Rondje Landweer in vijf etappes - Etappe 1.4

Zondag 14 april 2019 

Smal wandelpaadje door het Fochteloërveen

Tussen Landweer & Friese Waterlinie
In het jaar 2015 verscheen de wandelgids 'Tussen Landweer & Friese Waterlinie', geschreven door de landschapsjournalist Fokko Bosker. Deze wandelgids bevat vijf Themaroutes, die zijn opgebouwd uit 13 afzonderlijke wandelroutes door de Friese gemeenten Ooststellingwerf & Weststellingwerf, over een afstand van 250 kilometer, en qua etappe-routes gebaseerd op het Friese Wandelknooppuntennetwerk.
De 13 etappes worden vooral verhalend beschreven, waarbij de streekhistorie en de flora en fauna van de streek uitgebreid aan bod komen. De gids heeft meer het karakter van een wandelgids, dan een routegids, want je leest wel veel over wat je onderweg wandelend passeert, maar de incidentele teksten over de te wandelen etappe-routes zijn zo globaal, dat ze niet kunnen worden gebruikt om de route onbezorgd te lopen.

Rondje Landweer in vijf etappes
Durkje en ik hebben besloten vandaag weer een route te wandelen van de 13 etappes van deze wandelgids. We lopen vandaag de vierde etappe van Themaroute 1, met als titel 'Rondje Landweer in vijf etappes'. De vijf etappes zijn respectievelijk 18, 10, 19, 24 en 19 kilometer lang. Onze keus viel vandaag op de vierde etappe, met een afstand van 24 kilometer.
Etappe 1.4 is getiteld: 'Door werelderfgoed en levend hoogveen'.

Spoorzoeken in het Wandelknooppuntennetwerk van Zuid-Oost Fryslân
Van elke etappe wordt het startpunt en het eindpunt aangegeven, en de route-aanwijzing bestaat uit de opeenvolgende Wandelknooppuntennummers die je wandelend 'in het veld' passeert. Het kaartje in de wandelgids met daarin de knooppuntennummers is zozeer verkleind afgebeeld dat die niet kan worden gebruikt als betrouwbare gids.
We kunnen aan het begin van deze vierde etappe nog gebruik maken van het Wandelknooppuntennetwerk, maar de wandelgids meldt dat we die niet kunnen gebruiken in het deel van de etappe (van vandaag) dat door de provincie Drenthe loopt. Wel heeft Fokko Bosker voor dat Drentse deel een routebeschrijving opgenomen in zijn wandelgids. Die beschrijving is voor een aantal delen van de route te beknopt, maar omdat we van Fokko een gedetailleerde stafkaart hebben gekregen, waarop hij voor ons de route heeft ingetekend, zien we gelukkig kans om de route tamelijk goed volgens zijn bedoeling te lopen. Toch is het ook vandaag wederom enigszins spoorzoeken.
Verder zijn we onlangs door Recreatieschap Marrekrite prima geholpen met een nulversie van de Fiets- en wandelknooppuntenkaart Fryslân, van de regio Zuidoost-Fryslân; en eerlijk is eerlijk, als je die erbij hebt, los je de problemen van de wandelgids niet geheel op, maar lukt het je wel - met enige scherpe oriëntatie in het veld - om de route (vrijwel geheel) correct te volgen; hetgeen vandaag van toepassing is op het eerste en op het laatste deel van de etappe. We ervaren in elk geval de wandelknooppuntenkaart als van doorslaggevende betekenis voor het volgen van de juiste route.

Etappe 1.4: Door werelderfgoed en levend hoogveen
Rond 8:15 uur vertrekken we vanuit Feinsum, en brengen we een auto naar het eindpunt in Ravenswoud. Daarna rijden we van Ravenswoud naar Haulerwijk, vanwaar we de wandelroute aanvangen. Toen we vanmorgen vertrokken, was het 1 graad Celsius, en bij aankomst in Haulerwijk is het 2 graden Celsius. Er waait een frisse oostenwind, maar echt koud is het niet. Verder genieten we later vandaag van een groot aantal zonnige perioden, en dan is het buitengewoon aangenaam wandelweer. De temperatuur loopt vandaag op tot 10 graden Celsius.
We verlaten Haulerwijk om 9:30 uur in noordelijke richting, om dan over de Scheidingsweg (de grensweg tussen Drenthe en Fryslân) naar het Mandeveld te lopen. In een bosstrook ten noorden van het Mandeveld passeren we een oorlogsmonument, ter nagedachtenis aan (een groep) verzetsmannen die hier op 10 april 1945 door de Duitse bezetters zijn gefusilleerd. Eén van de namen op de gedenksteen is die van de bekende Groninger kunstenaar Hendrik Werkman. Er liggen veel bloemen bij het monument, en de witte linten maken duidelijk dat een groep scholieren, die dit monument heeft geadopteerd, hier waarschijnlijk in de afgelopen week bloemen heeft gelegd bij dit oorlogsmonument.

Van Een-West naar Een
Vanaf Camping De Drie Provinciën gaan we over op de routebeschrijving van Fokko Bosker. We wandelen het streekdorp Een-West binnen, en lopen dan door naar de Schansduinen, een hele mooie smalle strook natuur van stuifzandduinen en natte veenbodem. Via de Schansweg lopen we naar de Zwartendijksterschans, waarmee de Friezen lang geleden hebben geprobeerd om de in Groningen gelegerde Spaanse troepen buiten de provincie Fryslân te houden.
Via de Vennootsweg lopen we over de es naar het oostelijker gelegen dorpje Een.

Veenhuizen
Vanuit Een lopen we in zuidelijke richting, en kruisen we eerst de Schipsloot, en iets verderop bij de brug met stuw de Zesde Wijk.
Langs de rand van het beekdal van het riviertje De Slokkert en door een bosperceel gaan we richting Veenhuizen. Daartoe volgen we de enkele kilometers lange boslaan van de Hospitaallaan.
Aangekomen in Veenhuizen, lopen we rond het gevangenismuseum, en dan passeren we het koffiehuis Koffielust, waarvan de deur uitnodigend open staat. Binnen genieten we van onze eerste pauze van vandaag, na de eerst vier uren aaneensluitend te hebben gewandeld. Met een flinke kop koffie en als traktatie de warme wafel van het huis erbij, krijgen we een aangename oppepper om onze route door Veenhuizen te vervolgen.
Op de parkeerterreinen staan veel auto's, en her en der is het een drukte van belang, door alle recreanten die dit mooie weer van vandaag aangrijpen, om een uitstapje naar deze voormalige kolonie te maken.

Bankenbosch
Daarna volgt vooral veel natuurschoon op de rest van deze etappe. Voorbij Veenhuizen lopen we namelijk het Bankenbosch in, om aan de zuidzijde ervan straks het Fochteloërveen op te gaan. Op het eerste punt waar bos en veen elkaar raken, staat een picknickbank vol op de zon, dus een plek bij uitstek voor een zonovergoten lunch, met uitzicht over dit veengebied.
Daarna volgen we langs de boszoom van het Bankenbosch een smal pad, dat verderop over gaat in een wel heel smal paadje door het drassige veengebied, dat verderop zo ontoegankelijk is dat hier bijna niet meer gesproken kan worden van een wandelpaadje. Duidelijk is door de overwoekerende begroeiing wel dat dit paadje niet of nauwelijks meer wordt gebruikt, maar met de nodige zigzaggende bewegingen, kunnen we dit prachtige paadje toch nog geheel blijven volgen, totdat we het Bankenbosch weer in lopen.
Het valt vaak niet mee om de routes van Fokko Bosker correct te volgen, maar het moet eerlijkheidshalve worden gezegd dat hij je met zijn wandelgidsen wel op de prachtigste paden en door de mooiste gebieden laat gaan.

In het Fochteloërveen

Fochteloërveen
En dan ten zuiden van Bankenbosch wandelen we via een breed en hoger gelegen fietspad het Fochteloërveen op. Een schitterend en bijzonder natuurgebied, waar momenteel zelfs weer kraanvogels verblijven. Dit is in al zijn pracht wel een heel kwetsbaar gebied. Zo bleek bijvoorbeeld enkele weken geleden dat de oeverschotten die het water van het hooggelegen Fochteloërveen in dit veengebied moeten houden, beginnen te lekken, waardoor het op termijn nodig zal zijn om die waterkeringen te herstellen, om dit natte veengebied ook nat te houden.
Fokko Bosker heeft voor ons op de stafkaart getekend dat we over een heel smal veenpaadje wat dieper het kolonieveld in kunnen gaan, om het natte Fochteloërveengebied te doorkruisen. Dat is een prima tip, want dit is ook een prachtig stuk van deze veen-etappe.
Met een grote boog lopen we dan nog naar de zuidzijde van het Fochteloërveen.

Terug naar Ravenswoud
Dan volgt nog een laatste deel door een bosperceel, dat deel uitmaakt van de Compagnonsbosschen nabij Ravenswoud.
Het laatste stukje lopen we dan nog door open veld langs een vaart, tot aan de brug die de toegang mogelijk maakt naar Ravenswoud. Daar - bij die brug - staat onze auto geparkeerd.
We arriveren in Ravenswoud om 16:30 uur, dus we hebben de etappe van vandaag afgelegd in 7 uren.
Vervolgens rijden we met de auto vanuit Ravenswoud terug naar Haulerwijk, waar we de andere auto afhalen, om daarna weer terug te rijden naar Feinsum.
Met deze etappe hebben we de vijf etappes van het 'Rondje Landweer' volbracht. De door Fokko uitgezette route van 90 prachtige kilometers, hebben ons in de afgelopen vijf etappes vijf prachtige wandeldagen geschonken.