woensdag 30 april 2025

Twee dagen op het Jabikspaad

Dinsdagmiddag 29 april 2025
 
Pelgrim Yvonne op het Jabikspaad richting Stiens

Pelgrimeren in Spanje, Portugal en Fryslân
Op het moment dat we thuiskomen van onze wandeldag over Gaasterlands Klif zien we een wandelaar bepakt met een rugzak bij ons huis vandaan komen, en plaatsnemen op het bankje aan It Kanael van Feinsum. Het blijkt pelgrim Yvonne te zijn uit Breda.
Yvonne heeft al drie pelgrimages op haar conto geschreven, namelijk de Spaanse Camino del Norte en de Vía de la Plata, en de Portugese Caminho Portugués, dus ze heeft al de nodige pelgrimage-ervaring opgedaan.
Maar nu heeft Yvonne zich voorgenomen om het pelgrimspad van het Fries-Overijsselse Jabikspaad te gaan bewandelen. Daartoe is ze vanmorgen van start gegaan bij De Groate Kerk van Sint-Jacobiparochie, en heeft ze vandaag al een prachtige voorjaarswandeling gemaakt over het Bildt en langs de Waddenzeedijk.

Theepauze in Refugio Ultreia Feinsum
Nu bij ons in Refugio Ultreia Feinsum kunnen Durkje en ik haar een refugiostempel meegeven, en hebben we een aangenaam gesprek van pelgrims onder elkaar aan tafel.
Dan is het tijd om verder te gaan, want ze moet nog door naar Stiens, waar ze vannacht gaat overnachten, om morgen dan door te lopen naar Jirnsum, waar de oostroute en de westroute van het Jabikspaad bijeenkomen, om van daaruit als één pad verder te gaan richting Hasselt in Overijssel. 
We nemen afscheid van elkaar, wensen haar een 'buen camino', en dan gaat Yvonne vanuit Feinsum de Hege Hearwei op, om de route van het Jabikspaad naar Stiens te volgen. 

Gaasterlands Klif met de Provinciewandelgids Fryslân - Route 18

Dinsdag 29 april 2025
 
Strand en speelweide bij 't Mirnser Klif in Gaasterland

















Provinciewandelgids Fryslân
Wandelroutemaker Bart van der Schagt ontwikkelde in de loop der jaren veel wandelroutes, zoals de welbekende NS-routes en de zogenoemde Groene Wissels.
Zijn focus is breder dan alleen maar natuur en landelijk gebied, want met zijn routes wil Van der Schagt de wandelaars ook laten genieten van leuke dorpjes en gezellige stadjes, kortom niet alleen onverharde routes, maar inclusief de beleving van dorpen & steden en natuur & landschap.
Vandaag wandelen Durkje en ik een route uit zijn in 2023 verschenen wandelgids 'Provinciewandelgids Fryslân'. 
Deze wandelgids bevat 22 wandelroutes, waarvan de diversiteit de karakteristieke kenmerken en de grote verscheidenheid van onze provincie Fryslân laten zien. Van deze 22 wandelroutes gaan er 19 door landschap & natuur (waarvan 4 op de Friese Waddeneilanden) en 3 zijn groene stadswandelingen door Dokkum, Franeker en Leeuwarden. Deze wandelroutes variëren van 5 tot 23 kilometer per route.
In de wandelgids staat van elke route een globaal oriëntatiekaartje, en de link naar de website waar je een meer gedetailleerde kaart en ook een gps-track kunt downloaden.

Route 18 - Gaasterlands Klif
Vandaag lopen Durkje en ik Routenummer 18, die als titel heeft: Gaasterlands Klif.
Startplaats en eindpunt van deze route is Aldemardum.
Deze route door het zuidwest-Friese Gaasterland gaat door de drie bosgebieden van het Elfbergenbos, het Rijsterbos en het Jolderenbos, en voorbij 't Mirnser Klif over de IJsselmeerdijk tussen Mirns en Aldemardum. 't Mirnser Klif is een Gaasterlands Klif, vandaar ook de titel van deze route: Gaasterlands Klif.
Dit is een wandelroute over veel bospaden, langs het strandje van 't Mirnser Klif, en dan over de graskruin van de IJsselmeerdijk.
We vertrekken vanuit Feinsum om 7:50 uur, en rijden dan naar De Brink van Aldemardum, waar we onze auto parkeren om 8:50 uur.
Bij aanvang van deze wandeldag is het 10-12 graden Celsius en bij aankomst in Aldemardum om 12:30 uur is het 18 graden Celsius. Het weer vandaag is aangenaam, met volop zon en weinig wind. Het blijft gedurende de hele wandeling droog op deze zonnige voorjaarsdag.

Vanuit Aldemardum door het Elfbergenbos
Over De Brink lopen we naar de dorpskerk aan de Kerkstraat. 
Naast de kerk is de rijwielhandelaar bezig zijn fietsen naar buiten te rijden, voor de verkoop en de verhuur ervan. Verderop komt ons een bekende Stienser tegemoet op de fiets.
In de bocht van de Fonteinwei bij de camping draaien we in noordoostelijke richting het Elfbergenbos in, om dan over allerhande bospaden naar de noordoostelijke punt van dit Elfbergenbos te lopen, naar de witte Schaarslijpersbrug over de Sminkefeart.
Iets verderop draaien we dan de bospaden weer op, in de richting van de plas Wyldemerk, maar nog daarvóór buigen we naar het zuiden af om dan een eindje over de Oude Balksterweg een open weidegebied in dit bosgebied te doorkruisen.
Weer terug in het bos, verlaten we de brede zandweg van de Oude Balksterweg, om dan over smalle en bochtige bospaden naar de Jan Schotanuswei te lopen. Daar verlaten we het Elfbergenbos.

Van Rijs door het Rijsterbos naar 't Mirnser Klif
In Rijs aangekomen, nemen we onze koffiepauze op de T-kruising tegenover de hoofdingang van het Rijsterbos. 
Na deze korte pauze gaan we de brede beukenlaan op, om vervolgens over uiteenlopende bospaden kriskras door het mooie Rijsterbos te gaan. 
Als we het Rijsterbos bijna verlaten, ontmoeten we drie jongens in de leeftijd van negen, elf en twaalf jaar, twee broers en een neef. Ze logeren bij 'pake & beppe' in Mirns en zijn hierheen gereden met hun tweepersoons skelter met aanhangwagen. Ze zitten op een bosbank met het uitzicht over het open veld, en schrijven daar hun belevenissen in hun dagboeken. We voeren een bijzonder geanimeerd gesprek met de drie jongens uit de Randstad, die volop verhalen over hun belevenissen die ze voorheen al beschreven en (op)tekenden in hun dagboeken, en ze luisteren naar enkele van onze wandelverhalen, waarbij ze geïnteresseerd enigszins kennismaken met het leven van een pelgrim. Hun nieuwsgierigheid en welbespraaktheid werkt aanstekelijk, maar ineens realiseren ze zich dat het al bijna tijd is om zich weer te gaan melden bij pake & beppe voor het middageten, dus ze pakken hun biezen, en rijden vóór ons uit het bos uit, en dan richting Mirns na een laatste vriendelijke groet.
Wij steken de Murnserdyk over, en lopen dan door een smalle singel naar de IJsselmeerkust.

Van 't Mirnser Klif over de IJsselmeerdijk terug naar Aldemardum
Gisteravond liet het NOS Journaal zien dat er grote zwermen dansende vliegjes waren waargenomen op de Afsluitdijk. Enkele jaren geleden hadden we dat al eens meegemaakt op 't Mirnser Klif.
En nu we 't Mirnser Klif op lopen, is het weer raak, weliswaar niet zo erg als enkele jaren geleden, maar wel gaan we ook nu voort door behoorlijke zwermen dansende vliegjes. Ze steken niet, maar het is wel hinderlijk als ze opstijgen vanuit het hoge gras en je er doorheen moet wandelen. 
Op het strandje van 't Mirnser Klif zijn al tientallen badgasten actief, veelal gezinnen met basisschoolkinderen en tieners, die nu meivakantie hebben, en hier genieten van het prachtige weer aan de waterkant van het IJsselmeer. 
We klimmen de IJsselmeerdijk op, en lopen dan over de kruin van deze grasdijk - door nog steeds zwermen dansende vliegjes - parallel aan de Séfonsterdyk hoog langs het IJsselmeer.
Deze IJsselmeerdijk draait verderop linksaf langs het Huningspaed naar Aldemardum. Maar voordat we Aldemardum binnenwandelen, gaan we eerst nog door het Jolderenbos. 
Om 12:20 uur wandelen we Aldemardum binnen.
Op De Brink staat een goed bezochte Urker viskraam. We hebben nog een broodje over, en kopen hier kibbeling bij, waarmee we onze lunchpauze daarna in het zonnetje op De Brink houden, alvorens we naar de auto lopen, instappen en huiswaarts keren. Rond 14:00 uur zijn we thuis.

Alle dingen nieuw!

Zondag 27 april 2025
 
Gospelband Lighthouse in De Hege Stins van Stiens

















Koningsdag
Onze ochtendkerkdienst van vanmorgen is een Evangelisatiedienst, in De Hege Stins van Stiens. 
Voorganger is dominee Jak Verwaal, en muzikale medewerking wordt verleend door de Gospelband Lighthouse. De organist is vanmorgen Popke van der Graaf.
Gisteren hebben al Koningsdag gevierd, en vandaag is het de 58e verjaardag van koning Willem Alexander. Daarom begint deze ochtendviering met het gezamenlijk zingen van twee coupletten van het Wilhelmus. Daarna vangt de kerkdienst aan.

Alle dingen nieuw!
Het thema van deze evangelisatiedienst is 'Alle dingen nieuw!'
Daartoe neemt dominee Jak Verwaal ons - na de twee bijbellezingen door lector Tea Stapert - in zijn verkondiging onderhoudend mee met de woorden uit het bijbelboek Openbaringen 21. 
We beleven een mooie kerkdienst, met - vanuit ook alle treurnis over de toestand in de wereld van heden ten dage - een hoopvolle boodschap voor ons perspectief en voor onze toekomst.
Verder genieten we met zijn allen van de samenzang bij het orgel, en van de samenzang met en het luisteren naar de Friese Gospelband Lighthouse.

Zwart-wit bezoek in kleurrijk gazon

Zaterdagmiddag 26 april 2025
  
Ekster in het gazon

















Strak of biodivers gazon
De één verfoeit elk stukje onkruid of kruid in zijn of haar grasveld, en doet aanhoudend verwoede pogingen om het allemaal uit het grasveld van de eigen tuin te verwijderen. Resultaat is een strak groen grasveld; teken van zorg voor de orde in eigen tuin.
Wij kiezen voor een andere benadering, die van laat vele bloemen bloeien. Maaien is dan genoeg, maar verder moet je tolereren dat er in de loop der jaren een bonte verzameling zaden en planten en bloemen in je grasveld verschijnen. Resultaat is dat we in het voorjaar een kleurrijk gazon rond onze woning hebben, waarin behalve veel gras ook een grote variatie aan kruiden groeit, en ettelijke planten kleurrijk in bloei komen te staan, zoals de paardenbloem, het madeliefje, de boterbloem, de pinksterbloem, speenkruid, ereprijs, en later veel klaver, met op de slootwallen langs de weg aanvullend divers gekleurde tulpen, kortom alles bij elkaar veel variatie en veel kleur.

Eldorado voor voer
Ook de vogels waarderen zo'n biodivers gazon zichtbaar, want onder andere mussen, spreeuwen, kwikstaarten, eenden, tortelduiven, meeuwen, houtduiven en eksters vinden er bijvoorbeeld voor wat betreft zaden, insecten, wormen en larven allemaal wel iets van hun gading. Soms huppelt er ook wel eens een haas tussendoor, maar dat is eerder uitzondering dan regel. Vooral een ekster valt heel erg op in zo'n gazon, immers zwart-wit bezoek in een kleurrijk gazon.

Kindervrijmarkt in Stiens

Zaterdag 26 april 2025
 
Kindervrijmarkt 2025 in het centrum van Stiens

















Koningsdag 2025
Zoals elk jaar op de dag dat we in Nederland Koningsdag vieren, wordt ook dit jaar vandaag weer een Kindervrijmarkt georganiseerd op het gemeentehuisplein vóór het sociaal-cultureel centrum De Nije Skalm in het centrum van Stiens.
Van 9:00 tot 12:00 uur mogen kinderen van de basisschool hun verkoopkleedjes weer neerleggen op het parkeerterrein bij de Nije Skalm in het centrum van Stiens
Boeken, speelgoed, (verkleed)kleding of iets anders, en ook eigengemaakte spullen mogen worden verkocht. En wie nagels wil lakken, unieke selfies wil maken, mensen wil laten grabbelen in een grabbelton, of wie muziek wil maken, het mag vandaag allemaal.
 

Gezellige kindervrijmarkt in Stiens
De één heeft zijn/haar verkoopspullen keurig geordend en duidelijk geprijsd, en bij een ander ligt alles kriskras door elkaar heen zonder prijs. Dus daar kan worden geboden en onderhandeld over de prijs.
Betalen van gekochte spullen vindt cash plaats, via munten en bankbiljetten, of door gebruik te maken van een voorbedrukte QR-code, die met de smartphone kan worden gebruikt als betaallink voor een digitale betaling.
Het wordt een een super gezellige vrijmarkt met zo'n honderd verkooplocaties. Er is volop aanbod, de zon schijnt heerlijk, en er zijn heel veel belangstellenden die komen kijken, luisteren en kopen.
 

dinsdag 29 april 2025

‘Woke’ in Friesland – een filosofische verkenning

Dinsdag 22 april 2025
 
Indira van der Zande en Friso Timmenga in De Beurs van Leeuwarden

















Woke juist wel bespreken
Laat het woord ‘woke’ vallen en de discussie barst los. 
Wat ooit begon als een oproep om sociale onrechtvaardigheden aan te pakken, roept nu – terecht of onterecht – beelden op van ‘cancel culture’ en van overgevoelige identiteitspolitiek.
Voor velen lijkt ‘woke’ een fenomeen dat zich vooral afspeelt binnen de Amsterdamse grachtengordel, ver weg van het Friese platteland. 
Maar Indira van der Zande (vice-decaan en universitair hoofddocente van Campus Fryslân) en promovendus Friso Timmenga zien dat anders. 
Zij geloven dat ‘woke’ juist voor Fryslân verrassend relevant kan zijn. 
Tijdens hun lezing van Studium Generale Leeuwarden vanavond in De Beurs te Leeuwarden duiken Indira en Friso dieper in de filosofische ideeën achter ‘woke’. 
Samen met ons verkennen ze vragen als: 
  • Hoe ga je om met culturele verschillen?
  • Welke rol speelt de regio tegenover de stad?
  • Is kennis altijd universeel, of juist lokaal gebonden?
Stuk voor stuk zijn dit vragen die we volgens Indira en Friso juist ook in Fryslân moeten bespreken; en dat gaan we dus vanavond doen.
Deze lezing vindt overigens plaats in het kader van de huidige ‘Maand van de Filosofie’ en sluit perfect aan bij het jaarthema ‘Mij een zorg’.

Indira en Friso over Woke
Woke-cultuur stimuleert een cancel-cultuur.
Volgens enkele reactie uit de zaal is woke: alert zijn, minderheden respecteren, en anti-populistisch.
Eigenlijk is 'woke' een heel ongrijpbaar begrip. Het is in elk geval: zelfbewust en gespitst op sociaal onrecht en racisme; tegen sociaal onrecht en tegen racisme.
Diversiteit en inclusie wekken weerstand op; kijk maar naar bijvoorbeeld het gedachtegoed van Donald Trump.
Diversiteit kun je op verschillende manieren bekijken, bijvoorbeeld ook waarderend. 
Bij diversiteit gaat het vooral over persoonlijke identiteit, gender, raciaal, seksueel, met name groepsidentiteit en uitgesloten van ‘de norm’.

Systeemdenken
Woke beschouwt discriminatie niet als incident, maar als (een onderdeel van een) systeem. Daarmee laat het systeem haar ware gezicht zien, en daar zou dan één en ander in moeten worden veranderd, aldus de woke-aanhangers.
Incidenten zijn - zo wordt geredeneerd - een uitdrukking van het systeem.
  • Maar hoe verander je dan het systeeem?
1. Door inclusie: door gedeeltelijke verandering, verandert het geheel uiteindelijk;
2. Door transformatie: zonder het geheel te veranderen, hebben gedeeltelijke veranderingen geen zin.

De vraag is: 
  • Wat nu de beste wijze is: door inclusie, òf door transformatie. En/of is er ook een middenweg?; en - zo ja - hoe kun je die dan bewandelen? 
Woke is systeemdenken.
Voorlopers van het systeemdenken zijn bijvoorbeeld.: Karl Marx, Simone de Beauvoir, Michel Foucault, Franz Fanon. Dezen zeggen: de maatschappij maakt jou.
Er is sprake van complexe identiteiten, want je kunt niet spreken over alleen maar die ene, of alleen maar die andere identiteit van de mens; zo spreken we bijvoorbeeld over 'de zwarte, homoseksuele vrouw'.

Identiteitsproblematiek
  • Kunnen we de ander in zijn/haar/hun uniciteit zien en begrijpen?
We kunnen niet anders dan etiketten plakken op de dingen die we zien. Het is namelijk zoals het is.
Niet de unieke persoon wordt onderdrukt, maar de hele groep waar die persoon deel van uitmaakt, wordt onderdrukt.
Ethisch moeten we 'de persoon' proberen te zien voorbij het hokje.
Politiek moeten we als groep handelen; het kan ook strategisch zijn om groepen als één geheel te behandelen.
Identiteitspolitiek is niet per definitie woke.
Woke blijft dus nog altijd een vaag begrip, maar het gaat uiteindelijk om 'kritiek op het systeem'. Maar ja, hoe veranderen we dat systeem? 

De Plaats in de filosofie van woke
  • Wat heeft woke Fryslân te bieden? 
  • Waarom is het zo interessant? 
We (h)erkennen de geconstrueerde verschillen tussen bijvoorbeeld boeren en burgers.
Fryslân kent relatief weinig wetenschappelijk geschoolde inwoners. En hier is het percentage niet-westerse migranten heel laag. Dat zijn wezenlijke verschillen tussen Fryslân en de Randstad.
Het begrip ‘plaats’ zou daar verandering in kunnen brengen.
Indira en Friso zien dat begrip 'plaats' als een (niet geografische) ruimte met een bepaalde betekenis. Die komt tot stand in een bepaalde machtscontext. Die betekenis is dan een samenspel tussen een deel (Fryslân) en een geheel (Nederland of de wereld).
Een basis kan ook de basis zijn voor een groepsidentiteit, bijvoorbeeld voor wat betreft 'De Friezen'.
  • Welke plaats(en) heeft (hebben) de macht?
De Friese identiteit vormt de basis voor verzet, en een roep om gehoord en gezien te worden. 
  • Maar is dat dan 'woke'? 
De Argentijns-Mexicaanse filosoof, historicus en theoloog Enrique Dussel geeft aan dat ook kennis geografisch gekleurd is. Kennis uit de periferie wordt uitgesloten van internationale kennissystemen. De betekenis van ervaringen wordt geduid vanuit een eenzijdig perspectief. Zo is bijvoorbeeld Latijns-Amerika (te) perifeer, en wordt wereldwijd (onterecht) uitgesloten. Zo en daarmee is er sprake van dominantie van bepaalde kennis.

Dit alles roept veel vragen op, zoals:
  • Bestaat er zoiets als een Friese identiteit?
  • Hoe moet Fryslân zich verhouden tot de rest van Nederland?
  • Moet Fryslân beter worden ingebed in het Nederlandse staatsbestel?
  • Moeten we naar een regionaal Nederland, met structureel meer aandacht voor provincies? Vraagt dat om een nieuw kiesstelsel?
Fryslân zou haar identiteit kunnen benadrukken met de zogenoemde 'Friese kennis', en met Fries activisme, zoals indertijd de Turfstaking van 1890 en Kneppelfreed in 1951.

Campus Fryslân gaat er óók van uit dat het mondiale samenhangt met het lokale. Juist het perspectief van de regio is in haar ogen belangrijk bij het oplossen van wereldwijde problemen.
Kennisdiversiteit wordt aangemoedigd. 
  • Woke duidt onder andere op het bevorderen van diversiteit en inclusie in ruime zin.
  • Woke bevat ook spanningen en paradoxen, en nodigt uit tot verder nadenken.

Zonsondergang in Feinsum

Donderdagavond 17 april 2025
 
Zonsondergang in Feinsum

De lange weg naar eerherstel van verzetsvrouw Esmée van Eeghen

Donderdag 17 april 2025
 
Hessel de Walle in Tresoar

Eerherstel pas na 80 jaar
Aan Esmée van Eeghen (1918-1944) zijn al verscheidene boeken, artikelen en documentaires gewijd. 
Maar de inhoud van die publicaties is vooral een herhaling van zetten, namelijk: het uitgekauwde beeld van een 'femme fatale' en een mannenverslindster, en daarmee een onontwarbare kluwen van waarheid en verdichting over een jarenlang verguisde vrouw. 
Op 15 mei 2024 kreeg Esmée van Eeghen in het Fries Verzetsmuseum van Leeuwarden eerherstel. Nota bene tachtig jaar na haar dood. 
  • Waarom moest dit zo lang duren? 
Nieuwe inzichten
Op 11 april 2025 verscheen het boek ‘Verzetsvrouw Esmée van Eeghen: van een kort leven en een lange weg naar eerherstel’, geschreven door Hessel de Walle.
Dit boek is een analyse van Van Eeghens korte leven, en van de lange periode na haar vroegtijdige dood. 
Hessel de Walle vertelt ons vandaag tijdens zijn lunchlezing in Tresoar te Leeuwarden over zijn onderzoek in openbare en persoonlijke archieven. 
Daarbij kwam veel onbekend materiaal boven water, wat leidde tot tal van nieuwe inzichten. Vragen en onduidelijkheden uit eerdere geschiedschrijving over haar, krijgen nu eindelijk zorgvuldig onderbouwde en gedocumenteerde antwoorden.

Cold Case Van Eeghen
  • De zaak van Van Eeghen wordt ook wel de 'cold case' van de eeuw genoemd. 
  • Er zijn middels veel archieven open gegaan, en bij aanvang van Hessel de Walle zijn onderzoek was de puzzel zeker nog niet compleet. Hessel had het idee dat de documentatie van haar leven wel beter kon.
  • Esmée van Eeghen is op 7 september 1944 doodgeschoten bij het Van Starkenborghkanaal in Groningen, door de Sicherheitsdienst, volgens het sectierapport met 6 á 7 schoten.
  • In het monument van het Verzetsmonument in Leeuwarden heeft haar foto 80 jaar ontbroken, inmiddels is dat hersteld. 
  • Er is een hele mythevorming over haar ontstaan na de Tweede Wereldoorlog.
  • Ze was een jonge vrouw die vrijheid wilde. Afkomstig uit de gegoede klasse. Had een traumatische jeugd, was avontuurlijk, meer een doener dan een denker, geboren in Amsterdam in 1918. Had een twee jaar jongere broer: Dave. 
  • Haar kleuterjaren bracht ze door in Bussum; haar ouders scheidden toen Esmee 8 jaar oud was. Haar vader ging in 1926 naar Amerika. Waarschijnlijk heeft hij zijn kinderen daarna nooit meer gezien. Vader overlijd daar aan kanker.
  • Moeder hertrouwde in 1930 met baron Schimmelpenninck van der Oye, drie maanden na zijn scheiding. In 1931 krijgt Esmee uit dat tweede huwelijk van haar moeder nog een halfbroertje, die de oorlog wel heeft overleefd.
  • Esmée ging in Overveen naar de lagere school en naar de HBS. Haar HBS-rapport beschrijft naar bijzondere persoonlijkheid. 
  • In 1934 maakte ze samen met andere jongeren een reis naar Amerika. 
  • Later gaat Esmée naar de HBS in Baarn. 
  • Op haar 17e gaat Esmée naar Zwitserland, omdat ze op de HBS zwanger raakte. Ze wordt daar geaborteerd, en geraakt dan in mentale problemen. In 1936 kwam ze weer terug uit Zwitserland.
  • Met haar stiefvader reist ze door Europa. Ze zou een ster zijn geweest op balls, en onderhield contact met buitenlandse officieren, maar dat laatste is niet met zekerheid te zeggen.
  • In december 1939 - aan de vooravond van de Tweede Wereldoorlog - gaat Esmée als verpleegster aan het werk in het ziekenhuis van Haarlem. Dat duurde tot augustus 1940, omdat ze zakte voor haar examen en vandaar gedwongen moest vertrekken. Dan gaat ze weer terug naar huis, waar ze ook is tijdens de meidagen van 1940.
  • Na een half jaar gaat ze in 1941 aan de slag in het Amsterdamse Burgerziekenhuis.
  • Vermoed wordt dat ze verzetswerk heeft gedaan voor de Commissaris van de Koning van de provincie Utrecht.
  • Daarna vertrekt Esmée naar Fryslân, naar Leeuwarden, in juni 1943. Daar geraakt ze betrokken bij het verzetswerk, en woont dan bij een hospita.
  • Ze krijgt een relatie met een zekere Kluvers, en vertrekt uit Leeuwarden. Kluvers verbreekt de relatie met Esmée, en dan gaat zij terug naar Baarn, naar haar moeder.
  • Toch gaat ze later wéér terug naar Fryslân, waar ze in 1943 betrokken is bij het Fries verzetswerk, maar wat ze precies heeft gedaan, en in welke aantallen is niet met zekerheid vast te stellen. Toch heeft ze haar verzetswerk hier wel gedaan.
  • In het voorjaar van 1944 krijgt ze een relatie met een Duitse officier. Ze komt dan ook in contact met Ans Jaakke, die later haar verraadster werd. 
  • Half mei 1944 ging Esmée overspannen terug naar haar moeder in Baarn. 
  • Op 6 juli 1944 heeft ze een afspraak met Jaakke in Amsterdam. Op de 7e juli gaat Esmée terug naar Leeuwarden, waar zij bij de Duitse officier woonde. 
  • In juli 1944 komt het Fries verzet in de problemen. Namen van veel verzetsmensen liggen op straat, en er volgen arrestaties van verzetslieden. 
  • Esmée wordt dan de hoofdverdachte van dat verraad, omdat het verzet vermoedt dat zij verraad pleegde.
  • Esmee gaat weer terug naar Baarn, en verblijft af en toe in Bussum.
  • In Leeuwarden graaft de Sicherheitsdienst in haar dossier, en dan wordt ze in Amsterdam gevangen genomen, en naar het Scholtenshuis in Groningen overgebracht. 
  • Op 7 september 1944 wordt Esmée van Eeghen dan in Groningen doodgeschoten, en voorlopig begraven in Noorddijk. 
  • Na de oorlog identificeert haar moeder Esmée aan de hand van foto’s, van sieraden en van foto’s van de overleden Esmée, en dan wordt Esmée herbegraven in Baarn.
  • Na de oorlog is niet duidelijk geworden wat er in het Scholtenshuis is gebeurd. Wel zijn er positieve getuigenissen van medegevangen over haar.
  • Het Friese verzet houdt na de oorlog vol dat Esmée een verraadster was.
  • Ans Jaakke wordt na de oorlog ter dood veroordeeld, hetgeen later wordt veranderd in 12 jaar gevangenisstraf.
  • Wat er allemaal ook is onderzocht, Esmée is indertijd nooit erkend als verzetsvrouw. 
  • In 1960 doet Pieter Wijbenga nieuw onderzoek. Hij interviewt nauw betrokkenen, en pleit Esmée deels vrij, maar het Fries verzet gaat hier niet in mee.
  • In de 80-er en 90-er jaren wordt Esmée wederom deels vrijgepleit, ondanks dat er nog steeds geen toegang is tot alle archieven. 
  • In 1995 doet Ype Schaaf nog eens onderzoek, en ook hij pleit Esmée vrij, maar ook dan is er nog geen toegang tot de archieven. 
  • In 2024/2025 doet Hessel de Walle onderzoek, als alle archieven inmiddels wel toegankelijk zijn, met daarin ook eerder nog onbekende getuigenissen, vooral ook voor wat betreft het Scholtenshuis in Groningen. Hessel de Walle pleit Esmée vrij van verraad, en pas dan krijgt ze eerherstel. Dan verschijnt ook het boek van Hessel de Walle over Esmée van Eeghen.
  • Het verhaal over haar is door het onderzoek van Hessel de Walle ontmythologiseerd, waardoor Esmée terug werd gebracht tot normale proporties, waarmee overigens het beeld van een redelijk normale vrouw ontstond.

Terugreis van Madrid (S) naar Feinsum (NL)

Dinsdag 15 april 2025
 
Weer thuis van onze Voorjaarspelgrimage 2025



















Madrid
Vandaag geen uitslapen, maar tijdig uit de veren om tijdig klaar te zijn voor de terugreis naar huis. Durkje en ik staan op om 7:00 uur, en ontbijten in het hostal.
Na het laatste inpakken van onze rugzakken verlaten we om 8:20 uur ons hostal Rooms Caseres in Madrid. 
We hebben er een half uur voor uitgetrokken om van ons hostal naar het busstation te lopen, om daarmee naar vertrekhal 2 van het vliegveld van Madrid te gaan.
We nemen de bus lijn 203 om 9:00 uur vanaf het centraal station Atocha naar het vliegveld buiten de stad, een reis van ongeveer een half uur, langs de vertrekhal 1 naar terminal 2. In de bus praten we met een ouder stel uit de Ontario area uit Canada, die na Spanje bezocht te hebben nu nog enkele dagen naar Athene in Griekenland gaan.
In de vertrekhal verpakken we de rugzakken in onze vluchtzakken, dan inchecken en door de Security Check. In de vertrekhal hebben we zo’n drie uren om koffie te drinken, nog een broodje te eten en onze vlucht af te wachten. 

Van Schiphol naar Feinsum
Nadat we een half uur vooraf gaan boarden, vertrekt ons vliegtuig van KLM keurig op tijd rond 13:05 uur, en na een goede vlucht in een vol vliegtuig arriveren we na een vliegtijd van ongeveer twee uren op Schiphol Airport.
Daar nemen we rond 17:30 uur de rechtstreekse Intercity-trein van Schiphol naar Leeuwarden. Als we in de trein onderweg naar Fryslân zijn, krijgen we de vraag van Pieter of hij ons ergens kan afhalen, om ons met de auto thuis te brengen. We gaan graag op dat aanbod in, en spreken af dat hij ons om kwart voor zeven vanavond afhaalt van het Leeuwarder treinstation.
Dan rijdt hij ons van Leeuwarden naar huis in Feinsum (19:10 uur), en hij heeft ook avondeten voor ons meegenomen. 
Voordat hij uit Feinsum vertrekt, maakt hij nog even een foto van ons beiden bij onze Refugio Ultreia Feinsum, die we sturen naar onze medepelgrims op de Vía de la Plata, die doorlopen richting Santiago de Compostela, teneinde hen te melden dat we inmiddels weer veilig thuis zijn.
Na het avondeten pakken we thuis de rugzakken uit, selecteren daaruit alle was voor morgen, en leggen alle overige spullen klaar om het vanaf morgen op te ruimen.
Daarmee sluiten we deze reisdag van het Spaanse Madrid naar het Friese Feinsum af, en daarmee is ook een eind gekomen aan onze prachtige voorjaarspelgrimage 2025.

Van Salamanca naar Madrid

Maandag 14 april 2025
 
De processiebaar van Palmpasen in de nieuwe kathedraal van Salamanca

















Salamanca
Vanmorgen staan Durkje en ik rond 7:30 uur op, en maken we onze rugzakken klaar voor vertrek. Die laten we achter in onze hostalkamer van Hostal I Dream in Salamanca, omdat we pas vlak vóór 12:00 uur hoeven uit te checken.
Om 9:30 uur zoeken en vinden we in de binnenstad een geschikte café-bar, waar we een stevig ontbijt met koffie bestellen. Daar kunnen we wel even mee vooruit vandaag.
Dan lopen we naar de kathedraal, waar Durkje haar wandelstokken te vondeling zet, want die gaan vanwege de gerepareerde breuk van één van de wandelstokken niet mee terug naar Nederland. Wellicht dat ze een andere pelgrim, of iemand anders nog van dienst kunnen zijn.
We kopen combi-toegangstickets voor een bezoek aan de nieuwe & oude kathedraal, en aan het nevenstaande kloostercomplex.

Kathedraalbezoek
Bij de ingang van de nieuwe kathedraal passeren we de grote processiebaren, waarvan we gisteren al de eerst buiten hebben zien voorbijgaan.
Verderop komen we langs de Sint-Jacobskapel van de nieuwe kathedraal, waarin ook een beeld van de heilige Jacobus staat.
Daarna passeren we het kerkorgel, zien we het prachtige plafond, en komen we langs zijkapellen, waarvan er één is ingericht met het processiemateriaal, dat we gisteren tijdens de processie buiten voorbij hebben zien gaan.
Heel mooi is ook dat men hier rondom het koor een aantal moderne schilderijen heeft opgehangen, die eigentijdse beelden tonen van religieuze voorstellingen.  
Verderop in een grote zijkapel zijn mensen bezig om twee processiebaren gereed te maken voor de volgende processies die deze week nog zullen volgen.
We bekijken vervolgens vooral even de hele grote processiebaar die we gisteren ter gelegenheid van Palmzondag voorbij hebben laten gaan. 
Dan gaan we via een doorgang naar de oude kathedraal, die zich kenmerkt door haar eenvoudige stijl, met heel veel eeuwenoude fresco’s. 
Ook het koor van deze kathedraal is een opvallend element in deze verder vrij basale oude kathedraal.
Via een volgende doorgang komen we tenslotte in het kloostercomplex, met ook een prachtige kapel.
Daarnaast zien we in een meer tentoonstellingsachtige opstelling onder andere een oud beeld van de heilige Jacobus als apostel.

Menu del Día
Dan is het toch al zo ongeveer half twaalf, en hebben we nog een half uur om terug te lopen naar ons hostal om daar vóór 12:00 uur uit te checken.
Omdat de grote overdekte Markthal nu open is, gaan we daar op weg naar de Plaza Mayor toch ook nog even doorheen, langs de kramen met veel vlees en groente en fruit.
Mooi op tijd checken we uit in Hostal I Dream, en dan hebben we nog prima de tijd om rustig een warme maaltijd te nuttigen. Dat doen we in een restaurant in het parkje tussen ons hostal en de stationsstraat. Daar krijgen we nog een laatste Menu del Día, ofwel een driegangen dagmenu, zoals die ook aan pelgrims wordt voorgezet.

Naar Madrid 
Om 14:45 uur wandelen we het grote stations-gebouw van Salamanca binnen.
Dan hoeven we nog maar zo’n twintig minuten op het perron te wachten, alvorens we mogen instappen in de trein waarmee we rond half vier in bijna twee uren tijd naar Madrid reizen.
Met enige vertraging komen we aan in Madrid. Daar moeten we nog een half uurtje met de trein/metro naar Station Atocha doorreizen, en van daaruit is het dan nog zo’n half uurtje door Madrid lopen naar ons Hostal Rooms Caceres.
Met de dan inmiddels toegezonden toegangscode halen we de benodigde sleutels uit het sleutelkluisje, en dan kunnen we ons installeren in onze hostalkamer.
Vanavond hebben we dan nog een broodmaaltijd in de gedeelde keuken van ons hostal, en dan gaan we vroeg naar bed, want morgen rond 7:00 uur op voor de tweede terugreisdag, terug naar Nederland.

maandag 28 april 2025

Een dag in Salamanca

Palmzondag 13 april 2025
 
Meet & Greet voor pelgrims op Plaza Mayor in Salamanca




















Palmpasen
Durkje en ik zijn gisteren bij aankomst in de Spaanse stad Salamanca - ter afsluiting van ons eerste deel van de Vía de la Plata - met de neus in de boter gevallen, want het is feest in de stad. 
In Salamanca is gisteren de Semana Santa opgestart, het begin van de Heilige Week, die wij in Nederland de Stille Week vóór Pasen noemen. Overal in de stad zijn dan activiteiten, voornamelijk processies, gedurende alle dagen op weg naar Pasen, en in de stad zie je daar vandaag de tekenen van, waar men met Palmpasentakken loopt, of in processiekleding rondloopt.

Ochtendprogramma
We hebben gisteren in Hotel Los Angeles Plaza aan het Plaza Mayor een mooi ruim appartement gekregen, dus daar gaan we vandaag ook van genieten, door - na 23 dagen onafgebroken alle dagen op de camino te lopen - maar eens te beginnen met heerlijk uitslapen.
We hebben nog genoeg boodschappen in huis om daarna de dag aan te vangen met een goed ontbijt, met koffie van het appartement, dus het begint al goed vandaag.
Aansluitend gaan we om 10:00 uur de stad in, over het Plaza Mayor.
Vervolgens wandelen we naar een supermarkt tussen ons hostal en de kathedraal, voor enkele boodschappen voor vandaag. 
We bezoeken enkele oude gebouwen van de stad, waaronder de Universiteit van Salamanca en de Bibliotheek van Salamanca. 
Daarbij komen we ook langs Casa de las Conchas, ofwel het Huis met de Schelpen, het oude Stadspaleis. De muren zijn veelvuldig gedecoreerd met Jacobsschelpen.
De bibliotheek is gesloten, maar het Atrium is wel open, dus daar gaan we even naar binnen. Vanuit het Atrium heb je het zicht op een hoge stadstoren aan de andere kant van de straat. Drie jongedames trekken de aandacht door te zwaaien als ik naar boven in de toren kijk, waar zij op een balkon staan. Als ik een foto van hen maak, beginnen ze uitbundig te zwaaien vanaf het balkon van die hoge toren.

Palmpasen-processie bij de kathedraal van Salamanca
Om 12:15 uur staan we klaar op het stadsplein bij de hoofdingang van de kathedraal, in afwachting van de aanvang van de processie voor deze Palmzondag. De kathedraal is vandaag gesloten voor bezoekers, dus die kunnen we vandaag niet bekijken. Dat doen we morgen dan nog wel.
Na enig wachten gaat de enorme kerkdeur open, en komen de eerste processiegangers naar buiten.
Eerst komt een hele lange stoet van lopers in allerhande gewaden, die Palmpasentakken dragen.  
Vervolgens komt het vaandel naar buiten en een kleine processiebaar met daarop het kruis, die wordt gedragen door jongeren.
En als hoogtepunt komt aan het eind van de processie de enorm grote processiebaar naar buiten, met daarop Jezus gezeten op een ezel. Een applaus klinkt over het kerkplein, en de politieagenten die zorgdragen voor de veiligheid salueren met het zicht op deze enorme processiebaar, die wordt gedragen door vele dragers in de processiebaar. 
Het muziekkorps speelt wisselend triomfantelijk en ingehouden, al naar gelang de processiebaar stilstaat, heel langzaam de draaien maakt, en dan onder applaus ineens weer vlot vooruit gaat.

Van hotel naar hostal
Na de processie gaan we door de stad terug naar ons hotel Los Angeles Plaza, waar we onze rugzakken vanmorgen vóór 12:00 uur achter mochten laten in onze hotelkamer. Vóór twee uur vanmiddag kunnen we nog uitchecken bij de hotelreceptie. 
Onze hotelkamer wordt nu schoongemaakt, dus we kunnen onze rugzakken van boven halen, en lopen dan over de route van de Vía de la Plata door het stadscentrum naar de plek waar we naar rechts kunnen afbuigen, naar ons volgende overnachtingadres, waar we vanaf 14:00 uur kunnen inchecken: Hostal I Dream.
Inmiddels hebben we via WhatsApp de toegangscode van dit hostal gekregen, waarmee we de sleutel bij de buitendeur uit het sleutelkluisje kunnen halen. We installeren ons in onze hostalkamer.

Meet & Greet met pelgrims op Plaza Mayor
Nog geen uur later staan we al weer buiten in de stad, om eerst te gaan lunchen in één van de tapas-restaurants in het stadscentrum van Salamanca.
De processie van de kathedraal gaat nog steeds door de straten van Salamanca.
Tegen 16:00 uur zijn we terug op de Plaza Mayor, waar de processie zojuist is vertrokken. Hier hebben we de ons bekende pelgrims uitgenodigd die nu in Salamanca zijn, om ons tijdens deze 'Meet & Greet' voor het laatst te ontmoeten, met eventueel andere pelgrims die wij nog niet kennen.
De eersten die zich melden, zijn de Zuid-Koreaanse Kim met de Zwitserse Misja en de Franse Patrick. Daarna voegen zich ook de Britse pelgrims Kitty & John bij ons. Even later komt ook nog een Spaanse achterneef van John ons vergezellen op één van de vele terrassen die zich rond de Plaza Mayor bevinden. Tot ongeveer 19:00 uur hebben we een heel gezellige afscheidsontmoeting met zijn achten, waarna we afscheid van elkaar nemen, en ieder zijn/haar weg door de stad vervolgt. Morgen gaan zij verder, en wij reizen dan af naar Madrid. 
Aansluitend zoeken we vanavond een restaurant in de stad, waar we een heerlijke paëlla-maaltijd eten, zulks ter afsluiting van onze prachtige voorjaarspelgrimage 2025, van Sevilla naar Salamanca.

zondag 27 april 2025

Pelgrimeren van San Pedro de Rozados naar Salamanca

Pelgrimsroute van Sevilla (S) naar Santiago de Compostela (S)
Vía de la Plata van Sevilla naar Astorga
Van San Pedro de Rozados naar Salamanca
Zaterdag 12 april 2025 – 24,1 km.
Dag 23: 482,7 – 506,8 km.
 
Aankomst in Salamanca bij de Puente Romano over de Río Tormés



















Spaanse Vía de la Plata
Vanuit het zuiden van Spanje lopen verschillende Spaanse pelgrimsroutes naar Santiago de Compostela.
Eén van die aanlooproutes die Durkje en ik in 2024 richting Santiago de Compostela al liepen, is de zogenoemde ‘Camino Mozárabe’, die begint in Almería, en dan ongeveer 630 kilometer noordwestelijker eindigt in Merída, waar de Camino Mozárabe aansluit op de ‘Vía de la Plata’, die bij Astorga in het noorden van Spanje aansluit op de Camino Franchés, richting Santiago de Compostela.
Durkje en ik hebben ervoor gekozen om dit jaar (2025) te beginnen met de Vía de la Plata, ook vanuit het zuiden van Spanje, en ook richting Santiago de Compostela. De ‘Vía de la Plata’ is de ongeveer 680 kilometer lange pelgrimstocht van Sevilla naar Astorga.
Vandaag lopen we daarvan onze 23e en daarmee laatste etappe van deze voorjaarspelgrimage 2025, over een afstand van 24,1 kilometer, van San Pedro de Rozados naar Salamanca. We dalen daarbij van ongeveer 972 naar 800 meter hoogte.

Vertrek uit Albergue Marí Carmen in San Pedro de Rozados
Onze wekker hadden we voor vanmorgen gezet voor 6:00 uur in de pelgrimsherberg Albergue Marí Carmen in San Pedro de Rozades. We zijn echter eerder wakker, dus staan we om 5:50 uur al op.
Naast ons waren er drie andere pelgrims die hier hebben overnacht, namelijk de Italiaanse Rosanne, de Britse Craig en de Franse Michel.
Om 6:15 uur ontbijten we vanmorgen met zijn tweeën in de eetzaal van deze pelgrimsherberg.
Om 7:00 uur verlaten we de pelgrimsherberg van San Pedro de Rozados. Het is dan nog helemaal donker.
Er wordt regen voorspeld voor vandaag, en die is ook wel enkele malen gevallen, maar zo kort en zo licht dat onze kleding en rugzakken daar nagenoeg niet nat van konden worden. Daarentegen breekt de zon halverwege de dag door, en hebben we heerlijk zonnig weer als we ‘s middags de stad Salamanca binnenwandelen.
We vertrekken vanuit de pelgrimsherberg dus in het donker. Michel is dan al weg, Rosanne is ook bijna klaar, en Craig ligt nog te slapen.  
Omdat de straat-verlichting brandt, kunnen we wel vrij gemakkelijk het dorpje uitlopen, maar buiten de bebouwde kom gaan we dan wel het donker in.

Morille
Als we iets zijn gestegen, krijgen we het zicht al op Salamanca, voor ons nu nog een streepje van de lichten van de stad waar we vandaag naar toe lopen.
We steken een asfaltweg over, en gaan dan over een breed steenachtig pad op weg naar Morille, dat we om 7:45 uur al in de verte kunnen zien, omdat het dan al behoorlijk licht is geworden.
Vóór Morille wijst een caminowegwijzer ons het pad om het dorp in te gaan.
In Morille passeren we een muur waarop een muurschildering is aangebracht.
Door het dorp heen lopen we recht op het gemeentehuis af.
Vóór het gemeentehuis staat een mooi cortex-beeld van een secretaresse.
De secretaresse netjes in een jurkje en op hoge hakken met notitieblok met pen, en Durkje gaat er naast staan in haar pelgrimskledij met de smartphone in de hand. Een groot verschil, maar wel een mooi combi-tafereel.
Aan de achterzijde van het gemeentehuis is de pelgrimsherberg van het dorp. Hier heeft de Chinese pelgrim Robert afgelopen nacht overnacht. We voelen dat de deur al op slot zit, dus Robert is al vertrokken. We zien hem vandaag overigens nog één keer heel ver vóór ons uitlopen, maar tot een ontmoeting onderweg komt het vandaag niet meer.
Langs de straat hangt een bordje aan een muur met het opschrift: Camino de Santiago.
We wandelen het dorp even later uit.

Koeienoptocht bij Ariseos de Arriba
Dan gaan we het brede veldpad van de Romeinse weg weer op. 
Het is een open landschap waar we doorheen wandelen.
Na een behoorlijke klim krijgen we een mooie terugblik op Morille achter ons.
We gaan door een hek en komen dan in een dehesa waar ook koeien grazen, die we overigens niet zien tussen de bomen.
Aan het eind van deze dehesa arriveren we om 9:00 uur in het buurtschap Ariseos de Arriba. 
Daar steken we de weg over, om dan in een ons tegemoet-komende koeienoptocht terecht te komen.
Achter ons wordt een grote koeienkudde opgeroepen door een boer. De koeien vanuit de dehesa waar we nu lopen, komen op zijn geluid af. We gaan van het pad af en tussen de bomen staan, om de koeien niet af te schrikken, zodat ze vlot doorlopen in de richting van de boer. Er zijn er echter nogal wat koeien die ons (ineens) zien staan, en het dan (geschrokken) niet aandurven om ons op het pad te passeren. Zij lopen dan met een boog achter ons langs tussen de bomen door, of als een kalfje het wel driest aandurft, volgt de moederkoe, en daar komt dan wel weer een groepje koeien direct achteraan.
Als ze allemaal gepasseerd zijn, komt een andere boer ons tegemoet over pad. Hij heeft ze vanaf de dehesa opgedreven in onze richting.

Grote stap over de Arroyo del Monte
We dalen nu af naar een beek, de Arroyo del Monte.
Die is nogal breed, en er ontbreekt een brug of stapstenen, en het water is te diep en stroomt nogal snel om er zo doorheen te waden. Echter, enkele meters ter linkerzijde lukt het ons om met één grote overstap over een smaller deel droog over te steken.
Dan kunnen we weer voort, en gaan we weer bergopwaarts.

Van Aldeanueva - over de  helft - naar Miranda de Azán
Om 9:40 uur arriveren we in het agrarische buurtschap Aldeanueva, op een mooi uitzichtpunt, waar we ook het zicht krijgen op enkele verspreide boerderijen die hier het buurtschap vormen.
Bij een ruïne van een oud gebouw wandelen we Aldeanueva al snel weer uit. 
Ongeveer een kwartier later zijn we zo ongeveer op het punt aangekomen, waarvan we weten dat dit precies op het midden ligt van de hele pelgrimage tussen Sevilla en Santiago de Compostela.
We maken hier even een selfie om dit overgangspunt van de eerste helft naar de tweede helft van deze pelgrimage te markeren.
Bijzonder is overigens dat we op dit punt ook nu al de stad Salamanca in zicht krijgen.
De route gaat niet door het dorpje Miranda de Azán, maar passeert het op enige afstand.
Omdat we vanmiddag maar tot 14:00 uur kunnen inchecken in ons hotel in Salamanca (anders pas vanavond na 18:30 uur) gaan we niet naar dat dorpje om er koffie te drinken. Dat koffiedrinken kan later vandaag nog wel.
Wel vinden we vlak erna bij een beekje twee zitbanken waarop we plaatsnemen voor een korte broodjespauze. We hebben nu ruim 3,5 uur gelopen zonder pauze, dus een mooi moment voor een pauze.

Klimmen naar het veldkruis van Teso de Aldeatejada
Het is zaterdag, en duidelijk de dag dat fietsminnende inwoners van Salamanca met mountain bikes de bergen in trekken, ons tegemoet. Velen komen ons tegemoet, en vaak horen we van hen een hartelijk ‘Buen Camino!”.
Voor hen valt het fietsen over dit brede rode pad niet mee, maar het lopen wordt ons ook niet gemakkelijk gemaakt, want zoals op zoveel plekken onderweg, hebben we hier ook te maken met drassige paden, waarop onze wandelschoenen dikke klonten klei vasthouden.
Dan volgen achtereenvolgens twee klimtrajecten. Eerst de  Teso de les Zorreras (op 853 meter) op, en dan volgt tot slot nog de hogere Teso de Aldeatejada. 
Op de hoogte van de Teso de Aldeatejada staat een veldkruis op de top.
Staande bij dat kruis, heb je een prachtig zicht op de stad Salamanca.
Overigens is het uitzicht hier panoramisch, en alleszins de moeite van de klim waard.

Door het park van Chamberi
Dan zetten we de afdaling van de Teso de les Zorreras in. Dan volgt een klein uurtje lang een tocht door een ruig gebied. In het eerste deel zie je op veel plekken nieuwe bomenaanplant en van grote stenen gemaakte zitbanken, met daarbij steeds het logo van de Europese Unie met het opschrift ‘Life’, dus kennelijk is de aankleding van deze aanlooproute (deels) gefinancierd uit Europese gelden.
Nadat we onder de A-66 door zijn gegaan, en ook de twee ringwegen hebben gekruist, wandelen we bij de voorstad van Salamanca in Chamberi het stedelijk gebied binnen. In het parkje links van het pad zitten twee mannen blaasmuziek te repeteren, dus het is alsof we met muziek binnen worden gehaald.
Bij een rotonde steken we rechtdoor over, en dan zijn we in de bebouwde kom gearriveerd.
Nu volgt een lange route door een langwerpig parkachtig gebied, waarin ik op een gegeven moment een struik heel mooi paars in bloei zie staan.
Voorbij een benzinestation, als we het park uit zijn gegaan, komen we langs de kerk met de naam Vieje del Arrabal.

Via de Puente Romano over de Río Tormes
Om 12:30 uur staan we aan het begin van de oude Romeinse brug over de rivier, de Puente Romano over de Río Tormes.
We vragen een zichzelf selfie-fotograferend stel of ze van ons enkele foto’s willen maken in het kader van het einde van onze voorjaarspelgrimage 2025, wat de jongeman aandachtig doet.
Dan gaan we de Puente Romano over.
Rechtsvóór ons torent de kathedraal ver boven de bebouwing uit.
Als we de brug oversteken, zien we hoe groot ook hier de wateroverlast is, want de uiterwaarden van de Río Tormes zijn ook hier over de volle breedte overstroomd.
Aan de overzijde van de Río Tormes, waar we naar boven lopen om de stad Salamanca binnen te wandelen, zien we in het voetpad een mooie Jacobsschelp.
We fotograferen onze wandelschoenen er even bij om in beeld te krijgen wat onze schoenen te verduren hebben gehad bij de voorgaande vijfhonderd kilometers aan klimmen, dalen, modder, zon en heel veel water.

Van de kathedraal naar de Plaza Major van Salamanca
We lopen omhoog naar de kathedraal van Salamanca. 
Het is indrukwekkend om het enorme front van deze immense kathedraal te zien.
We gaan direct de kathedraal binnen om onmiddellijk een kathedraalstempel in onze pelgrimspaspoorten te verkrijgen. Gelukkig lukt dat bij de eerste poging al, en dan zien we dat dit een kathedraalstempel is die specifiek voor pelgrims is bedoeld.
Onderweg naar ons hotel gaan we nog even een tapas-bar binnen om er een kop koffie te drinken en heerlijke tapas te eten, dan hebben we de Spaanse lunch alvast binnen. 
We lopen direct door naar de Plaza Major, want we hebben van de overnachtingsaccommodatie te horen gekregen dat we tot 14:00 uur kunnen inchecken, anders wordt het pas vanavond vanaf 18:30 uur.
We hebben een extra boeking gedaan enkele dagen geleden, omdat we een dag eerder dan gepland in Salamanca aankomen, en het is ons gelukt om voor 70 euro een groot comfort-appartement vóór één nacht te boeken in een hotel aan de Plaza Major van Salamanca, de absolute toplocatie van deze stad.
Het appartement heeft een woonkeuken, een badkamer en twee slaapkamers, en dat in de binnenstad,.
Maar goed, we moeten eerst nog het grote stadsplein van Salamanca oversteken, waar groepen studenten van de universiteit van Salamanca  - de oudste van Spanje – de fleurige toon aangeven met vrolijke zang en een dansje.

Hotel Los Angeles Plaza aan de de Plaza Major in Salamanca
We bellen op de Plaza Major de hotelreceptie, en worden dan binnengelaten om in te checken. De twee jonge eigenaren ontvangen ons bijzonder hartelijk, handelen de door de Spaanse overheid voorgeschreven uitgebreide incheckprocedure af, en geven ons aan de  hand van de stadsplattegrond een uitgebreide toelichting op de highlights van de stad.
Ook geven ze ons de nodige informatie om vanmiddag en vanavond al de eerste twee processies van Semana Santa bij te wonen in het stadscentrum.
We installeren ons in de hotelkamer, en maken daar een begin met onze fotoverwerking en verslaglegging van deze laatste pelgrimsdag.
Aan het eind van de middag lopen we even langs de VVV aan de Plaza Major, waar we een programmaboekje krijgen van alle processies van vandaag, morgen en later in het kader van Semana Santa (de komende heilige week).

Twee processies voor Semana Santa
We halen boodschappen in het stadscentrum en zijn dan om 19:00 uur bij de Processie die aanvangt bij de Iglesia de San Esteban, PP. Dominicos. 
Nadat de eerste processielopers met hun witte gewaden met hoge witte puntmutsen de kerk uit zijn gekomen, wordt de processiebaar door een grote groep mannen de kerk uit gedragen, waarop het beeld van Jezus staat.
Daarna komt het muziekkorps, die zorgt voor de muzikale omlijsting van deze processie.
Nadat deze processie uit het zicht is verdwenen, gaan we op zoek naar een restaurant voor ons avondeten. 
Na het avondeten lopen we terug naar de Plaza Major, waar alle panden rondom mooi zijn verlicht. Hier maken we een rondje om het plein, in afwachting van de aanvang van de avondprocessie van straks.
Om 22:00 uur zijn we aanwezig bij de uitgang van de Iglesia de San Martin, die grenst aan de Plaza Major, 
In bruine en in witte gewaden met grote kappen passeren de deelnemers van deze processie, die allen een brandende fakkel dragen.
Daar achteraan wordt het kruis gedragen, waarop Jezus is vastgenageld.
En daar achter volgt dan de drumband, die het geheel muzikaal ondersteunt.
Als deze tweede processie voorbij is, wandelen we terug naar ons hotel aan de Plaza Major, en gaan we naar bed, terugblikkend op een enerverende laatste pelgrimsdag van deze voorjaarspelgrimage 2025.

Terugblik op deze Voorjaarspelgrimage van 2025 op de Vía de la Plata
Met deze 23e wandeldag van vandaag sluiten we onze voorjaarspelgrimage van 2025 af. Hieronder een korte terugblik op deze prachtige pelgrimstocht:
  • Deze 23 pelgrimsdagen hebben we gelopen tussen 21 maart en 12 april 2025, zonder tussenliggende rustdagen.
  • Deze pelgrimstocht van het Spaanse Sevilla naar het Spaanse Salamanca maakt deel uit van de Spaanse pelgrimsroute, de ‘Vía de la Plata’, van Sevilla naar Astorga. Het uiteindelijke doel van zo’n/deze pelgrimage is Santiago de Compostela.
  • Van Sevilla tot aan Astorga is het ongeveer 680 kilometers lopen. Daarvan hebben wij in de afgelopen 23 dagen ruim 500 kilometer gelopen.
  • Onze gemiddelde etappe-lengte was daarmee ruim 22 kilometer per wandeldag.
  • De laagste en hoogste temperatuur tussen vertrek en aankomst van een etappe zal zo ongeveer tussen de nul en 25 graden hebben gelegen. Daarom mogen we dus wel stellen dat we gedurende deze vroege voorjaarspelgrimage hele mooie temperaturen hebben gehad tijdens onze wandeletappes. Met deze cijfers zijn wij althans heel content.
  • Er zijn maar twee dagen geweest dat we gedurende een lang deel of lange delen van een etappe de regenponcho en regenbroek aan hebben gehad om de regen in combinatie met een behoorlijke wind te weren, maar voor de rest van deze hele voorjaarspelgrimage hebben we slechts enkele malen hele lichte neerslag gehad.
  • Qua aantal pelgrims was het in onze beleving niet druk op dit traject, maar wel heel overzichtelijk en gezellig met medepelgrims die wij incidenteel of regelmatig ontmoetten.
  • Wij hebben bij de voorbereiding, uitvoering en afwikkeling gebruik gemaakt van de volgende drie pelgrimsgidsen van de Vía de la Plata: De Nederlandstalige Rother Wandelgids van Cordula Rabe (2023), de Duitstalige Outdoor Conrad Stein Verlag Wandelgids van Raimund Joos (2019), en de Engelstalige Cicerone Wandelgids van Nicole Bukaty (2023). Deze drie pelgrimsgidsen kennen allerlei verschillen, bijvoorbeeld voor wat betreft etappe-indeling, routevarianten, adviezen en feitenmateriaal. Zo hebben we bij de vermelding van onze etappe-lengtes bijvoorbeeld het gemiddelde van de drie verschillende etappelengtes genomen om een nauwkeurige schatting te krijgen van de feitelijke afstand van de door ons gelopen etappes.
  • Op de smartphone hebben we daarnaast ook gebruik gemaakt van verschillende apps, zoals Organic Maps, Gronze en Peregrino Online. Deze apps in combinatie met de drie routegidsen verschaften ons ruim informatie omtrent de voorzieningen onderweg, zoals bijvoorbeeld horeca, overnachtingsplekken en levensmiddelenwinkels.
  • De bewegwijzering onderweg op de Vía de la Plata is zondermeer goed te noemen. In een enkel geval mankeerde er wel eens iets aan, maar dat heeft niet tot grote problemen geleid. Elke regio heeft zo zijn eigen routemarkering, hetgeen prima is.
  • Verder blijft het onderweg altijd een kwestie van permanent goed opletten waar je mee bezig bent, maar als je met z’n tweeën loopt, ervaar je dat je wel eens een wegwijzer mist, die door de ander dan wel wordt opgemerkt. En dan nog gaat het je geheid overkomen dat het een keer fout gaat, maar gelukkig gaat het meestal – en komt het uiteindelijk – wel goed. Wij komen tenminste ook elke dag altijd wel weer aan op de plek die we vooraf als etappe-bestemming hebben gekozen. Het blijft avonturen, en dat maakt het pelgrimeren ook buitengewoon mooi; ook als het eens mis gaat, en je toch iets waardevols ziet en beleeft. Het hoort er allemaal bij, bij het pelgrimeren.
  • We hebben onderweg doorgaans – een enkele uitzondering uitgesloten – geschikte overnachtingsplekken gevonden, soms een dag vooraf gereserveerd, een enkele keer zelfs twee dagen vooraf gereserveerd, en in andere gevallen helemaal niet gereserveerd, omdat we bijvoorbeeld wisten dat een dorp of stad ruim voldoende overnachtingscapaciteit heeft in een gemeentelijke of kerkelijke pelgrimsherberg. De kwaliteit van onze overnachtingsplekken vertoonde een tamelijk brede range tussen slecht en uitmuntend, maar met de nodige flexibiliteit en relativering maak je er elke dag wel weer iets (goeds) van.
  • De route die we dit voorjaar liepen, is typisch Spaans, bijvoorbeeld door wijngaarden, dehesa’s met olijfbomen, kurkeiken en steeneiken, door karakteristieke gehuchten, dorpen, en steden, langs uitbundige flora & fauna, over en langs uitgestrekte akkers, door de uitgestrekte gebieden met een hele lage bevolkingsdichtheid.
  • Heel mooi en vooral waardevol trouwens zijn al die ontmoetingen met anderen onderweg; met medepelgrims, met hospitalero’s, met andere gastvrouwen en gastheren, met mensen zo maar langs de route waarmee je even een praatje maakt, of met de aardige mensen die je gevraagd of ongevraagd de weg wijzen, en die je tips geven.
  • Aangenaam zijn ook de ontmoetingen in gemeentehuizen, stadhuizen, VVV’s, kapellen, kerken en kathedralen, waar we – als die tenminste niet dicht waren - naar binnen stapten om er een stempel te vragen voor onze pelgrimspaspoorten. Doorgaans hoef je iemand niet uit te leggen wat je van hen wilt en waar dat toe dient, en meestal is men direct bereid om hun stempel in je pelgrimspaspoort te zetten, en heel af en toe hoef je niet eens te vragen, want als ze je aan zien komen, grijpen ze direct al naar hun stempel om die in je pelgrimspaspoort te zetten. Nog een aardige groet erbij voor een fijne dag of voor een prettige voortzetting van je pelgrimage erbij, en je gaat weer vrolijk en dankbaar verder. 
  • In 23 wandeldagen hebben we 39 stempels in onze pelgrimspaspoorten verkregen, wat vergeleken met andere routes een hoge score is.  
  • En zo zouden we nog wel pagina’s vol kunnen schrijven over al die bijzondere belevenissen van onderweg. Kort gezegd: we hebben in de afgelopen 23 wandeldagen wederom heel veel moois gezien, en hebben prachtige dingen beleefd. Bovendien ervaren wij het samen heel bewust als een groot goed dat het Durkje en mij is gegeven om in goede gezondheid en zo vitaal al 20 jaren lang dergelijke langeafstandswandelingen als pelgrims te lopen, waar wij - ook het thuisfront - alleszins dankbaar voor zijn.