zaterdag 18 oktober 2008

Hoe verder na de laatste gele Camino-pijl?

Zaterdag 18 oktober 2008

We hebben vandaag de provinciale Regiobijeenkomst van het Nederlands Genootschap van Sint Jacob in de Refter van de Grote of Jacobijnerkerk in Leeuwarden. Op het programma staan een lezing, de pelgrimsparade, een stadswandeling met gids en Café Saint Jacques. Ruim 20 leden van de Regio Friesland wonen deze najaarsbijeenkomst bij, zijnde ongeveer 10% van het aantal Friese leden van dit landelijk genootschap.

De lezing wordt verzorgd door Tabitha Gerrets, cultureel antropologe. Tabitha schreef haar Master-thesis in Nijmegen met als titel: "De laatste gele pijl. Santiago de Compostela bereikt, en dan?". Rode draad van haar onderzoek is: "Welke (on)zichtbare impact heeft de Camino op het dagelijkse leven van (voormalige) pelgrims".

Tabitha wandelde vanaf 2006 tweemaal het 850 kilometer lange Spaanse traject vanaf Saint-Jean Pied de Port via Santiago de Compostela naar Finisterra. Daar ervoer ze welk een enorme indruk de pelgrimsweg (Camino) ook op hedendaagse pelgrims achter laat en hoe dit leidt tot innerlijke transformaties. De pelgrimage leidt veelal tot een "rite de passage" (overgangsrite), die zich kenmerkt met separatie van het vertrouwde, waarna in de liminaliteitsfase de oude identiteit plaatsmaakt voor een nieuwe, waarmee de pelgrim bij thuiskomst in de reïntegratiefase weer wordt opgenomen in de samenleving ..... als het allemaal goed gaat, tenminste.

De langdurige, fysieke inspanning in combinatie met een op de Camino ervaren gevoel van gemeenschapszin (communitas) zetten alle zintuigen op scherp en maken dat emoties sterker en intenser en bewuster worden ervaren. Dat is de bewustwording die leidt tot nieuw begrip van en nieuwe perspectieven op het leven. Alhoewel de terugkeer naar huis van de pelgrim een essentieel onderdeel is van de pelgrimage, blijft de impact van de Camino op het dagelijkse leven onderbelicht. Juist daarop richtte Tabitha Gerrets haar desk & field research.

Tabitha maakt in haar onderzoek onderscheid tussen mensen die met kleine of met grote levenswonden de camino op gaan. Ze wijst op de genezende werking op vooral sociaal en psychisch vlak. Een door de Camino vergroot zelfbewustzijn leidt doorgaans tot daadkrachtiger en meer weloverwogen beslissingen in het dagelijks leven na de pelgrimage.

Na thuiskomst moet de pelgrim op korte termijn eerst fysiek en mentaal "landen", maar de camino blijft een belangrijke plaats in het leven van de teruggekeerde houden. Dat positieve caminogevoel is vaak de reden om de camino nogmaals te bewandelen.

Een enkeling wil zelfs het grootste deel van de resterende levenstijd op deze inspirerende route slijten. Voor pelgrims met grote levenswonden is het veelal een "continuing search for healing". Anderen die in positieve zin zijn "geraakt" door de camino willen zelf een steentje bijdragen aan een goede pelgrimstocht voor anderen. Zij worden bijvoorbeeld voor langere tijd of voor korte duur hospitalero: pelgrimsverzorger in bijvoorbeeld een Spaanse refugio (pelgrimsherberg). Bij de laatste, derde categorie speelt veelal het vluchtmotief een rol: vluchten voor thuis vanwege de daar te vervullen verplichtingen en sociale rollen. Dit zijn veelal mannen, voor wie het eenvoudige leven van de camino hen een optimale individuele vrijheid biedt. Dit zwerversbestaan gaat vaak toch nog wel gepaard met een gekoesterde wens om ooit ergens (weer) thuis te komen.

Tabitha Gerrets concludeert dat de camino een heel belangrijke rol kan vervullen bij het (weer) "thuiskomen" op een vaste verblijfplaats, in een vaste baan, bij een partner of in een gezin. Maar dat is het niet alleen. Tabitha Gerrets: "Thuiskomen in de volledige zin van het woord gebeurt vooral op gevoelsniveau".

Geen opmerkingen: