Dwalen door het land van weldadigheid

Zaterdag 9 januari 2021
 

Buiten Boijl over het zandpad van de Kerkweg

Tussen Landweer & Friese Waterlinie
In het jaar 2015 verscheen de wandelgids 'Tussen Landweer & Friese Waterlinie', geschreven door de landschapsjournalist Fokko Bosker. Deze wandelgids bevat vijf Themaroutes, die zijn opgebouwd uit 13 afzonderlijke wandelroutes door de Friese gemeenten Ooststellingwerf & Weststellingwerf, over een afstand van 250 kilometer, en qua etappe-routes gebaseerd op het Friese Wandelknooppuntennetwerk.
De 13 etappes worden door Bosker vooral verhalend beschreven, waarbij de streekhistorie en de flora en fauna van de streek uitgebreid aan bod komen. De gids heeft meer het karakter van een wandelgids, dan een routegids, want je leest wel veel over wat je onderweg wandelend passeert, maar de incidentele teksten over de te wandelen etappe-routes zijn zo globaal, dat ze niet kunnen worden gebruikt om de route onbezorgd foutloos te lopen.

Wandelen in thema's en in etappes
Durkje en ik hebben besloten vandaag weer een route te wandelen van de 13 etappes van deze wandelgids. We lopen vandaag de eerste etappe van Themaroute 3, met als thema-titel 'Over de grens', waarmee de Fries-Drentse provinciegrens wordt bedoeld.
Deze etappe van Boijl naar Noordwolde is 18 kilometer lang, maar omdat wij vanuit het eindpunt Noordwolde direct en rechtstreeks terug wandelen naar Boijl, verlengen we de wandelafstand vandaag met vijf kilometer, waardoor de totale wandelafstand 23 kilometer wordt.
Etappe 3.1 is getiteld: 'Dwalen door het land van weldadigheid'. Dat verwijst naar de 'Maatschappij van Weldadigheid', de organisatie die het - op initiatief van generaal-majoor Johannes van den Bosch - sinds 1818 als taak beschouwde om door het stichten van een landbouwende kolonie de wijdverbreide armoede op het platteland en in de steden te bestrijden. Het was de bedoeling dat de onlanden van het tegenwoordige Drents-Friese Wold door kolonisten - zoals de armoedzaaiers en behoeftige stedelingen uit de huidige Randstad - zouden worden ontgonnen tot goede cultuurgronden. Daar zou dan een 'land van weldadigheid' ontstaan. De plaatsen Frederiksoord, Willemsoord, Wilhelminaoord, Boschoord en Veenhuizen zijn momenteel zichtbare tekenen van wat ooit dat land van weldadigheid had moeten worden. Vandaag wandelen we onder andere door Landgoed Boschoord, gelegen in dat land van weldadigheid.

Spoorzoeken in het Wandelknooppuntennetwerk van Zuid-Oost Fryslân
Van elke etappe wordt in de wandelgids het startpunt en het eindpunt aangegeven, en de route-aanwijzing bestaat uit de opeenvolgende Wandelknooppuntennummers, die je wandelend 'in het veld' passeert. Het kaartje in de wandelgids met daarin de knooppuntennummers is zozeer verkleind afgebeeld, dat die niet kan worden gebruikt als betrouwbare routegids.
We kunnen vandaag wel gebruik maken van twee Wandelknooppuntennetwerken (het Friese en het Drentse), maar het middenstuk van deze route is nog wel een zoek- en vindplaatje. Het begin van de route is duidelijk, want dan kun je prima de door Fokko Bosker genoemde aanduidingen op de routepalen in het veld opvolgen. Het probleem ontstaat waar je bij Boschoord het Fries-Drentse Grenspad over steekt, want dan kom je in de provincie Drenthe. Fokko Bosker geeft terecht aan dat op dit moment (2015-2021) het Drentse Wandelknooppuntennetwerk nog niet (geheel) klaar is, dus zodra je Drenthe binnenwandelt, gaat hij over op een tekstuele routebeschrijving. Maar, nu wil het toeval dat Drenthe voor dit stukje van de provincie al wel klaar is met het Wandelknooppuntennetwerk. De nieuwe routepalen met daarop de bewegwijzering staan al wel in het bos, maar daarmee zijn vermoedelijk de oorspronkelijke groene routepalen weggehaald uit het bos. En onze wandelgids vraagt ons nu juist om die groene route te volgen. Dat gaat dus niet meer lukken, ook al omdat de nieuwe Drentse Wandelknooppuntnummers niet in onze routegids van 2015 staan. Hieronder zal ik in ons wandelverslag schrijven hoe we dat onderweg oplossen.
Zodra je overigens Fryslân weer binnenwandelt, kun je wederom prima de Friese Wandelknooppunten volgen, zoals Fokko Bosker die heeft vermeld als routebeschrijving.

Etappe 3.1: Dwalen door het land van weldadigheid
Om 7:45 uur vertrekken we in het donker vanuit Feinsum, en brengen we onze auto naar het begin- en tevens eindpunt van vandaag, in Boijl. Als we echter wegrijden, merken we dat het wegdek naast ons huis glad is. Als we op het Noordwesttangent rond Leeuwarden rijden, horen we om acht uur op het nieuws van de autoradio dat de lichte neerslag hier en daar op koude wegen leidt tot ijsvorming op het wegdek, dus voorzichtigheid is geboden. Even later horen we op Omrop Fryslân Radio dat het KNMI voor het noorden van Nederland weercode oranje afgeeft, omdat het plaatselijk glad is. We rijden door, zij het langzaam en voorzichtig.
Vlak vóór 9:00 uur parkeren we onze auto bij het dorpshuis van Boijl. Als we uitstappen, blijkt het de goede keus te zijn geweest om voorzichtig te rijden, want op de klinker van de parkeerplaats is het glad. De geasfalteerde Boijlerweg is in elk geval zo glad niet, blijkt als we om letterlijk klokslag negen uur bij de klokslag van de luidklok in de klokkenstoel van het kerkje (1619) van Boijl langslopen.
Op het moment dat we bij de dorpskerk de Kerkweg in gaan, komt een grote Dodge Ram met behoorlijke snelheid aanrijden over de Boijlerweg. Dat was geen probleem als hij rechtdoor was gereden, maar als ik zie dat de richtingaanwijzer in onze richting wijst, is mij direct duidelijk dat hij met deze snelheid de bocht naar de Kerkweg niet ongeschonden door kan en zal komen. De auto neemt de bocht, en glijdt direct naar de andere kant van de weghelft, waar hij met een klap en geknars linksvoor tegen een betonnen paaltje botst. Het paaltje overleeft het zonder kleerscheuren, maar de auto is beschadigd. De automobilist aarzelt overigens niet, en rijdt direct door, de Kerkweg in. Verderop in de Kerkweg zien we de auto en zijn automobilist ergens achter op een erf staan. 

Door het Friese land van weldadigheid
Enkele tientallen meters verderop verlaten we de bebouwde kom. De klinkerweg gaat op de grens van dorp en open veld onmiddellijk over in een breed zandpad met naastliggende schelpenpaadje. Hier kunnen wij onbezorgd - zonder uit te glijden - onze route vervolgen, in de richting van de Lindevallei door het open veld, over de Kerkweg in noordelijke richting. Vóór ons schijnt de zon zachtjes verderop over het berijpte veld links en rechts van de Kerkweg.
Over de Meuleveldweg lopen we door een glooiend landschap naar het buurtschap Rijsberkampen, en van daaruit over de Rijsberkamperweg weer terug naar de Boijlerweg. Hier moeten we door de berijpte berm lopen, want het bolle wegdek is hier als een ijsvloer zo glad.
De Boijlerweg steken we diagonaal over, om dan aan de overzijde over een mooi voetpad te gaan langs twee kleine bospercelen met vennetjes, die midden in het open veld gelegen zijn. Het begint hier licht te regenen, en dat zal het later op de dag ook nog enkele keren doen, maar nooit zoveel dat een paraplu of dat regenkleding nodig is.
Over de Doldersumsestraat lopen we naar de Fries-Drentse provinciegrens. 

Door het Drentse land van weldadigheid
Aan de overzijde van de grens begint het buurtschap Boschoord, gelegen in het Drentse land van weldadigheid. Hier gaan we het bos van Boschoord binnen. De routebeschrijving geeft aan dat we door Landgoed Boschoord de groene paaltjesroute moeten volgen. Na het eerste, achtergebleven, groene paaltje volgt geen volgende. Wel de witte route-aanduiding van het Drentse Wandelknooppuntennetwerk, maar die staat niet beschreven in onze routegids. We besluiten midden in het bos de routebeschrijving van onze wandelgids te interpreteren naar de Wandelknooppunten die hier tot onze verrassing al wel in het bos zijn geplaatst door het Recreatieschap Drenthe. Daarbij helpt het ons overigens heel goed dat de Drentse Wandelknooppunten die we daartoe nodig hebben, wel zijn afgebeeld op onze Wandelknooppuntenkaart van de Friese Wouden. De keuze van de uitgever van deze wandelkaart - Recreatieschap Marrekrite - om ook de Drentse wandelknooppunten in het Fries-Drentse provinciegrensgebied wel op de Friese kaart af te beelden, helpt ons om onze route goed te (ver)volgen.
Zo komen we uiteindelijk weer uit op het zandpad van de Grensweg langs de Kolonievaart, vanwaar de Friese Wandelknooppunten weer in het veld worden aangetroffen. 
We passeren een tuin, waarin twee mannen bezig zijn om een enorme omgezaagde boom in dikke plakken te zagen.

Terug in het Friese (on)land van weldadigheid
Als we na een eind langs de Kolonievaart te hebben gelopen, de Drents-Friese provinciegrens weer oversteken, zijn we aangekomen ten zuiden van Noorwolde-Zuid. We gaan verder over een mooi veldpad tussen de velden en langs hakhoutbosjes. In een laaggelegen en moerasachtig bosperceel is het smalle wandelpad nogal drassig, en je ervaart hier terdege wat men vroeger aanduidde als 'onland', dat in cultuur moest worden gebracht ten behoeve van agrarische doeleinden.
 
Als ik in dit onland bij Oosterseveld even van het pad af ga om van zo'n laaggelegen moerasachtig deel een foto te maken, schrikt iets verderop een ree op in de boomwal, en rent snel het veld verderop over, voor ons snel uit het zicht gerakend.
Als we dit mooie voetpad verlaten, wandelen we even later het buurtschap Oosterstreek binnen. En vrij snel daarna arriveren we in onze plaats van bestemming: Noordwolde.
Vanwege de Corona-beperkingen is hier nagenoeg alles gesloten, dus we zoeken en vinden bij de voormalige Tramhalte naast het Nationaal Vlechtmuseum in het centrum van Noordwolde een bankje voor een rustpauze, waar we iets eten en drinken. 
Op het moment dat we Noordwolde binnen wandelden begon de zon voor het eerst vandaag aangenaam te schijnen, dus we zitten hier heerlijk in de zon te lunchen. Het is nu kwart voor één, dus we hebben de route van 18 kilometer binnen vier uren gelopen.
Na deze pauze lopen we voldaan in de zachte winterzon terug naar Boijl. We volgen daarbij de vijf kilometer rechte lijn vanuit Noordwolde via Oosterstreek naar Boijl, waar we om 13:45 uur arriveren.
Voordat we naar huis rijden, gaan we nog even op bezoek bij mim in Drachten.