zaterdag 11 oktober 2014

Immortelle randonnée

Zaterdag 11 oktober 2014
De cover van het boek Compostela

Ik ben gewoon vertrokken
Van onze kinderen kreeg ik in september 2014 als verjaardagsgeschenk onder andere het boek 'Compostela', met als ondertitel 'Voetreis naar het einde van de wereld'.
Dit boek - met als oorspronkelijke titel 'Immortelle randonnée'  - is geschreven door de Franse academicus Jean-Christophe Rufin (1952). Het boek is vanuit het Frans naar het Nederlands vertaald door Katelijne de Vuyst.
Rufin is schrijver, arts, globetrotter, ex-ambassadeur en pionier van de humanitaire beweging 'Artsen zonder grenzen'. Hij verbaasde zichzelf en zijn omgeving door naar Santiago de Compostella te stappen. 785 kilometer lang volgt hij de Camino del Norte, een Spaanse pelgrimsroute, die veel minder druk is dan de gebruikelijke pelgrimstocht van de Camino Francès.
Maar waarom loopt een mens zo'n pelgrimsroute naar Santiago de Compostela? ‘Telkens als iemand me die vraagt stelt, kan ik daar zeer moeilijk op antwoorden’, schrijft Rufin. ‘Ik ben gewoon vertrokken, dat is alles.'

Simpelweg onweerstaanbaar
Deze pelgrimage - waarvan Durkje en ik afgelopen zomer de eerste helft liepen - leidt Jean-Christophe Rufin vanuit het Franse Hendaye in Spanje langs de Baskische en Cantabrische kust, en over de wilde bergen van Asturië en Galicië naar het Spaanse pelgrimsoord Santiago de Compostela. Maar hooggestemde heroïek is niet aan hem besteed. Rufin is een fijnzinnige observator van wat ons, mensen, beweegt. Hij schetst het ene amusante portret na het andere, hij filosofeert er ludiek op los, en hij oefent zich in zelfspot, humor en verwondering.
Op de cover van dit boek staat een quote van het Canadese dagblad La Presse:
'Een boek dat u niet zult wegleggen voor de laatste pagina,
zelfs als het thema van Compostela u overschillig laat ...
Simpelweg onweerstaanbaar'.
Dat is een rake typering; kun je nagaan hoeveel moeite ik als pelgrim heb gehad om dit boek af en toe terzijde te leggen als het tijd was om weer eens even wat anders te gaan doen. Dit boek wil je inderdaad in één keer lezen. Zeker wie de kustroute van de Camino del Norte en de variant via de Camino Primitivo (door Oviedo) heeft gelopen, waant zich lezend een wandelmaatje van deze boeiend schrijvende pelgrim-auteur.

Rufin over de Camino
  • De weg (camino) is een netwerk, een broederschap, een internationale.
  • Je leert de waarde '(van de camino)' pas kennen op de Camino.
  • De Camino is een alchemie van de tijd op de ziel.
  • De Camino leent zich uitstekend tot ontmoetingen, om niet te zeggen tot avontuurtjes.
  • Een korte tocht volstaat niet om te breken met je gewoonten.
  • Met de Camino doe je nooit wat je wilt.
  • De Camino zit boordevol tegenstellingen en bezorgt de op hol geslagen fantasie regelmatig een koude douche.
  • Het wordt een tweede natuur de markeringen te vinden.
  • De Camino schenkt je onverwachte momenten van religieuze emotie.
  • De Camino is slechts één van de consumptieproducten uit de grote postmoderne bazaar.
  • De voeten van de pelgrim, Een futiel onderwerp dat op de Camino echter aanzienlijke proporties aanneemt.
  • De opeenvolging van de dagen, de constante inspanning, de opgestapelde vermoeidheid maken van de Camino een unieke ervaring.
  • De geest van de Camino komt hierop neer: het verlangen de wereld te doorkruisen om hem te ontvluchten en anderen te ontmoeten op plekken waar niemand is.
  • Aan de Camino heb ik de mooiste ontmoetingen te danken.
  • De Camino zorgt ervoor dat de pelgrim openstaat voor iets wat groter is dan hijzelf en eigenlijk groter is dan alles.
Rufin over de pelgrim
  • Elke pelgrim reist zoals hij wil.
  • De echte pelgrim herken je aan het feit dat hij zo weinig mogelijk uitgeeft.
  • Pelgrims zijn mytische wezens.
  • Door de vermoeidheid van de tocht worden de harten weker.
  • De wandelaar evolueert in geen tijd tot een soort landloper.
  • Onder invloed van de Camino raak je binnen de kortste keren je schroom en ook je waardigheid kwijt.
  • Dergelijke ervaringen laten je voor het eerst beseffen hoe kwetsbaar je bent, wat trouwens ook een grote kracht is.
  • De pelgrim telt niet mee. Zijn aanwezigheid is kortstondig, verwaarloosbaar.
  • Zeldzaam zijn zij die hun kwellingen voor zichzelf weten te houden.
  • Een pelgrim is geen toerist.
  • Naarmate de pelgrim zich geringschat, voelt hij zich sterker en haast onoverwinnelijk worden.
  • Tijdens het lopen word je omringd door je eigen geur.
  • De pelgrim geniet van de kleinste troost.
  • Iedereen kent wel een aantal delicate onderwerpen die hem niet loslaten.
  • In het diepst van de wanhoop, is de verleiding het grootst om houvast te vinden in de religieuze dimensie van de bedevaart.
  • Menszijn betekent misschien: God kennen. Of in elk geval: naar Hem op zoek gaan.
  • De doorgewinterde pelgrim koestert geen verlangens meer.
  • De pelgrim staat nog altijd symbool voor de verspreiding van ideeën en mensen.
  • De pelgrim is de enige op wie je nog kunt bouwen.
  • Een pelgrim maakt van geen enkele tijd deel uit.
  • Al wie zich aan zelfonderzoek onderwerpt, zal er beslist zijn voordeel mee doen.
Rufin over Rufin
  • Ik besefte hoe nuttig het was alles kwijt te raken om het wezenlijke terug te vinden.
  • Naarmate de transformatie plaatsgrijpt, word je niet alleen een compleet ander mens, maar ga je ook openstaan voor anderen.
  • Er is niets wat je zo blij maakt als het besef een ontoepasbare wet te overtreden. Het geeft je het gevoel dat je redelijker bent dan de samenleving.
  • Ik kon heel goed met mijn eenzaamheid leven.
  • Zo doe ik regelmatig afstand van datgene waar ik het meest van hou, gewoon om de waarde ervan te leren kennen.
  • Ik was een nieuwe mens, bevrijd van zijn geheugen, verlangens en ambities.
  • Toen ik naar Santiago vertrok, zocht ik niets, en ik heb het gevonden.
  • Zodra ik aan de Camino begon, veranderde alles.
  • Het voelbare effect van de pelgrimstocht is snel uitgewerkt. En toch, aan een paar symptomen merk je dat de Camino in de diepte nog altijd actief is.
  • Ik ben niet in staat uit te leggen hoe de Camino werkt en wat hij werkelijk voorstelt. Ik weet alleen dat hij in mij leeft.
Jean-Christophe Rufin:
"Toen onderging ik voor het eerst het bizarre gevoel dat de pelgrim typeert:
het besef oneindig klein te zijn,
maar zo trots te zijn op die eenvoud,
dat het haast een zonde van hoogmoed wordt." 

Geen opmerkingen: