Pelgrimeren van Viana via Logroño naar Navarrete

Onze achtdaagse mei-pelgrimage eindigt in Navarrete

Van Sint-Jacobiparochie naar Santiago de Compostela

Camino Santiago > Roncesvalles – Santiago de Compostela

Van Viana via Logroño naar Navarrete
Zondag 6 mei 2012 – 23 km.
Dag 125: 2646,5 – 2669,5 km.

Het is stil op de camino

Om 6.15 uur gaat de wekker: opstaan, wassen en aankleden en vervolgens ontbijten in de eetkeuken van het gasthuis in Viana, waar Durkje en ik vannacht hebben overnacht. Als we gaan ontbijten, zien we dat de vier Amerikaanse medepelgrims die hier vannacht ook overnachtten inmiddels zijn vertrokken. Een uur later, dus om 7.15 uur staan we buiten, klaar voor onze laatste pelgrimsdag van deze serie van acht wandeldagen in de meivakantie. We willen vandaag 23 kilometer wandelen vanuit Viana via de stad Logroño naar Navarrete. Buiten is het droog, lekker ochtendfris en in het oosten zien we de zon heel miniem tussen de wolken door schijnen. Het is tamelijk bewolkt, maar hier en daar is de blauwe lucht zichtbaar. We schatten in dat we vandaag mooi wandelweer krijgen.

Door een lager gelegen nieuwbouwwijk en over een pad tussen achtertuinen door verlaten we Viana. We steken de N111 over. Het is stil op het pelgrimspad. Het duurt lang voordat we een eerste stel pelgrims passeren. Ver voor ons uit loopt nòg een tweetal.

Virgen de las Cuevas

Langs akkers waar voornamelijk graan wordt verbouwd en waar lange rijen lage druivenranken staan, wandelen we naar de hermitage Virgen de las Cuevas, ofwel: Onze Lieve Vrouwe van de Grotten. Een grote picknickplaats ligt aan de voorzijde van deze hermitage.

Voorbij de hermitage gaan we over een breed en steenachtig pad verder. Na een scherpe bocht krijgen we een prachtig uitzicht. Vóór ons zien we het kleine stuwmeer Laguna de las Cañas, verderop aan de overzijde van de rivier de Ebro de bergen van de Rioja en daar tussenin zien we de Cerro Cantabria, een brede tafelberg, die hoog boven het omringende landschap uitsteekt.

Die zwei Bayerische Pilger

We gaan over een slingerend en opgehoogd pad door een dennenbos en steken even later de N111 weer over, nu over een vrij nieuwe houten brug, die hoog over de N111 is gebouwd. Aan de overzijde van de N111 gaan we verder door een dennenbos, over een pad dat parallel aan de N111 loopt. Hier passeren we dan ook het tweede pelgrimsduo. Het is het echtpaar uit het Duitse Bayern, dat we inmiddels vele malen passeerden, dat gisteravond tegelijk met ons in hetzelfde restaurant de pelgrimsmaaltijd at en dat daarna - evenals wij - de mis heeft bijgewoond in de Santa Maríakerk van Viana. Hij vertelt dat het hem tegenviel dat alleen wij vieren met nog een andere Duitser en een Nederland de mis bijwoonden en aansluitend de pelgrimszegen van de pastoor ontvingen. Hij had veel meer pelgrims bij de mis verwacht, gezien het grote aantal dat vannacht hier in Viana overnachtte. Tot aan de plaats waar een groot bord ons duidelijk maakt dat we nu de provincie Rioja binnenwandelen, lopen we gevieren richting Logroño.

Cerro Cantabria

Voorbij dit bord lopen wij voor hen uit. Zij doen het rustiger aan. Omdat ze inmiddels gepensioneerd zijn, willen ze er alle tijd voor nemen om in een ontspannen tempo in de loop van de komende weken naar Santiago de Compostela te wandelen. Wij passeren de rotonde Logroño Norte door drie kleine tunnels. Daarna lopen we naar de voet van de tafelberg. We gaan stijgend de zogenoemde schouder van deze Cerro Cantabria op. Aan de overzijde van de top van die tafelbergschouder krijgen we een mooi uitzicht over de stad Logroño, de hoofdstad van de Spaanse provincie Rioja. Behalve de stad zien we vanaf hier ook het dal van de rivier de Ebro en de bergen in het zuiden.

De wijngaarden van de Rioja

In de afdaling komen we in en door het wijngebied van de Rioja. De wandelgids die wij gebruiken, heeft als thema aan deze wandeldag meegegeven: ‘De wijngaarden van de Rioja’. De Rioja is het bekendste Spaanse wijnbouwgebied, waar de voortreffelijke Rioja-wijnen vandaan komen. Vlak voordat we Logroño binnenlopen, komen we nog langs een aantal kleine huisjes langs de weg. Bij het eerste huisje ontmoeten we de Duitse pelgrims, met wie we in Obanos afgelopem woensdagavond samen hebben gedineerd. Ze vertellen dat hier een oude vrouw woont, die binnen koffie en allerlei andere spulletjes verkoopt en dat we hier ook een dagstempel in ons pelgrimspaspoort kunnen krijgen. Zij gaan verder en wij gaan naar binnen.

Pelgrimspaspoort stempelen

We vragen om een stempel op onze pelgrimspaspoorten en we kopen van haar enkele pelgrimsansichtkaarten die we nog niet in onze verzameling hebben.

De huisjes zien er wat vervallen uit en het is een rommeltje op de erven. Vóór de huizen aan de doorgaande weg liggen enkele honden aan kettingen en er zit een hond in een grote kennel achter tralies. Geen van de honden blaft als we passeren; ze blijven rustig kijken als we passeren.

Logroño

Bij het crematorium en de daarachter liggende begraafplaats wandelen we de stad Logroño binnen. Juist op dat moment komt van links een rouwauto, die bij de ingang van het crematorium stopt. Vijf volgauto’s rijden het parkeerterrein op. De inzittenden wandelen naar de ingang van het crematorium. Als we binnen de bebouwde kom wandelen, zien we in het wegdek een Camino-wegwijzer van de stad Logroño.

Enkele honderden meters verder lopen we langs een kunstmatige waterloop, een lange waterstroombak, gemaakt van natuursteen. Op de bodem van deze waterbak is om de (ongeveer) tien meter in de betegeling een mooi gestileerde zwart-witte Jacobsschelp ingelegd.

Ebro

Verderop zien we dezelfde vier Duitse pelgrims bij het begin van de stadsbrug staan. Ook wij steken deze 19^e-eeuwse stadsbrug over om aan de overzijde van de rivier de Ebro de oude stad Logroño binnen te wandelen.

Aan de overzijde van de Ebro zien we aan de rand van de stad een hoog gebouw staan. Op de drie dakpunten van de zijgevel staan ooievaars. Op de twee lage dakpunten bij de uiteinden van de dakgoten liggen grote ooievaarsnesten. De ene ooievaar blijft op het nest staan, maar de andere stijgt op en vliegt in de richting van de rivier.

Sint-Jacobsschelpen voor pelgrims

We lopen door de smalle straten in de richting van het stadscentrum. Rechts hangt een mooie, zwierige tekening van een pelgrim aan één van de muren van een oud gebouw.

Verderop passeren we een pelgrimsbron met een gestileerde metalen Sint-Jacobsschelp erboven aan de muur bevestigd.

Rechtsboven deze waterbron hangt een wit natuurstenen wapen aan de muur, met in een Sint-Jacobsschelpvorm zeven kleinere Sint-Jacobsschelpen.

Daarna komen we bij de splitsing met de Calle de Santiago.

De kerk van Sint Jacob

Tegenover deze straat staat de grote Kerk van Santiago.

Bovenin de ingangspartij van deze kerk staan twee grote standbeelden van Sint Jacob. Het onderste beeld is de voorstelling van Sint Jacob in de gedaante van een pelgrim. Het bovenste – grootste – beeld stelt de apostel Sint Jacob voor als de ‘matamoros’, ofwel de Morendoder, met hoog geheven zwaard en te paard.

We gaan de kerk binnen. Het is er nogal donker. Desalniettemin ontdekken we in de kerk nog een standbeeld van Sint Jacob, als pelgrim met staf.

Koffie voor 4 Amerikanen, 2 Nederlanders en 1 Oostenrijker

We lopen verder door de stad. Het is hier betrekkelijk stil op deze vroege zondagmorgen even na 9.00 uur. Onze planning is om hier in Logroño een kop koffie in een café te drinken, maar het vinden van een geopend café lukt in de aanloop naar het centrum niet. Voorbij de oude stadskern vinden we aan een brede uitvalsweg een gezellig café op een hoek van de straat. Op het moment dat we naar binnen gaan, komen ook de vier Amerikaanse pelgrims uit Arizona naar dit café lopen. Het zijn de vier mannen die vannacht bij ons in het gasthuis in Viana sliepen. Als we binnen zitten, komt ook de pelgrim naar binnen, die gisteravond tegelijk met ons in het pelgrimsrestaurant in Viana at. We maken kennis met elkaar. Hij komt uit Oostenrijk, is begonnen in Saint-Jean-Pied-de-Port en heeft tot 30 mei aanstaande de tijd om naar Santiago de Compostela te lopen. Na deze koffiepauze gaan we door de buitenwijken de stad uit. We gaan over de spoorbaan heen en komen dan in een langwerpig, smal parkgebied dat tussen hoge huizenblokken door loopt. Er staan prachtige bomen langs de kant van het wandelpad.

Parque San Miguel

We lopen verder door dit Parque San Miguel. Hier en daar zitten pelgrims op bankjes te rusten. We passeren ook weer het Duitse pelgrimsechtpaar uit Bayern, dat hier even pauzeert. Dan moeten we een eindje verder door een tunneltje, onder de N232 door.

In de tunnelwand zijn grote figuren van de Sint-Jacobsschelpen in reliëf verwerkt. Je moet wel goed kijken om ze te vinden, want ze zijn met graffiti bespoten, wat op zich wel mooie figuren oplevert.

Voorbij de tunnel komen we op een met beton verhard voet- en fietspad, dat het belangrijkste recreatiegebied van Logroño in voert. Het is hier – evenals in het Parque San Miguel - gezellig druk. Hier en daar een enkele pelgrim en groepjes pelgrims en daartussen door wandelen, joggen en mountainbiken grote aantallen Spanjaarden. Wat ons hier, maar ook elders in Spanje, opvalt, is het feit dat een groot deel van de Spanjaarden ons met hun ‘Buen Camino’-groet een goede pelgrimstocht wenst.

Parque de la Grajera y la Baranca

Even later wandelen we het Parque de la Grajera y la Baranca binnen. Op het moment dat Durkje bij het toegangsbord een foto van me gaat maken, rent een mooi glanzend eekhoorntje achter me langs, om in de boom achter me te verdwijnen tussen de bladeren.

Embalse de la Grajera

Vervolgens komen we aan bij de stuwdam van het stuwmeer Embalse de la Grajera.

We lopen over de stuwdam. Achter het kniehoge muurtjes staan enkele sportvissers met lange werphengels. Juist op het moment dat wij op een bankje plaatsnemen vlakbij één van die sportvissers, heeft hij beet en haalt hij na enkele minuten voorzichtig binnenhalen een flinke karper uit het water. Achter het muurtje zie ik nòg een zestal hele dikke karpers liggen, die hij eerder al ving.

Na deze visvangst nemen we een rustpauze op een zitbank met uitzicht op het stuwmeer.

Ruim twintig minuten later hebben we gegeten en gedronken en zitten we klaar voor het vervolg van deze wandeling. Het is schitterend weer geworden. Heerlijk zonnig, een aangename temperatuur en een zacht briesje. Perfect wandelweer voor ons.

Een half uur hebben we nodig om langs het meer te lopen – onder andere langs het educatief centrum van dit natuurgebied – en om over het gecombineerde voet- en fietspad de helling aan de overzijde van het meer te beklimmen. Als we daar achterom kijken, krijgen we een mooi uitzicht over het stuwmeer in dit grote recreatiegebied en over de daarachter liggende stad Logroño.

In de wijngaarden van de Rioja

We wandelen nu weer een wijnbouwgebied in van de Riojawijnen.

Durkje en ik dragen inmiddels beiden een hoed om ons te beschermen tegen de zon. De brede rand van de hoed zorgt ervoor dat er minder licht op de ogen valt en aan alle zijden beschermt het ons ook voor verbranding van hoofd, hals en nek.

We komen langs wijnbouwvelden waar de wijnranken hoog zijn opgebonden langs lange metaaldraden. Op andere velden staan lage wijnstokken, waarvan ook de bladeren inmiddels zijn uitgebot.

Kruisweg langs de A12

We gaan tussen de wijnbouwvelden door nog hoger bij de helling op. Dan buigt het pad naar links en lopen we geruime tijd langs de A12. Tussen ons pad en de A12 is een hoog gaashek geplaatst. In de gaten van het gaas hangen honderden, zo niet duizenden grote en kleine kruisen, die voorbijgangers van onder andere takjes, plastic, textiel en stengels in het gaas hebben gevlochten. Verderop gaan we weer een dal in. Dan zien we onze bestemming voor vandaag en voor deze achtdaagse liggen; het Spaanse dorpje Navarrete.

Antiguo Hospital de Peregrinos

Via een brug steken we een autoweg over en dan komen we spoedig langs de ruïne van de kerk van het voormalige hospitaal van Don Juan de Acre, daterend van het jaar 1185. Vier pelgrims zitten hier met elkaar te praten.

Tussen deze ruïne en Navarrete halen we nog een Aziatische pelgrim in en vlak voordat we Navarrete binnenwandelen, passeren we ook nog een Duitse camper, die als volgwagen twee Duitse pelgrims begeleidt. De camperchauffeur loopt vóór de camper. Na een wandeling van vijf uren en 23 kilometer wandelen we om 12.15 uur Navarrete binnen. We lopen de refugio voorbij. Daar zitten zo’n tien pelgrims te wachten om zich ruim een uur later bij de opening van de refugio te kunnen inschrijven. Wij lopen door naar het kerkplein. Ook hier zien we – evenals in Logroño – op een hoog gebouw enkele ooievaarsnesten; in dit geval boven op de kerktoren.

Tapas in Navarrete

We gaan deze kerk binnen. We vinden hoog in de zijmuur van het kerkkoor een beeldje van Sint Jacob, maar omdat het hier zo donker is in deze kerk, is succesvol fotograferen over die grote afstand bijkans onmogelijk.

Voordat we hier in Navarrete in de auto stappen, willen we eerst onze behouden aankomst vieren. In één van de plaatselijke café’s naast de kerk vinden we op de bar een divers aanbod van veel soorten Spaanse tapas. Dat ziet er lekker uit.

We zoeken van dit diverse aanbod enkele tapas-soorten uit en gaan op het terras heerlijk in de zon zitten genieten van al deze Spaanse lekkernijen. Een kop koffie ‘Americano’ – zoals ze een grote kop zwarte koffie alhier noemen - erbij.

Aan de muur van dit restaurant hangt een mooi reliëf van een soepkom, een gekruiste vork met lepel en daarboven een Sint-Jacobsschelp. De stijlvolle muurdecoratie draagt als datering het jaar 1950.

Einde van acht dagen pelgrimeren

Meerdere pelgrims en enkele Spanjaarden zitten hier met ons op het terras en in het café. De kerkklokken luiden om de haverklap. Een groot aantal ouders met basisschoolkinderen gaat de kerk binnen. Tussen het luiden van de klok door is er net voldoende tijd om even naar Nederland te bellen om te melden dat we ons eindpunt van deze achtdaagse succesvol hebben volbracht. Direct daarna begint het luide luiden opnieuw. Hier eindigt onze pelgrimstocht van vandaag. Hier eindigt ook onze pelgrimstocht van deze meivakantie.

Door de Pyreneeën naar Biarritz

Als we hebben gegeten en gedronken, gaan we naar de ene huurauto. Daarmee halen we de andere huurauto via Logroño uit Viana en dan rijden we met beide auto’s via Pamplona en San Sebastian in een schitterende autorit door de Pyreneeën naar de Spaans-Franse grens. Voorbij deze landengrens rijden we in noordelijke richting verder naar Biarritz, waar we een hotelkamer zoeken en vinden nabij het vliegveld van Biarritz. We dineren in het restaurant van het hotel en overnachten hier in Biarritz. Morgenmiddag gaan we met het vliegtuig weer terug naar Nederland.

Terugblik en vooruitzicht

Met dit laatste dagtraject is een eind gekomen aan onze eerste 8 dagen pelgrimeren over de Spaanse camino. In deze acht dagen hebben we totaal 152,5 kilometer gelopen, bij een gemiddelde afstand van 19,1 kilometer per wandeldag; iets lager dan ons reguliere daggemiddelde, rekening houdend met de recente schaatsblessure van Durkje. Desalniettemin is het wandelen voor ons beiden prima verlopen.
We beëindigen hiermee onze 125e pelgrimsdag, waarbij de totaalstand van het afgelegde pelgrimspad vandaag op 2.669,5 kilometer is komen te staan. Na deze acht dagen hebben we het traject van Roncesvalles tot Navarrete achter de rug. Dit betekent dat we zo’n 80% van onze gehele pelgrimage achter de rug hebben en dat we nog ongeveer 650 kilometer Spaanse camino vóór ons hebben liggen alvorens we in Santiago de Compostela arriveren.