Nederlands Kustpad deel 3: Van Lauwersoog naar Warfhuizen

Zondag 12 juni 2022
 

Tussen het wierdekerkhofje Olle Weem en Vlakke Riet

Lange-afstand-wandelpad 5-3 Stavoren-Nieuweschans

• In de periode van 4 april 2008 tot en met 25 oktober 2015 wandelden Durkje en ik alle zeven etappes van het Friese Kustpad (LAW 5-4), over een afstand van 150,5 kilometer. Deze wandelgids beschreef de route van Stavoren naar Lauwersoog.
• Er bestond in die jaren ook een lange-afstand-wandelgids dat de kust van Groningen volgde. Die wandelgids had als titel 'Wad- en Wierdenpad' (LAW 5-5). Deze wandelgids beschreef de route van Lauwersoog naar Nieuweschans, over een afstand van 123 kilometer.
• Beide wandelgidsen maakten deel uit van het 'Hollands Kustpad', dat loopt van Bergen op Zoom tot aan Nieuweschans.
• En dat Hollands Kustpad maakt deel uit van de lange Europese wandelroute 'E9' van het Franse Hendaye naar het Poolse Gdansk.
• Durkje en ik waren aanvankelijk van plan het Wad- en Wierdenpad te gaan wandelen, als vervolg op het Friese Kustpad.
• Maar inmiddels heeft de uitgever van deze twee wandelgidsen beide wandelgidsen gebundeld in één nieuwe uitgave (2013), die nu de naam kreeg: 'Nederlands Kustpad Deel 3 Friesland - Groningen', met als ondertitel 'Lange-afstand-wandelpad 5-3 Stavoren - Bad Nieuweschans 268 km'.

Nederlands Kustpad Friesland - Groningen

• Inmiddels hebben we deze nieuwe combi-editie van het Nederlands Kustpad Deel 3 gekocht, om daarmee het vervolg op het Friese Kustpad te gaan wandelen, zijnde de etappes van Lauwersoog naar Bad Nieuweschans; door Hunsingo, Fivelingo en Oldambt.
• Maar behalve dat bovengenoemde twee wandelgidsen gebundeld zijn, heeft de uitgever nog enkele andere etappes toegevoegd, en wel als volgt:
• a. Proloog Afsluitdijk (32,4 kilometer). Deze hebben Durkje en ik grotendeels gelopen op 25 augustus 2007, en de resterende aantak-route op 14 mei 2022.
• b. Variant W Wadroute: 5 etappes in noord-Groningen, over een afstand van 34,6 kilometer;
• c. Dagwandelingen Waddenwandelen: 21 etappes in het noorden van Fryslân en van Groningen, over een afstand van 148,5 kilometer.
• Aan de hand van deze nieuwe combi-wandelgids, gaan we in de komende tijd naast de etappes van Lauwersoog naar Bad Nieuweschans ook nog de 5 variant-etappes lopen en eveneens de 21 dagwandelingen.
• Vandaag wandelen we door het Groningse Hunsingo van Lauwersoog naar Warfhuizen, over een totale afstand van 25,4 kilometer.

Variatie in Hunsingo

Om 7:45 uur verlaten Durkje en ik vanmorgen Feinsum, om met beide auto's eerst naar het Groningse Warfhuizen te rijden. De temperatuur is dan al 17 graden Celsius, en die loopt vandaag tijdens onze wandeletappe op tot 18 graden Celsius. Het blijft de hele dag aangenaam zonnig weer, met in de ochtend nauwelijks wind, maar naarmate de dag vordert, begint het steeds harder - tot stevig - te waaien. Maar omdat de wind uit het westen waait, en wij hoofdzakelijk in oostelijke richting lopen, hebben we veelal de wind in de rug. Het is vandaag niet alleen een dag om te genieten van het mooie wandelweer, maar ook van de variatie aan landschappen waar we vandaag doorheen wandelen. De betrekkelijk jonge Marnewaard in het Nationaal Park Lauwersmeer (voorheen de Lauwerszee) is zo geheel anders dan het eeuwenoude landschap van de binnendijkse polders, en zo is de variatie van Marnebos en Westpolder en van het gebied langs beide oevers van het Hunsingokanaal het resultaat van de menselijke invloed op deze geheel verschillende cultuurlandschappen.

Lauwersoog

De ene auto parkeren we bij de dorpskerk van Warfhuizen, en dan rijden we terug naar Lauwersoog, waar we onze andere auto parkeren op het grote parkeerterrein van de Zeedijk ten zuiden van de N361. Het parkeerterrein is al goed gevuld met auto's van met name recreanten en toeristen die één of meerdere dagen doorbrengen op het Friese Waddeneiland Schiermonnikoog, en op het parkeerterrein zien we ook nu meerdere stellen en groepen die hun auto hier parkeren voor wellicht een dagje Schiermonnikoog.

We steken de Kustweg (N361) over en beginnen dan onze wandeldag om ongeveer 9:15 uur nabij het grote uitwateringssluizencomplex van Lauwersoog. 

Eerst wandelen we door het havengebied. Veel vissersschepen liggen dit weekend in de haven. Een aantal daarvan zullen later vandaag of wellicht morgen weer de zee op gaan om te vissen.

Op de havenkade liggen ook netten en drijvers die bij de visvangst zijn gebruikt, en wellicht weer zullen worden gebruikt. 

De N361 steken we wederom over bij Jachthaven Noordergat, en dan gaat de route verder via het Noordergat naar de Strandweg, om dan weer terug te lopen naar de N361. Hier verlaten we Lauwersoog.

Door Militair Oefen- en Schietterrein Marnewaard

Met een grote boog in zuidoostelijke richting gaan we dan door Robbenoort en door het Lauwersoog bos naar Strandpaviljoen Meerzicht. Daar zien we aan de overkant van het water Restaurant Suyderoogh, waar we gisteren onze familiedag beleefden.

Nog eens weer steken we daarna de N361 over, en dan komen we in het Marnebos van de Marnewaard, het grote Militair Oefen- en Schietterrein van Defensie. Bij binnenkomst van dit terrein word je daar direct voor gewaarschuwd, maar het gebied is grotendeels wel toegankelijk voor publiek. Af en toe steken we in het bosgebied brede zandpaden over, die duidelijk sporen van legervoertuigen zoals tanks vertonen. Ook zijn er diverse plekken waar oevers van tankgrachten zijn geasfalteerd, opdat legervoertuigen door brede waterpartijen van de ene naar de andere oever kunnen oversteken.

Even later komen we langs Marnehuizen. Daar mogen we niet komen. Het lijkt zo op enige afstand wel een bewoond dorpje, maar feitelijk gaat het hier om een oefendorp, waarin het leger haar oefeningen houdt in een gesimuleerd woongebied.

Westpolder

Als we het Vierhuizerbos doorkruist hebben, laten we het militair oefengebied achter ons. In een poel voorbij een wateroverloop zien we hele dikke karpers onrustig heen en weer zwemmen door en langs de rietkraag. Over een smal pad gaan we dan tussen akkers door naar de oude zeedijk, waar een dijkmonument bovenop is gebouwd. Hier werd vroeger het overtollige zoete water vanuit de polder in de Lauwerszee geloosd, maar na de transformatie van Lauwerszee naar Lauwersmeergebied was dat niet langer meer nodig.

In de Westpolder komen we langs de boerderij Torum. In onze wandelgids lezen we dat dit de boerderij is waar onze voormalige landbouwminister en landbouwcommissaris Sicco Mansholt is geboren en getogen.

Kunst in de Kerk van Vierhuizen

Wederom steken we even later de N361 weer over, om dan door te wandelen naar het dijkgat dat ons toegang geeft tot het dorp Vierhuizen. Op de dijk bij het dijkgat graast een kudde schapen en lammeren.

Onderweg waren we door een groot bord al geattendeerd op 'Kunst in de Kerk' in de twaalfde eeuwse dorpskerk van Vierhuizen. Als we bij deze kerk arriveren, blijkt dat de kerkdeur open is, dus we kunnen direct naar binnen om de kunstexpositie daar te bekijken. We bezichtigen onder andere de tentoonstelling 'Een zee van tijd' van Tjitske Dijkstra. Dijkstra componeert nieuwe beelden met elders gekochte bestaande borduurwerken uit bijvoorbeeld kringloopwinkels. Haar nieuwe creaties zijn daarmee vaak verschillend qua maat, materiaal en uitvoering.

Buiten bekijken we op het kerkhof ook het bijzondere draken-kunstwerk van de Chinese kunstenaar Huang Yong Ping. 

Daarna nemen we plaats op een bankje, tegenover de markante pastorie van Vierhuizen, waar we in de heerlijke ochtendzon genieten van onze eerste broodjes- en koffiepauze.

Naar het Hunsingokanaal

Over de Midhalmerweg verlaten we Vierhuizen. Over het erf van de boerderij Beusum stappen we over op een smal veldpad, tussen de weilanden door, over het Panserpad naar de Panserweg. Daar arriveren we bij de boerderij 'Panser', waar vorige week nog een uitgestrekte betonvloer achter het voorhuis lag, maar waar nu een week later al een volumineus stalen raamwerk boven op die betonvloer is gebouwd ten behoeve van de nieuwbouw van deze boerderijschuren.

We komen nu op een stuk van de route dat we vorige week ook hebben gelopen, toen we hier waren voor één van de Dagwandelingen (De Marne 1 & 2) van het Nederlands Kustpad. Aan de overzijde van de N388 komen we via de Panserweg weer bij en langs de camping van Robersum.

Evenals vorige week gaan we over het Robersummer pad in de richting van het Hunsingokanaal. Langs het Robersummerpad staan prachte roze-bloeiende schermbloemen. Hier en daar fladdert een vlinder rond de bloeiende bloemen, om af en toe even plaats te nemen op de roze bloemschermen.

Via de Zuidema's Klap steken we het Hunsingokanaal over.

Via Niekerk naar Leens

Via de Kanaalstraat wandelen we even later Niekerk binnen. Daar bezoeken we - evenals vorige week - de 13e eeuwse dorpskerk van Niekerk. De prachtige dorpskerken van Groningen zijn gelukkig veelal opengesteld voor het publiek, en vormen daarmee als het ware aangename oases op het platteland, waar in de meeste kleine dorpen geen andere voorzieningen (meer) zijn waar je als wandelaar even naar binnen kunt, en bijvoorbeeld ook naar het toilet. Veel kerken bieden die dienstverlening wel, en zijn daarmee niet alleen relevant voor de inwoners van het dorp, maar ook voor belangstellende passanten die graag kerken van binnen en buiten bezichtigen.

Vanuit Niekerk gaan we evenals vorige week het smalle betonpaadje van de Zwarteweg weer op, echter nu in tegengestelde richting. 

Bij de Houwerzijlstertil aangekomen, steken we de Houwerzijlstervaart over. Daar gaat de route - vergeleken met vorige week - eveneens in tegenovergestelde richting verder, nu langs het wierdekerkhofje Olde Weem naar Vlakke Riet, waar de ons inmiddels twee bekende windmolens van EAZ Wind op het erf van een boerderij staan.

Over de Vlakkeriet en de Leenstertillen lopen we naar de Grote Leenstertil, waar de Houwerzijlstervaart in het Hunsingokanaal uitstroomt.

Verhildersum

Vrij snel daarna wandelen we even later de bebouwde kom van Leens binnen. In Leens lopen we naar de Petruskerk, maar die is helaas gesloten voor bezichtiging.

Door Leens wandelen we vervolgens over de Achtervalge naar het borgterrein van Borg Verhildersum. Deze van oorsprong middeleeuwse Groningse borg ligt in een prachtige tuin, met in de tuin expressieve beelden van gepassioneerde mensen. We vinden daar een zonnige plek voor onze lunchpauze, en genieten onderwijl van de zonovergoten oude borg in deze schitterende tuin in dit parkachtig gebied ten oosten van Leens.

Na onze lunchpauze wandelen we verder door het bomenrijke borgterrein, langs de boomgaard naar het arbeidershuisje (1853), dat qua vorm en inrichting in schril contrast staat met de omvangrijke en exclusief ingerichte Borg Verhildersum.

Een eindje voorbij dat arbeidershuisje komen we bij de Museumboerderij Welgelegen, waar we even naar binnen gaan.

Naar de Kluis van Onze Lieve Vrouwe van de Besloten Tuin te Warfhuizen

Na deze bijzondere locatie richten we ons op het laatste traject van deze etappe. Eerst gaan we het fiets- en wandelpad Scheeftilsterpad op langs de Hoornse Vaart naar het buurtschap 't Stort.

Direct daarna komen we door het buurtschap Douwen. En dan hoeven we alleen maar de oude Trekweg te volgen langs het Warfhuister Loopdiep. Via de Wehesterbrug steken we deze vaart over, en dan gaat het langs dezelfde  vaart verder tot in Warfhuizen, om 15:30 uur onze bestemming voor vandaag.

In Warfhuizen bezoeken we de dorpskerk, die momenteel wordt bewoond door een kluizenaar, die zijn kluizenarij de naam 'Kluis van Onze Lieve Vrouwe van de Besloten Tuin' heeft genoemd. Eerder vandaag is de heilige mis al gevierd. In deze rooms-katholieke dorpskerk branden enkele kaarsen, en we wandelen de kerk binnen voor een bezoek aan dit Groningse bedevaartshuis. In deze kluis - een klooster voor slechts één kloosterling - wordt een reliek bewaard van de Heilige Antonius-Abt, die de patroon is van de kluizenaars.  

Tijdens ons bezoek komen er nog zes anderen deze bedevaartskerk bezoeken.

Her en der in de kerk hangen zilverkleurige geschenken, die door bezoekers zijn aangeboden aan deze kluis van pater Hugo. Een wijwaterschaal in de vorm van een Jacobsschelp hangt bij de ingang van de kerk, en een beeld van Maria 'de Bedroefde Moeder van Warfhuizen' hangt in het koor van de kerk.

Met dit bezoek aan de enige nog bewoonde kluis van Nederland eindigt onze wandeletappe van het Nederlands Kustpad.

Vanuit Warfhuizen rijden we terug naar de parkeerplaats van Lauwersoog, waar we de andere auto afhalen, om dan met beide auto's terug te rijden naar huis.