 |
| Het orgel van de Grote Kerk van Harlingen |
Bruggen overbruggen .....
Eénmaal in de vier jaar organiseert de Raad van Kerken in Fryslân de oecumenische Friese Kerkendag. De eerste vond plaats tijdens Simmer 2000, en vandaag is het al weer de vijfde editie van de Friese Kerkendag, die wordt gehouden in Harlingen, en mede wordt georganiseerd door de Harlinger Werkgemeenschap van Kerken.
Het thema van deze Friese Kerkendag 2016 is 'Bruggen', onder andere verwijzend naar de 66 bruggen die deze historische zeehavenstad rijk is. Een mooi thema, want de verbindingen door bruggen maken het leven van alledag een stuk gemakkelijker. Maar het zou geen kerkendag zijn als niet ook de verbinding van deze Harlinger kunstwerken wordt gelegd met de rijke wereld van kerk en geloof. Ook in kerk en religie hebben we figuurlijk bruggen nodig om verbindingen te leggen tussen individuen, tussen geloofsgemeenschappen, tussen kerken, tussen samenlevingen en tussen religies.
En laten we dan maar dicht bij huis beginnen, in Fryslân, in Harlingen, en in onze hoofden en harten,
Daarom ook zijn Durkje en ik vanmiddag de hele middag deelnemer van deze Friese Kerkendag, waar we tussen die honderden andere bezoekers vele bekenden ontmoeten, waaronder collega's van Stenden Hogeschool, mede-inwoners van ons dorp Stiens, Nijkleastelingen, predikanten, bestuurders, een oud-schoolmeester, koorleden, artiesten, jong en oud, en vertegenwoordigers van vele Friese kerkgenootschappen, dus volop oecumene.
Tsjerken en Brêgen
De Grote Kerk van Harlingen zit behoorlijk vol als om 13.00 uur de oecumenische vering start, die de officiële opening is van deze Friese Kerkendag.
Na inleidend orgelspel van organist Eeuwe Zijlstra volgt samenzang van het intochtslied:
"Huis dat een levend lichaam wordt
als wij er binnengaan
om recht voor God te staan."
Na woorden van welkom, gebed en vredesgroet van de secretaris van de Raad van Kerken in Fryslân - ds. Ulbe Tjallingii - zingen we de Friestalige versie van het Bruggenlied, met de tekst van Eppie Dam:
"Brêgen binne iepen earmen, ...
Brêgen binne gouden kânsen, ...
Brêgen binne dreamde paden, ...
Brêgen binne eltse kear wer oare kant dy't mooglik wurdt."
Daarna leest Roseanne Bouma voor ons het gedicht 'Bruggen', dat ons er op wijst dat we met bruggen anderen kunnen bereiken, dat we bruggen bouwend bouwen aan vertrouwen, en dat dit de vrede dichterbij brengt. |
| Piter Wilkens |
Piter Wilkens zingt aansluitend een lied over de geschiedenis van Fryslân en van onze kerken. Wilkens: "Yn Fryslân sjogge jo oeral tsjerken. Ja, wy treffe it mar!". En dan zingt hij vervolgens "oeral om dy hinne sjochst in tsjerketoer".
En dan moeten we ons realiseren - zegt ds. Cees Glashouwer - dat Piter Wilkens hier op de plek staat waar al in het jaar 777 ons eerste Harlinger kerkje is gebouwd.
Bewegen om te ontmoeten
De cantorij zingt onder leiding van Trudy Baard 'Glorify the Kings of kings'.
Daarna legt voorganger Cees Glashouwer uit dat bruggen zorgen voor ontmoeting, wat je behoedt voor het gevoel dat je eigen kerk het doel is. Ontmoetingen zoals die van vandaag zijn bemoedigend, omdat deze ontmoetingen ervoor zorgen dat er nieuw elan komt over de mensen.
We zingen aansluitend verwijzend naar het thema Bruggen onder andere:
"En de Geest verbreekt de grenzen
die door mensen zijn gemaakt.
Prijs de Heer, de weg is open,
naar de Vader, naar elkaar."
Voordat doedelzakspeler Henk Nijzing ons tijdens het naar buiten gaan, met zijn muziek voorgaat, meldt ds. Glashouwer nog dat we om elkaar te ontmoeten in beweging moeten komen, en er ook enige moeite voor moeten doen. |
| Hinne Wagenaar |
We wandelen voor een volgende ontmoeting naar buiten, en gaan naar de Michaëlkerk aan de Harlinger Zuiderhaven. Uit de elf keuzeprogramma's kiezen wij namelijk de workshop van Hinne Wagenaar en Leo Fijen, over 'Spiritualiteit in het Weiland & Spiritualiteit op het Eiland', die zij verzorgen in de Michaëlkerk.
Hinne Wagenaar - pionierspredikant van Nijkleaster in Jorwert - spreekt over de spiritualiteit van de weide, of op z'n Fries: 'fan de greide'.
Hinne Wagenaar:
- Door naar buiten te gaan, kijk je bij jezelf naar binnen.
- Daar buiten in het weiland ervaar je de natuur, die je lichamelijk en geestelijk heelt.
- Buiten in de (vaak harde) wind voel je dat Gods Geest werkzaam is.
- De dreigende luchten boven de weilanden doen je denken aan wat je hebt meegemaakt, of aan waar je nog midden in zit.
- In de graslanden rond Jorwert zijn geen rechte lijnen, zo is het ook in het leven.
- De vervallen boerderijen in de velden wijzen je erop dat alles, en ook iedereen, zorg nodig heeft.
- Zorg voor de ziel, dat is één van de thema's van Nijkleaster in Jorwert.
- Bij Nijkleaster ervaar je dat je tijd moet maken voor jezelf, voor je geliefde, en voor je relatie met God. Nijkleaster in Jorwert creëert ruimte om contact te maken met God.
Daarna slaat Hinne Wagenaar het bruggetje van zijn presentatie naar die van Leo Feijen, als we samen het lied zingen over weiland (de greiden) en eiland (waad en strân):
"De frede fan de greiden wês oer dy,
de frede fan mar en lân;
de frede fan 'e loften wês oer dy,
de frede van waad en strân,
Djippe frede mei komme oer dy,
Mei Gods frede no groeie yn dy".
 |
| Leo Fijen |
Ook Leo Fijen spreekt evenals Hinne Wagenaar in metaforen, om de spiritualiteit van het eiland in beelden duidelijk te maken.
Leo Fijen:
- In de stilte van het eiland bouw ik een eigen huisje in mezelf, met daarin een vloer van stilte, en dan begin ik daar elke dag in stilte.
- Onder de douche in dat huisje voel ik mij elke dag opnieuw gedoopt.
- Je kunt alleen een thuis geven aan een ander als je thuis bent in jezelf.
- Het huisje op het eiland is een huisje in mijn hart.
- De hal van dat huisje staat symbool voor het wachten. Soms moet je eerst (heel lang en met aandacht) wachten om een ander beeld van je eigen leven te krijgen.
- We leven (met het etensbord op schoot) steeds meer zonder tafels in ons huis. Aan tafel schik je in, maak je ruimte voor de ander, aan tafel hoor je veel van en over elkaar.
- De ramen van ons huisje staan te vaak open in ons leven.
- Als we alle tijd op laten gaan aan bijvoorbeeld email en aan onze smart phone, waar is dan nog de tijd voor de ander, en de tijd voor de Ander (God)?
- De Schepping is de leegte in ons bestaan, en in ons hart kan die leegte open gaan.
- Als ik mijn hoofd niet stoot, leer ik niks.
- Wij moeten weer leren buigen, om weer bij de bron van ons leven te komen.\
- Je moet ook leren ontdekken dat je niets bent zonder de ander en zonder de Ander.
- In je huisje zul je je eigen schaduw ontdekken.
- Houden we het wel uit met onze eigen eenzaamheid?
- In de kelder van je bestaan ontdek je dat je er mag zijn.
- Zo'n huisje in je hart wens ik je toe. Dan kun je opa of oma zijn, dan kun je vrijwilliger zijn, en dan en zo kun je laten zien dat je leeft en gelooft.
Als ik Hinne Wagenaar vraag wat het 'weiland' aan het 'eiland' mee kan geven, zegt Hinne Wagenaar:
"In het weiland kun je altijd nog op weg naar een bestemming waar je nog niet bent geweest".
Als ik Leo Fijen vraag wat het 'eiland' aan het 'weiland' mee kan geven, zegt Leo Fijen:
"Het eilandgevoel kun je zo kwijtraken, maar dan kun je altijd nog terug naar het eilandhuisje in je hart. Dat is een voorwaarde om in je leven actief te zijn. Je moet gevoed worden, steeds weer terug naar je bron".
 |
| Workshop zingen van Taizé en Iona |
Daarna wandelen we weer terug naar de Grote Kerk, want daar willen we als keuze uit de zestien volgende parallelsessies de zang-workshop van Jannie Brandsma bijwonen, die ons mee gaat nemen in het zingen van liederen uit de geloofsgemeenschappen van Taizé en van Iona.
Enkele tientallen alten, sopranen, bassen en tenoren zijn naar deze workshop gekomen, waar we in elk geval twee liederen vierstemmig instuderen, die we later vanmiddag tijdens de slotviering ten gehore zullen brengen.
We zingen:
Bless the Lord / Loovje God, het Taizé-lied in de Friese vertaling van ds. Gerrit Groeneveld.
Take, O Take Me as I Am / Nim my, nim my sa't ik bin, het Iona-lied in de Friese vertaling van Atze Bosch.
Behüte mich, Gott / Behoedzje my, God, het Taizé-lied in de Friese vertaling van Auke Steenstra.
We leren snel, het klinkt goed, en prachtig klinkt het ook als Jannie Brandsma met haar tegenstem de bovenliggende coupletten over ons 'Bless the Lord' heen zingt.
Kerk 2025
Nog eens weer wandelen we terug naar de Michaëlkerk, want de volgende sessie die we uit een selectie van dertien workshops bijwonen, is de presentatie van Karin van den Broeke, de preses van de Generale Synode van de PKN, die in haar referaat in gaat op het onderzoek Kerk 2025, over nieuwe beleidsvoornemens van de Protestantse Kerk in Nederland.
 |
| Karin van den Broeke |
Karin van den Broeke:
- We schamen ons eigenlijk wel een beetje over dat we sinds het ontstaan van de PKN in 2004 zoveel met ons zelf bezig zijn geweest.
- De 1e PKN-Visienota ging dan ook over Jongerenwerk en over Missionair Werk, onder andere over de zogenoemde Pioniersplekken, waarvan Nijkleaster in Jorwert er één is.
- Onze 2e Visienota heeft oog voor het feit dat wel eens wat somber naar de Kerk wordt gekeken, dat mag wel wat meer ontspannen, immers, we kennen de vreugdevolle inhoud van het evangelie.
- Kerk ben je in de samenleving, de Kerk is ook een politiek lichaam, immers een oefenplaats voor de samenleving.
- Waar gaat het eigenlijk om in ons kerk-zijn. Daar mogen we het wel weer wat meer over hebben. Daar moeten we met elkaar over in gesprek gaan. Wat raakt ons daarin bijvoorbeeld?
- Veel lijkt maakbaar, maar dat is het niet, vanwege onze beperkingen
- De Kerk is de plek waar je ervaart dat we allemaal gelijk zijn.
- De Kerk is de plek waar we omzien naar elkaar, en naar de wereld om ons heen.
- In het kader van Kerk 2025 moeten we de Kerk nog eens goed tegen het licht houden.
- We gaan in PKN-verband naar een indeling in vier regio's, om elkaar te versterken, om elkaar daar te ontmoeten.
Daarna vraagt Karin van den Broeke ons of we in kleine groepen zo'n zeven minuten met elkaar willen praten over wat wij als het wezenlijke van het kerk-zijn zien.
We zien de Kerk als een ontmoetingsplek van mensen, waar je hoort wat je elders in de samenleving niet hoort, waar we nadenken over hoe we als kerk het verschil kunnen maken, en waar we ons realiseren dat de kerk pas begint als de kerk uitgaat.
Na een plenaire terugkoppeling zijn we het er wel over eens dat we geen van allen de toekomst van de Kerk kennen, en dat die toekomst ook niet alleen in onze handen ligt.
We gaan voor een zorgzame Kerk. We zijn hier vandaag omdat we allen één zijn, ondanks de onderlinge verdeeldheid. Je hoeft het ook niet altijd met elkaar eens te zijn, erken in elk geval elkaars verschillen, en dat we wel allen één zijn.
De Kerk is wel degelijk belangrijk
Nog eenmaal wandelen we weer terug naar de (bijna volle) Grote Kerk van Harlingen, om daar om 17.00 uur de oecumenische slotviering van deze Friese Kerkendag 2016 bij te wonen.
Na de intredeprocessie met het binnen brengen van het kruis, de kaarsen, de vlaggen en de vaandels zingen we als intochtslied 'Bless the Lord', waarbij voor ons als workshop-koor een rol is weggelegd onder leiding van en met tegenstem van Jannie Brandsma.
Dominee Margarithe Veen, de voorzitster van de Raad van Kerken in Fryslân, spreekt dan het vertrouwen uit in de aanwezigheid van God, wat we zingend beantwoorden met:
"Van Hem, de ene Heer,
gaf het verleden blijk,
het heden zingt Zijn eer,
de toekomst is Zijn rijk."
Daarop volgt een indrukwekkende geloofsgetuigenis van Stefan Mocian, die vertelt over hoe zijn levensbedreigende ziekte, zijn behandeling en zijn herstel zijn visie op het belang van de Kerk veranderde. In zijn nadenken over leven, dood en geloof merkte hij door zijn hele ziekteproces heen dat de kerk wel degelijk belangrijk is voor zijn leven.Bruggen zijn gedroomde paden
We zingen aansluitend het Iona-lied 'Take, O Take Me as I Am', en daarna volgt de schriftlezing uit de brief aan de Romeinen 12: 4 en 5.
Daarna volgt bijpassend een kort meditatief moment, afgewisseld met samenzang ("In Christus is noch west noch oost"), waarin zes Harlinger voorgangers ieder in één minuut hun visie geven op de gelezen bijbeltekst, over bruggen bouwen en over oecumene.
- Bertus Nijendijk: "Alle Bijbelverhalen vormen een brug naar God".
- Herbert Meerveld: "Voor Satan is dit een verdrietige dag, want vandaag zijn er bruggen gebouwd tussen mensen & God, in de eenheid van de Kerk."
- Marco Conijn: "Ik zie ons allen als gelovigen, als elkaars broer en zus, we behoren tot één familie, we zijn allen één in Christus."
- Willem Leijenaar: "Jezus heeft door zijn lijden, sterven en opstanding een brug gebouwd tussen de mensen en God. Jezus is dus onze Bruggenbouwer."
- Roelof Wolfs: "Bruggen mogen dan de plaats zijn voor wie geen dak boven zijn/haar hoofd heeft. Samen als kerkgenootschappen moeten we naar die onfortuinlijken toe, om hen onder die brug weg te halen, en te brengen naar en in het goede leven."
- Wiske Beuker: "Een brug spoelt niet weg als zij maar op een stevig fundament ligt. Wij zijn hier ruimzinnig verbonden. ook in de oecumene; laten we samen bouwen aan dergelijke bruggen van hoop, samen bouwen aan Gods toekomst."
Ter afsluiting zingen we nogmaals het Bruggenlied, maar nu in het Nederlands:
"Bruggen zijn gedroomde paden,
waar de hoop 't geheim van kent."
Zie Gods liefde dan door alles heen
 |
| De kinderen brengen ons de Regenboog |
Vervolgens zingt het koor Scola Liturgica het lied 'O nata lux'.
Daarna volgt de voorbede, met een aanhef van pastoor Marco Conijn.
Scola Liturgica zingt daarop het 'Onze Vader'.
Dan klinkt boven ons vanuit het orgel een onheilspellend aanzwellende stormwind, die als het ware op zee tekeer gaat, als voorspel op het slotlied: Als op 's levens zee de stormwind om u loeit, .... Tel uw zegeningen, tel en noem ze één voor één. En ge ziet Gods liefde dan door alles heen.
Dominee Cees Glashouwer sluit af met enkele mededelingen en tenslotte zendt domina Margarithe Veen ons heen met haar Zegenbede.
En dan nog is de Kerkendag niet voorbij, want - begonnen met kerkdiensten en met een processie door Harlingen - wordt deze Friese Kerkendag nog in de avond voortgezet door Harlinger restaurants die vanavond bijbelse gerechten serveren, en om 19.00 uur is er nog een Praise-dienst en een Afterparty.
En de mensen ....
zij gaan voort over de Harlinger bruggen,
onderweg elkaar ontmoetend en groetend.
En de Wind .....
die waait over de Harlinger grachten
en door de straten van de stad.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten