Nederlands Kustpad deel 3: Van Warfhuizen naar Rottum

Vrijdag 17 juni 2022
 

Bij de monumentale Hervormde Pastorie van Warffum

Lange-afstand-wandelpad 5-3 Stavoren-Nieuweschans

• In de periode van 4 april 2008 tot en met 25 oktober 2015 wandelden Durkje en ik alle zeven etappes van het Friese Kustpad (LAW 5-4), over een afstand van 150,5 kilometer. Deze wandelgids beschreef de route van Stavoren naar Lauwersoog.
• Er bestond in die jaren ook een lange-afstand-wandelgids dat de kust van Groningen volgde. Die wandelgids had als titel 'Wad- en Wierdenpad' (LAW 5-5). Deze wandelgids beschreef de route van Lauwersoog naar Nieuweschans, over een afstand van 123 kilometer.
• Beide wandelgidsen maakten deel uit van het 'Hollands Kustpad', dat loopt van Bergen op Zoom tot aan Nieuweschans.
• En dat Hollands Kustpad maakt deel uit van de lange Europese wandelroute 'E9' van het Franse Hendaye naar het Poolse Gdansk.
• Durkje en ik waren aanvankelijk van plan het Wad- en Wierdenpad te gaan wandelen, als vervolg op het Friese Kustpad.
• Maar inmiddels heeft de uitgever van deze twee wandelgidsen beide wandelgidsen gebundeld in één nieuwe uitgave (2013), die nu de naam kreeg: 'Nederlands Kustpad Deel 3 Friesland - Groningen', met als ondertitel 'Lange-afstand-wandelpad 5-3 Stavoren - Bad Nieuweschans 268 km'.

Nederlands Kustpad Friesland - Groningen

• Inmiddels hebben we deze nieuwe combi-editie van het Nederlands Kustpad Deel 3 gekocht, om daarmee het vervolg op het Friese Kustpad te gaan wandelen, zijnde de etappes van Lauwersoog naar Bad Nieuweschans; door Hunsingo, Fivelingo en Oldambt.
• Maar behalve dat bovengenoemde twee wandelgidsen gebundeld zijn, heeft de uitgever nog enkele andere etappes toegevoegd, en wel als volgt:
• a. Proloog Afsluitdijk (32,4 kilometer). Deze hebben Durkje en ik grotendeels gelopen op 25 augustus 2007, en de resterende aantak-route op 14 mei 2022.
• b. Variant W Wadroute: 5 etappes in noord-Groningen, over een afstand van 34,6 kilometer;
• c. Dagwandelingen Waddenwandelen: 21 etappes in het noorden van Fryslân en van Groningen, over een afstand van 148,5 kilometer.
• Aan de hand van deze nieuwe combi-wandelgids, gaan we in de komende tijd naast de etappes van Lauwersoog naar Bad Nieuweschans ook nog de 5 variant-etappes lopen en eveneens de 21 dagwandelingen.
• Vandaag wandelen we door het Groningse Hunsingo van Warfhuizen naar Rottum, over een totale afstand van 23,3 kilometer.

Pater Hugo van de kluizenarij van Warfhuizen

Om 7:45 uur verlaten Durkje en ik vanmorgen Feinsum, om met beide auto's eerst naar het Groningse Rottum te rijden. De temperatuur is dan al 17 graden Celsius, en die loopt vandaag tijdens onze wandeletappe op tot 27 graden Celsius. Het blijft de hele dag tamelijk warm en drukkend, met in de ochtend nauwelijks wind, maar naarmate de dag vordert, begint het iets meer vanuit het zuiden te waaien. 

De ene auto parkeren we buiten de kleine dorpskom van Rottum, en dan rijden we terug naar Warfhuizen, waar we onze andere auto parkeren op het compacte parkeerterrein naast de kerk van Warfhuizen. Die dorpskerk is momenteel de kluizenarij met de naam 'Kluis van Onze Lieve Vrouwe van de Besloten Tuin'. De hier alleenwonende kluizenaar pater Hugo loopt tijdens ons bezoek de kerk in en uit, en in de kerk zitten twee oudere vrouwen in stilte vóór het koorhek in de kerkzaal. Mede omdat we dit kerkje afgelopen zondag al hebben bezichtigd, en omdat we de twee kerkgaande vrouwen in hun stilte niet willen storen, gaan we vandaag niet verder dan tot in de voorhal van de kerk. We beginnen dus direct aan onze etappe van vandaag.

Toevallige ontmoeting met klasgenoot Gosse Koopmans

Net voorbij de kerk zie ik echter een naam op een grote bestelbus staan, die ik ken. Het is de naam van Gosse Koopmans, een vroegere Havo-klasgenoot van me in Drachten, die in Fryslân en ook daarbuiten bekend is geworden als kunstschilder; onder andere van zijn winters buitenschilderwerk in de koude tijden van sneeuw en ijs. Gosse is de zoon van de ook al bekende, en inmiddels overleden, kunstschilder Klaas Koopmans. Ik wist wel dat Gosse met zijn vrouw - die lijstenmaakster is - was verhuisd van Fryslân naar Groningen, maar niet dat zij hier in Warfhuizen hun atelier met galerie en lijstenmakerij hebben gevestigd. Helaas blijken de deuren gesloten te zijn, dus elkaar hier even ontmoeten, zit er waarschijnlijk niet in. Maar net op het moment dat we verder gaan, zie ik Gosse met zijn hardloopmaatje aan komen lopen. Hij nodig ons mee uit naar binnen, waar we de lijstenmakerij van zijn echtgenote en zijn galerie en zijn atelier bezoeken. Met een stapeltje promotie-flyers van zijn komende zomerexpositie in het Friese Eernewoude in mijn rugzak nemen we afscheid, en vervolgen we na deze verrassende ontmoeting onze wandeling door Warfhuizen. 

Waterlopen via Abelstok naar Mensingeweer

Over de Vaart Oostzijde lopen we langs het Warfhuister Loopdiep het dorp uit. Vlak buiten Warfhuizen komen we langs een groep bij elkaar liggende boten, met er bovenop grote hoeveelheden oud ijzer en allerhande andere rommel. 

Dan steken we de Looptil ten oosten van Warfhuizen over, om vervolgens langs de Kromme Raken verder te gaan. In een buitenbocht van de Kromme Raken zien we bij een kleine houten steiger een half gezonken bootje. 

Deze eeuwenoude waterloop van de Kromme Raken volgen we tot aan Abelstok, waar we het fiets- en voetpad blijven volgen tussen de Kromme Raken en het bosperceeel Abelstok, tot aan de N361. 

Hier gaan we onder de Abelstokstertil door, om dan aan de overzijde van de N361 onze weg parallel aan de N361 te vervolgen langs het Gemaal Abelstok.

Eerst ten noorden en even later ten zuiden van de provinciale weg wandelen we over de Mernaweg naar het centrum van Mensingeweer.

Hollands Welvaart in Mensingeweer

Vanuit Mensingeweer is vanwege het nieuwe tracé van de N361 de route van het Nederlands Kustpad omgelegd. Voorheen liep je via Maarhuizen naar Baflo (wat overigens nog steeds wel kan), maar tegenwoordig gaat de route langs Eenrum naar Baflo.

In Mensingeweer maken we eerst een rondje om de witte Michaëlkerk van het dorp. Daarna lopen we over de Hoofdstraat terug naar het Mensingeweerster Loopdiep, om dan over een smal paadje langs het water naar het Mensingeweersterbalkje te gaan, die we gebruiken om het Mensingeweerster Loopdiep over te steken in de richting van de plaatselijke pel- en korenmolen. 

Op een bankje achter deze molen Hollands Welvaart (1855) nemen we plaats voor onze koffiepauze. Daar ontmoeten we even later twee toeristen die met hun autootje een rondrit door deze regio maken.

Op weg naar Baflo 

Via de Eenrummerweg steken we de N361 weer over, om vervolgens over de Matthenesserweg verder te gaan richting Baflo. Deze weg gaat over in de Eenrummerweg, parallel aan het Kanaal Mensingeweer-Baflo. Bij de boerderij van Gerbens aan de Saaxumhuizerweg wandelen we langs een weelderig geel wuivend korenveld. 

Voordat we Baflo binnenwandelen, brengen we onderweg een bezoek aan de voormalige fietsenmaker Steven uit Leens, die hier in twee schuren achter een woning na zijn pensionering hobbymatig bezig is het met opknappen en verkopen van tweedehands e-bikes. Hij laat ons onder andere enthousiast zien hoe hij (eigen)handig fietsaccu's open maakt, om ze te reviseren, waarna ze weer lange tijd mee kunnen. Een mooi initiatief, waarbij duurzaamheid en hergebruik van technische hulpmiddelen voorop staan. 

Baflo en Rasquert

In Baflo steken we de N363 over, om dan direct via de Heerestraat en de Gebroeders Gootjesstraat de aansluiting op de oorspronkelijke route van het Nederlands Kustpad weer op te pakken. In de Hanebijtersgang is een aanwonende bezig om het zand in te wassen in het pas opnieuw bestrate wegdek. Kortgeleden is hier een glasvezelkabel aangelegd, en getuige alle boven het wegdek uitstekende oranje kabeldelen moeten de aansluiting op de woningen nog worden gerealiseerd. 

Direct daarna komen de twee toeristen ons in hun autootje tegemoet, die wij eerder vanmorgen al ontmoetten bij de molen van Mensingeweer.

Bij het Proeflokaal van Bakkerij Rutgers kopen we een zak kwarkbollen voor onderweg, en direct daarna steken we via de smalle en hoge ijzeren voetbrug het Kanaal Mensingeweer-Baflo over.

Door het open gebied langs de tennisvelden en langs de basisschool lopen we dan door naar het wierdedorpje Rasquert. Door de smalle dorpsstraatjes gaat het dan verder de terp op. Op de terp vervolgen we onze route door de smalle Gloep naar de noordkant van Rasquert, dat we via de Meijmaweg bij het kruispunt met de provinciale weg verlaten. 

Het witte kerkje van Breede

Nu volgt een lang traject over het fietspad langs de N363 van Baflo naar Breede. Onderweg passeren we het buurtschap Lutje Marne.

Tot aan Breede komt ons regelmatig de jeugd tegemoet, die op de fiets van de school voor voortgezet onderwijs vanuit Warffum op weg is naar huis, hun weekend tegemoet. Wij naderen Breede, en zien vóór ons de witte kerk en de witte pastoriewoning naast de kerk.

Even later bezoeken we het kerkje van Breede. Van zowel het exterieur als van het interieur zijn de muren in de loop der tijd wit gemaakt. Op één plek van de binnenmuur zie ik dat daar een gedecoreerde cirkel van een oorspronkelijk fresco zichtbaar is gemaakt, en gezien de gave staat waarin die verkeert, is die muurschildering waarschijnlijk ook gerestaureerd.

Langs de plaatselijke camping en het zwembad tussen de bomen verlaten we Breede, op weg naar het Warffumerbos.  

Warffum

Over een lang slingerpaadje gaat de route dan voorwaarts door de lengterichting van dit langwerpige bosperceel tussen Breede en Warffum. Allerhande insecten vliegen hier over en langs het bospad, en in het bos horen we veel vogels uitbundig fluiten.

Voorbij dit Warffumerbos komen we ter hoogte van de spoorwegovergang bij de Onderdendamsterweg, waarover we Warffum binnenwandelen.

Langs de Warffumermaar wandelen we het dorpscentrum van Warffum binnen. Daar bezoeken we de grote Sebastiaankerk, maar die is helaas gesloten. Iets van de doorgaande route af gaan we toch ook even kijken bij de Pastorie-woning van Warffum. De kern van dit eeuwenoude gebouw is 14e eeuws, en men vermoedt dat dit nog het oudst overgebleven 'steenhuis' is van de provincie Groningen.

Bij het zorgcentrum Warfheem houden we onze lunchpauze. De meegenomen broodjes smaken prima, en een pak koude vruchtenyoghurtdrank uit de naastgelegen dorpssupermarkt is een koele verrassing op deze toch wel warme wandeldag.

Daarna lopen we via de Oudendijk en de Oostervalge aan de noordoostzijde Warffum uit. 

De kloosters van Rottum

Op de Westerhornseweg wandelen we in de richting van de enorme vuilstortplaats van Omrin. Deze vuilstortplaats is al geheel afgedekt met folie en aarde, en ziet er nu uit als een lange en hoge heuvel op het overigens tamelijk vlakke platteland rondom. Er is nog wel een milieustraat gevestigd, dus we zien ook regelmatig auto's al dan niet met aanhanger naar en van de milieustraat rijden, waar vuilnis afgegeven kan worden.

Linksom deze milieustraat gaat het dan verder over een fiets- en wandelpad naar de Usquerdermaar. Over het Dingsteepad langs deze waterloop gaat het dan verder in zuidelijke richting. Het laatste stuk gaat vervolgens in oostelijke richting verder over de Jacob Tilbusscherweg naar Rottum. Links zien we verderop in het weiland de twee boerderijen van Bethlehem staan, op de locatie waar vroeger de kloosterboerderij van Rottum stond. 

Bij de entree van Rottum staat een zuil, die is gemetseld van kloostermoppen van het eeuwen geleden al afgebroken klooster van Rottum. Een informatiepaneel met een maquette maken duidelijk hoe ongeveer het voormalige klooster was gelegen op de wierde van Rottum. Zo'n honderd monniken woonden vroeger in het door twee slotgrachten omgeven klooster op de terp, en de nonnen woonden in die tijd buiten Rottum in het nevenklooster van Bethlehem.

Museumhuisje en kloosterkerk op de terp van Rottum

Als we Rottum binnenwandelen, gaan we nog niet direct naar onze auto aan de andere zijde van het dorp. Eerst gaan we namelijk de terp op, omdat we nog een bezoek willen brengen aan de kerk op de wierde.  

Daarbij passeren we op de Kloosterweg het museumhuisje 'Hoeske van Thais Joaptje'.

Dit huisje is gebouwd van kloostermoppen, en bevat slechts één kamer met bedstee. Gelukkig is dit museumhuisje open, dus we kunnen het interieur bekijken.

Buiten zien we de buste van de Groninger dialect-schrijver Jan Boer, die hier in Rottum is geboren. Zijn monument staat op een stenen muurtje op de scheiding van het museumhuisje en het kerkhof op de terp. 

Bovenop de wierde staat de huidige kerk van Rottum, die de veel kleinere opvolger is van de grote kruiskerk van het voormalige Benedictijner kloostercomplex (13e eeuwse Sinte Juliana-klooster) op deze terp van Rottum. 

De kerk is open, dus die kunnen we bezichtigen.

Daarna lopen we over de Kloosterweg weer terug naar de plek waar onze volgende dagetappe verder gaat, en dan stappen we buiten de bebouwde kom in onze auto.

Daarmee rijden we terug naar Warfhuizen, om onze andere auto daar af te halen. Tot onze verrassing zien we bij het Gemaal Abelstok wederom de grote bruine bestelbus van kunstschilder Gosse Koopmans staan. Ik vertel Durkje dat hij daar wellicht zit te schilderen, maar als we het Gemaal Abelstok voorbij rijden, zie ik dat hij daar met een andere man zit te sportvissen.

Als we even later de auto hebben afgehaald bij de dorpskerk van Warfhuizen, rijden we tenslotte terug naar Feinsum. De temperatuur schommelt dan zo rond de 27 à 28 graden Celsius. Het was dus een tamelijk warme wandeldag, resultaat van de tropische lucht vanuit Spanje, die daar al voor dagtemperaturen van rond de 40 graden Celsius zorgde, en die de temperatuur morgen in het zuiden van Nederland laat oplopen tot ongeveer 35 graden Celsius.