Dinsdag 9 september 2025
 |
| In de regen over rechte veenpaden door het Hahnenmoor |
Eerst Hondsrugpad heen
De Duitse ‘Hünenweg’ en het Nederlandse ‘Hondsrugpad’ werden in 2021 gecombineerd tot een langeafstandswandelpad tussen het Nederlandse Groningen en het Duitse Osnabrück van 324 kilometer.
De Nederlandse versie van het Hondsrugpad is beschreven in de Nederlandstalige versie van de wandelgids ‘Hondsrugpad – Wandelen door de prehistorie, esdorpen en grenzeloze natuur’ (2021) van Fokko Bosker. Die wandelgids beschrijft de route zuidoostwaarts vanuit Groningen naar het Duitse Meppen, en gaat dus niet verder naar het Duitse Osnabrück. Dat traject van de 9 etappes van het ‘Hondsrugpad’ hebben Durkje en ik al gelopen in de periode van 16 april 2023 tot en met 10 juni 2023, inclusief de bijbehorende 2 Verbindingsroutes, de 2 Trajecten en de 7 Rondwandelingen.
Dan Hünenweg terug
De Duitse versie van de Hünenweg is beschreven in de Nederlandstalige versie van de wandelgids ‘Hünenweg - Hondsrugpad’ (2023) van Idhuna Barelds. Die wandelgids beschrijft de route noordwestwaarts vanuit het Duitse Osnabrück via het Duitse Meppen naar het Nederlandse Groningen, dus – in tegenstelling tot de hierboven genoemde wandelgids – wèl het hele traject van de Hünenweg/Hondsrugpad.
Omdat Durkje en ik de heenweg-route van Groningen naar Meppen al hebben gelopen, gaan we aansluitend de nog resterende 150 kilometer lange terugweg-route van Osnabrück naar Meppen lopen, opdat we – eenmaal aangekomen in Meppen – dan de 324 kilometer lange route van de Hünenweg/Hondsrugpad geheel wandelend hebben voltooid.
Deze route wordt gemarkeerd met een blauw schrift op gele achtergrond.
Etappe 7 - Van Sticht Börstel naar Herzlake
Vandaag lopen we de zevende etappe van de Duitse Hünenweg, over een afstand van 14,2 kilometer, van Sticht Börstel naar Herzlake.
We verblijven deze vierdaagse op ‘Familiencampingplatz Haselünne’, nabij het Duitse Haselünne, dat voorbij de helft van deze vier etappes ligt.
We vertrekken vanmorgen om 7:45 uur vanaf de camping, en rijden dan met de auto - met op het fietsenrek onze beide fietsen - naar Herzlake, waar we onze auto in Bakerde-Herzlake parkeren op de parkeerplaats ten zuidoosten van de houten brug over de Hase. Dan fietsen we van Herzlake de 8,6 kilometers naar het Sticht Börstel, waar we onze fietsen stallen op het kloosterterrein. Daar heeft ook een stel in een kampeerbus overnacht.
Bij vertrek is het 14 graden Celsius, en bij aankomst om 12:30 uur bij de brug over de Hase in Herzlake is het 18 graden Celsius.
Het is en blijft vandaag tijdens deze etappe tamelijk miezerig weer, met in de ochtend enige lichte motregen. Verder is het zwaar bewolkt, en het waait nauwelijks. Deels lopen we vandaag in regenkleding, omdat het regent, of omdat er enige regen dreigt. Voor onze wandeldag is dit echter geen belemmering, vooral ook omdat het vaker droog is, dan dat het regent.
Vandaag wandelen we eerst door de bossen, en daarna door de weidse veen- en heidevlaktes van het Hahnenmoor, in een dal aan de rand van de Ankumer Höhen. Tot slot lopen we langs de Hase naar Herzlake.
Door het Börseler Wald
Als we om 8:45 uur onze fietsen hebben gestald op het kloosterterrein van Sticht Börstel, gaan we van start. Tijdens het fietsen is het droog gebleven, maar bij aankomst in Sticht Börstel regent het licht. We doen derhalve de regenkleding aan en gaan dan op stap.
In een groot open terrein in het Börsteler Wald naderen we een boerderij. Links en rechts van het pad lopen drie grote witte honden achter de afrastering, die getuige een informatiebord dat we zojuist voorbij kwamen, bedoeld zijn om de kudde schapen te beschermen tegen aanvallen van de wolf. De honden blaffen even als we hen naderen, maar op het moment dat we tussen hen door lopen over het karrenspoor, worden en blijven ze rustig.
Over veenpaden door het Hahnenmoor
Na een eindje over de Herzlaker Strasse gelopen te hebben, wandelen we het natuurgebied van het Hahnenmoor binnen.
Dit is een ontveend veengebied, waarop inmiddels veel boompjes en prachtig paarsbloeiende heide groeit.
We volgen het veenpad door het Hahnenmoor.
Dit veenpad ligt iets hoger dan de omliggende veengronden.
Niet alleen ver van ons af, maar ook op het pad en in de bermen langs het pad zien we een grote variatie aan planten staan, waaronder veenpluis en heide.
Om 9:30 uur passeren we enkele grote en kleine veenplassen, die links en rechts van het pad liggen.
Dan komen we langs de forse uitkijktoren in het Hahnenmoor, van waaruit je een prachtig uitzicht hebt over de veengronden.
We klimmen via de stalen trap naar boven, en houden daar onze koffiepauze.
Mariabeelden en kippen
Voorbij het Hahnenmoor gaan we verder op de Auf der Högede. Kort erna passeren we een Mariabeeld in een kleine wegkapel.
Daarna gaat het heuvelopwaarts, omdat we geleidelijk naar de top van de Felsener Höhe moeten klimmen.
Op de Kuhlenveen komen we nog eens langs een Mariabeeld, dat hier in de nis van een daartoe gemetselde tuinmuur is geplaatst.
Verderop passeren we een kippenboerderij, waar een groot aantal vrije uitloopkippen zich op het buitenterrein te goed doet aan wat groeit en aan wat voor hen aan voer is uitgestrooid op de velden rond de boerderij.
Eén van de kippen is op een of andere wijze buiten de hekken terecht gekomen, en zoekt naarstig naar een manier om zich weer bij de andere kippen te voegen als wij deze wel hele vrije uitloopkip naderen en passeren.
Langs de Nördliche Hahnenmoorschloot
We verlaten de Kuhlenveen en gaan dan het schouwpad op langs de Nördliche Hahnenmoorschloot.
Deze sloot snijdt diep door het landschap, en zorgt voor de afwatering naar de Hase verderop.
Links stroomt de sloot, en rechts staat het volgroene maïs op de akkers.
Zojuist op de Kuhlenveen waren we ook al langs maïsakkers gelopen. Die akkers stonden vol geelgekleurd maïs dat al klaar is om geoogst te worden, om door de hakselaar gehakseld te worden voor de maïskuilbulten die ook in deze regio momenteel her en der worden opgeworpen voor het komende winter-voerseizoen.
Als ik achterom kijk om een foto van Durkje op het schouwpad te maken, zie ik haar even niet, maar even later verschijnt ze - kiekeboe – van achter het struikgewas langs het schouwpad.
Dan kan ik een foto maken van haar op het kaarsrechte schouwpad langs de Nördliche Hahnenmoorschloot.
Af en toe kruisen we een asfaltweggetje dat haaks op deze lange afwateringssloot ligt. Dikke gemetselde bruggen maken voor alle verkeer de oversteek over deze sloot mogelijk. Bij de laatste stenen brug die we passeren, moeten we de oversteek maken over deze sloot.
Langs de Hase naar Bakerde-Herzlake
Even later bereiken we over het schouwpad op de andere oever van de Nördliche Hahnenmoorschloot de veel bredere Hase.
Nu blijven we eerst over het oeverpad en verderop over de veel hoger liggende oeverweg de loop van de Hase volgen.
Klokslag twaalf uur – we horen de kerkklokken van Herzlake – bereiken we Herzlake. Bij de eerste brug over de Hase vinden we twee stalen bankjes, waarop we onze lunchpauze houden, alvorens we de laatste honderden meters nog lopen.
Na deze pauze lopen we op de Hasestrasse het dorpje Bakerde binnen, dat aan de zuidkant van de Hase ligt, met Herzlake aan de overzijde. Hier passeren we onze auto, maar we lopen nog een eindje verder langs de Hase.
Dan komen we langs het actie-monument dat hier is opgericht om aandacht te vragen voor de gelijke beloning van vrouwen voor hetzelfde werk dat zij doen.
Een houten paneel bij Gasthaus Alter Hase groet ons met de hier regionaal gebezigde groet: Moin!
Aan deze zijde van de brug staat het standbeeld van de heilige Johannes Nepomuk, de bruggenheilige.
We wandelen nu Bakerde uit.
Bij de heiligen Nepomuk en Nikolaus van Herzlake
Daartoe steken we via de brug de Hase over.
Aan de overzijde van de Hase staat ook een beeld van Johannes Nepomuk, maar hier betreft het een houten kopie van het beeld aan de overzijde van de Haze.
Op de achtergrond zien we dan de hoog oprijzende kerktoren van de Herzlaker parochiekerk.
Naast het beeld van Nepomuk staat ook een informatiepaneel waarop wordt vermeld dat er in deze gemeente geen plaats is voor geweld jegens vrouwen en meisje, ook heel actueel in Nederland momenteel na de recente moord op de 17-jarige Lisa.
Aan de Markt, vóór de kerk staat een standbeeld van Sint Nicolaas, de patroonheilige van de Herzlaker Sankt Nikolaus Kirche.
Kerkbezoek aan de kleine en grote Sankt Nikolaus Kirche van Haselünne
We gaan deze Sankt Nikolaus Kirche binnen, waar ons dan direct de bijzondere blauwe glazen scheidingswand opvalt, waarmee de kleine en de grote kerk van elkaar worden gescheiden.
Dit deel – deze kleine kerk – die vooral tijdens werkdagen en bij doop en rouw wordt gebruikt – biedt zitplaats aan zo’n 150 kerkgangers.
De beelden rondom sieren de kerkzaal, en dat doet het koor zeker ook.
Tevens vallen de drie mooie ronde en ovale plafondfresco’s op.
Links in het koor van de kleine kerk – want zo wordt deze kerkzaal genoemd – valt het kleurrijke kerkraam op dat het geboorteverhaal van Jezus uitbeeldt.
In het koor vóór het altaar branden al meerdere aandachts- en gebeds-kaarsjes.
De andere kerkzaal ernaast – die van de zogenoemde grote kerk – biedt plaats aan 450 kerkgangers. Deze kerkzaal wordt vooral op zondagen en op feestdagen gebruikt.
Nadat we de geschakelde kleine en grote kerk hebben bezichtigd, steken we de houten brug van de Hase weer over, en lopen we terug naar onze auto. Op de terugweg naar onze fietsen in Sticht Börstel kopen we bij een banketbakkerswinkel twee gebakjes om onze 42e trouwdag van vandaag te vieren, wat we trouwens vanavond nog gaan onderstrepen met een avondje uit eten in Andrup, nabij Haselünne.
In Sticht Börstel plaatsen we onze fietsen op het fietsenrek, en dan rijden we met de auto terug naar onze camping aan de Hase in Haselünne.
