Going down, going down…

Dinsdag 4 december 2012

De cover van Going Down

Catastrofale vliegramp

Het was op 4 oktober 2012 al weer 20 jaar geleden dat op 4 oktober 1992 een Boeing 747-vrachtvliegtuig van de Israëlische vliegmaatschappij ‘El Al’ neerstortte op een flatgebouw in de Amsterdamse Bijlmer.

Daarover schreef Trouw-journalist Vincent Dekker in 1994 het boek, getiteld: 'Going down, Going down’, met als subtitel ‘De ware toedracht van de Bijlmerramp'.

Met zijn boek wil Dekker duidelijk maken dat onze overheid – en in het bijzonder de Nederlandse Rijksluchtvaartdienst – veel feiten over deze catastrofale vliegramp verzweeg en verdraaide.

Feiten en verbanden

In zijn boek geeft Dekker een verslag van de gebeurtenissen tijdens en vooral na de ramp. Hij probeert daarbij feiten boven water te krijgen. Vincent Dekker legt daarbij verbanden tussen verschillende gebeurtenissen, om daarmee bepaalde zaken te verklaren.

Tevens komt de auteur met een aantal aanbevelingen om de veiligheid van de luchtvaart rond Schiphol te verbeteren. In enkele kaders tussen zijn verslaglegging door beschrijft Vincent Dekker over de tegenwerking, die hij gedurende het onderzoek heeft ondervonden.

Het boek bevat een groot aantal illustratieve zwart-wit kaarten. Achter in het boek zijn een aantal bijlagen opgenomen, waaronder de Transcriptie van het gesprek tussen de cockpit van de El Al-Boeing en de verkeerstoren van Schiphol.

Reconstructie van ramp en feiten

Dekker begint zijn boek met een uitgebreide reconstructie van de ramp. Die had volgens hem nooit kunnen plaatsvinden, wanneer de verkeersleiding van Schiphol op die vierde oktober 1992 adequaat zou hebben gereageerd op de reeks van problemen waarmee het El Al-toestel, direct al enkele minuten nadat hij was opgestegen, kampte. Van de verkeersleiders zou de gezagvoerder het bevel hebben moeten krijgen voor een noodlanding in het IJsselmeer. In dat geval had de bemanning en de enige passagier aan boord van het toestel vrijwel zeker de crash overleefd, volgens Dekker.

Maar in plaats daarvan vloog het toestel, dat was geladen met onder andere chemicaliën en dat nog (te) vol kerosine zat, met goedkeuring van de verkeersleiding tot tweemaal toe kansloos een ronde boven Amsterdam, om vervolgens op de flatgebouwen ‘Groeneveen’ en ‘Klein Kruitberg’ in de Bijlmer neer te storten.

Bij deze ramp kwamen 43 mensen om het leven en ook de brandende vuurzuil tussen de Amsterdamse flats heeft op veel mensen een geweldige indruk gemaakt.

Waarheidsvinding

Als je dit boek leest, voel je de onmacht van de onderzoeksjournalist om de ware toedracht van de vliegramp boven water te krijgen. Dat gevoel van onmacht werd gedeeld door velen, waaronder: nabestaanden van slachtoffers, politici, verslaggevers, luchtvaartexperts en onderzoekers van allerlei organisaties.

De complexe betrokkenheid van allerlei organisaties zoals de pers, de Rijksluchtvaartdienst, de Mossad (Israëlische Geheime Dienst), de Rijkspolitie en het Ministerie van Verkeer & Waterstaat heeft dat gevoel van onmacht niet kunnen wegnemen.

Ook na de parlementaire enquête van de Tweede Kamer (in 1998-1999) bleef die onmacht, onzekerheid en behoefte aan waarheidsvinding bestaan.

Brandweerman Cliff Piet: 

“Het verwondert me dat je zo weinig mensen met je mee krijgt 

als je de waarheid probeert te achterhalen”.

Auteur Vincent Dekker: 

“Een journalist kan een speurtocht naar de waarheid uitsluitend volbrengen 

als hij van meet af aan het vertrouwen krijgt 

van de mensen die medeverantwoordelijk zijn voor zijn werk”.