woensdag 17 februari 2010

Debatcafé over gemeenteraadsverkiezingen in tijden van crisis

Dinsdag 16 februari 2010

In succesvolle samenwerking met het Friesch Dagblad organiseren we als Regiocomité Friesland van VUconnected (van de Vereniging VU-Windesheim) vanavond wederom ons inmiddels gebruikelijke "Debatcafé Fryslân". Voor het eerst is dat in het Leeuwarder Tresoar, het Fries Historisch en Letterkundig Centrum dat onder leiding staat van directeur Bert Looper, met wie wij beogen om gezamenlijk ook de volgende serie debatcafé's voor de Friese samenleving te organiseren.

Thema van vanavond is: "Gemeenteraadsverkiezingen in tijden van crisis: Schrapen of schrappen?" Er is op termijn minder geld beschikbaar. Gemeenten zullen ook mee moeten bezuinigen. Dat heeft grote gevolgen voor het beleid dat gemeenten kunnen uitzetten. Wat kan nog wel en wat kan niet? Wat laat je al dan niet doorgaan als het geld (bijna) op is? Kiezen we dan voor investeren in bijvoorbeeld vooral infrastructuur, welzijn of cultuur?

Daarover debatteren vanavond de heren Piet Fortuin, fractievoorzitter van CDA-Smallingerland) en Tjerk Budding, docent-onderzoeker en specialist Gemeentelijke Financiën aan de Vrije Universiteit (VU) te Amsterdam. Onze vaste gespreksleider is ook vanavond weer de heer Siem Jansen, directeur van de Noordelijke Ontwikkelings Maatschappij (NOM), tevens bestuurslid van het Friesch Dagblad. De vragen van debatleider Jansen èn van de aanwezigen in de zaal nodigen beide sprekers uit om vanavond stevige uitspraken te doen.

Tjerk Budding bijt de spits af door te stellen dat gemeenten best kunnen bezuinigen, maar dat ze het nog niet gewend zijn, omdat er jaren altijd groei in de te besteden middelen zat. Gemeenten zullen meer op de centen moeten gaan letten, meer verantwoord en efficiënter besteden. Daarmee bereik je nog geen 20% bezuiniging, maar 10% zal daarmee toch zeker wel kunnen lukken. Budding geeft voorbeelden van de huidige praktijk, waarbij bijvoorbeeld teveel leidsters op kleine groepen in de kinderopvang werken en van gemeenten waar van de gelden van het ambtelijk bedrijf ten ontrechte teveel geld bij het grondbedrijf terecht is gekomen. Hij voorspelt voor de toekomst een daling van het aantal gemeentelijke activiteiten en dat zal ook zonder twijfel kunnen en moeten leiden tot krimp van budgetten op de kosten van het gemeentelijk apparaat.

Piet Fortuin geeft toe dat het bezuinigen wel eerder ingezet had kunnen worden en dat gemeenten die nog niet bezig zijn met bezuinigingsplannen, zich daar nu wel heel snel op moeten gaan voorbereiden. Over enkele maanden staan immers alle nieuwe gemeenteraden (na de verkiezingen van 3 maart 2010) voor de keus over de wijze van bezuinigen. En zeker vraagt ook hij zich wel af of het toch niet anders had gemoeten, want gemeenteraden zijn achteraf gezien wel heel gemakkelijk meegegaan met hogere uitgaven bij voortdurend stijgende inkomsten. Toen leek dat goed te zijn, maar nu kijken we daar toch wat anders tegenaan. Raadslid zijn wordt er dan misschien niet leuker op, maar spannender in elk geval wel.

Gemeenteraadsleden hebben doorgaans een gigantische achterstand op het gemeentelijk ambtenarenapparaat, waardoor die trein maar voortdendert. Fortuin: "Bedrijven calculeren veel scherper dan gemeenten. Bij gemeenten gaat bijvoorbeeld afgeschreven meubilair of ICT-materiaal direct en ongezien weg, terwijl dat bij bedrijven lang niet zozeer voor de hand ligt." Raadslieden geven nog te weinig tegengas tegen het voorgestelde uitgavenbeleid van ambtenaren en raadslieden zijn er nog te weinig mee bezig om tot bezuinigingen te komen. Sommige ambtenarenwerkgroepen zijn trouwens al wel begonnen met bezuinigingsplannen, aldus Fortuin.

"Wethouders zijn nu nog een vergeten groep", zegt Tjerk Budding, "die zouden veel meer moeten sturen op het ambtelijk apparaat. Wethouders laten daar momenteel teveel liggen.

En als straks (na de verkiezingen) blijkt dat we vereiste en gewenste deskundigheden in de raad missen, hoeft er nog geen man overboord te zijn, want die deskundigheid kun je bijvoorbeeld binnen je gemeentelijke partij als gemeenteraadsleden ook wel buiten die groep zittende raadsleden vinden en aanwenden, aldus Piet Fortuin.

Het laatste deel van het debatcafé kan ik helaas niet bijwonen, omdat ik voor een overnachting in verband met een vroeg ochtendoverleg van morgen nu vanavond nog naar Den Haag moet, waar trouwens tot midden in de nacht in de Tweede Kamer nog wordt gediscussieerd over de (uiteindelijk verworpen) motie van wantrouwen tegen minister-president Balkenende, vanwege zijn rol in de Irak-discussie, zoals verwoord in het rapport van de Commissie Davids. Al die grote woorden over schrapend of schrappend bezuinigen, van het debatteren over gemeentelijke en landspolitiek, en over kritiek en wantrouwen staan dan in een wel heel schril contrast met de vriendelijke vingerwijzing op een flyer die op mijn hotelbed van het Haagse Carlton Hotel ligt met de woorden: "Don't forget to call the one you love".
Is dat wellicht een verwijzing naar de huidige "Week van de Liefde"?
Daarover morgen meer .....

Geen opmerkingen: