zondag 13 september 2020

Bonifatius Kloosterpad - Rondje 8 - Drachten over Beetsterzwaag, Olterterp en Ureterp

Zondag 13 september 2020

Bij de 13e/14e eeuwse kloosterkerk van Kortehemmen











Een ontdekkingsreis en pelgrimage
Wandeljournalist Fokko Bosker publiceerde samen met co-auteur Lammert de Hoop in het jaar 2019 de wandelgids 'Bonifatius Kloosterpad'. Het titelblad van dit boek vermeldt dat het hier gaat om 'Een ontdekkingsreis en pelgrimage door het 'wilde' oosten van Fryslân'. Het gaat om een wandelgids die de kleurrijke geschiedenis van de kloosters in Fryslân beschrijft in routekaarten, foto's en begeleidende teksten.
Durkje en ik waren aanwezig bij de presentatie van het Bonifatius Kloosterpad, die plaatsvond op 15 november 2019 in de Bonifatiuskapel te Dokkum.
Deze wandelgids bevat twaalf aaneengesloten etappen en dertien lokale rondwandelingen. In totaal beslaat het wandelnetwerk zo'n 450 kilometers in oostelijk Fryslân, het gebied tussen het Friese Waddeneiland Schiermonnikoog en Wolvega.

In het voetspoor van heiligen en pelgrims
Met zijn wandelgids neemt auteur Fokko Bosker je als wandelaar mee in een schitterend gebied met veel cultuur en natuur. Hij laat je wandelen naar oude kloosterlocaties en uithoven. Het is een tocht door Wad en Woud, in een rijke afwisseling van streeklandschappen en prachtige natuurgebieden.
Tegelijk met deze wandelgids verscheen ook het bijbehorende boek 'Bonifatius Kloosterpad - In het voetspoor van heiligen en pelgrims'. Dit begeleidend schrijven in boekvorm biedt per wandelroute inspirerende verhalen over het gebied dat deze wandelgids bestrijkt.
De wandelgids is gebaseerd op het Wandelknooppunten-netwerk. De routebeschrijving in de wandelgids is uiterst beknopt, maar het volgen van de als routebeschrijving achtereenvolgens genoemde wandelknooppunten zou moeten volstaan om de beschreven routes goed te lopen.
Wie de vele Friese klooster- en kerkenpaden, schouwpaden, lijk- en dijkwegen van deze wandelroute loopt, maakt kennis met de vele sprekende getuigen uit vervlogen tijden van middeleeuwse kloosterorden in Fryslân. Dit Bonifatius Kloosterpad belicht de rijke Friese geschiedenis van kloosters en landschappen, en toont je al wandelend ook de relatie tussen beide zaken.
Met het bewandelen van alle 25 routes van deze wandelgids gaan Durkje en ik op voetreis tussen uitersten, die de verbeeldingskracht van de pelgrim voedt en inspireert.

Vanuit beslotenheid naar licht
Voor vandaag hebben we het achtste rondje van deze gids op het wandelprogramma staan, met een afstand van 27,22 kilometer.
Dit Rondje 8 kreeg als titel: 'Drachten over Beetsterzwaag, Olterterp en Ureterp' met als subtitel: 'Vanuit de beslotenheid naar het licht'. De subtitel verwijst naar de transformatie die het Karmelklooster van Drachten meemaakte. Nadat de laatste ongeschoeide Karmelietessen het Karmelklooster in 1993 verlieten, waarin ze als bid-orde in afzondering leefden, wordt het voormalige klooster nu commercieel gebruikt voor allerlei culturele activiteiten, waarbij het licht als het ware wordt gevierd.  
Om 7:20 uur rijden we vanmorgen met onze auto van Feinsum naar het Karmelklooster in Drachten, want hier begint het achtste rondje van het Bonifatius Kloosterpad.
Het is bewolkt, en de temperatuur is vanmorgen bij vertrek 15 graden Celsius. Hoe later het wordt, hoe zonniger het wordt. Bij terugkomst in Drachten is de temperatuur vanmiddag al opgelopen naar 23 graden Celsius. De stevige wind is nog wel fris, maar het is droog en heel geschikt wandelweer.

Van Karmelklooster naar kloosterkerk van Kortehemmen
Durkje en ik starten aan de voorkant van het Karmelklooster. Dan lopen we langs de zijkant langs de tuinmuur, die de kloostertuin aan ons oog onttrekt.
Verderop passeren we de woning waar Jan & Wytske met Gerjan & Arjen wonen, en dan nemen we een smal voet- en fietspad, dat ons naar en langs de Drachtster sportvelden voert. Na de tunnel onder de Zuiderhogeweg nemen de onderdoorgang van de Oude Slingeweg onder de A7 door, om daarna door de al oude singel van het verlengde van de Zuiderhogeweg in zuidelijke richting te lopen naar de Suderskarren. Over de Himsterfinnen en de Boerestreek gaat het Bonifatius Kloosterpad daarna verder naar de eeuwenoude kloosterkerk van Kortehemmen, die zo rond het jaar 1300 van kloostermoppen (Alde Friezen) is gebouwd, waarschijnlijk vanuit het voormalige, nabije klooster van Smalle Ee. Deze eeuwenoude kerk staat momenteel in de steigers wegens restauratiewerkzaamheden. 

Beetsterzwaag en Olterterp
Daarna gaat de route verder door het bosperceel tussen de A7 en Beetsterzwaag, en wandelen we geruime tijd op het Schuinpad (bij Oud-Beets), tot aan de rand van de bebouwde kom van Beetsterzwaag. Over de Helomareed gaan we dan naar de Hoofdstraat van Beetsterzwaag, die we lange tijd volgen. 
In Beetsterzwaag doorkruisen we de overtuin van het Lycklamahuis, en iets verderop gaat ons pad dan verder over het Kerkepad Oost naar de Sint-Hippolytuskerk (1500) van Olterterp. Daar eten we even een broodje voordat we verder gaan. In Het Witte Huis van Olterterp drinken we koffie.
Achter Het Witte Huis gaan we het beukenbos van Olterterp in. In dat bos passeren we enkele bomen die in de boomstam een groot houtsculptuur hebben.

Via Heidehuzen naar Ureterpvallaat
Bij het buurtschap Heidehuzen verlaten we het bos, om dan over een smal voetpad door het beekdal langs het Alddjip (ook wel Koningsdiep of Keningsdjip genoemd) naar Aldhôf te lopen. Het hoog opgeschoten riet met haar dikke rietpluimen hangt ver over het paadje, dus ons rest een smal pad om voort te gaan langs deze oude rivier.
Over de Bûtewei gaan we ter hoogte van Selmien West onder de N381 door, en al vrij snel na deze tunnel volgen we een mooi singelpad naar Selmien East. Die weg volgen we in de richting van Ureterp, maar al vóór Ureterp zouden we linksaf moeten gaan. Toch lopen we nog even door richting Ureterp, tot aan de dorpskerk, daterend van het jaar 1250, gebouwd door Cisterciënzers. Tegenover deze Ureterper Piterkerk is een gesloten Teehûs, waar we op een picknickbank een rustpauze houden om hier weer iets te eten en te drinken.
 

Dan lopen we enkele honderden meters weer terug, om dan over de eerst verharde en later onverharde Brouwerslaan naar Ureterpvallaat te gaan. In dit buurtschap volgen we De Feart, maar die oude weg wordt onderbroken door het klaverblad van de A7 ten zuidoosten van Drachten. Aan de overzijde van dat klaverblad pakken we het vervolg van De Feart weer op. Veel van de oude huizen hier in dit buurtschap Ureterpvallaat zijn gemeentelijke monumenten. Het woord vallaat verwijst naar de lokale sluis tussen Ureterp en Drachten.

Klooster van de Franciscaner Minderbroeders
Aan de voet van de hoge Tjaardaflats beginnen we bij Speeltuin Spijkerdorp aan een pad dat aan de westzijde van de geluidswal van de N31 ligt.
De Drachtster woonwijk De Wiken doorkruisen we via de groene strook van grasvelden en vijvers, tot aan de Noorderdwarsvaart.
Daarna volgt het lange stuk over De Kaden, tot aan de Grote Kerk (1743) van Drachten. Als we hier zijn, merken we dat het drukker op straat wordt. Er worden ook dranghekken langs de weg geplaatst, en als we voorbij winkelcentrum Raadhuisplein zijn, is duidelijk geworden dat we hier het parcours doorkruisen van de '8 van Drachten', een hardloop- en wandelevenement over een afstand van acht kilometer. Een deel van het centrum van Drachten wordt daartoe verkeersvrij gemaakt. 
We steken de Zuiderbuurt over, en passeren dan MuseumDr8888, dat is gevestigd in wat sinds 1937 tot 1970 het Drachtster klooster van de Minderbroeders was.




Door het opengestelde deel van de oorspronkelijke kloostertuin van de Franciscaner paters lopen we langs het Drachtster gemeentehuis, langs De Lawei en door de parkachtige woonwijk en het Jonko Park op het voormalige Drafbaanterrein.

Karmelklooster voor Ongeschoeide Karmelietessen
Als we de Eikesingel even later oversteken, ontmoeten we Jan & Wytske, die zojuist een eind gaan fietsen. Nadat we een tijdje met hen hebben gesproken, wandelen we langs de bult van Drachten en langs de kloostertuinmuur weer terug naar de voorzijde van het Karmelklooster (1936), het eindpunt van deze wandelroute. 
 

Als kind ben ik vroeger wel in het publieke deel van dit klooster van de zusters Onze Lieve Vrouwe van de Berg Karmel geweest, om daar rondgeleid te worden en om te horen wat deze Karmelietessen zoal deden in het klooster. Ze verdienden de kost onder andere door avondmaalsbrood voor de kerken in de regio te bakken, en deden intern ook inpakwerk voor de Philipsfabriek van Drachten. Af en toe kwamen deze in lange donkerbruine pijen geklede nonnen vroeger ook wel bij ons in de winkel en werkplaats om bijvoorbeeld hun fietsen te laten repareren.
Bij aankomst is het 14:00 uur, dus we hebben deze 27,22 kilometers in zes uren afgelegd.
Het is nog steeds prachtig weer, met een stevige wind, maar het is een volop zonnige zondag. Vanaf het Karmelklooster rijden we terug naar huis.



Geen opmerkingen: