Groeten uit Drachten

Zondag 26 februari 2023
 

Cover van Jumbo's 'Groeten uit Drachten'

Smelne's Erfskip
De Stichting Smelne's Erfskip zet zich in voor de cultuurhistorie van de gemeente Smallingerland. Het gaat daarbij om monumentale panden, historische elementen in het landschap en de bebouwde kom en om immaterieel erfgoed, zoals geschiedenis, tradities, ambachten, markante personen en verhalen. Deze stichting staat voor het behoud van het cultureel erfgoed, en het vergaren en uitdragen van kennis over dat erfgoed.

Deze erfgoedstichting werkte samen met de supermarkten van Jumbo Drachten bij de productie en distributie van een rijk geïllustreerd fotoboek over de geschiedenis van Drachten. Dit fotoboek werd uitgegeven met de titel 'Groeten uit Drachten'.

Tiny Derks, Roelof Hazelhoff en Hans van der Veen zijn de makers van dit dorpshistorie-album.

Jumbo Drachten

Ten behoeve van de uitgave van dit plaatjesalbum begon Jumbo Drachten voor haar supermarktklanten met een spaaractie. Ze deelden daartoe de met fotoplaatjes nog aan te vullen boeken alvast uit bij de kassa. 

Toen kon het verzamelen van alle 175 in dit boek te plakken fotoplaatjes beginnen, om op die wijze een rijk geïllustreerd verzamelboek te verkrijgen over de historie van Drachten. Bij elke tien euro aan boodschappen ontving de supermarktklant bij de kassa vier genummerde fotoplaatjes voor het Drachtster geschiedenisboek. De lege plekken in het boek en de nummers op de fotoplaatjes kwamen overeen, dus het werd de uitdaging voor elke klant om diens eigen fotoboek geheel te vullen met de nog resterend in te plakken fotoplaatjes. Zo kwam in de loop der weken in de Drachtster huiskamers de geschiedenis van Drachten tot leven met deze plaatjes-spaaractie.

En omdat het bij dergelijke acties altijd een fikse uitdaging is om net die laatste fotoplaatjes ook nog te verkrijgen, werd een ruilpagina op Facebook aangemaakt, waar je je dubbele fotoplaatjes ter ruiling kon aanbieden en op zoek kon gaan naar de nog te verkrijgen albumplaatjes.

Historie van Drachten in woord & beeld

In dit boek staat de ontstaansgeschiedenis van de twee door bruggen met elkaar verbonden kerkdorpjes Noorder Drachten en Zuider Drachten aan weerszijden van de gegraven Drachtster Vaart centraal. Rond het kruispunt van wegen werd gebouwd, vestigden zich ambachtslieden, en schippers voeren af en aan. Er kwam een tramweg, en na de Tweede Wereldoorlog maakt Drachten een ware groeispurt mee. 

Dit boek is ingedeeld in verschillende thema's. Van elk thema wordt eerst een korte beschrijving gegeven, waarna een aantal fotoplaatjes-pagina's volgen, waarop de ingeplakte foto's de geschiedenisbeschrijving over dat thema illustreren.

Aan de orde komen de volgende thema's:

• Langs de vaart, met daarbij foto's van de Drachtster Vaart, waarin een eeuw geleden mijn overgrootouders Brouwer hun skûtsje 'Eben Haëzer' aanlegden.
• Bruggen en sluizen, met onder andere een foto van de sluis op het Buitenstvallaat, waar ik in mijn jeugd het snoekvissen leerde.
• Door de buurten, met ook een foto van de Noorderbuurt, waar ik ben geboren.
• Kerken en kloosters, met foto's van de kerken waarin ik ben gedoopt, ter kerke ging, naar catechisatie ging, en belijdenis deed.
• Molens, met daarbij een foto van de romp van de voormalige oliemolen aan het Moleneind, waar ik zo vaak bij langs fietste.
• Monumentale gebouwen, met daarbij een foto van de Drachtster watertoren, waar ik vroeger vaak uilenballen zocht en vond, om de inhoud ervan te onderzoeken.
• Werven en skûtsjes, met ook een foto van het skûtsje Hendrika, dat op de rotonde bij Nijtap staat.
• Ambachten en beroepen, met daarbij een foto van het letterzet-werk in Drukkerij Laverman, waar ik vroeger wel eens strookjes restpapier haalde voor kleurrijk knutselwerken.
• Industrie, met ook een foto van de Duimstokkenfabriek Schuil aan het Moleneind, waarvan ik me herinner dat in veel Drachtster gezinnen daarvoor de nodige huisvlijt werd uitgevoerd door duimstokken als thuiswerk in elkaar te zetten.
• Tram, bus en trein, waarbij een foto wordt afgebeeld van een locomotief, zoals ik die vroeger veel heb zien rijden nabij Philips.
• Onderwijs, waarin enkele schoolgebouwen worden getoond, die illustreren hoe Drachten voorzag in de toenemende vraag aan allerlei vormen van onderwijs, in dit zo sterk groeiende dorp.
• Wonen, met nog een bijna vijftig jaar oude foto van de Tjaardaflats, waarin in de beginjaren na de bouw ook een oom & tante van mij hebben gewoond.
• Cultuur en amusement, met onder andere een foto van schouwburg De Lawei, waar wij als leerlingen van het voortgezet onderwijs regelmatig naar de zogenoemde schoolconcerten ging.
• Sport, met ook een luchtfoto van het toen nog nieuwe openluchtzwembad, waarin ik mijn zwemdiploma's behaalde.
• Kunstenaars en kunstwerken, met in woord en beeld ook aandacht voor mijn vroegere tekenleraren Pier Feddema en Jan Freerks van der Bij.
• Zorg en welzijn, met ook een foto van de onthulling van de naam van het bejaardenhuis Rispinge, waarin later mijn grootmoeder enkele jaren heeft gewoond.

Zo is er voor iedere Drachtster inwoner van voorheen en van vandaag meestal wel een relatie te leggen tussen de in dit boek beschreven historie met de afgebeelde fotoplaatjes enerzijds, en je eigen herinneringen van heden en weleer.