Afdalen als betekenisvolle beweging

Dinsdag 9 oktober 2012

dr. Gabriël Anthonio

6e Sminialezing 2012
In aansluiting op de Statutaire Ledenvergadering van de Regio Fryslân van de VU-vereniging vindt de Sminialezing 2012 plaats in het Auditorium van Stenden Hogeschool te Leeuwarden. Als Regiocomité Fryslân organiseren we samen met Stenden-lector dr. Gabriël Anthonio en Stenden-onderzoeksdocent dr. Vincent Pieterse namens Stenden Hogeschool en VU-connected dit jaar de openbare 6e Sminialezing, genoemd naar prof. dr. Taede Sminia. De heer Sminia was voorheen rector-magnificus van de Vrije Universiteit Amsterdam en tevens één van de founding fathers van de University Campus Fryslân. Samen met zijn echtgenote woont de heer Sminia deze naar hem genoemde lezing vanavond bij. 

Vincent Pieterse en Gabriël Anthonio
Vanavond wordt de publieke 6e Sminialezing  uitgesproken door dr. Gabriël Anthonio. De heer Anthonio is voorzitter van de Raad van Bestuur van Jeugdhulp Friesland en Lector Leadership & Change Management bij Stenden Hogeschool. Gabriël Anthonio is tevens alumnus van de Vrije Universiteit. 
De avond staat onder leiding van dr. Vincent Pieterse, die na de pauze ook het tweede deel van de avond begeleidt. De heer Pieterse is onderzoeksdocent bij de School of Business van Stenden Hogeschool en daarnaast ook zelfstandig gevestigd Projectmanager. Vincent Pieterse is tevens docent aan de Vrije Universiteit te Amsterdam.

Meer dan geld alleen
In de moderne samenleving is stijgen op de maatschappelijke ladder de beweging waar we grote waarde aan hechten. Die verticale lijn zien we terug in zaken als carrière maken, meer geld verdienen, groei van een bedrijf of instelling voor hoger onderwijs. We moeten naar boven, naar een denkbare top van het meer, beter en groter. Maar er is meer dan geld alleen. Want wat gebeurt er als we bewust kiezen voor de weg naar beneden? Als we afdalen naar de ander? 

Afdalen naar de ander
De Sminalezing van vanavond gaat over die tegengestelde, onnatuurlijke beweging: het afdalen. Afdalen is een weg naar beneden. Deze weg naar beneden blijkt bij nader onderzoek, ervaringen en reflecties daarop heel betekenisvol te zijn. Maar afdalen vraagt ook om moed; moed om uit de comfort-zone te stappen en af te dalen naar een andere wereld.  Deze avond biedt de aanwezigen in de zaal een avond van inspiratie, van nieuwe geluiden en een wenkend perspectief. Terwijl de wereld om ons heen zich druk maakt over opstijgen, economische groei en andere verticale zaken, verkent Gabriël Anthonio met ons de tegenovergestelde beweging. Afdalen blijkt een aantal uitdagende perspectieven te bieden. Hij legt uit hoe betekenisvol afdalen kan zijn.

Brede belangstelling 
Als voorzitter van het Friese Regiocomité van de de VU-vereniging heet ik als gastheer om 20.00 uur namens VU-connected en Stenden Hogeschool alle aanwezigen hartelijk welkom. Onder de bijna 80 deelnemers zitten vanavond o.a. vertegenwoordigers van Stenden Hogeschool, Schaaf Bewaking & Beveiliging, Expect Studentenpastoraat, Stichting Nijkleaster, Friesland College, Snoek Hoveniers, Stichting Jabikspaad Fryslân en van diverse kerkelijke gemeenten. Die brede belangstelling geeft aan dat de thematiek van 'het afdalen' diverse doelgroepen wel zeker aanspreekt. Kennelijk zijn velen op zoek naar wegen om de zaken anders aan te pakken, met meer zin en meer betekenis.

Een engel vertelt

"Meneer, u bent een engel".

"Aangenaam, mijn naam is Gabriël".

Enkele uitspraken van Gabriël Anthonio

• Afdalen in onszelf is afdalen naar onze persoonlijke kernwaarden;
• Het gaat vanavond over afdalen als een uitnodigend en wenkend perspectief;
• Ik werk niet met schema's en modellen, maar met verhalen;
• Blijf alsjeblieft dichtbij me in het nu;
• Van mijn zoon heb ik geleerd om af te dalen, afdalen naar zijn wereld. Daarvoor moet ik eerst goed contact hebben met mezelf, in het nu aanwezig zijn en kan ik me vervolgens richten op de ander. Alleen op deze manier kan onze ontmoeting - horizontaal en van aangezicht tot aangezicht - voor beiden betekenisvol zijn
• Mijn zoon is de slijpsteen van mijn ziel;
• En wat doen we vaak: we beveiligen over beveiliging over beveiliging, om maar op te stijgen;
• Veiligheid en wezenlijke verandering ontstaan alleen maar met contact;
• Afdalen is wandelen op de weg naar beneden, in jezelf en naar die Ander;
• Paarden komen in beweging van paarden; en mensen van mensen.

Verhalen vertellen bij kaarslicht
Tussen de verhalen door wijst Anthonio ook op een aantal bronnen, zoals in de filosofie, bij Plato en Aristoteles; bij Emmanuel Levinas zijn gedachtegoed over de Ander en bij Hannah Arendt over alledaags politiek handelen. 
Maar Gabriël Anthonio wijst ook op bijbelverhalen in het Nieuwe Testament, waar we eveneens rijke gedachten en ervaringen vinden over ’afdalen’. Denk bijvoorbeeld aan Johannes 2:12 (NBG-bijbeleditie 1951), waarin we lezen dat Hij (Jezus) afdaalde naar Kafarnaüm. Deze jonge Rabbi uit Nazareth bleef niet op het feest, waar zojuist water in wijn was veranderd, maar Hij daalde met zijn leerlingen af naar één van meest problematische achterstandsgebieden van Palestina: Kafarnaüm.
De verhalen worden door Gabriël Anthonio op indrukwekkende wijze verteld. Het is stil in de zaal; muisstil op de momenten dat hij even stil is. Een uur lang zitten de mensen ademloos in de zaal te luisteren, onder de indruk van wat wordt gezegd en van de wijze waarop het wordt overgedragen.

Verhalen bij de Talking Stick
Maar we luisteren vanavond niet alleen naar een inleiding over dit onderwerp. Na de pauze gaan we kijken en luisteren of het ons die avond ook lukt om af te dalen naar de ander. We ontdekken dan hoe betekenisvol afdalen kan zijn. Vincent Pieterse laat ons met behulp van de zogenoemde ‘talking stick’ van Gabriël ontdekken wat de waarde is van het luisteren naar elkaars verhalen.
Vincent nodigt daartoe de gasten in de zaal uit om hun eigen verhalen met ons allen te delen. In die verhalen dalen we af naar elkaar en we ervaren daarbij hoe betekenisvol afdalen dan kan zijn. Zo ontdekken we vanavond ook de waarde van het luisteren naar elkaar(s verhalen).
Zo luisteren we achtereenvolgens naar heel persoonlijke verhalen van:

• Taede Sminia (VU) over een Turkse studente;
• Kobus Walsma (Regiocomité Fryslân) over Rembrandts schilderij van 'De Verloren Zoon' in de Hermitage van Sint-Petersburg;
• Sietske Visser (Nijkleaster) over haar verblijf in Kameroen;
• Henk Kroes (Nijkleaster) over zijn fietstocht naar en door Afrika;
• Jan Willem Meinsma (VU-vereniging & Windesheim) over emoties bij de opleiding Journalistiek.

En zoals dat zo vaak gaat, lokken verhalen nieuwe verhalen uit. Als de eerste vijf verhalen van bovengenoemden zijn verteld, komen er nòg eens twee gasten uit de zaal naar het podium, en ook zij vertellen hún verhaal.

Voortaan zijn jullie Mijn vrienden
En dan is het de hoogste tijd voor Vincent Pieterse om ook het tweede gedeelte van deze avond af te sluiten. Het is later geworden dan gepland, en nog hebben velen het gevoel dat deze waardevolle ervaring nog wel even langer had mogen duren. Maar het is zo genoeg en het was goed.
Ik mag de avond als gastheer afsluiten met enkele woorden van waardering en dank aan het echtpaar Sminia, aan de beide sprekers Anthonio en Pieterse, aan de deelnemers van de talking stick-sessie en aan alle aanwezigen in de zaal. 
Als vrienden verlaten we de zaal, geïnspireerd door verhalen, onder de indruk van alle vertellers, en met 'afdalen' als uitnodigend en wenkend perspectief.