Bonifatius Kloosterpad - Traject 1 - De Kloosterronde van Buitenpost naar Gerkesklooster

Donderdag 21 mei 2020 - Hemelvaartsdag

Kerkraam in de kerk van Augsbuurt

Een ontdekkingsreis en pelgrimage
Wandeljournalist Fokko Bosker publiceerde samen met co-auteur Lammert de Hoop in het jaar 2019 de wandelgids 'Bonifatius Kloosterpad'. Het titelblad van dit boek vermeldt dat het hier gaat om 'Een ontdekkingsreis en pelgrimage door het 'wilde' oosten van Fryslân'. Het gaat hier om een wandelgids die de kleurrijke geschiedenis van de kloosters in Fryslân beschrijft in routekaarten, foto's en begeleidende teksten.
Durkje en ik waren aanwezig bij de presentatie van het Bonifatius Kloosterpad, die plaatsvond op 15 november 2019 in de Bonifatiuskapel te Dokkum.
Deze wandelgids bevat twaalf aaneengesloten etappen en dertien lokale rondwandelingen. In totaal beslaat het wandelnetwerk zo'n 450 kilometers in oostelijk Fryslân, het gebied tussen het Friese Waddeneiland Schiermonnikoog en Wolvega.

In het voetspoor van heiligen en pelgrims
Met zijn wandelgids neemt auteur Fokko Bosker je als wandelaar mee in een schitterend gebied met veel cultuur en natuur. Hij laat je wandelen naar oude kloosterlocaties en uithoven. Het is een tocht door Wad en Woud, in een rijke afwisseling van streeklandschappen en prachtige natuurgebieden.
Tegelijk met deze wandelgids verscheen ook het bijbehorende boek 'Bonifatius Kloosterpad - In het voetspoor van heiligen en pelgrims'. Dit begeleidend schrijven in boekvorm biedt per wandelroute inspirerende verhalen over het gebied dat deze wandelgids bestrijkt.
De wandelgids is gebaseerd op het Wandelknooppunten-netwerk. De routebeschrijving in de wandelgids is uiterst beknopt, maar het volgen van de als routebeschrijving achtereenvolgens genoemde wandelknooppunten zou moeten volstaan om de beschreven routes goed te lopen.
Wie de vele Friese klooster- en kerkenpaden, schouwpaden, lijk- en dijkwegen van deze wandelroute loopt, maakt kennis met de vele sprekende getuigen uit vervlogen tijden van middeleeuwse kloosterorden in Fryslân. Dit Bonifatius Kloosterpad belicht de rijke Friese geschiedenis van klooster en landschappen, en toont je al wandelend ook de relatie tussen beide zaken.
Met het bewandelen van alle 25 routes van deze wandelgids gaan Durkje en ik op voetreis tussen uitersten, die de verbeeldingskracht van de pelgrim voedt en inspireert.

Op de fiets naar Buitenpost
Nu wij in de afgelopen weken de laatste etappes van zowel het Elfstedenpad als van de 'Pieter Stuyvesant Kuiertocht' hebben gelopen, is het voor Durkje en mij tijd voor weer een nieuwe wandelgids. Wij gaan vandaag beginnen met voor ons de eerste route uit de wandelgids van het Bonifatius Kloosterpad.
Daartoe hebben we gekozen voor het eerste traject van een drie trajecten omvattende rondwandeling rondom de Friese plaats Buitenpost. Dit Traject 1 kreeg als titel: 'De Kloosterronde van Buitenpost naar Gerkesklooster'. De wandelgids vermeldt een wandelafstand van 22,39 kilometer.
Durkje en ik kiezen ervoor om voor dit traject niet gebruik te maken van een auto op het beginpunt en een auto op het eindpunt, maar om de fietsen mee te nemen achter op de auto.
Kort vóór acht uur rijden we vanmorgen in de auto met de fietsen van Feinsum naar Gerkesklooster. Daar parkeren we onze auto bij de kanaalbrug, en halen we de fietsen van het fietsenrek van de auto. Dan fietsen we over mooie fietspaadjes en smalle asfaltweggetjes van Gerkesklooster via Dykhústertille en Lytsepost naar het NS-station van Buitenpost, waar we de fietsen bij het treinstation stallen.
De stationsrestauratie is (nog) gesloten, dus we drinken hier eerst even een kop meegenomen koffie, en dan staan we om 9:15 uur bij het treinstation van Buitenpost klaar voor vertrek.

Naar Kollum
Het is zo vroeg in deze ochtend van Hemelvaartsdag al aangenaam weer. Het belooft een warme dag te worden. Het weerstation van het KNMI in de De Bilt meldt dat het vandaag de eerste zomerse dag is. De temperatuur loopt in de loop van de middag vandaag op tot 26 graden Celsius. Voor het eerst dit jaar kunnen we een dagtocht aanvangen zonder jas en zonder trui. Een hele dag in wandelshirt hebben we derhalve voor de boeg.
We steken het treinspoor over in noordelijke richting, en wandelen dan over het Swaddepaad en It Paradyske eerst naar het buurtschap Leechlân. Op de splitsing is een minicamping, waarop al zo'n zes campers staan. Dat ziet er al weer gezellig uit in de huidige Corona-tijd.
Door een schilderachtig mooi Friese Wouden-coulissenlandschap wandelen we richting Kollum. Onderweg steken we nog de 17e eeuwse Stroobosser Trekvaart over.
Door een woonwijk lopen we naar de hoofdstraat van Kollum, die we volgen tot voorbij de brug over het Zijlsterried. Daarbij passeren we ook de imposante, middeleeuwse tufstenen Maartenskerk (in eerste aanleg rond 1100 gebouwd) aan de Voorstraat. We verlaten daarna deze voormalige zeehaven.

Stempelen bij de pelgrim van Augsbuurt
Vlak buiten Kollum arriveren we in het buurtschap Augsbuurt, in het Fries ook wel Lytsewâld genoemd, en in het Gronings Lutjewolde.
In Augsbuurt krijgen we een warm onthaal bij onze hartelijke mede-pelgrim Jitse van der Wal, die ons vriendelijk uitnodigt om met hem even een praatje te maken op zijn terras achter het huis.
Pelgrims vragen tijdens hun pelgrimage hier en daar pelgrimsstempels in bijvoorbeeld klooster, kerken en refugio's, om bij aankomst in het bedevaartsoord Santiago de Compostela aan te kunnen tonen dat de pelgrimstocht daadwerkelijk wandelend is volbracht.

Pelgrim stempelt voor pelgrims

Nu weten wij dat pelgrim Jitse jaren geleden zelf een dergelijk stempel heeft ontworpen, dus wij maken van deze buitenkans gebruik door Jitse te vragen of wij zijn stempel van Augsbuurt in onze wandelgids kunnen krijgen. Dat kan, dus de stempel wordt van binnen gehaald, en buiten krijgen wij van deze medepelgrim het mooie stempel van de dorpskerk van Augsbuurt in onze wandelgids.
Na dit aangenaam verpozen vervolgen we onze weg door Augsbuurt, eerst langs de kerk van Augsbuurt. We lopen langs de westzijde van de kerk en zien dan door één van de hoge rondboogvensters het door de zon vanuit het oosten zo prachtig kleurrijk beschenen glas-appliquéraam van kunstenaar Janhendrik Ramaker.

Burum
Over een smal veldpad verlaten we Augsbuurt in de richting van het terpdorp Burum.

Eén van de schotels van Burum

Voordat we in Burum arriveren, passeren we in het open veld van de ingedijkte zeebodem eerst nog twee bijzondere locaties.
De eerste locatie is die van het beroemde satellietgrondstation van Burum, waar ongeveer twintig hele grote en ook enkele kleinere schotelantennes staan opgesteld.

Kapel voor Foekje Dillema

Een klein eindje verder komen we langs een monument van geheel andere orde. Midden in het veld staat een kleine kapel, die herinnert aan de tragiek van het leven van de Friese recordhoudster-atlete Foekje Dillema, die in 1950 een discriminerende geslachtstest weigerde, en toen door de atletiekunie werd geroyeerd, en ook haar hardlooprecords werden geschrapt. Het beeldje van de dichte rode lotusbloemknop in deze kapel staat voor het in de kiem gesmoorde Friese talent, en symboliseert ook het medeleven dat zij verdient; weliswaar in de wetenschap dat na haar dood in 2007 haar persoonlijk record postuum alsnog werd erkend.
De eenzame plek hier midden in het open weidelandschap roept wel iets op van het tragische lot en de eenzaamheid die Foekje Dillema bij leven trof.
Even later wandelen we voorbij het buurtschap De Keegen het dorp Burum binnen, waar we achter de dorpskerk op een kinderspeelplaats naast de basisschool een picknickbank vinden in de volle zon, waar we enige rusttijd nemen om iets te eten en te drinken.

Vrouwenklooster Galilea
Ten zuiden van Burum steken we de N355 over, om verderop onze weg in oostelijke richting te vervolgen over de Friese Straatweg richting Visvliet. Deze oude rijksweg is van origine een middeleeuwse 'heirweg'.
Dan zien we rechtsvoor ons een grote terp in het landschap liggen. Een oude boerderij staat op de terp, en langs de doorgaande weg staat nog een andere boerderij, die momenteel wordt gerestaureerd. Deze terp is de locatie van het vroegere Galilea. Hier stond vroeger het Vrouwenklooster. De homeie-palen met daarop de tekst 'Vrouwen' en 'Klooster' aan weerszijden van het erfpad getuigen nog van deze oude kloostervestiging. Hier stond tussen de 13e en de 16e eeuw het Cisterciënzer nonnenklooster, dat indertijd waarschijnlijk is gesticht door en als dependance van het dubbelklooster Jeruzalem in Gerkesklooster.
Na de Reformatie verkochten de Provinciale Staten van Fryslân het klooster, waarna het werd afgebroken, zoals dat ook bij tientallen andere klooster geschiedde. De kloosterstenen van Vrouwenklooster Galilea zijn later gebruikt bij de versterking van de schans van Munnekezijl.

Van Visvliet langs de Lauwers naar Stroobos-Gerkesklooster
Vanuit Visvliet begint het laatste deel van onze route van vandaag. Over een breed betonnen veldpad wandelen we naar de Hilmahuistermolen. Rechts van ons stroomt de meanderende veenrivier de Lauwers, die hier de grens vormt tussen de provincies Groningen (waarin we nu lopen) en Fryslân.
Voorbij de molen en de onderdoorgang onder het treinspoor komen we in in Polder De Twee Provinciën, en zijn we weer terug in de provincie Fryslân.
Deze polderweg voert ons naar Stroobos en Gerkesklooster.
Als we weer bij de kanaalbrug van Gerkesklooster-Stroobos zijn, arriveren we bij onze hier geparkeerde auto.
We kunnen nu terug naar het NS Station in Buitenpost, maar voordat we daar naar toe rijden, gaan we eerst nog even op familiebezoek in de tuin van Rennie & Anne. Tot slot halen we onze fietsen af van het treinstation in Buitenpost, en rijden we terug naar huis.