Nederlands Kustpad deel 3: Van Planetarium tot Fibula 1 & 2

Vrijdagochtend 20 mei 2022

  

Aalschovers op het spoorbrughoofd aan de Sexbierumer Vaart

Lange-afstand-wandelpad 5-3 Stavoren-Nieuweschans

• In de periode van 4 april 2008 tot en met 25 oktober 2015 wandelden Durkje en ik alle zeven etappes van het Friese Kustpad (LAW 5-4), over een afstand van 150,5 kilometer. Deze wandelgids beschreef de route van Stavoren naar Lauwersoog.
• Er bestond in die jaren ook een lange-afstand-wandelgids dat de kust van Groningen volgde. Die wandelgids had als titel 'Wad- en Wierdenpad' (LAW 5-5). Deze wandelgids beschreef de route van Lauwersoog naar Nieuweschans, over een afstand van 123 kilometer.
• Beide wandelgidsen maakten deel uit van het 'Hollands Kustpad', dat loopt van Bergen op Zoom tot aan Nieuweschans.
• En dat Hollands Kustpad maakt deel uit van de lange Europese wandelroute 'E9' van het Franse Hendaye naar het Poolse Gdansk.
• Durkje en ik waren aanvankelijk van plan het Wad- en Wierdenpad te gaan wandelen, als vervolg op het Friese Kustpad.
• Maar inmiddels heeft de uitgever van deze twee wandelgidsen beide wandelgidsen gebundeld in één nieuwe uitgave, die nu de naam kreeg: 'Nederlands Kustpad Deel 3 Friesland - Groningen', met als ondertitel 'Lange-afstand-wandelpad 5-3 Stavoren - Bad Nieuweschans 268 km'.

Nederlands Kustpad Friesland - Groningen

• Inmiddels hebben we deze nieuwe combi-editie van het Nederlands Kustpad Deel 3 gekocht, om daarmee het vervolg op het Friese Kustpad te gaan wandelen, zijnde de etappes van Lauwersoog naar Bad Nieuweschans; door Hunsingo, Fivelingo en Oldambt.
• Maar behalve dat bovengenoemde twee wandelgidsen gebundeld zijn, heeft de uitgever nog enkele andere etappes toegevoegd, en wel als volgt:
• a. Proloog Afsluitdijk (32,4 kilometer). Deze hebben Durkje en ik grotendeels gelopen op 25 augustus 2007, en de resterende aantak-route op 14 mei 2022.
• b. Variant W Wadroute: 5 etappes in noord-Groningen, over een afstand van 34,6 kilometer;
• c. Dagwandelingen Waddenwandelen: 21 etappes in het noorden van Fryslân en van Groningen, over een afstand van 148,5 kilometer.
• Aan de hand van deze nieuwe combi-wandelgids, gaan we in de komende tijd naast de etappes van Lauwersoog naar Bad Nieuweschans ook nog de 5 variant-routes lopen en eveneens de 21 dagwandelingen (waarvan vandaag 3)
• De drie etappes die we vandaag lopen, zijn vanmorgen de routes 1 & 2 van 'Van Planetarium tot Fibula' en vanmiddag de route 'Friesland Buitendijks'), over een totale afstand van (respectievelijk) 7,2 + 7,1 + 8,8 = 23,1 kilometer.

Van Franeker naar Getswerdersyl

Omdat er halverwege de middag regen wordt voorspeld, willen we vroeg van start, opdat we vóór de verwachte regen klaar zijn met deze drie etappes.

Om 8:15 uur gaan we van start op de parkeerplaats langs de Hertog van Saksenlaan te Franeker. 

Vanuit het stadscentrum lopen we in noordelijke richting naar de Sexbierumerweg, die we voortdurend in westelijke richting door de buitenwijken van Franeker volgen, totdat we naar het noorden kunnen afbuigen, onder de autosnelweg A31 door.

Aan de overzijde van de A31 volgen we de Getswerderdyk, die ons naar het monument van Getswerdersyl voert, op de plek waar de Getswerderdyk over gaat in de Slachte.

Onze routegids en ook de bewegwijzering in het veld geven aan dat we achter een sloot langs een akker met pas gepote pootaardappelen naar de Sexbierumer Vaart moeten lopen. Over het fietspad langs de Slachte komen vier scholieren aan rijden. Eén van hen roept waarschuwend als we langs de akker lopen: "Daar mag je niet lopen", en een ander roept er achteraan: "Dat mei net". Vast wel goed bedoeld, maar het klopt niet wat ze roepen, immers wij volgen de aangegeven, bewegwijzerde route van het Nederlands Kustpad. We vervolgen derhalve ons veldpad, en komen al snel op het schouwpad langs de Sexbierumer Vaart. 

Langs de Sexbierumer Vaart naar Winaam

Op het eerste traject van het schouwpad langs de Sexbierumer Vaart is lange tijd niet gemaaid, dus we lopen over een heel smal paadje door hoog opgeschoten grassen. Omdat de begroeiing behoorlijk nat is, zijn onze schoenen, sokken en broeken binnen de kortste keren behoorlijk nat geworden, maar dat deert ons niet. Verderop is het al beter, en dan loopt het ook comfortabeler.

Het jongvee aan de overzijde van de vaart slaat ons nieuwsgierig gade.

In de slootswal van een haaks op de vaart staande sloot zie ik in de Riedpolder dat de gele lis al in bloei staat.

Hier en daar zien we op de grasdijk lege eierdoppen liggen; doorgaans het resultaat van roofvogels die eieren uit nesten kapen en dan de inhoud verorberen.

Op het brughoofd van de voormalige spoorbrug over de Sexbierumer Vaart zitten twee aalschovers.

Lang blijven ze zitten op de geruïneerde delen, maar als we voor hen al te dichtbij komen, vliegen ze op en weg.

Voorbij het natuurreservaat en het buurtschap Foarryp arriveren we na enkele kilometers bij het dorp Winaam. We draaien naar het pad in zuidelijke richting en komen daar lang de Terpentoer van Winaam, het cortex stalen kunstwerk dat ons de grotendeels afgegraven Winamer terp van deze locatie onder de aandacht brengt. We gaan het kunstwerk in, en beklimmen het daarna tot op de hoogte van de oorspronkelijke terp.

Daarna lopen we langs het hoge profiel van de terp naar de particuliere pauzeplek net voorbij de terp, waar we op het terras een heerlijke kop vers gezette koffie drinken. 

Voordat we Winaam achter ons laten, lopen we nog langs het Fibula-kunstwerk, dat onze aandacht vestigt op de bijzondere, vergulde zilveren mantelspeld (fibula) die hier in 1953 door een boer werd gevonden. Een uitzonderlijk mooie vondst, zowel vroeger als nu van grote betekenis.

Aan weerszijden van de A31 naar Herbaijum

Over de Miedleane lopen we naar de A31. Diep in de slootswal tegen de rietkraag zie ik een eend met twee kuikens, roerloos ons voorbijgaan afwachtend. 

Even verderop zit een meerkoet op een T-splitsing van twee sloten te broeden op haar nest.

Nog een klein eindje verder zie ik op een volgende kruising van sloten enkele eieren liggen in het nest van een meerkoet die enkele meters verderop in de sloot zwemt.

Door de Bûterribben lopen we over een asfaltweggetje naar Herbaijum.

Als we daar de Rijksweg oversteken, ontmoeten we twee dames, die vertellen dat zij het Elfstedenpad wandelen. Direct vertellen ze erbij dat ze een alternatieve route lopen, want het landschap vinden ze zo saai, met al dat groen aan weerszijden van de paden. Dat wij dat toch ook wel mede als de charme van ons Friese landschap beschouwen, is hen vreemd.

In Herbaijum komt tegenover het 'Oant Moarn Café' (onlangs zo genoemd na het recente overlijden van onze Friese weerman Piet Paulusma) een vrouw uit Leeuwarden op ons af met de vraag welke wandelroutes vanuit Herbaijum starten. Wij vertellen haar over de verschillende wandelroutes waarvan wij weten dat die door Herbaijum gaan, en wijzen haar aan waar ze op het Elfstedenpad het dorp binnen kan wandelen, om het dan te doorkruisen. Deze vrouw bedankt ons en gaat dan op zoek naar de route met de geel-rode bewegwijzering door het dorp.

Terug in Academiestad Franeker

Nu volgt vanuit Herbaijum een wel heel eenvoudig stuk, namelijk kilometers lang over het fietspad langs de Rijksweg (die later Harlingerweg wordt), tot in het stadscentrum van Franeker, waar ook het Planetarium van Eise Eisinga is te vinden.

Als we in Franeker voorbij het Stadspark de Kromme Gracht zijn overgestoken, gaan we over de Vijverstraat verder in de richting van Franekers beroemde kaatsveld.

Vanaf de bovenzijde van het Franeker Westerbolwerk krijgen we over dat Sjûkelân heen een mooi uitzicht over de binnenstad van Franeker, met aan het eind van de Voorstraat de monumentale Martinikerk.

Om weer terug te komen op het parkeerterrein langs de Hertog van Saksenlaan moeten we nog een keer over de Kromme Gracht, op de plek waar die over gaat in de Noorder Gracht.

En dan zijn we enkele minuten later weer terug bij onze auto op deze Franeker parkeerplaats.

We stappen rond 11:30 uur in de auto, en rijden direct door naar Oudebildtzijl, waar we straks (vanmiddag) beginnen met de Dagwandeling 'Friesland Buitendijks'.

We hebben mooi zonnig weer, en de temperatuur is gedurende deze ochtendwandeling gestegen van 12 naar 17 graden Celsius.