, dus we maken een omtrekkende beweging rond dit uitgestrekte heideveld. Dat doen we over een breed zandpad, dat parallel loopt aan de reguliere route.

De Staartse Heide wordt momenteel getransformeerd in een egale zandvlakte van schrale grond, waarmee men beoogt het aloude heideveld te reconstrueren door het op natuurlijke wijze te laten verjongen.

Omdat dat gepaard gaat met veel verkeersbewegingen van bijvoorbeeld zware en daarmee gevaarlijke grondverzetmachines mag je momenteel niet over dit geëgaliseerde heideveld lopen. 

Daarom maken we een omtrekkende beweging om het heideveld heen, om toch zo dicht mogelijk bij de route van ons beschreven rondje te blijven, of dat volgens de beschrijving te volgen.

Waar van oorsprong vennen liggen, zijn momenteel diepe of zeer breed uitgemeten kuilen gegraven, waar hopelijk later weer heidevennen zullen ontstaan. 

Terug naar Natuurpoort de Volksabdij

Ten westen van dit uitgestrekte natuurgebied steken we de Putseweg weer over, om dan over een veldpad langs een ruig natuurgebied te lopen langs velden waar paarden lopen.

Daarna wandelen we de Abdijbossen van Ossendrecht weer binnen, om over opeenvolgende bospaden uit te komen bij de Natuurpoort de Volksabdij.

Op dit terrein passeren we onder andere de Volksabdij.

Deze Volksabdij is momenteel de gemeentelijke opvanglocatie van Oekraïense vluchtelingen, die gedurende de actueel woedende oorlog in Oekraïne voor hun veiligheid in de verschillende abdijgebouwen wonen. 

Een eindje verderop stappen we in onze daar geparkeerd staande auto, en dan rijden we van Ossendrecht naar onze camping bij Biezenmortel.

Rondje wandelen in Noord-Brabant: Deeneplaat

Zaterdagmiddag 27 september 2025

 

Oversteek naar de Polder Hooge Hof

De mooiste plekjes van ons land

In het jaar 2019 heeft uitgeverij De Lantaarn de wandelgids 'Rondje wandelen in Noord-Brabant' uitgegeven. 

Deze wandelgids kreeg ik als afscheidskado van mijn Brabantse hogeschool-collega Gea, toen ik wegens pre-pensionering afscheid nam van het landelijk HBO-platform van het Nederlands Netwerk voor Kwaliteitsmanagement.

De subtitel van deze routegids luidt: '13 prachtige wandelingen door het Noord-Brabantse landschap'.

Dit boek bevat naast de genoemde 13 wandelroutes ook zeven picknickrecepten.

De ronde vorm van dit routeboekje past prima bij de titel van de gids.

De routes die in deze wandelgids staan beschreven, zijn eigendom van Mooisteroutes.nl, een website met meer dan duizend routes door heel Nederland, voor wandelaars, fietsers en kanoërs.

Van vrijwel alle routes is een gps-versie beschikbaar, óók voor de app Organic Maps op smartphones, die wij onderweg als back up gebruiken.

De 13 beschreven wandelroutes worden in vijf van de 13 routes ook in een verkorte versie beschreven, en daarnaast in één geval zelfs met twee verkorte varianten. De kortste verkorte route heeft een lengte van 5 kilometer, en de twee langste volledige routes zijn elk 16 kilometer lang.

Elke routebeschrijving begint met een topografische routekaart in kleur, gevolgd door een korte routebeschrijving, met hier en daar enige aanvullende praktische informatie of een korte toelichting bij wat je onderweg ziet. De tekst wordt verlevendigd met hier en daar een mooie kleurenfoto van een representatieve plek op de betreffende route.

Gevarieerd Noord-Brabant te voet leren kennen

De door Durkje en mij gebruikte wandelgids voor de provincie Noord-Brabant bevat 13 gevarieerde wandelroutes door landschappelijk fraaie gebieden. Hiermee ontdek je mooie plekjes van deze prachtige provincie, want ook Noord-Brabant heeft zo zijn eigen bezienswaardigheden en mooie landschappen.

Met deze wandelgids ontdek je bijvoorbeeld de bossen, de heide, de waterlopen, de velden en de landerijen in Noord-Brabant, en door de aanvullende informatie kom je ook meer te weten over de geschiedenis en de karakteristieke elementen van het Noord-Brabantse landschap.

Pettelaarse Schans

De twee routes die we vandaag als derde dag in onze wandelzesdaagse in onderstaande volgorde lopen, kregen als thema:

• 1. Pettelaarse Schans; met als startplaats: ‘s-Hertogenbosch (12 kilometer);
• 2. Deeneplaat; met als startplaats: Werkendam (6 kilometer).

We begonnen vanmorgen met het rondje ‘Pettelaarse Schans’. Deze route begon bij de Pettelaarse Schans, ook wel ‘Fort Saint Michel’ van ’s-Hertogenbosch genoemd.

En vanmiddag lopen we het rondje ‘Deeneplaat’, ten westen van Werkendam.

Polder Hooge Hof nabij Werkendam

Vanmorgen wandelden we eerst de 12 kilometers bij ‘s-Hertogenbosch, tussen Den Bosch en Vught, en nu gaan we ook nog de 6 kilometer nabij Werkendam, ten oosten van Dordrecht lopen; totaal voor vandaag dus een wandelafstand van 18 kilometers, bij een temperatuur tussen 16 en 17 graden Celsius, aangenaam voor september, vooral ook omdat het droog is en droog blijft, èn omdat het nauwelijks waait. De zon krijgen we tijdens deze tweede etappe van vandaag sporadisch heel even te zien.

Om ongeveer 12:45 uur begint onze middagwandeling van vandaag op het kleine parkeerterreintje bij de hoge toren van Polder Hooge Hof, tussen Dordrecht en Werkendam.

Deze route van Werkendam gaat over een voormalig griend in de Brabantse Biesbosch. We wandelen daar door vloedbossen, grienden en ruigten. 

Langs de randen van Polder Hooge Hof

Vanaf het parkeerterrein klimmen we de dijk over, om dan via een metalen roosterbrug een breed water over te steken naar de Polder Hooge Hof.

We gaan linksom langs het water, en passeren daar al snel een groep vogelaars.

Zij hebben op advies van hun gids vooral aandacht voor de bonte specht en de groene specht die aan de overzijde van het brede water in de dode bomen zitten.

Op de punt van de Polder Hooge Hof ontmoeten we een tweede groep Vlaamse jongedames, die als groep een meerdaagse tocht door dit gebied maken, zowel wandelend als varend met kano’s. Ze dragen rugzakken en oriënteren zich aan de hand van een grote stafkaart van hun reisorganisator op het vervolg van hun trektocht.

Voorbij de polderpunt wandelen we in zuidwestelijke richting langs het brede water van het Gat van den Hardenhoek.

Verderop zit een groep Vlaamse jongemannen – vast en zeker van dezelfde reisorganisator – te pauzeren op een picknickbank.

Wij lopen door tot aan de zuidelijke punt van de Polder Hooge Hof, waar we plaatsnemen op een houten bank voor onze lunchpauze, zittend tegenover de metalen brug die we straks oversteken.

Door de Deenepolder en over de Deeneplaat 

Na deze pauze gaan we het water over, om van Polder Hooge Hof over te stappen in de Deenepolder, waarin langs de veldpaden heel veel Reuzen-balsemien groeit en bloeit.

Om 13:40 uur passeren we op de grens van de Deenepolder en de Deeneplaat het kleine jachthaventje, waar momenteel vier schepen liggen aangemeerd.

Op de Deeneplaat aangekomen, passeren we een huisje dat diep verscholen ligt in de bosschages in de bocht van ons veldpad.

Op de Deeneplaat gaan we overigens door een nat en drassig moerasgebied. We lopen mooi droog over een hoger liggend veldpad, maar links en rechts van ons zien we regelmatig moerasachtige poelen.

Nadat we weer de overstap hebben gemaakt van de Deeneplaat naar de Deenepolder, passeren we aan de noordzijde van die polder de zogenoemde Zwarte Keet, een gerestaureerde griend-keet, waarin vroeger de werkmannen enkele dagen tot weken aaneen verbleven om hier in de natte polder het zware werk te verrichten van het planten en oogsten in de grienden en in de moerasachtige bossen van de Biesbosch. 

Daarna gaan we door een schilderachtig mooie wilgenlaan, dwars door het moeras en het broekbos van veel wilgen. Vanmorgen liepen we achtereen-volgens al door een beukenlaan, een suikeresdoornlaan, een platanenlaan en een populierenlaan, en deze wilgenlaan is dus al de vijfde soort bomenlaan van vandaag.

Dit pad brengt ons weer terug op de plaats waar we de oversteek terug kunnen maken van de Deenepolder naar Polder Hooge Hof.

Vogelen in Polder Hooge Hof

Als we dan aan de noordwestzijde over het brede veldpad van Polder Hooge Hof terug lopen naar de parkeerplaats, komen we wederom de excursiegroep vogelaars van zojuist tegen.

Hier richten ze hun aandacht op een witte reiger en een blauwe reiger aan de overzijde van het brede water.

Wij passeren hen en komen rond 14:30 uur terug op het parkeerterreintje waar onze auto staat.

Dan stappen we in, en rijden dan van Polder Hooge Hof via Werkendam terug naar onze camping bij Biezenmortel.

Rondje wandelen in Noord-Brabant: Pettelaarse Schans

Zaterdag 27 september 2025

 

Wilde Kardinaalshoed tussen Haanwijk en Sterrenbosch

De mooiste plekjes van ons land

In het jaar 2019 heeft uitgeverij De Lantaarn de wandelgids 'Rondje wandelen in Noord-Brabant' uitgegeven. 

Deze wandelgids kreeg ik als afscheidskado van mijn Brabantse hogeschool-collega Gea, toen ik wegens pre-pensionering afscheid nam van het landelijk HBO-platform van het Nederlands Netwerk voor Kwaliteits-management.

De subtitel van deze routegids luidt: '13 prachtige wandelingen door het Noord-Brabantse landschap'.

Dit boek bevat naast de genoemde 13 wandelroutes ook zeven picknickrecepten.

De ronde vorm van dit routeboekje past prima bij de titel van de gids.

De routes die in deze wandelgids staan beschreven, zijn eigendom van Mooisteroutes.nl, een website met meer dan duizend routes door heel Nederland, voor wandelaars, fietsers en kanoërs.

Van vrijwel alle routes is een gps-versie beschikbaar, óók voor de app Organic Maps op smartphones, die wij onderweg als back up gebruiken.

De 13 beschreven wandelroutes worden in vijf van de 13 routes ook in een verkorte versie beschreven, en daarnaast in één geval zelfs met twee verkorte varianten. De kortste verkorte route heeft een lengte van 5 kilometer, en de twee langste volledige routes zijn elk 16 kilometer lang.

Elke routebeschrijving begint met een topografische routekaart in kleur, gevolgd door een korte routebeschrijving, met hier en daar enige aanvullende praktische informatie of een korte toelichting bij wat je onderweg ziet. De tekst wordt verlevendigd met hier en daar een mooie kleurenfoto van een representatieve plek op de betreffende route.

Gevarieerd Noord-Brabant te voet leren kennen

De door Durkje en mij gebruikte wandelgids voor de provincie Noord-Brabant bevat 13 gevarieerde wandelroutes door landschappelijk fraaie gebieden. Hiermee ontdek je mooie plekjes van deze prachtige provincie, want ook Noord-Brabant heeft zo zijn eigen bezienswaardigheden en mooie landschappen.

Met deze wandelgids ontdek je bijvoorbeeld de bossen, de heide, de waterlopen, de velden en de landerijen in Noord-Brabant, en door de aanvullende informatie kom je ook meer te weten over de geschiedenis en de karakteristieke elementen van het Noord-Brabantse landschap.

Pettelaarse Schans

De twee routes die we vandaag als derde dag in onze wandelzesdaagse in onderstaande volgorde lopen, kregen als thema:

1. Pettelaarse Schans; met als startplaats: ‘s-Hertogenbosch (12 kilometer);

2. Deeneplaat; met als startplaats: Werkendam (6 kilometer).

We beginnen vanmorgen met het rondje ‘Pettelaarse Schans’. Deze route begint bij de Pettelaarse Schans, ook wel ‘Fort Saint Michel’ van ’s-Hertogenbosch genoemd.

Wandelen door landgoed en buurtschap

Opstaan doen we om 6:45 uur. Na de overnachting en het ontbijt in onze caravan op Camping De Stamhoeve in het Noord-Brabantse dorpje Biezenmortel rijden we vanmorgen vroeg met de auto van Biezenmortel naar ‘s-Hertogenbosch. 

Vanmorgen wandelen we eerst de 12 kilometers bij ‘s-Hertogenbosch, tussen Den Bosch en Vught, en later vandaag ook nog de 6 kilometer nabij Werkendam, ten oosten van Dordrecht; totaal voor vandaag dus een wandelafstand van 18 kilometers, bij een temperatuur tussen 14 en 17 graden Celsius, aangenaam voor september, vooral ook omdat het droog is en droog blijft, èn omdat het nauwelijks waait. De zon krijgen we tijdens deze eerste etappe nagenoeg niet te zien.

Om ongeveer 8:20 uur begint onze ochtendwandeling van vandaag tegenover restaurant Moeke bij de Pettelaarse Schans van ‘s-Hertogenbosch.

De route van ‘s-Hertogenbosch loopt zowel door moerassige weilanden, oude bomenlanen en biologische akkers, en door de landgoederen van Pettelaar, Haanwijk en Sterrenbosch, en door de gehuchten Plein en Halder. In Het Bossche Broek loop je om de Zuiderplas, om dan bij de vijfpuntige schans (1629) van Den Bosch te eindigen.

Door landgoed Pettelaar naar buurtschap Plein

We verlaten de Pettelaarse Schans en steken ten zuiden van ’s-Hertogenbosch de A2 over. Direct aan de overzijde nemen we een smal graspad naar een beukenlaan, die ons in het landgoed Pettelaar voert. We zullen vandaag in elk geval door vijf heel verschillende lanen lopen (vanmorgen vier, en vanmiddag één), en dit is de eerste ervan.

Verderop op landgoed Pettelaar komen we door een lange laan van Suikeresdoorns, de tweede boom-laansoort van vandaag.

Als we het bosgebied van landgoed Pettelaar achter ons laten, wandelen we over een karrenspoor door het open veld tussen natte weilanden en bolle akkers. Dat brede pad leidt ons naar het buurtschap Plein, waarin we langs een oude boerderij (1659) komen, waarbij op het erf nog een hele oude waterput staat. Het hele boerderijerf is afgesloten middels hoge bouwhekken.

Verderop in Plein komen we langs een deels geoogste maïsakker. De boer en een meisje zijn bezig om op de geoogste strook alle nog resterende maïsstengels en maïskolven na te lezen, waarna ze de nog aangetroffen stengels en kolven op de nog resterende, staande maïsstengels leggen, opdat het resultaat van deze nalezing meegenomen zal worden in het tweede deel van de oogst. In een kort heen en weer-gesprekje met de boer roept hij ons toe dat hij niet wil dat de achtergebleven maïskolven ten prooi vallen aan de kraaien.

Door landgoed Haanwijk langs Kasteel Nieuw Herlaer naar Halder

Vanuit Plein lopen we door naar het landgoed Haanwijk.

Op het landgoed wordt koffie- en theehuis ’t Haantje op dit moment bevoorraad. Over ruim een half uur gaan ze open. 

Tegenover de ingang van ’t Haantje staat het gerestaureerde bakhuisje.

Achter het bakhuis liggen de musters (takkenbossen) onder een afdakje te drogen, om later te worden gebruikt in de houtoven van het bakhuisje.

We lopen om ’t Haantje heen, naar het toegangshek aan de andere zijde van het pand.

Tegenover die ingang gaan we de lange oprijlaan op. Dat is een Platanenlaan, de derde bomensoort op rij van vandaag. 

Vlak vóór de rivier de Dommel zien we links aan het eind van de oprijlaan het Kasteel Nieuw Herlaer staan. Dit 14e eeuwse kasteel heeft in de loop der eeuwen verschillende restauraties, nieuwbouw en uitbreidingen gehad, waarvan we vandaag het resultaat zien, inclusief de uivormige toren van het huidige kasteel. 

Dan steken we via de brug de Dommel over, en komen we in het buurtschap Halder.

We lopen dan de ovaalvormige straatweg van Halder af, geheel rond de huizen van Halder, waarna we weer bij de brug over de Dommel komen, waar we onze koffiepauze houden, met het zicht op de brug en de Dommel.

Langs de Dommel en door landgoed Haanwijk naar Out-Herlaer

Na deze pauze steken we wederom de Dommel over.

Aan de overkant gekomen, nemen we direct het pad over de grasdijk langs de Dommel.

Dat graspad lopen we af langs de Dommel, tot aan een lange populierenlaan (de vierde soort van vandaag).

Hier gaan we via een trappetje de rivierdijk af, waarna we een veldpad langs een weiland op gaan.

We komen nu in het landgoed Haanwijk, als we over een houten bruggetje een moerasachtig gebied binnenwandelen.

Verderop gaan we verder over een tamelijk hooggelegen polderdijkje, dat door de drassige gronden aan weerszijden slingert. Halverwege passeren we een groep wandelaars, die staan te luisteren naar een gids in hun midden.

We verlaten dit polderdijkje bij een betonnen damwand, die bij extreem hoog water open gezet kan worden. Voorbij het toegangshek lopen we langs de historische boerderij Out-Herlaar, die momenteel grondig wordt gerestaureerd.

