 |
| Cover van 'Ontdekking van de hemel' |
Is de hemel een organisatie
die op het punt staat begrepen en opgerold te worden
door de technologisch hoogontwikkelde mens
van de twintigste eeuw?
Totaalroman
De bijna duizend pagina's tellende roman 'De ontdekking van de hemel' (1992) is een totaalroman, waarin alle thema’s en obsessies uit het werk van de auteur Harry Mulisch in 65 hoofdstukken bijeenkomen.
Dit monumentale boek is tegelijk een psychologische roman, een filosofische roman, een tijdroman, een ontwikkelingsroman, een avonturenroman en een alles overkoepelend mysteriespel.
In zijn magnum opus wilde Harry Mulisch alles wat hij eerder had geschreven in een compleet nieuwe samenhang vatten. Hij wilde het mysterie van hemel en aarde voor eens en altijd duiden. Met 'De ontdekking van de hemel' bevestigde Mulisch in een raamvertelling van de 65 overrompelende hoofdstukken niet alleen zijn plek bij ‘de grote drie’ van de naoorlogse literatuur uit Nederland; hij wilde er zijn collega's Willem Frederik Hermans en Gerard Reve zelfs mee naar de kroon te steken.
De klassieker vertaald en verfilmd
"Ik ben de Tweede Wereldoorlog", had Mulisch beweerd. Hij bedoelde daarmee dat hij in zich de genen verenigde van zijn collaborerende vader uit Oostenrijk-Hongarije en die van zijn in Antwerpen geboren Duits-Joodse moeder. Die nogal dubbelzinnige identiteit van enerzijds daderschap (van vaderszijde) en anderzijds slachtofferschap (van moederszijde) in één werd een fundament van zijn schrijverschap, en deze thematiek resoneerde ook mee in zijn roman 'De ontdekking van de hemel'.
Dit boek heeft in de loop van de jaren de status van een klassieker verworven. Het boek werd in 2007 uitgeroepen tot het beste Nederlandstalige boek aller tijden. De roman werd veelvuldig vertaald en bekroond.
In het jaar 2001 waagde Jeroen Krabbé zich aan een verfilming van 'Discovery of Heaven'. Dat was beslist geen sinecure, want deze roman is een vernuftig literair spel met verwijzingen naar theologie, mythologie, filosofie, astronomie, kabbalistiek en nog veel meer. Het boek vraag al lezende als het ware een soort beklimming, maar ja, het panorama is dan onderweg wel adembenemend.
Doel en plan
In het verhaal van deze bestseller beraamt een oude, vergeetachtige Chef (lees: God) een vermaledijd plan. Een engel krijgt van Hem de belangrijke taak om drie uitzonderlijke mensen op aarde op een gewiekste manier samen te brengen. De uitbundige sterrenkundige Max Delius, de introverte taalkundige Onno Quist en de betoverende celliste Ada Brons moeten een driehoeksverhouding aangaan, opdat een uitzonderlijke jongen ter wereld kan komen.
In de roman ontstaat in het jaar 1967 een diepe vriendschap tussen Max Delius (wiens moeder is vergast in Auschwitz en wiens vader juist fout was in de oorlog) en Onno Quist (de jongste zoon van een beroemd conservatief politicus). Gezamenlijk ontmoeten zij de Ada Brons, die eerst een verhouding krijgt met Max, en daarna met Onno.
Tijdens een verblijf van de drie op Cuba raakt Ada zwanger, waarna Onno met haar trouwt. Deze zwangerschap is dus het eigenlijke doel van de engel geweest, want Ada zal bevallen van een zoon, Quinten, en dát is de jongen die het zogenoemde 'testimonium' terug zou moeten brengen, al weet Quinten dat zelf niet.
Adembenemende race tegen de klok
De drie mannelijke hoofdpersonen hebben ieder voor zich een (on)bewuste drang, namelijk: Quinten om op reis te gaan en iets te doen (al weet hij niet precies wat), Onno om via de politiek van Nederland een beter land te maken, en Max om het heelal beter te begrijpen.
Het kost allemaal grote offers en het zorgt voor een spectaculair spel met de natuurelementen, maar de engel slaagt uiteindelijk wel in diens opzet. De door God uitverkoren boreling Quinten Quist groeit op als een verblindende bolleboos, in wie hemel en aarde onlosmakelijk met elkaar zijn verknoopt.
Het eindspel - zijnde een adembenemende race tegen de tijd in het heilige Rome - moet dan nog beginnen. De vraag die rijst, is echter of het bereiken van hun doel, voor zowel Max, Onno en Quinten, als voor de mensheid in zijn geheel, al dan niet een goede zaak is.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten