Zaterdag 27 september 2025
 |
| Wilde Kardinaalshoed tussen Haanwijk en Sterrenbosch |
De mooiste plekjes van ons land
In het jaar 2019 heeft uitgeverij De Lantaarn de wandelgids 'Rondje wandelen in Noord-Brabant' uitgegeven.
Deze wandelgids kreeg ik als afscheidskado van mijn Brabantse hogeschool-collega Gea, toen ik wegens pre-pensionering afscheid nam van het landelijk HBO-platform van het Nederlands Netwerk voor Kwaliteits-management.
De subtitel van deze routegids luidt: '13 prachtige wandelingen door het Noord-Brabantse landschap'.
Dit boek bevat naast de genoemde 13 wandelroutes ook zeven picknickrecepten.
De ronde vorm van dit routeboekje past prima bij de titel van de gids.
De routes die in deze wandelgids staan beschreven, zijn eigendom van Mooisteroutes.nl, een website met meer dan duizend routes door heel Nederland, voor wandelaars, fietsers en kanoërs.
Van vrijwel alle routes is een gps-versie beschikbaar, óók voor de app Organic Maps op smartphones, die wij onderweg als back up gebruiken.
De 13 beschreven wandelroutes worden in vijf van de 13 routes ook in een verkorte versie beschreven, en daarnaast in één geval zelfs met twee verkorte varianten. De kortste verkorte route heeft een lengte van 5 kilometer, en de twee langste volledige routes zijn elk 16 kilometer lang.
Elke routebeschrijving begint met een topografische routekaart in kleur, gevolgd door een korte routebeschrijving, met hier en daar enige aanvullende praktische informatie of een korte toelichting bij wat je onderweg ziet. De tekst wordt verlevendigd met hier en daar een mooie kleurenfoto van een representatieve plek op de betreffende route.
Gevarieerd Noord-Brabant te voet leren kennen
De door Durkje en mij gebruikte wandelgids voor de provincie Noord-Brabant bevat 13 gevarieerde wandelroutes door landschappelijk fraaie gebieden. Hiermee ontdek je mooie plekjes van deze prachtige provincie, want ook Noord-Brabant heeft zo zijn eigen bezienswaardigheden en mooie landschappen.
Met deze wandelgids ontdek je bijvoorbeeld de bossen, de heide, de waterlopen, de velden en de landerijen in Noord-Brabant, en door de aanvullende informatie kom je ook meer te weten over de geschiedenis en de karakteristieke elementen van het Noord-Brabantse landschap.
Pettelaarse Schans
De twee routes die we vandaag als derde dag in onze wandelzesdaagse in onderstaande volgorde lopen, kregen als thema:
1. Pettelaarse Schans; met als startplaats: ‘s-Hertogenbosch (12 kilometer);
2. Deeneplaat; met als startplaats: Werkendam (6 kilometer).
We beginnen vanmorgen met het rondje ‘Pettelaarse Schans’. Deze route begint bij de Pettelaarse Schans, ook wel ‘Fort Saint Michel’ van ’s-Hertogenbosch genoemd.
Wandelen door landgoed en buurtschap
Opstaan doen we om 6:45 uur. Na de overnachting en het ontbijt in onze caravan op Camping De Stamhoeve in het Noord-Brabantse dorpje Biezenmortel rijden we vanmorgen vroeg met de auto van Biezenmortel naar ‘s-Hertogenbosch.
Vanmorgen wandelen we eerst de 12 kilometers bij ‘s-Hertogenbosch, tussen Den Bosch en Vught, en later vandaag ook nog de 6 kilometer nabij Werkendam, ten oosten van Dordrecht; totaal voor vandaag dus een wandelafstand van 18 kilometers, bij een temperatuur tussen 14 en 17 graden Celsius, aangenaam voor september, vooral ook omdat het droog is en droog blijft, èn omdat het nauwelijks waait. De zon krijgen we tijdens deze eerste etappe nagenoeg niet te zien.
Om ongeveer 8:20 uur begint onze ochtendwandeling van vandaag tegenover restaurant Moeke bij de Pettelaarse Schans van ‘s-Hertogenbosch.
De route van ‘s-Hertogenbosch loopt zowel door moerassige weilanden, oude bomenlanen en biologische akkers, en door de landgoederen van Pettelaar, Haanwijk en Sterrenbosch, en door de gehuchten Plein en Halder. In Het Bossche Broek loop je om de Zuiderplas, om dan bij de vijfpuntige schans (1629) van Den Bosch te eindigen.
Door landgoed Pettelaar naar buurtschap Plein
We verlaten de Pettelaarse Schans en steken ten zuiden van ’s-Hertogenbosch de A2 over. Direct aan de overzijde nemen we een smal graspad naar een beukenlaan, die ons in het landgoed Pettelaar voert. We zullen vandaag in elk geval door vijf heel verschillende lanen lopen (vanmorgen vier, en vanmiddag één), en dit is de eerste ervan.
Verderop op landgoed Pettelaar komen we door een lange laan van Suikeresdoorns, de tweede boom-laansoort van vandaag.
Als we het bosgebied van landgoed Pettelaar achter ons laten, wandelen we over een karrenspoor door het open veld tussen natte weilanden en bolle akkers. Dat brede pad leidt ons naar het buurtschap Plein, waarin we langs een oude boerderij (1659) komen, waarbij op het erf nog een hele oude waterput staat. Het hele boerderijerf is afgesloten middels hoge bouwhekken.
Verderop in Plein komen we langs een deels geoogste maïsakker. De boer en een meisje zijn bezig om op de geoogste strook alle nog resterende maïsstengels en maïskolven na te lezen, waarna ze de nog aangetroffen stengels en kolven op de nog resterende, staande maïsstengels leggen, opdat het resultaat van deze nalezing meegenomen zal worden in het tweede deel van de oogst. In een kort heen en weer-gesprekje met de boer roept hij ons toe dat hij niet wil dat de achtergebleven maïskolven ten prooi vallen aan de kraaien.
Door landgoed Haanwijk langs Kasteel Nieuw Herlaer naar Halder
Vanuit Plein lopen we door naar het landgoed Haanwijk.
Op het landgoed wordt koffie- en theehuis ’t Haantje op dit moment bevoorraad. Over ruim een half uur gaan ze open.
Tegenover de ingang van ’t Haantje staat het gerestaureerde bakhuisje.
Achter het bakhuis liggen de musters (takkenbossen) onder een afdakje te drogen, om later te worden gebruikt in de houtoven van het bakhuisje.
We lopen om ’t Haantje heen, naar het toegangshek aan de andere zijde van het pand.
Tegenover die ingang gaan we de lange oprijlaan op. Dat is een Platanenlaan, de derde bomensoort op rij van vandaag.
Vlak vóór de rivier de Dommel zien we links aan het eind van de oprijlaan het Kasteel Nieuw Herlaer staan. Dit 14e eeuwse kasteel heeft in de loop der eeuwen verschillende restauraties, nieuwbouw en uitbreidingen gehad, waarvan we vandaag het resultaat zien, inclusief de uivormige toren van het huidige kasteel.
Dan steken we via de brug de Dommel over, en komen we in het buurtschap Halder.
We lopen dan de ovaalvormige straatweg van Halder af, geheel rond de huizen van Halder, waarna we weer bij de brug over de Dommel komen, waar we onze koffiepauze houden, met het zicht op de brug en de Dommel.
Langs de Dommel en door landgoed Haanwijk naar Out-Herlaer
Na deze pauze steken we wederom de Dommel over.
Aan de overkant gekomen, nemen we direct het pad over de grasdijk langs de Dommel.
Dat graspad lopen we af langs de Dommel, tot aan een lange populierenlaan (de vierde soort van vandaag).
Hier gaan we via een trappetje de rivierdijk af, waarna we een veldpad langs een weiland op gaan.
We komen nu in het landgoed Haanwijk, als we over een houten bruggetje een moerasachtig gebied binnenwandelen.
Verderop gaan we verder over een tamelijk hooggelegen polderdijkje, dat door de drassige gronden aan weerszijden slingert. Halverwege passeren we een groep wandelaars, die staan te luisteren naar een gids in hun midden.
We verlaten dit polderdijkje bij een betonnen damwand, die bij extreem hoog water open gezet kan worden. Voorbij het toegangshek lopen we langs de historische boerderij Out-Herlaar, die momenteel grondig wordt gerestaureerd.
Buurtschap Sterrenbosch
Voorbij Haanwijk wandelen we over een smal veldpad op de grens van een langgerekt bosperceel en open veld. Hier groeit en bloeit de Wilde Kardinaalshoed.
Even later naderen we het buurtschap Sterrenbosch.
In de berm langs het pad staan mooie paddenstoelen, groot en klein.
In Sterrenbosch lopen we aan de achterzijde het erf op van een oude boerderij.
Twee wagenwielen staan tegen één van de muren opgesteld.
Midden op het erf staat een bakhuisje, met erachter de gebruikelijke musters (takkenbossen) voor de houtoven.
Her en der staan oude landbouwwerktuigen weg te roesten.
Voorbij deze boerderij wordt een ruig grasland opgefleurd met mooie geelbloeiende veldkruiden.
Rond de Zuiderplas terug naar de Pettelaarse Schans van ‘s-Hertogenbosch
Onze asfaltweg voert ons naar de Dommel. Daarover ligt de brede brug van de A2.
Op het moment dat we hier bij de Dommel staan, zien we enkele forse legervoertuigen via de A2 over de Dommel gaan. Vanmorgen hoorden we op de autoradio dat een hele lange legervoertuigencolonne een lange rit gaat maken door Nederland. Wellicht dat de legervoertuigen die wij nu de Dommel zien oversteken deel uitmaken van die uitzonderlijk lange colonne.
Nadat we ter hoogte van het ir. A.J.A.M. Segersgemaal de Dommel de rug toe hebben gekeerd, krijgen we linksvóór ons de skyline van ’s-Hertogenbosch te zien. Duidelijk zien we dan ook de contouren van de Sint-Janskathedraal van de stad.
Door Het Bossche Broek lopen we naar de Zuiderplas. Aan de westoever lopen we langs het stadsstrand van Den Bosch, en dan volgt het laatste deel van de route met de Zuiderplas rechts van ons, en de eerste bebouwing van ’s-Hertogenbosch aan onze linkerhand.
Op een gegeven moment zien we de uítstekende delen van de Pettelaarse Schans aan de overzijde van de Zuiderplad.
Een boom op de oever van de Zuiderplas is danig aangetast door dikke zwavelzwammen.
Dan komen we aan bij onze auto op de Pettelaarse Schans. We stappen in, en rijden dan van ’s-Hertogenbosch naar Werkendam ten behoeve van ons tweede rondje van vandaag.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten