Bijzondere uithoek van de Provinciewandelgids Fryslân - Route 10

Donderdag 1 mei 2025
 

Op de Lauwersmeerdijk tussen Esonstad en Iezumasyl

Provinciewandelgids Fryslân
Wandelroutemaker Bart van der Schagt ontwikkelde in de loop der jaren veel wandelroutes, zoals de welbekende NS-routes en de zogenoemde Groene Wissels.

Zijn focus is breder dan alleen maar natuur en landelijk gebied, want met zijn routes wil Van der Schagt de wandelaars ook laten genieten van leuke dorpjes en gezellige stadjes, kortom niet alleen onverharde routes, maar inclusief de beleving van dorpen & steden en natuur & landschap.

Vandaag wandelen Durkje en ik een route uit zijn in 2023 verschenen wandelgids 'Provinciewandelgids Fryslân'. 

Deze wandelgids bevat 22 wandelroutes, waarvan de diversiteit de karakteristieke kenmerken en de grote verscheidenheid van onze provincie Fryslân laten zien. Van deze 22 wandelroutes gaan er 19 door landschap & natuur (waarvan 4 op de Friese Waddeneilanden) en 3 zijn groene stadswandelingen door Dokkum, Franeker en Leeuwarden. Deze wandelroutes variëren van 5 tot 23 kilometer per route.

In de wandelgids staat van elke route een globaal oriëntatiekaartje, en de link naar de website waar je een meer gedetailleerde kaart en ook een gps-track kunt downloaden.

Route 10 - Bijzondere uithoek

Vandaag lopen Durkje en ik Routenummer 10, die als titel heeft: Bijzondere uithoek.

Startplaats en eindpunt van deze route is het Friese Eanjum.

Deze route door het noordoosten van Fryslân gaat door een eeuwenoud terpenlandschap en over de voormalige Lauwerszee(gras)dijk in het bijna uiterste noordoosten van de provincie Fryslân, vandaar ook de titel van deze route: Bijzondere uithoek.

Dit is een wandelroute over stille boerenasfaltweggetjes, door dorpsbosjes, over een grasdijk en door kleine woonplaatsen.

We vertrekken vanuit Feinsum om 7:15 uur, en rijden dan naar de noordelijke dorpsrand van Eanjum, waar we onze auto parkeren om 7:50 uur.

Bij aanvang van deze wandeldag is het 12 graden Celsius en bij aankomst in Eanjum om 12:30 uur is het 25 graden Celsius. Het weer vandaag is aangenaam, met volop zon en weinig wind. Het blijft gedurende de hele wandeling droog op deze zonnige voorjaarsdag.

Van Eanjum naar Esonstad

Eerst maken we een rondje om de dorpskerk, die hoog op de terp van Eanjum staat. 

Over de Terpsterwei wandelen we Eanjum uit. Deze verharde woonstraat gaat buiten het dorp over in een onverhard pad, dat langs tamelijk hoog opgaande akkers naar De Singel loopt.

Over het Abbewiersterpaad en de Grienewei - inmiddels een grijze klinkerweg - arriveren we bij Esonstad. Een slingerend voetpad voert ons dan naar het poortgebouw, waar we de bebouwde kom van Esonstad binnenwandelen. Esonstad doorkruisend zien we meerdere toeristen die in dit vakantiepark even naar de levensmiddelenwinkel gaan om er vers brood en broodjes op te halen voor de vakantielunch in hun parkaccommodatie.  

Voorbij de Noarderskans gaan we via de hoge loopbrug over het water, en dan gaan we ten oosten van Esonstad de voormalige Lauwerszeedijk op.

Over de grasdijk naar Iezumasyl

Deze huidige Lauwersmeerdijk is een grasdijk, waarover we vervolgens in zuidelijke richting lopen.

Vanaf de kruin van deze grasdijk hebben we rechts het zicht op het vakantiepark en de NAM-boorlocatie, en links van ons ligt het mooie natuurgebied van het Lauwersmeer.

Op de grasdijk grazen schapen, waar we rustig tussendoor lopen.

Zo komen we een eind verderop bovenop de Lauwersmeerdijk aan in het buurtschap Iezumasyl.

We lopen op de grasdijk nog even door naar de sluis van Iezumasyl, want aan de oostkant staat een houten bankje, waarop we heerlijk in de zon en uit de wind gaan genieten van onze koffie- met broodjespauze, onderwijl met een prachtig uitzicht over de jachthaven van Iezumasyl en het Lauwersmeergebied.

Vlak voordat we Iezumasyl uit lopen, ontmoeten we een stel vogelaars, die vandaag met dit mooie weer het buitendijks gebied ten noorden van de Waddenzeedijk gaan bezoeken, teneinde daar vogels te spotten en te fotograferen. Dan lopen we Iezumasyl uit.

Voordat we de Monnikshústerwei op gaan, moeten we op de Sylsterwei net buiten Iezumasyl even wachten op een grote kudde koeien, omdat zij de oversteek maken van de melkstal naar het grasland.

Langs de Suderie en de Moarster Feart naar Moarre 

Vervolgens volgt een lang traject door een uitgestrekt open weidelandschap over achtereenvolgens de Monnikshústerwei, de Brede Koaiwei, de Kriensenswei, de Weardwei, de Kleasterwei, alle ten noorden van de Suderie, in de richting van de Moarster Feart. 

De Moarster Feart volgen we dan over de Keechsterdyk naar de Kûpwei. Daar moeten we de Lauwersseewei (N361) oversteken, waarna we het dorpje Moarre vóór ons zien liggen.

Via een ruime bocht links over de Hearrewei en dan langs de Moarster Feart lopen we naar de dorpskom van Moarre, waar we met een kwaakconcert van veel kikkers worden onthaald.

In Moarre maken we bovenop de terp een rondje om de eeuwenoude dorpskerk.

Aan de andere zijde van het dorp blijven we de Moarster Feart volgen, naar het voormalige stationsgebouw van It Dockumer Lokaeltsje.

Tegenover dat stationsgebouw zien we de prachtig gerestaureerde voormalige zuivelfabriek 'De Dongeradelen' van Moarre. We worden uitgenodigd door Harrie Dijkstra om deze tot recreatiecentrum verbouwde 'Suvelfabryk' te komen bezichtigen. Dat aardige aanbod nemen we graag aan, en dan krijgen we een uitgebreide rondleiding door deze grootschalige verblijfsaccommodatie waar zo'n 75 gasten gelijktijdig kunnen verblijven in een uitgebreid aanbod van verschillende appartementen. Het is een fraai voorbeeld van hoe zo'n aanvankelijk vervallen (we bekeken er oude foto's) industrieel erfgoed kan worden getransformeerd tot een stijlvol recreatieverblijf. We bedanken Dijkstra voor zijn enthousiaste rondleiding door en over dit zuivelcomplex.

Ljussens

Over de Mûnewei lopen we dan naar Ljussens. 

Langs de gereformeerde kerk gaan we het slingerende betonpad op dat ons door het dorpsbosje voert naar de Siniastrjitte.

Door het dorp gaat het dan verder naar de oude hervormde kerk, waar we op een bankje onze lunchpauze houden. 

In de kerkzaal is een man bezig om apparatuur te installeren, die kan worden gebruikt bij vieringen en presentaties in de kerk. Hij vertelt dat deze eeuwenoude kerk binnenkort zal worden overgenomen van de kerkelijke gemeente door de Stichting Alde Fryske Tsjerken, waarmee het beheer van dit bijzondere kerkgebouw voor de toekomst hopelijk is gegarandeerd.

Zonovergoten terug naar Eanjum

Na deze lunchpauze en dit kerkbezoek steken we op de Garewei de Dykster Feart over, om dan via de Ridwei terug te lopen naar de N361. Die Lauwersseewei steken we vervolgens over, om dan door het dorpsbosje van Eanjum om de ijsbaan heen naar de Skanserwei te wandelen, waar we tegenover de supermarkt aan De Singel rond 12:30 uur weer arriveren bij onze auto.

We rijden dan van Eanjum naar Damwâld voor een vroege theevisite bij mem, en halverwege de middag rijden we terug naar huis. 

Het is dan nog steeds zo'n 25 graden Celsius, en prachtig weer, waarvan onderweg ook veel andere wandelaars en fietsers profiteren en genieten, op deze toch wel uitzonderlijk warme dag voor deze eerste mei.