Bonifatius Kloosterpad - Etappe 5 - Van Drachten naar De Wilp

Zondag 4 oktober 2020  

Bij de voormalig kloosterlocatie van In Tribus Montibus

Een ontdekkingsreis en pelgrimage
Wandeljournalist Fokko Bosker publiceerde samen met co-auteur Lammert de Hoop in het jaar 2019 de wandelgids 'Bonifatius Kloosterpad'. Het titelblad van dit boek vermeldt dat het hier gaat om 'Een ontdekkingsreis en pelgrimage door het 'wilde' oosten van Fryslân'. Het gaat om een wandelgids die de kleurrijke geschiedenis van de kloosters in Fryslân beschrijft in routekaarten, foto's en begeleidende teksten.
Durkje en ik waren aanwezig bij de presentatie van het Bonifatius Kloosterpad, die plaatsvond op 15 november 2019 in de Bonifatiuskapel te Dokkum.
Deze wandelgids bevat twaalf aaneengesloten etappen en dertien lokale rondwandelingen. In totaal beslaat het wandelnetwerk zo'n 450 kilometers in oostelijk Fryslân, het gebied tussen het Friese Waddeneiland Schiermonnikoog en Wolvega.

In het voetspoor van heiligen en pelgrims
Met zijn wandelgids neemt auteur Fokko Bosker je als wandelaar mee in een schitterend gebied met veel cultuur en natuur. Hij laat je wandelen naar oude kloosterlocaties en uithoven. Het is een tocht door Wad en Woud, in een rijke afwisseling van streeklandschappen en prachtige natuurgebieden.
Tegelijk met deze wandelgids verscheen ook het bijbehorende boek 'Bonifatius Kloosterpad - In het voetspoor van heiligen en pelgrims'. Dit begeleidend schrijven in boekvorm biedt per wandelroute inspirerende verhalen over het gebied dat deze wandelgids bestrijkt.
De wandelgids is gebaseerd op het Wandelknooppunten-netwerk. De routebeschrijving in de wandelgids is uiterst beknopt, maar het volgen van de als routebeschrijving achtereenvolgens genoemde wandelknooppunten zou moeten volstaan om de beschreven routes goed te lopen.
Wie de vele Friese klooster- en kerkenpaden, schouwpaden, lijk- en dijkwegen van deze wandelroute loopt, maakt kennis met de vele sprekende getuigen uit vervlogen tijden van middeleeuwse kloosterorden in Fryslân. Dit Bonifatius Kloosterpad belicht de rijke Friese geschiedenis van kloosters en landschappen, en toont je al wandelend ook de relatie tussen beide zaken.
Met het bewandelen van alle 25 routes van deze wandelgids gaan Durkje en ik op voetreis tussen uitersten, die de verbeeldingskracht van de pelgrim voedt en inspireert.

Door het grensgebied van Fryslân en Groningen
Voor vandaag hebben we de vijfde etappe van deze gids op het wandelprogramma staan, met een afstand van 26,63 kilometer.
Deze Etappe 5 kreeg als titel: 'Van Drachten naar De Haar of De Wilp' met als subtitel: 'Liefdesbrief van non Dolerosa schetst onvervuld verlangen'. De subtitel verwijst naar Dolerosa: één van de nonnen van het vroegere vrouwenklooster 'In Tribus Montibus' in het Groningse Trimunt. De liefdevolle verzorging van een gewonder Spaanse soldaat door de non Dolerosa wakkerde het vuur van hun verliefdheid aan. Het bleef echter bij een onvervuld verlangen, want een liefdesrelatie tussen een Spaanse soldaat en deze non was natuurlijk geen acceptabele optie. De kloosterlijke zeden schreven immers voor dat kloosterlingen de begeerten van de wereld leerden te weerstaan.
Om 7:25 uur rijden we vanmorgen met beide auto's van Feinsum naar het Groningse dorp De Wilp, waar we één van de auto's parkeren. Dan rijden we met de andere auto vanuit De Wilp naar het Karmel Klooster in Drachten, want hier begint de vijfde etappe van het Bonifatius Kloosterpad.
Het is zwaarbewolkt, en de temperatuur is vanmorgen bij vertrek 11 graden Celsius. De zon zien we vandaag nauwelijks, en er waait een stevige en frisse wind uit het zuiden. In de buurt van Drachtstercompagnie krijgen we te maken met hele lichte motregen, overigens van weinig betekenis, en hoe later het wordt, hoe mooier het weer wordt. Langzaam verdwijnt de bewolking en krijgt de zon meer greep. De temperatuur loopt vanmiddag op tot 14 graden Celsius, dus het is fris, maar wel goed wandelweer.

Van het klooster naar De Forten
Om 8:35 uur vertrekken we bij het Drachtster Karmel Klooster. We nemen de tunnel onder de A7 en wandelen tot aan het buurtschap It Súd.
Daar gaan we Het Zuiderend op, weer terug richting Drachten. Bij het buurtschap De Forten naderen we bij de A7 Drachten. In dit buurtschap werden vroeger acht betonnen huisjes gebouwd voor niet-aangepaste gezinnen die men liever niet binnen de bebouwde kom van Drachten had. Ze werden dus buiten de Drachtster leefgemeenschap geplaatst, evenals de schippersfamilies die men liever niet in Drachten aan wal had. Het haventje dat men in De Forten daartoe ooit groef, is in elk geval geen succes geworden, want de schippers weigerden hier te verblijven.
In De Forten gaan we door een lange tunnelbak onder de snelweg A7 door.

Doodlopend veldpad
Aan de andere zijde van de A7 gaan we aan de zuidkant langs het Drachtster ziekenhuis Nij Smellinghe, om vervolgens door woonwijk De Venen naar de drie Tjaarda-flats te lopen.
Daar steken we de weg over, om dan door het monumentale buurschap Ureterpvallaat naar De Wâldwei (N31) te lopen.
Aan de oostzijde van de Wâldwei nemen we de viaductopgang richting Ureterp, maar al spoedig moeten we de Hegebrêchsterleane verlaten, om aan de voet van het talud over een drassig veldpad naar de A7 te lopen. Daar aangekomen volgt een evenzo drassig veldpad langs de A7 in oostelijke richting. Dit pad is al lang niet meer onderhouden, dus door de hoog opgeschoten grassen worden we wegens de regenval van afgelopen nacht onderweg behoorlijk nat.
Op de zuidoostelijke plek waar het Drachtster bedrijventerrein van Azeven Noord eindigt, buigt het veldpad af in noordelijke richting.
 

Gek genoeg loopt de wandelroute hier dood, want zowel op de doorgaande wandelroute als naar de verharde weg over het bedrijventerrein heeft iemand de doorgangen versperd met hoge hekken, afgesloten met sloten. Kennelijk wil de grondeigenaar van deze nogal rommelige kavel naast het doorgaande pad geen wandelaars laten passeren langs zijn grondgebied. Omdat wij toch door moeten op de route zit er voor ons niets anders op dan boven de sloot om de hekken heen te klauteren.

Naar Drachtstercompagnie
Daarna gaan we verder over De Doese en De Feart in de richting van Drachtstercompagnie. We komen dan in het gebied waar je herhaaldelijk waterlopen kruist. Deze 17e en 18e eeuwse wijken (alle met naam en graafjaar aangegeven) vormen in dit coulissenlandschap de zichtbare nalatenschap van de veenderij-geschiedenis van deze streek.
Over de Steffensreed lopen we van De Feart naar De Dammen. Dit pad volgt de langgerekte zijden van de lange kavels, die door het uitgraven van alle parallelle waterlopen zo zijn ontstaan in de turf-rijke veengronden.
We volgen De Dammen en De Fallaetswei tot in Drachtstercompagnie, het dorp waar ik tijdens mijn eerste studie, aan de Christelijke Pedagogische Akademie van Drachten, in de zeventiger jaren stage heb gelopen op de plaatselijke christelijke basisschool. De kerk van de Protestantse Gemeente gaat hier op dit moment uit, en tussen de kerkgangers zie ik ook Henk Poelman staan, die samen met mij enkele jaren bestuurslid is geweest van de Kristlik Fryske Folksbibleteek. We raken op het kerkplein enige tijd in gesprek met kerkgangers, die zojuist de kerk hebben verlaten. Daarna eten we net voorbij de kerk even een broodje op een zitbank in het dorp.

Benedictijns klooster 'In Tribus Montibus' in Trimunt
Aan de noordkant van Drachtstercompagnie gaat de route verder over een mooi pad langs Imerwyk, een brede waterloop uit de tijd van de turf-winning. Daarna gaat de route verder over de Klamersreed naar de Folgersterloane. We passeren in buurtschap Luchtenveld het bekende kerkje 'Jezus leeft', en lopen vervolgens naar De Skieding, de grensweg tussen Fryslân en Groningen. Voorbij die provinciegrens arriveren we bij 't Strandheem, een recreatieplas. Het campingrestaurant en het partycentrum en ook het naastgelegen café zijn alle gesloten, dus een kop koffie onderweg zit er vandaag voor ons niet in. Daarom gaan we door over het Natuurpad, aangelegd op het talud van de voormalige spoorlijn tussen Drachten en Groningen.
Bij de plaatselijke autosloper buigen we af naar het zuiden, om over de Leidyk's Reed en de Parkweg naar de Leidijk te lopen.
Als we de Leidijk verlaten, komen we op de Kloosterweg. Dan wordt het wel duidelijk: we naderen de voormalige kloosterlocatie van het Benedictijnse (en later Cisterciënzer) vrouwenklooster 'In Tribus Montibus' (1208-1604), dat haar naam ontleende aan de drie verhogingen in het landschap, waarop het nonnenklooster stond. Tot 1846 was hier nog de 'bagijneput', die pelgrims eeuwenlang naar zich trok vanwege de legende van de geneeskrachtige werking van het water uit deze kloosterput. 
Voorbij het kloosterterrein maken we nog een korte omgang door het bos van Trimunt, en vervolgens gaat we met het viaduct van de Postdijk weer over de A7, in zuidelijke richting.

De Haar met Haarsterbosch
De volgende plaats waar we doorheen lopen, is De Haar. Bij boerderij Op de Haar gaan we echter weer in noordelijke richting, naar het Haarsterbosch. Bij het draaihek dat toegang geeft tot het smalle voetpad naar het Haarsterbosch hangt een plakkaat waarop mountainbikers erop wordt gewezen dat er toch echt geen sprake is van een fietspad als je eerst je fiets over zo'n draaihek moet tillen. Kortom, dan is het alleen voor wandelaars. ATB-ers die zich overigens dan toch nog wel op dit pad wagen, krijgen in het Haarsterbosch een probleem, want heel regelmatig is er een boomstam over het pad gelegd, dus van aangenaam doorfietsen is hier sowieso al geen sprake. Maar voor ons als wandelaars is dit Ontginningsbos (1930) een prachtig bosperceel met een mooi slingerend bospaadje. Links en rechts zien we prachtige paddenstoelen op rottend hout en op de herfstachtige bosbodem.
Via een zandpad komen we weer terug op de Haarsterweg. Al geruime tijd passeren we geen zitbanken, maar het is zo langzamerhand wel echt nodig om even te rusten en vooral ook om enkele broodjes te eten. Op het achtererf van een al deels ingezakt huisje vinden we een desolate plek om even zittend te rusten en te eten. De bolsters en kastanjes vallen om ons heen op de grond, maar geen ervan raakt ons.
 

Op pad naar De Wilp
Vanuit De Haar volgen we het kaarsrechte karrenspoor van het Bareveld. In het verlengde van dit halfverharde pad gaan we verder over de Achterwijkseweg in de richting van de Wilpstervaart. We lopen echter niet tot aan de vaart, maar buigen ter hoogte van de voetbalvelden en de tennisvelden af naar de doorgaande weg door De Wilp. Vlak vóór de Wilpstervaart arriveren we om 14:20 uur bij onze auto, die we hier vanmorgen hebben geparkeerd.
Daarna rijden we met deze auto naar Drachten, waar we onze andere auto afhalen bij het Drachtster Karmel Klooster. Tot slot rijden we dan met beide auto's weer terug naar Feinsum. Onderweg breekt de zon door de wolken, en de bewolking verdwijnt in de uren erna geleidelijk, waardoor het later op de middag prachtig zonnig weer wordt.