vrijdag 30 november 2018

Ein Deutsches Requiem - yn it Frysk

Vrijdag 30 november 2018
Poster van het NHL Stenden-koor

Ein Deutsches Requiem
Ons hogeschoolkoor - het NHL Stendenkoor - sluit vandaag en volgende week haar culturele kalenderjaar af met de bijzondere uitvoering van 'Ein Deutsches Requiem - yn it Frysk'. Dat is een primeur, want nog nooit is dit requiem van Johannes Brahms uitgevoerd in een Friese vertaling.
Het idee om dit muziekwerk in het Fries te producenten en ten uitvoer te brengen, komt van de koordirigent Hans de Wilde. Hij had de wens iets unieks uit te voeren, passend bij de Friese cultuur: klassiek en melancholisch, met een sterke innerlijke emotie.
In die sfeer kennen we 'Ein Deutsches Requiem' van componist Johannes Brahms. Dit requiem biedt troost voor nabestaanden en vertrouwen, in het leven en bij de dood. Deze muziek en tekst raakt je tot in het diepst van je ziel.
Als epiloog van Leeuwarden Fryslân Culturele Hoofdstad 2018 klinkt dit requiem vanavond voor het eerst, als een symbool van hoop. De uitvoering vindt vanavond plaats in de Grote of Jacobijnerkerk van Leeuwarden.
Wegens de succesvolle kaartverkoop is al een extra uitvoering gepland, op zaterdag 8 december 2018, ook in de Grote Kerk.

Yn it Frysk
De Friese vertaling van dit requiem is gemaakt door Willem Abma en Jantsje Post.
De muzieknotatie is gerealiseerd door koorlid Marieke Sytema.
De productie staat onder muzikale redactie van Hans de Wilde.
Speciaal voor dit avondconcert zijn twee jonge solisten gecontracteerd: de Friese sopraan Fardau van der Woude en bas/bariton Roele Kok.
Het geheel wordt muzikaal begeleid door de pianisten Johan Bijhold en Monique van de Ven; quatre mains op vleugel.
Alle inspanningen van velen hebben geleid tot een resultaat waar het NHL Stendenkoor trots op is.
Om 20.00 uur worden alle concertgangers in de volle kerk hartelijk welkom geheten door Erica Schaper, voorzitter van het College van Bestuur van NHL Stenden Hogeschool. Ze refereert onder ander aan 2018 als het jaar van de Culturele Hoofdstad van Fryslân, Leeuwarden, en benoemt ook die trots met betrekking tot de artistieke prestaties van het NHL Stendenkoor. Friezen zijn 'grutsk' (trots) op hun taal, en als NHL Stenden Hogeschool zijn wij 'grutsk' op dit koor.

Op weg van Memoriazondag naar Advent
Dan is het tijd voor de muziek. Brahms heeft met zijn requiem troostmuziek gecomponeerd voor mensen die treuren om gestorven dierbaren en om ook de eindigheid van hun eigen bestaan. Wat dat betreft is het moment van deze uitvoering heel goed gekozen, goed passend tussen de Memoriazondag van eerder deze week, en komende zondag, de eerste Zondag van Advent. Dit is immers de week waarin we leven en werken vanuit het duister, in de richting van het licht. Dit requiem van Brahms in de Friese vertolking van Abma & Post markeert in klank en taal deze overgang, we horen het gezongen:
'Dy't mei triennen siedzje,
sille mei jubel sichtsje.'
In het tweede deel sleept het koor ons gepassioneerd mee in uitersten; 'stadich en fluch', 'dimmen en lûd', en 'och sa heech'.
We horen dat wij zijn als gras, zo kwetsbaar, en dat wij - mensen - zijn:
'as de blommen yn'e greide.'
Dan is het podium voor bariton-solist Roele Kok. Hij zingt over de betrekkelijkheid van ons leven, en wij leren een wijze les als hij zingt over het paradoxale van het mensenleven, immers:
'se meitsje harren drok om neat;
se garje en witte net wa't it krije sil.'
In wat daar op volgt, horen we het zingen, en lezen we voor een juist begrip - en voor dat prachtige Friese taalgebruik - mee in het programmaboekje:
'Loksillich dy't by Jo yn hûs wenje,
dy't loovje Jo jimmeroan!'
Dan is het podium voor sopraan-solist Fardau van der Woude. Zij zingt ons troostrijk toe:
'Ik sil jim treaste.
Ik sil jim as in mem treaste.'
en in prachtig Frysk:
'jimme freugde sil nimmen jim ûntnimme.'
Bariton Kok komt weer terug. Het voorlaatste concertdeel stijgt naar een hoog tempo en weer o zo hoog van toon. En aan het eind ebt dan o zo zacht het volume weg, de kolossale kerkzaal in. Woorden van geloof en hoop klinken in dit deel door, in bewoordingen als:
'wy sille net allegearre stjerre,
mar sille feroare wurde.'
Op weg naar het slot nemen de mannen de stemmen van de vrouwen over, en horen we tot slot de Geest tot ons spreken met woorden in zachte klanken van berusting en vertrouwen, als het koor zingt:
'Lit har rêste fan al har bodzjen,
want harren wurken folgje harren nei.'


Grutsk
En dan glijden de piano- en koorklanken zachtjes weg over de hoofden van het publiek, en wordt het stil. Met een zichtbaar opgelucht knikje naar het koor sluit dirigent Hans de Wilde af, keert zich om naar het publiek, en dan neemt het NHL Stendenkoor een welverdiend applaus in ontvangst. Een tweede opleving van het applaus volgt als de solisten en pianisten met de dirigent nog eenmaal terugkomen op het podium, en op het moment dat alle koorleden opstaan, wordt dat volume nog overtroffen. 
Hulde voor de koorleden! 
'Grutsk op it NHL Stendenkoar!'

Geen opmerkingen: