vrijdag 14 oktober 2022

Ramiro - De Wachters van Bierzo

Vrijdag 14 oktober 2022
 
Cover van 'De wachters van Bierzo'

Intra-historische strip over een pelgrimstocht
Tijdens de landelijke najaarsbijeenkomst van ons Nederlands (pelgrims)Genootschap van Sint Jacob op 15 november 2015 in de Martinikerk te Groningen werd ik door professor Hub Hermans gewezen op de vierdelige stripboekenserie van Ramiro. Hermans is bij de RUG hoogleraar Moderne Romaanse letterkunde en cultuurkunde, in het bijzonder de Spaanse, en hij vertelde dat dergelijke stripboeken de zogenoemde 'intra-historie' beschrijven, ofwel de geschiedenis zoals mensen die door de eeuwen heen ervaren, over wat in de mensen is geworteld, over armen en rijken, over kerken, kastelen, over geloof en over de geschreven teksten uit die tijd.
Voor mij was dat de aanleiding om me aan de hand van deze vierdelige Ramiro-serie eens nader te verdiepen in de intra-historische beschrijving van een pelgrimstocht door Frankrijk en Spanje van eeuwen geleden. Via diverse aanbieders op internet kocht ik de vier delen van deze stripboekenserie, en ik ben na de delen 1 & 2 verder gaan lezen in het derde deel, getiteld ‘Ramiro – De wachters van Bierzo.

Ramiro I is niet Ramiro
Ramiro I leefde van 790-850. Van 843-850 was Ramiro I de koning van het Spaanse Asturië. Ramiro I -  zoon van Bermudo I van Asturië – werd waarschijnlijk al in het jaar 835 door de toen zittende koning Alfons II aangewezen als ‘zijn’ kroonprins.
Tijdens zijn koningschap kreeg Ramiro I te maken met opstandige edelen, met invallen van Noormannen, met rondtrekkende dieven en rovers, en met de toen nog heidens levende geïsoleerde bevolkingsgroepen.
Deze Ramiro I moet je niet verwarren met de Ramiro van deze strip. De strip-Ramiro leefde namelijk zo'n 350 jaar later dan Ramiro I. 

William Vance
William Vance is het pseudoniem van de Belgische striptekenaar William Van Cutsem, geboren in 1935. Van jongs af aan was William gefascineerd door het realistisch werk van sommige illustratoren. Hij leerde het tekenvak in de publiciteitsindustrie, en nam toen ook al zijn schuilnaam aan.
Door zijn overstap van het publiciteitstekenwerk naar het striptekenen, heeft William er mede voor gezorgd dat de strip volwassen is geworden. William Vance beschouwde in zijn tekeningen een combinatie van artisticiteit en degelijk inhoudelijk feitenmateriaal als van doorslaggevende betekenis. Zijn inkadering en zijn kleurennuances bepalen mede (de kwaliteit van) zijn werk.

Ridder Ramiro
William Vance ontpopte zich als een buitengewoon knap striptekenaar. Zijn professionele ontwikkeling naar het realisme zette zich steeds verder door. De hoofdpersoon ‘Ramiro’ in zijn stripboekenserie mag dan zijn verzonnen, de rest – het tijdsbeeld, de gebeurtenissen, de gebruiksvoorwerpen en de gebezigde taal – is gebaseerd op de geschiedenis.
Door zijn knappe tekenwerk, waar de geschiedenis in wordt geweven, word je door William Vance als het ware mee teruggenomen in de tijd van ridder Ramiro. Omdat Ramiro het pelgrimspad richting Santiago de Compostela volgt, ga je figuurlijk samen met Ramiro als pelgrim op pad naar dit beroemde bedevaartsoord.

Deel 3
William Vance zorgde in dit derde deel van de Ramiro-serie voor het tekenwerk. De tekst is van Stoquart (en deels Vance).
Dit stripboek van William Vance wordt gekenmerkt door de bijzondere combinatie van striptekenwerk en fotografie, beide van Vance. Zo vind je bijvoorbeeld voorin het derde deel enkele pagina’s met beschreven foto’s van en over de karakteristieke bouwwerken in pelgrimssteden zoals bijvoorbeeld Estella, Torres del Rio, Burgos, Hornillos del Camino, Castrojeriz, Fromista, Carrion de los Condes, Sahagun en Mansila de Mulos. De teksten bij de foto's zijn van Monique Bosman.
Het grondgebied El Bierzo, dat deel uitmaakt van de Spaanse provincie Léon, dat doorkruist wordt door het pelgrimspad (de camino) naar Santiago de Compostela voert je door plaatsen zoals Ponferrada, Cacabelos en Villafranca del Bierzo.
Achterin het stripboek staat een landkaart van Spanje, waarin zichtbaar is gemaakt waar het grondgebied El Bierzo ligt in de provincie Léon.

Achtervolging en list
De titel van het derde deel van deze Ramiro-serie is: ‘De Wachters van Bierzo’.
Het verhaal van dit stripalbum begint als Ramiro met zijn gevolg in Navarra de stad Cirauqui passeert en dan de rivier de Salado oversteekt. Daar verliezen ruiters regelmatig hun paarden, omdat het water van de rivier giftig is, maar Ramiro is daarvoor gewaarschuwd, dus wordt daardoor niet geraakt.
Ramiro reist door naar de stad Estella, waar hij overnacht met Wilfried (of eigenlijk de Bretonse zeeman Antonin le Goffic) met zijn toekomstige bruid, om daarna door te reizen via Najera naar Burgos.
Ondertussen zetten zijn vijanden namens het klooster van Cluny de achtervolging in. Door een list van Ramiro splitst de groep achtervolgers zich in drie groepen, en komt Ramiro aan bij de poort van Burgos, waar de poortwachters om de tuin worden geleid door Ramiro's vijanden met de mededeling dat Ramiro en zijn gevolg vijanden van de koning zijn. Maar de achtervolgers worden ontmaskerd door Don Ignacio de Lara die Ramiro herkent als Ramiro Quintana del Nogal, en dan mag Ramiro voorbij de poortwachters de stad Burgos in. In Burgos ontmoet Ramiro zijn vader, en daar zijn ook Arnaud de Saint-Loup (raadsheer van de Franse koning Philip Augustus) en ridder-hertog Lucas Amaury de Neuvy, beiden gelieerd aan de Franse koning, die bevriend is met Ramiro's vader.

Wachten op het juiste moment
Vanuit Burgos vertrekt Ramiro vergezeld door de beide laatstgenoemde vertegenwoordigers van het Franse hof, èn samen met het pelgrimsechtpaar, richting Hornillos del Camino, Castrojeriz en Carrion de los Condes.
Ondertussen zinnen de achtervolgende monniken van Cluny op een list om Antonin in de nacht te ontvoeren, opdat de zeeman Antonin vanuit Santiago de Compostela niet zal inschepen richting Zuid-Amerika. In de nacht verijdelt Ramiro dat zijn geldbuidel door de herbergier wordt gestolen.
De volgende dag gaat Ramiro met zijn gezelschap verder, naar Sahagun, voortdurend gevolgd door de monniken, die in Léon willen toeslaan, waar de oom (Alfonso IX) van Ramiro woont.
Maar daar gebeurt ook niets, dus de reis gaat verder via Orbigo en Astorga naar Rabanal del Camino.
Daar zal het gezelschap van Ramiro slapen bij de Tempelier-ridders, de 'Wachters van Bierzo', beschermers van de pelgrims. Door een list weet Ramiro te voorkomen dat de Tempeliers Antonin gevangen nemen. Ramiro vertrekt stilletjes in de nacht met zijn gevolg.

Concurrentie tussen Tempeliers en Cluny
Ramiro wordt gevolgd door de Tempeliers, en de monniken van Cluny halen deze achtervolgers en ook de groep van Ramiro in, om hen allen vóór te blijven. Alleen broeder Juan van Cluny reist - als een spion - samen op met de Tempeliers. 
Juan hoort dat de Tempeliers Ramiro willen overvallen in Ponferrada, en meldt dat bij de achtervolgende monniken van Cluny, die dan het plan bedenken om Ramiro al eerder - in Molinaseca - te overvallen.
Aan het eind van dit stripboek is duidelijk dat zowel de monniken van Cluny als ook de Tempeliers vechten om Ramiro en zijn pelgrimsstel. In deel vier van deze stripboeken-serie zal duidelijk moeten worden hoe dat afloopt.

Geen opmerkingen: