Start op het Jacobspad van Uithuizen naar Wittewierum

Zondag 26 mei 2013 

De kerk van Eenum staat op de hoogste terp van de provincie Groningen

Pelgrim

Je verlangen is groot

Je weg is lang

Je bent gedragen

Je bent geborgen

Vraag

Pelgrimsmonument
Dat is de tekst die Durkje en ik vanmorgen lezen op het pelgrimsmonument bij de Rooms-katholieke Sint Jacobus de Meerdere-kerk in Uithuizen. Het is 9.00 uur en we staan klaar om vanmorgen te beginnen aan een nieuw pelgrimspad. We starten hier en nu met het Jacobspad, het Gronings-Drents-Overijsselse pelgrimspad van Uithuizen naar Hasselt, totaal 208,5 kilometer lang. Vandaag lopen we de eerste 21,5 kilometer, van Uithuizen naar Wittewierum.

Uithuizen
Om 7.15 uur zijn we vanmorgen met de auto vanuit Stiens vertrokken, om hier op de vroege zondagochtend van start te gaan. Vóór de Jacobuskerk staat het pelgrimsmonument, dat twee Jacobsschelpen, de pelgrimsstaf en een ransel voorstelt. Het uit twee draaidelen bestaande ijzeren hek aan de straatzijde vormt samen ook een Jacobsschelp.
Van de 19e eeuwse Jacobus de Meerdere-kerk lopen we door Uithuizen naar de 13e eeuwse Jacobikerk, waarvan de kerkklokken luiden. Deze vroegere Rooms-katholieke Jacobikerk kwam in 1594 in handen van de protestanten en was eeuwenlang de Hervormde kerk van Uithuizen. Pas in 1860 kregen de Rooms-katholieken weer een eigen kerk, die zij óók naar de heilige Jacobus noemden.
Aan de rand van Uithuizen lopen we over het landgoed om de Menkemaborg heen, waarna we ter hoogte van de Menkemaheerd over de Heerdweg in zuidelijke richting naar het Meedstermaarpad lopen.

Oldenzijl en Paapstil
Als we via een bruggetje de Meedstermaar zijn overgestoken, arriveren we in Oldenzijl, en iets verderop in het dorpje Paapstil. Ten zuiden van Paapstil steken we de N46 over en dan lopen we in de richting van Zeerijp. Nadat we via een brug de Garsthuizermaar zijn overgestoken, passeren we tot onze verrassing hier midden in het polderlandschap van het Groninger Hogeland de 17e eeuwse boerderij 'De Diek'n', die is verbouwd tot een sfeervolle verblijfsaccommodatie, waar je kunt kamperen, vergaderen, feesten kunt vieren, kunt dineren, maar ook zo even naar binnen kunt wandelen om er een kop koffie te drinken. We worden hartelijk welkom geheten en even later zitten we aan een heerlijke kop koffie met wat lekkers erbij.
De temperatuur schommelt vandaag rond de 9 à 10 graden Celsius en er waait een behoorlijk frisse en harde noordwestenwind. Na een uur en drie kwartier zonder pauze wandelen, is het aangenaam vertoeven, hier binnen in het restaurant van De Diek'n.

Bij Jacobus in Zeerijp en op den Bergh van Eenum
Zo'n twee kilometer verderop wandelen we Zeerijp binnen. We bezoeken hier de imposante Jacobuskerk van Zeerijp, ook genoemd naar Jacobus de Meerdere. De kerk is open, dus we bezichtigen ook het bijzondere interieur van deze majestueuze Groninger dorpskerk.
Van Zeerijp lopen we door naar het dorpje Eenum, met ook al weer een bijzondere kerk, want deze dorpskerk torent hoog uit boven de omliggende landerijen, omdat deze kerk is gebouwd op de hoogste terp van de provincie Groningen. Een tegemoetkomende jogger roept ons toe dat de kerk geopend is, dus ook hier gaan we even naar binnen. Op het Psalmenbord staat met krijt geschreven: "Blied dat joe der binn'n". Ik herinner me de tekst van de opwekkingssteen van de kerk van Oldenzijl, die we zojuist ook passeerden, waarop de tekst van de profeet Jesaja staat:

Komt laet ons opgaen tot den Bergh des Heeren

tot den Huyse des Godts Jacobs

opdat hij ons Leere van Syne Wegen

ende dat wy Wandelen in Syne Paden.

Na Wirdum een draai naar Garrelsweer

Na een schitterend voetpaadje door 'Kosters Toen' verlaten we Eenum in zuidoostelijke richting. In Wirdum proberen we een zitplaats in de luwte te vinden voor een lunchpauze, maar dat lukt niet. Wel vinden we op de kinderspeelplaats een zitbank vol op wind. Aan de harde wind zijn we nu zo langzamerhand wel gewend, dus we pauzeren hier toch in Wirdum, vlakbij de dorpskerk. 

In Wirdum steken we de N360 over en dan gaan we vanuit Wirdumerdraai parallel aan de brede vaart richting Garrelsweer.

Hogeland of toch Meseta?

Vanuit Garrelsweer lopen we door het oude kweldergebied Fivelingo naar het meest zuidoostelijke punt van deze dagroute: Hoeksmeer, ter hoogte van de in deze polder oudste poldermolen, de uit 1801 stammende Meervogel, die op de noordpunt van het natuurgebied Hoeksmeer staat.

Over de Meedenweg gaan we tenslotte richting Wittewierum. In onze routegids hadden we vanmorgen al glimlachtend gelezen dat het Groninger Hogeland in deze gids wordt vergeleken met de Meseta, de Spaanse hoogvlakte van het Iberisch schiereiland, waar het ook zo vaak en hard kan waaien. Nu we echter hier op de Meedenweg op de bijna stormachtige zijwind lopen en iets verderop pal tegen de harde wind in moeten lopen, gaan onze gedachten weer even terug naar die toch wel treffende vergelijking van het Hogeland met de Meseta, alhoewel de entourage natuurlijk geheel anders is. Maar vooruit, wij 'ploegen hier voort' over de Groninger Meseta.

Emo van Bloemhof, de abt van Wittewierum 

Bij Hoeksmeer hadden we Baukje & Rauke al even gebeld, die ons straks met de auto opwachten in Wittewierum, om ons daarna terug te rijden naar Uithuizen, waar wij vanmorgen onze auto achter lieten.

Over de Meedenweg lopend zien we vóór ons al de brede en hoge terp van Wittewierum. Over de Kerkhorn lopen we omhoog naar het desolate, verwaarloosde kerkhof van de gerestaureerde kerk, die hier in 1863 is gebouwd op een deel van de fundamenten van een voormalige kloosterkerk (1238). 

Wittewierum is piepklein, maar heeft een bijzonder rijke geschiedenis, met onder andere het voormalige klooster Bloemhof, ook bekend geworden door de beroemde abt Emo, die eind van de 12e eeuw al in Oxford studeerde en in 1211 zijn reis naar de paus in Rome aanving. Het is bijna niet te geloven dat hier in dit klooster Bloemhof en in het nabijgelegen Nijeklooster in het jaar 1290 zo'n 1.000 nonnen en monniken woonden. Nu resteren nog enkele woningen, waarin hooguit enkele tientallen mensen wonen. 

Einde van de eerste wandeldag op het Jacobspad

Baukje & Rauke staan aan de voet van de dorpsterp klaar met hun auto om ons eerst naar Uithuizen terug te rijden, waarna we gezamenlijk naar Groningen rijden om bij hen op bezoek te gaan. We zien - ondanks de lage temperatuur en de stormachtige wind - terug op een prachtige eerste wandeldag op het Groninger Jacobspad. Als alle traject zo mooi zijn als dit eerste deel van het Groninger pelgrimspad, dan gaat we nog een aantal mooie wandeldagen op het Jacobspad tegemoet.