Buurtschap Sterrenbosch

Voorbij Haanwijk wandelen we over een smal veldpad op de grens van een langgerekt bosperceel en open veld. Hier groeit en bloeit de Wilde Kardinaalshoed.

Even later naderen we het buurtschap Sterrenbosch.

In de berm langs het pad staan mooie paddenstoelen, groot en klein.

In Sterrenbosch lopen we aan de achterzijde het erf op van een oude boerderij.

Twee wagenwielen staan tegen één van de muren opgesteld.

Midden op het erf staat een bakhuisje, met erachter de gebruikelijke musters (takkenbossen) voor de houtoven. 

Her en der staan oude landbouwwerktuigen weg te roesten.

Voorbij deze boerderij wordt een ruig grasland opgefleurd met mooie geelbloeiende veldkruiden.

Rond de Zuiderplas terug naar de Pettelaarse Schans van ‘s-Hertogenbosch

Onze asfaltweg voert ons naar de Dommel. Daarover ligt de brede brug van de A2. 

Op het moment dat we hier bij de Dommel staan, zien we enkele forse legervoertuigen via de A2 over de Dommel gaan. Vanmorgen hoorden we op de autoradio dat een hele lange legervoertuigencolonne een lange rit gaat maken door Nederland. Wellicht dat de legervoertuigen die wij nu de Dommel zien oversteken deel uitmaken van die uitzonderlijk lange colonne.

Nadat we ter hoogte van het ir. A.J.A.M. Segersgemaal de Dommel de rug toe hebben gekeerd, krijgen we linksvóór ons de skyline van ’s-Hertogenbosch te zien. Duidelijk zien we dan ook de contouren van de Sint-Janskathedraal van de stad.

Door Het Bossche Broek lopen we naar de Zuiderplas. Aan de westoever lopen we langs het stadsstrand van Den Bosch, en dan volgt het laatste deel van de route met de Zuiderplas rechts van ons, en de eerste bebouwing van ’s-Hertogenbosch aan onze linkerhand.

Op een gegeven moment zien we de uítstekende delen van de Pettelaarse Schans aan de overzijde van de Zuiderplad.

Een boom op de oever van de Zuiderplas is danig aangetast door dikke zwavelzwammen.

Dan komen we aan bij onze auto op de Pettelaarse Schans. We stappen in, en rijden dan van ’s-Hertogenbosch naar Werkendam ten behoeve van ons tweede rondje van vandaag.

Rondje wandelen in Noord-Brabant: Turfvaart

Vrijdagmiddag 26 september 2025

 

Op het bospad door de Pannenhoef

De mooiste plekjes van ons land

In het jaar 2019 heeft uitgeverij De Lantaarn de wandelgids 'Rondje wandelen in Noord-Brabant' uitgegeven. 

Deze wandelgids kreeg ik als afscheidskado van mijn Brabantse hogeschool-collega Gea, toen ik wegens pre-pensionering afscheid nam van het landelijk HBO-platform van het Nederlands Netwerk voor Kwaliteitsmanagement.

De subtitel van deze routegids luidt: '13 prachtige wandelingen door het Noord-Brabantse landschap'.

Dit boek bevat naast de genoemde 13 wandelroutes ook zeven picknickrecepten.

De ronde vorm van dit routeboekje past prima bij de titel van de gids.

De routes die in deze wandelgids staan beschreven, zijn eigendom van Mooisteroutes.nl, een website met meer dan duizend routes door heel Nederland, voor wandelaars, fietsers en kanoërs.

Van vrijwel alle routes is een gps-versie beschikbaar, óók voor de app Organic Maps op smartphones, die wij onderweg als back up gebruiken.

De 13 beschreven wandelroutes worden in vijf van de 13 routes ook in een verkorte versie beschreven, en daarnaast in één geval zelfs met twee verkorte varianten. De kortste verkorte route heeft een lengte van 5 kilometer, en de twee langste volledige routes zijn elk 16 kilometer lang.

Elke routebeschrijving begint met een topografische routekaart in kleur, gevolgd door een korte routebeschrijving, met hier en daar enige aanvullende praktische informatie of een korte toelichting bij wat je onderweg ziet. De tekst wordt verlevendigd met hier en daar een mooie kleurenfoto van een representatieve plek op de betreffende route.

Gevarieerd Noord-Brabant te voet leren kennen

De door Durkje en mij gebruikte wandelgids voor de provincie Noord-Brabant bevat 13 gevarieerde wandelroutes door landschappelijk fraaie gebieden. Hiermee ontdek je mooie plekjes van deze prachtige provincie, want ook Noord-Brabant heeft zo zijn eigen bezienswaardigheden en mooie landschappen.

Met deze wandelgids ontdek je bijvoorbeeld de bossen, de heide, de waterlopen, de velden en de landerijen in Noord-Brabant, en door de aanvullende informatie kom je ook meer te weten over de geschiedenis en de karakteristieke elementen van het Noord-Brabantse landschap.

Turfvaart

De twee routes die we vandaag als tweede dag in onze wandelzesdaagse in onderstaande volgorde lopen, kregen als thema:

• 1. Rucphense Heide en Bossen; met als startplaats: Schijf (11 kilometer);
• 2. Turfvaart; met als startplaats: Rijsbergen (10 kilometer).

We liepen eerder vanmorgen al het rondje ‘Rucphense Heide en Bossen’, en gaan nu vanmiddag het rondje ‘Tufvaart’ lopen. Deze route begint op Parkeerplaats De Bak bij natuurgebied Pannenhoef, nabij Rijsbergen.

Wandelen door natuurgebied Pannenhoef

Nadat we vanmorgen eerst de 11 kilometers bij Schijf wandelden, ten zuidoosten van Roosendaal, gaan we vanmiddag ook nog de 10 kilometer ten zuidwesten van Breda lopen; totaal voor vandaag dus een wandelafstand van 21 kilometers, bij een temperatuur tussen 14 en 16 graden Celsius, aangenaam voor september, vooral ook omdat het droog is en droog blijft, èn omdat het nauwelijks waait. De zon krijgen we tijdens deze tweede etappe vandaag trouwens alleen op de parkeerplaats bij vertrek en ook bij aankomst heel even te zien. Verder blijft het bewolkt, maar is het wel mooi wandelweer. 

Om ongeveer 12:45 uur begint onze middagwandeling van vandaag op de Parkeerplaats De Bak, vlakbij Rijsbergen.

Deze route van Rijsbergen loopt door het schitterende natuurgebied Pannenhoef in West-Brabant. Door turfwinning – afgraving van de laag hoogveen - in voorgaande eeuwen van de 14e tot de 17e eeuw is een prachtig natuurgebied ontstaan, bestaande uit bos, open veld, moerassen, vennen en natte hei.

Het dal van de Turfvaart en de Bijloop

Bij ons vertrek vanaf de parkeerplaats De Bak schijnt het zonnetje aangenaam. Er staan meerdere auto’s geparkeerd, dus kennelijk is dit een populair wandelgebied. Dat wordt later ook wel bevestigd door het betrekkelijk groot aantal wandelaars, ruiters en fietsers dat we in de Pannenhoef ontmoeten.

Eerst lopen we een eind langs de Turfvaart, de oude turfvaart uit de verveningstijd, waarnaar dit wandelrondje is genoemd.

Verderop steken we de Turfvaart over via een houten bruggetje.

Aan de overzijde van deze smalle vaart gaat het dan verder over een prachtig pad door de singel langs de Turfvaart. 

Aan onze rechterzijde komt dan ook de waterloop van de Bijloop erbij, dus dan loop je over een hooggelegen pad tussen de Turfvaart links en de Bijloop rechts.

Links van ons aan de overzijde van de Turfvaart zien we verderop een langgerekte waterpartij in het dal van de Turfvaart, waar veel watervogels zoals aalschovers, eenden en ganzen foerageren.

Dan steken we ook de Bijloop over via een houten bruggetje, en verwijderen we ons van de beide waterlopen, om verderop – als we op een verharde weg uitkomen – weer terug te lopen naar eerst de Bijloop, die we oversteken, en daarna naar de Turfvaart, die we ook weer oversteken.

Naar de vogelkijkhut De Flesch

Na het oversteken van de Turfvaart gaan we het bos weer in. In de bocht van een bospad komen we langs Het Bakhuisje en de Zwarte Schuur. Een informatiebord verhaalt over de geschiedenis van deze plek.

Na de volgende bocht komen we langs het landhuis Pannenhoef. Daar doet een chauffeur met een heftruck een mislukte poging om een pallet vol steigermateriaal op een aanhanger te plaatsen. Hij heeft echter de andere palletvracht te ver naar voren geschoven, waardoor de volgende, grotere pallet er niet meer bij kan. Hij staat erbij te kijken hoe hij dit probleem nu kan gaan oplossen.

Om 13:40 uur komen we bij de vogelkijkhut De Flesch. 

We gaan naar binnen om door de kijkgaten vogels in of bij het ven De Flesch te spotten.

Na goed kijken, zien we uiteindelijk maar één vogel, een blauwe reiger, die roerloos bij een rietkraag in de verte staat.

 

Platte Tondelzwammen

Dan gaan we een lang recht veldpad op door het tamelijk open gebied van De Flesch, in de richting van de Sprundelsebaan. Vlak voordat we die bereiken, draaien we een bospad op, dat parallel loopt aan deze Sprundelsebaan.

We  steken twee smalle bosbeekjes over. Bij de eerste zit een man te lunchen, die ons vertelt dat hij momenteel het Grenslandpad bewandelt, dat van Sluis langs de Nederlands-Belgische grens naar Thorn loopt.

We gaan over een bospad, dat getekend is door de vele boomwortels die haaks in en op het bospad groeien. 

Aan de voet van een boom zien we een fors stelsel van bruine zwammen, wat Platte Tonderzwammen blijken te zijn, ook wel de Lakzwam genoemd.

Om 14:50 uur komen we langs een houten bank aan de rand van het bos. We nemen daarop plaats voor onze lunchpauze. Daarbij hebben we door de buitenste bomenrand van het bos mooi het zicht op twee koeien die rustig in het veld staan te grazen.

Daarna hoeven we nog maar een eindje over bospaden naar de parkeerplaats te lopen, waar onze auto staat.

Op de parkeerplaats bij de auto aangekomen, stappen we in de auto en dan rijden we van Rijsbergen terug naar onze camping bij Biezenmortel.

Rondje wandelen in Noord-Brabant: Rucphense Bossen en Heide

Vrijdag 26 september 2025

 

Over een eenmanspaadje op de Rucphense Heide

De mooiste plekjes van ons land

In het jaar 2019 heeft uitgeverij De Lantaarn de wandelgids 'Rondje wandelen in Noord-Brabant' uitgegeven. 

Deze wandelgids kreeg ik als afscheidskado van mijn Brabantse hogeschool-collega Gea, toen ik wegens pre-pensionering afscheid nam van het landelijk HBO-platform van het Nederlands Netwerk voor Kwaliteitsmanagement.

De subtitel van deze routegids luidt: '13 prachtige wandelingen door het Noord-Brabantse landschap'.

Dit boek bevat naast de genoemde 13 wandelroutes ook zeven picknickrecepten.

De ronde vorm van dit routeboekje past prima bij de titel van de gids.

De routes die in deze wandelgids staan beschreven, zijn eigendom van Mooisteroutes.nl, een website met meer dan duizend routes door heel Nederland, voor wandelaars, fietsers en kanoërs.

Van vrijwel alle routes is een gps-versie beschikbaar, óók voor de app Organic Maps op smartphones, die wij onderweg als back up gebruiken.

De 13 beschreven wandelroutes worden in vijf van de 13 routes ook in een verkorte versie beschreven, en daarnaast in één geval zelfs met twee verkorte varianten. De kortste verkorte route heeft een lengte van 5 kilometer, en de twee langste volledige routes zijn elk 16 kilometer lang.

