10 jier Plattelânsprojekten yn Fryslân

Vrijdag 28 oktober 2011

Al tien jaar werken we in Fryslân met de succesvolle gebiedsgerichte aanpak van Plattelânsprojekten. De provincie Fryslân werkt daarin vanuit de streek èn met de partijen uit die streek. Die aanpak hielp voor een wezenlijke bijdrage aan de ontwikkeling van het Friese platteland. Tien jaar succes is een eerbetoon aan iedereen die zich inzet voor het Friese platteland. Dat wil de provincie Fryslân vandaag graag met ons vieren. Als bestuursvoorzitter van de Stichting Jabikspaad Fryslân woon ik vanmiddag en vanavond het feestelijke symposium bij in De Buitenplaats te Earnewâld.

Zo'n 300 genodigden worden aan het eind van de middag welkom geheten door Klaas Zwart, Afdelingshoofd Plattelânsprojekten. Zwart heet alle gasten uit de 27 Friese gemeenten uit de Greidhoeke, de Waddeneilanden, van de klei, uit de Wouden en uit het lage midden van Fryslân van harte welkom. Hier in de zaal zitten volgens Klaas Zwart de politici, de ondernemers, de cultuurwerkers, de initiators, de creatieven, de geduldigen en de 'warbere' Friezen, die het verschil maken. Meer dan 2500 uitgevoerde van de 4500 ingediende projecten hebben er een bijdrage aan geleverd dat de vele levende dorpen de kracht van Fryslân vormen. Met elkaar hebben we in de afgelopen tien jaar mensen, middelen en mogelijkheden met succes bij elkaar gebracht.

Na de humoristisch peptalk van 'Siebe' over de 'bottom up'-methode van de Friese Zuidwesthoek volgt een vraaggesprek met drie oud-platformleden Tineke Hemminga, Piet Nauta en Anje Wester over hun inspiratie en hun 'plattelânswurk' van de afgelopen jaren.

Vervolgens geeft professor dr. Pieter Winsemius zijn visie op 'De rol van de overheid en de burger bij plattelandsontwikkeling'.
Winsemius:
- De succesfactoren zijn: met je 'uitdaging' en de nodige 'toerusting' 'klein beginnen' en 'onverzettelijk doorgaan';
- In Fryslân worden vrijwilligers door mede-dorpsgenoten aangewezen met de mededeling: "Jí'j moet dat doen';
- Als je boven in de hiërarchie zit, zie je de afstand tot de anderen niet, maar als je onderaan in de hiërarchie zit, zie je die afstand wel;
- Als je dorpen levend wilt houden, moet je beginnen bij de inwoners, moet je de besturen van dorpsverenigingen regelmatig wisselen, moet je als bestuursleden zelf niets doen, maar overal werkgroepen voor in het leven roepen en heeft je dorp één gemeenschappelijke website nodig, waarop alle dorpsnieuws komt te staan;
- Gemeenten en maatschappelijke instellingen moeten allemaal meewerken; die verbindingen heb je nodig en als je erin gelooft, lukt het ook;
- De provincie moet de ruimte creëren en op afstand blijven en naar Den Haag moeten we als Friezen minder lief zijn en gewoon tegen de Randstedelingen zeggen: 'zo doen we dat hier, ondanks alle Haagse regels; zo werkt het hier';
- Wees inspirerend en licht rebels!

Tweede hoofdspreker is professor dr. Jouke van Dijk, hoogleraar Regionale Arbeidsmarktanalyse, die spreekt over 'De toekomst van Fryslân als plattelandsregio'.
Van Dijk:
- Die huidige crisis gaat wel weer eens over, maar ik weet niet nog niet wanneer;
- Lastiger is de krimp in Fryslân en een nog groter probleem is de vergrijzing van Fryslân;
- Opleidingsvoorzieningen en Ondernemerschap zijn heel belangrijk voor de economische ontwikkeling;
- Het platteland verschuift van een productieruimte naar een consumptieruimte; toerisme is dan een kans voor de krimpregio;
- Als regio heb je een concept nodig; je moet keuzes maken en uniek zijn als dorp;
- We moeten het Rijk vertellen en overtuigen dat wij en zij het op onze manier moeten doen.

Na deze twee lezingen, volgt een paneldiscussie met de Friese gedeputeerden die Plattelânsprojecten in portefeuille hebben (gehad). Gespreksdeelnemers zijn de eerste gedeputeerde Piet Bijman, de derde gedeputeerde Hans Konst en de huidige, vierde gedeputeerde Johannes Kramer. De inmiddels overleden, tweede, gedeputeerde Anita Andriesen wordt in de discussie gememoreerd.
Piet Bijma: 'Toen we in de begintijd van het Leaderproject Den Haag niet nodig hadden, was dat een prachtige tijd om te experimenteren'.
Hans Konst: "De mooiste projecten zijn de projecten die worden gedragen door de gemeenschap, door het dorp'.
Johannes Kramer: "Het begint hier niet met geld, maar met goede ideeën en met onze goede medewerkers".
Tip van Bijma aan Kramer: "Zoek naar synergie in de streek; met één project moet je voortaan meerdere dorpen bereiken".
Tip van Konst aan Kramer: "Steek geld in wat draagvlak heeft; als iedereen in het dorp of in de streek er voor gaat'.

Dan volgt een flitsspeech van Johannes Kramer, de huidige Friese gedeputeerde Plattelandsbeleid.
Kramer:
- We moeten zelf aan de slag;
- We moeten macht delen, om gezag te krijgen;
- In Fryslân moeten we van onderop en horizontaal samenwerken;
- We moeten ICT en 'Het Nieuwe Werken' inzetten;
- Burgers moeten hun eigen toekomst maken;
- Als je maar weet waar je naar toe wilt, moet de provincie dat faciliteren.

Afdelingshoofd Plattelânsprojekten Klaas Zwart sluit het symposium af met de oproep: 'Blijf ook in de toekomst bij ons komen met ideeën, met energie en met creativiteit'.

Dan is er volop tijd om te netwerken, onder het genot van een koud en warm buffet van overheerlijke Friese streekproducten èn muziek. Ik kijk in noordwestelijke richting over het water naar het dorp Earnewâld aan de overzijde van het water. Een lichte mist hangt boven het wateroppervlak. De ondergaande zon kleurt de lucht en de weerspiegeling in het water schilderachtig mooi. Een zeilschip met verlichting in het touwwerk ligt op de voorgrond langs de kade. Binnen is het feest voor al die mensen die het Friese platteland een warm hart toedragen, maar hier buiten op het waterrijke Friese platteland is het evenzo feest, voor wie oog heeft voor onze mooie provincie, die het waard is om je er ook in de komende jaren weer met hart en ziel voor in te zetten.