Nederlands Kustpad deel 3: Waterwegen en Zijlenroute (1 & 2)

Zaterdag 10 september 2022
 

Vanuit Nansum over de zeedijk langs de Eems naar Delfzijl

Lange-afstand-wandelpad 5-3 Stavoren-Nieuweschans

• In de periode van 4 april 2008 tot en met 25 oktober 2015 wandelden Durkje en ik alle zeven etappes van het Friese Kustpad (LAW 5-4), over een afstand van 150,5 kilometer. Deze wandelgids beschreef de route van Stavoren naar Lauwersoog.
• Er bestond in die jaren ook een lange-afstand-wandelgids dat de kust van Groningen volgde. Die wandelgids had als titel 'Wad- en Wierdenpad' (LAW 5-5). Deze wandelgids beschreef de route van Lauwersoog naar Nieuweschans, over een afstand van 123 kilometer.
• Beide wandelgidsen maakten deel uit van het 'Hollands Kustpad', dat loopt van Bergen op Zoom tot aan Nieuweschans.
• En dat Hollands Kustpad maakt deel uit van de lange Europese wandelroute 'E9' van het Franse Hendaye naar het Poolse Gdansk.
• Durkje en ik waren aanvankelijk van plan het Wad- en Wierdenpad te gaan wandelen, als vervolg op het Friese Kustpad.
• Maar inmiddels heeft de uitgever van deze twee wandelgidsen beide wandelgidsen gebundeld in één nieuwe uitgave (2013), die nu de naam kreeg: 'Nederlands Kustpad Deel 3 Friesland - Groningen', met als ondertitel 'Lange-afstand-wandelpad 5-3 Stavoren - Bad Nieuweschans 268 km'.

Nederlands Kustpad Friesland - Groningen

• Inmiddels hebben we deze nieuwe combi-editie van het Nederlands Kustpad Deel 3 gekocht, om daarmee het vervolg op het Friese Kustpad te gaan wandelen, zijnde de etappes van Lauwersoog naar Bad Nieuweschans; door Hunsingo, Fivelingo en Oldambt.
• Maar behalve dat bovengenoemde twee wandelgidsen gebundeld zijn, heeft de uitgever nog enkele andere etappes toegevoegd, en wel als volgt:
• a. Proloog Afsluitdijk (32,4 kilometer). Deze hebben Durkje en ik grotendeels gelopen op 25 augustus 2007, en de resterende aantak-route op 14 mei 2022.
• b. Variant W Wadroute: 5 etappes in noord-Groningen, over een afstand van 34,6 kilometer;
• c. Dagwandelingen Waddenwandelen: 21 etappes in het noorden van Fryslân en van Groningen, over een afstand van 148,5 kilometer.
• Aan de hand van deze nieuwe combi-wandelgids, gaan we in de komende tijd naast de etappes van Lauwersoog naar Bad Nieuweschans ook nog de 5 variant-etappes lopen en eveneens de 21 dagwandelingen.
• Vanmiddag wandelen we de Dagwandeling 'Waterwegen en Zijlenroute' door het noordoostelijk kustgebied van de provincie Groningen; vanuit Delfzijl via Biessum, Uitwierde en Nansum weer terug naar Delfzijl, over een totale afstand van 13,1 kilometer.

Vanuit Delfzijl langs het Damsterdiep

Maar voordat we vanmiddag kuieren, gaan we in Meerstad gedurende de ochtend eerst feestvieren op de tweede verjaardagsvisite van Pepijn. Na deze vrolijke feestelijkheden inclusief lunch stappen we in de auto en rijden we vanuit Meerstad naar Delfzijl, waar we onze auto parkeren op het parkeerterrein tegenover het gemeentehuis, waar voor ons zowel het begin- als het eindpunt is van deze rondwandeling.

De temperatuur ligt vanmiddag rond de 22 graden Celsius. Aanvankelijk waait het nauwelijks, maar de wind wakkert wel aan, met als gevolg dat we aan het eind van de middag de wind in de rug hebben als we over de zeedijk terugwandelen naar Delfzijl.
Tegenover het gemeentehuis passeren we het stenen bankje met het mozaïek van een zogenoemd kiepkereltje (een marskramer).

Aan de buitenring van het oude stadsbolwerk lopen we langs de Kruiskerk, waar ik kerkte van 1979 tot en met 1983, en wij samen van 1983 tot en met 1987, en waar Durkje en ik onze oudste zoon Jan Wijbe hebben laten dopen in 1987. Nu brengen we een bezoek aan het mooie Stiltecentrum van deze markante Kruiskerk.

Daarna volgt - onder andere langs het standbeeld van Maigret - enkele kilometers over de Rijksweg, het Jaagpad en het Vlotterspad langs het Damsterdiep, tot aan de Delf. Dit hele traject hebben we op 19 augustus 2022 in tegengestelde richting gelopen op de doorgaande route van Appingedam naar Delfzijl. Hier verlaten we nu die doorgaande route van het Nederlands Kustpad deel 3.

Over Biessum naar de Uitwierdermaar

Dan steken we de Weg naar den Dam over, om vervolgens achter de voormalige steenfabriek Fivelmonde over een smal veldpaadje naar de N360 te lopen. Daar komen we dan op de Biesummerlaan, die we moeten volgen om verderop onder de provinciale weg door te gaan. Voorbij het tunneltje blijven we dan de Biesummerlaan volgen, totdat we de terp van het buurtschap Biessum bereiken.

Aan de overzijde van de Ossenweg, de weg die rond gaat langs de voet van de Biesummer terp, komen we langs een woning op een heel smal paadje, waarmee we rechtdoor de hele terp oversteken.

Aan de overzijde van de terp komen we weer op de Ossenweg, die we linksom volgen, totdat we bij het tweede pad rechtsaf het Mozeslaantje op gaan. Dat veldpad voert ons naar de Uitwierdermaar.

Uitwierde

Vanaf de Uitwierdermaar volgen we de Damlaan tot in het buurtschap Uitwierde op de terp. Over het Torenpad gaan we ook hier de terp op. Dan komen we op het Bakkerspad dat boven op de terp rondom de kerk met de vrijstaande toren gaat.

Het is vandaag Open Monumentendag, en in dat kader staat bij het toegangshek van het kerkhof aangegeven dat de kerk vandaag is opengesteld voor het publiek. We gaan naar binnen om deze terpkerk en de kerktoren van binnen te bezichtigen.

Na dit kerkbezoek wandelen we de dorpsterp af over het Bakkerspad. En dan verlaten we Uitwierde over de Nansumerweg. Daar komen we langs een boerderij, waar in de berm enkele protestvlaggen tegen het fel omstreden stikstofbeleid van de regering hangen.

Nansum

Even later steken we de Hogelandsterweg (N997) over, om bij een uienakker het dorp Nansum binnen te wandelen. De geoogste rode uien liggen in lange rijen op de akker te drogen in de zon. 

In Nansum komen we langs een mooie picknickplek, die hier in het kader van een nationale Burendag door de dorpelingen is aangelegd. Voor ons een mooie gelegenheid in de schaduw voor een broodje en wat drinken. 

Na deze korte pauze vervolgen we de Dijkweg door Nansum, totdat we aankomen bij de zeedijk in de Bocht van Watum. Parallel aan de dijk is een akker aan de noordkant van de Dijkweg prachtig omzoomd met een rijk bloeiende bloemenrand. 

Aan de zuidzijde van de Dijkweg zien we daarentegen twee bunkers staan, die de stille resten zijn van de Stelling Nansum van de Tweede Wereldoorlog, indertijd ter verdediging van de Duitse stad Emden. Hier is aan het eind van de oorlog hevig gevochten tussen de Duitse bezetters en de Canadese bevrijders.

Als we in Nansum de dijk beklimmen, zien we een groot vrachtschip op de Eems varen, in de richting van de Eemshaven.

Monument voor Ede Staal boven de Bocht van Watum

Wij wandelen nu in zuidelijke richting over een betonpad boven op de zeedijk langs de Eems. Tussen het binnendijkse buurtschap Lutjeburen en de buitendijkse Bocht van Watum lopen we in de richting van Delfzijl over de zeedijk. Het is eb op dit moment.

Bij het natuurgebied Voolhok maakt de zeedijk twee bochten, en dan komen we langs de flat aan de Kustweg, waarin ik van 1979-1987 heb gewoond, eerst vier jaar alleen, en daarna nog vier jaar vanaf mijn trouwen met Durkje, en het laatste halfjaar samen met onze oudste zoon Jan Wijbe, die in deze flat op vier hoog is geboren. Vanuit onze flat hadden we jarenlang een prachtig uitzicht over de Eems en over Duitsland aan de overkant van deze binnenzee. We hebben hier een goede tijd gehad met elkaar.

Net voorbij de flat Hoogwatum komen we bij het monument dat in de volksmond ook wel 'De paal van Staal' wordt genoemd. Het is een stalen monument ter nagedachtenis aan de populaire Groningse volkszanger en liedjesschrijver Ede Staal, die ik persoonlijk kende als collega-docent, die in 1986 helaas veel te vroeg op 45-jarige leeftijd overleed aan longkanker. Dit gedenkteken van een roestvrijstalen band rond de negen meter hoge corten-stalen conische zuil is een mooi eerbetoon aan deze geliefde Groninger troubadour.

Terug in Delfzijl

Nog een klein eindje over de zeedijk, en dan arriveren we nabij het Muzeeaquarium bij het Eemshotel, dat op hoge palen buitendijks staat bij het nieuwe strand van Delfzijl.

Over het terrein waar vroeger de Vennenflat stond wandelen we het winkelcentrum van Delfzijl in, om vervolgens door de Oranjestraat en de inmiddels ook al stille Landstraat terug te lopen naar het gemeentehuis. Het is nu al na vijven, dus de winkels zijn inmiddels gesloten. Als we bij de auto komen, stappen we rond 17:45 uur in en rijden van Delfzijl terug naar huis. Omdat het al rond het avonduur is als we vertrekken vanuit Delfzijl, onderbreken we onze terugreis in het Groningse Winsum, om daar uit eten te gaan. Het is nog gezellig druk en vol op de zonnige terrassen van de horeca in Winsum, maar we vinden uiteindelijk toch een geschikt restaurant om even lekker te dineren, mede ter gelegenheid van onze trouwdag van afgelopen week. We zijn vanmorgen begonnen met een feest en beëindigen vanavond deze dag in onze vroegere woon-provincie met dit etentje ook op feestelijke wijze.