Elke routebeschrijving begint met een topografische routekaart in kleur, gevolgd door een korte routebeschrijving, met hier en daar enige aanvullende praktische informatie of een korte toelichting bij wat je onderweg ziet. De tekst wordt verlevendigd met hier en daar een mooie kleurenfoto van een representatieve plek op de betreffende route.

Gevarieerd Noord-Brabant te voet leren kennen

De door Durkje en mij gebruikte wandelgids voor de provincie Noord-Brabant bevat 13 gevarieerde wandelroutes door landschappelijk fraaie gebieden. Hiermee ontdek je mooie plekjes van deze prachtige provincie, want ook Noord-Brabant heeft zo zijn eigen bezienswaardigheden en mooie landschappen.

Met deze wandelgids ontdek je bijvoorbeeld de bossen, de heide, de waterlopen, de velden en de landerijen in Noord-Brabant, en door de aanvullende informatie kom je ook meer te weten over de geschiedenis en de karakteristieke elementen van het Noord-Brabantse landschap.

Rucphense Heide en Bossen

De twee routes die we vandaag als tweede dag in onze wandelzesdaagse in onderstaande volgorde lopen, kregen als thema:

• 1. Rucphense Heide en Bossen; met als startplaats: Schijf (11 kilometer);
• 2. Turfvaart; met als startplaats: Rijsbergen (10 kilometer).

We beginnen vanmorgen met het rondje ‘Rucphense Heide en Bossen’. Deze route begint bij de Parkeerplaats Rucphense Heide, op de hoek van de Nederheidsebaan en de Antwerpsebaan nabij Schijf.

Wandelen door bos en over heide

Opstaan doen we om 6:45 uur. Na de overnachting en het ontbijt in onze caravan op Camping De Stamhoeve in het Noord-Brabantse dorpje Biezenmortel rijden we vanmorgen vroeg met de auto van Biezenmortel naar Schijf. 

Vanmorgen wandelen we eerst de 11 kilometers bij Schijf, ten zuidoosten van Roosendaal, en later vandaag ook nog de 10 kilometer ten zuidwesten van Breda; totaal voor vandaag dus een wandelafstand van 21 kilometers, bij een temperatuur tussen 12 en 16 graden Celsius, aangenaam voor september, vooral ook omdat het droog is en droog blijft, èn omdat het nauwelijks waait. De zon krijgen we tijdens deze eerste etappe trouwens nog niet te zien. 

Om ongeveer 9:30 uur begint onze ochtendwandeling van vandaag op de Parkeerplaats Rucphense Heide, vlakbij Schijf.

De route van Schijf loopt zowel door de bossen als over de heide, en gaat uitsluitend over onverharde paden met weinig herkenningspunten, dus we moeten voortdurend wel goed opletten om de beschreven route correct te volgen.

Door de Rucphensche Bossen naar de Rucphense Heide 

De Rucphense Heide wordt door Defensie als oefenterrein gebruikt, dus wandelaars worden ervoor gewaarschuwd om niet te schrikken van soldaten, maar wij zien ze vandaag niet in dit natuurgebied.

Vanaf het parkeerterrein aan de Nederheidsebaan gaan we een brede zandweg op, en dan gaat het met allerlei bochten over bospaden door de Rucphensche Bossen. We passeren een eerste waterwinput, waarvan we later nog één zien. Brabant Water haalt hier het grondwater uit de bodem om dat te gebruiken als drinkwater. Af en toe passeren we een klein heideveldje in het bos.

Als we de grote Rucphense Heide op lopen, buigen we direct al terug naar de bosrand.

Zwammen in de bossen rond de Rucphense Heide

Zo lopen we een eind parallel aan de Rucphense Heide, waarna we het heideveld voorlopig achter ons laten, omdat we dieper het bos in gaan, teneinde om De Duinen heen te lopen. 

In het bos komen we langs een dikke grillige zwam aan de voet van een eik, die Eikhaas wordt genoemd.

Weer teruggekomen bij de Rucphense Heide steken we die diagonaal over, om dan over een mooi bospad op de rand van bos en heide verder te lopen.

Ook hier in het bos zien we regelmatig zwammen op dood hout.

Dan maken we een grote boog door het bosgebied ten noorden van de Rucphensche Bossen, om nog eens weer terug te komen op de Rucphense Heide, waarna we die zuidwestelijk in de lengterichting oversteken. Dit heidegebied is vlak na de Tweede Wereldoorlog onder andere als landingsveld gebruikt door de Nederlandse commando-parachutisten, die hier oefenden voor de militaire actie in Indonesië.

Koffiepauze en dan door naar Rijsbergen 

Op de plek waar we vanaf het heideveld het bos weer in gaan, is een groep van vier jongedames net klaar om met hulp van twee schapen-honden een kudde heideschapen bijeen te drijven binnen een hekwerk.

Ze hebben dat gedaan teneinde de schapen in het hekwerk medicatie toe te dienen.

Door de Rucphensche Bossen lopen we tenslotte met een omtrekkende beweging over mooie bospaden terug naar de parkeerplaats waar onze auto staat.

Op de parkeerplaats houden we bij de auto eerst onze koffiepauze, en daarna stappen we in de auto en dan rijden we van Schijf naar Rijsbergen.

Rondje wandelen in Noord-Brabant: De Zwarte Bergen

Donderdagmiddag 25 september 2025

 

Bij de Heilig Kruiskapel van Luyksgestel

De mooiste plekjes van ons land

In het jaar 2019 heeft uitgeverij De Lantaarn de wandelgids 'Rondje wandelen in Noord-Brabant' uitgegeven. 

Deze wandelgids kreeg ik als afscheidskado van mijn Brabantse hogeschool-collega Gea, toen ik wegens pre-pensionering afscheid nam van het landelijk HBO-platform van het Nederlands Netwerk voor Kwaliteitsmanagement.

De subtitel van deze routegids luidt: '13 prachtige wandelingen door het Noord-Brabantse landschap'.

Dit boek bevat naast de genoemde 13 wandelroutes ook zeven picknickrecepten.

De ronde vorm van dit routeboekje past prima bij de titel van de gids.

De routes die in deze wandelgids staan beschreven, zijn eigendom van Mooisteroutes.nl, een website met meer dan duizend routes door heel Nederland, voor wandelaars, fietsers en kanoërs.

Van vrijwel alle routes is een gps-versie beschikbaar, óók voor de app Organic Maps op smartphones, die wij onderweg als back up gebruiken.

De 13 beschreven wandelroutes worden in vijf van de 13 routes ook in een verkorte versie beschreven, en daarnaast in één geval zelfs met twee verkorte varianten. De kortste verkorte route heeft een lengte van 5 kilometer, en de twee langste volledige routes zijn elk 16 kilometer lang.

Elke routebeschrijving begint met een topografische routekaart in kleur, gevolgd door een korte routebeschrijving, met hier en daar enige aanvullende praktische informatie of een korte toelichting bij wat je onderweg ziet. De tekst wordt verlevendigd met hier en daar een mooie kleurenfoto van een representatieve plek op de betreffende route.

Gevarieerd Noord-Brabant te voet leren kennen

De door Durkje en mij gebruikte wandelgids voor de provincie Noord-Brabant bevat 13 gevarieerde wandelroutes door landschappelijk fraaie gebieden. Hiermee ontdek je mooie plekjes van deze prachtige provincie, want ook Noord-Brabant heeft zo zijn eigen bezienswaardigheden en mooie landschappen.

Met deze wandelgids ontdek je bijvoorbeeld de bossen, de heide, de waterlopen, de velden en de landerijen in Noord-Brabant, en door de aanvullende informatie kom je ook meer te weten over de geschiedenis en de karakteristieke elementen van het Noord-Brabantse landschap.

De Zwarte Bergen

De drie routes die we vandaag in onderstaande volgorde lopen, kregen als thema:

• 1. Hagelkruis; met als startplaats: Aarle-Rixtel (9 kilometer);
• 2. Driebruggen aan de Tongelreep; met als startplaats: Leende (6 kilometer);
• 3. De Zwarte Bergen; met als startplaats: Luyksgestel (6 kilometer).

Nadat we eerder vanmorgen al de wandelingen ‘Hagelkruis’ en ‘Driebruggen aan de Tongelreep’ hebben gelopen, gaan we nu tot slot de wandeling ‘De Zwarte Bergen’ lopen. 

De route begint bij het vakantiecentrum De Zwarte Bergen, en loopt door een afwisselend bosgebied en door uitgestrekte landerijen rondom de Kapelakers.

Wandelen door bos en veld

Vanmorgen wandelden we eerst al 9 kilometer ten noorden van Helmond, en daarna de 6 kilometer ten zuidoosten van Eindhoven, om dan nu tenslotte nog 6 kilometer ten zuidwesten van Eindhoven te lopen; totaal voor vandaag dus een wandelafstand van 21 kilometers, bij een temperatuur tussen 10 en 12 graden Celsius, dus nog wel tamelijk fris voor september. 

Om ongeveer 14:45 uur begint onze derde wandeling van vandaag bij de ingang van het vankantiecentrum De Zwarte Bergen nabij Luyksgestel.

De route van Luyksgestel loopt zowel door bos als door het veld, rondom de Kapelakkers.

Naar het Heilig Huysken van Luyksgestel

Eerst lopen we over een geasfalteerd fietspad langs de noordrand en de oostrand van het vakantiepark De Zwarte Bergen.

Voorbij een grafheuvel gaan we steeds verder zuidwaarts langs de bosrand naar de bebouwing van Luyksgestel.

Als we over de Kapeldijk ten zuiden van de Kapelakkers lopen, wandel je eigenlijk langs de achterkanten van de bebouwing van Luyksgestel. 

Aan het eind van de Kapeldijk passeren we een begraafplaats met opvallend veel zwarte en donkergrijze grafstenen, keurig in rechte rijen, en met een kleine variatie tamelijk gelijkvormig. 

Ter hoogte van deze begraafplaats komen we bij de 17e eeuwse Heilig Kruiskapel (1641), ook wel de Grote Kapel genoemd. 

De deur is open, dus we kunnen naar binnen om de kapel te bezoeken.

In de kerk hangt aan de binnenmuur aan de zijde van de ingang bij een 18e eeuws kruisbeeld een oproep om geen hout of steen te aanbidden, maar ‘Christus uwen God alleen’.

Mariakapel en Bakkerijmuseum met molen in Luyksgestel

Door een klein bosperceel, een parkachtig bosje, gaan we Luyksgestel in, om door een woonwijk naar een wegkapel te lopen.

In deze Mariakapel staat een beeld van Maria met Jezus.

Iets verderop staat de molen met ernaast het Bakkerijmuseum.

De molen en het museum zijn gesloten, maar de etalage van het museum laat duidelijk zien dat we hier vóór een Bakkerijmuseum staan.

Naast het museum staat trouwens ook een oude bakkersfiets met broodkorf voorop.

Langs de Zoeferloop terug naar De Zwarte Bergen

Vanuit Luykgestel lopen we in een directe lijn terug naar de Heilig Kruiskapel. Daar gaan we een smalle singel in, op weg naar de Zoeferloop. Bij die waterloop aangekomen, gaan we parallel aan de Zoeferloop door een langgerekte smalle singel tussen de akkers van de Kapelakkers door terug naar het bosperceel ten oosten van het vakantiepark De Zwarte Bergen.

Bij het bos aangekomen, lopen we wisselend langs de bosrand en iets dieper het bos in.

Het bos is hier licht heuvelachtig, dus we moeten regelmatig even klimmen en dalen, zij het licht en kort.

Om 16:15 uur arriveren we bij de ingang van het vakantiecentrum De Zwarte Bergen, waarmee we deze derde etappe van vandaag, en daarmee ook onze driedelige wandeldag afsluiten.

Bij de auto aangekomen, begint het licht te regenen, en dat gaat nog wel even door. We stappen in de auto en dan rijden we van Luyksgestel terug naar onze camping bij Biezenmortel.

Rondje wandelen in Noord-Brabant: Driebruggen aan de Tongelreep

Donderdag 25 september 2025

 

Wilde Kardinaalsmuts in het Leenderbos

De mooiste plekjes van ons land

In het jaar 2019 heeft uitgeverij De Lantaarn de wandelgids 'Rondje wandelen in Noord-Brabant' uitgegeven. 

Deze wandelgids kreeg ik als afscheidskado van mijn Brabantse hogeschool-collega Gea, toen ik wegens pre-pensionering afscheid nam van het landelijk HBO-platform van het Nederlands Netwerk voor Kwaliteitsmanagement.

De subtitel van deze routegids luidt: '13 prachtige wandelingen door het Noord-Brabantse landschap'.

Dit boek bevat naast de genoemde 13 wandelroutes ook zeven picknickrecepten.

De ronde vorm van dit routeboekje past prima bij de titel van de gids.

De routes die in deze wandelgids staan beschreven, zijn eigendom van Mooisteroutes.nl, een website met meer dan duizend routes door heel Nederland, voor wandelaars, fietsers en kanoërs.

Van vrijwel alle routes is een gps-versie beschikbaar, óók voor de app Organic Maps op smartphones, die wij onderweg als back up gebruiken.

De 13 beschreven wandelroutes worden in vijf van de 13 routes ook in een verkorte versie beschreven, en daarnaast in één geval zelfs met twee verkorte varianten. De kortste verkorte route heeft een lengte van 5 kilometer, en de twee langste volledige routes zijn elk 16 kilometer lang.

Elke routebeschrijving begint met een topografische routekaart in kleur, gevolgd door een korte routebeschrijving, met hier en daar enige aanvullende praktische informatie of een korte toelichting bij wat je onderweg ziet. De tekst wordt verlevendigd met hier en daar een mooie kleurenfoto van een representatieve plek op de betreffende route.

Gevarieerd Noord-Brabant te voet leren kennen

De door Durkje en mij gebruikte wandelgids voor de provincie Noord-Brabant bevat 13 gevarieerde wandelroutes door landschappelijk fraaie gebieden. Hiermee ontdek je mooie plekjes van deze prachtige provincie, want ook Noord-Brabant heeft zo zijn eigen bezienswaardigheden en mooie landschappen.

Met deze wandelgids ontdek je bijvoorbeeld de bossen, de heide, de waterlopen, de velden en de landerijen in Noord-Brabant, en door de aanvullende informatie kom je ook meer te weten over de geschiedenis en de karakteristieke elementen van het Noord-Brabantse landschap.

Driebruggen aan de Tongelreep

De drie routes die we vandaag in onderstaande volgorde lopen, kregen als thema:

• 1. Hagelkruis; met als startplaats: Aarle-Rixtel (9 kilometer);
• 2. Driebruggen aan de Tongelreep; met als startplaats: Leende (6 kilometer);
• 3. De Zwarte Bergen; met als startplaats: Luyksgestel (6 kilometer).

Nadat we eerder vanmorgen al de wandeling ‘Hagelkruis’ hebben gelopen, gaan we nu de wandeling ‘Driebruggen aan de Tongelreep’ lopen. 

De route begint bij de parkeerplaats Drie Bruggen, en loopt deels langs de waterloop van de Tongelreep.

Wandelen aan weerszijden van de Tongelreep

Vanmorgen wandelen we eerst al 9 kilometer ten noorden van Helmond, en nu beginnen we met 6 kilometer ten zuidoosten van Eindhoven, en dan tenslotte later vandaag nog 6 kilometer ten zuidwesten van Eindhoven; totaal voor vandaag dus een wandelafstand van 21 kilometers, bij een temperatuur tussen 10 en 12 graden Celsius, dus nog wel tamelijk fris voor september. 

Om ongeveer 12:30 uur begint onze tweede wandeling van vandaag op de parkeerplaats Drie Bruggen bij het Leenderbos nabij Leende.

De route van Leende loopt deels langs de Tongelreep.

Door bos en over heide van Leenderbos naar visvijvers en Tongelreep

Het valt ons op dat we nu door een naaldbos gaan. Links van het pad zien we een hele grote mierenhoop, waarop de mieren nog druk heen en weer lopen.

Verderop in het open gebied in een meer heideachtig gebied passeren we een kudde heideschapen.

Dan gaan we het bos weer in, om rond 13:00 uur bij een aantal oude viskweekvijvers het bos uit te komen. 

We lopen over mooie brede graspaden langs zo’n grote visvijver, en steken dan een dam over, die tussen twee vijvers ligt. 

Dan volgt een afdaling door het bos naar de lager in het landschap liggende Tongelreep. Die steken we over via een plat houten bruggetje.

Via Valkenswaard terug naar Leende

Nog eens weer lopen we tussen uitgestrekte vijverpartijen door. 

Tot onze verrassing komen we in het Leenderbos langs een Wilde Kardinaalsmuts, met haar rode bloemen nog in knop.

En her en der langs het bospad passeren we regelmatig mos en ook zwammen op dood hout, in een variëteit aan kleuren.

Rechts van onze route ligt Valkenswaard.

Als we bij een stuw in de Tongelreep aankomen, zien we een houten bank bij de stuw staan, waarop we plaatsnemen voor onze lunchpauze.

Na deze lunchpauze komen we aan de overzijde van de Tongelreep langs een faunazuil, die hier ook wel de ECOlumn (2024) genoemd. Het is een prachtige schuilplaats voor insecten, vleermuizen en vogels.

Een informatiebord bij de faunazuil geeft nadere informatie over deze ECOlumn.

Daarna is het nog maar een klein eindje over een smal stijgend en dalend bospaadje naar de plek waar we zojuist onze auto op de parkeerplaats van het Leenderbos hebben geparkeerd. Daar eindigt deze etappe.

Na etappe 1 van 2 naar 3

Bij de auto aangekomen, stappen we in de auto en dan rijden we van Leende naar Luyksgestel, waar we straks onze derde (van de drie) route van vandaag gaan wandelen.